Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
DAN Y GROES
DAN Y GROES HELYNTiON TEULU ADWY'R CLAWDD. PENXOD LXY11. I Wil Mali a Robert Jones y Blaencr. 1 Ary ffordd i'r capel, y Sul wedi priodas Sadi, daeth Wil Mali ar draws Robert Jones y Blaenor Ffarmwr a eiopwr ydoedd Robert Jones, ae yn flaenor Methodist yn y Capel Mawr; ond bedyddiwr oedd Wil Mali dros ei ben a'i glustiau, ac yn aelod o gapel bach Ainon, lie nad oedd ond rhyw ddyrn- aid yn gwneud i fyny'r ddeadell. Tipyn o lid a elienfigen oedd yn bod cydrhwng y Bedyddwyr arf ?.r;>tfiod]st iaid. -2tlio d istiil d Teimlai y trochwvr yn arw gweld y fath dyrfa yn tynu tua'r capel mawr, a phob swydd yrt yr ardal yn eael ei rhoi i'r Methodist; ac o'r oehr arall yr oedd y Methodsitiaid yn edryeh i lawr at y Bap- tist ohenvydd ei fyehander a'i gulni en- ii-adol. Hhwng y ddau yr oedd yn bur boeth yn ami. Ystyrid Robert Jones, y blaenor, yn wr mawr blaenllaw; ae edryehid arno fel arweinydd cefyddol a chymdeithasol yr ardal Ond am Wil Mali nid oedd ond tipyn o was ffarm, ac yn ddigon carbwl ei ymadrodd a gwael ej ddiwvg; ond yn byw fel na fedrai neb estyn ei fys ato a'i ger- yddu. Y bore Sul dan sylw. daeth y ddaH i gyiarfod eu gilydd ar y ffordd i'r capel, a chariai Hobert Jones ei Lvfr Emvnau I i a'i Destament gydag ef; ond nid oedd gan Wil Mali na Thestament na Llyfr Ernvn- au. Wel, Wil, ebai Robert Jones, mi fu yna ddigon o firi gyda phriodas Sadi a merch Adwy'r Clawdd, yn do. Do am wn i, ebai WiI. Os oedd rhyw- un yn ei haeddu mi roedd y ddau yna yn i haeddu. Ond tydw i ddim yn credu mewn rhyw fowntibags, liefo proidi neb. Tydi o ddim yn beth i fod, weldi, Wil. Priodi yn ddistaw a ddylai pawb, a chadw eu pres erbyn dyddiau gwlawog. Dyn byw, twn i ddim i be mac isio cadw pres, ebai Wil, yn enwedig y bobol sydd ganddun nhw ddigon i'w sgwandro. Mae rhywun yn eu eael pan byddont yn rowlio ond cheiff neb beneffit o'r pres pan yn rhydu yn y dror neu yn y bane. Ond toedd gan Sadi na Dorothy ddim pros i swagro, mi dw j'n siwr 0 hyny. Hwyrach nad oedd, ebai Wil, ond mi roedd Cecil a'r Y,swain yn tahi am y cwhwl. Tybad, ebai Robert Jones, wedi ei syfr- danu Pam roedd o'n gneud petli felly? Twn i ddim, ebai Wil; ond dyna'r ffaitli (Roedd Wil yn falch o gael rhoi y pigiad yma i'r blaenor am y gwyddai fod Idris ei fab wedi hanner mopio eisiau Dorothy). Diar mi, fe rwyt yn fy synn i, ebai Ro- bert Jones. Pwy ddeudodd y stori yna Wrthyt P Na hidiweh am hyny, ebai Wil, dyna'r ¡ gwir. Ond pam ryda ni yn siarad am I beth fel hyn a hitha'n ddydd Sul deud- wch ? Toes yna ddim Ilawer o ddrwg ynddo I weldi, Wil, ebai Robert Jones. Mi ddown yn go lew os peidiwn a mynd yn bellaeh na hynyna. Twn i ddim wir, ebai WiI. Tydj mynd i lawr un step yn ddim ond ein harwain yn lies i'r step nesaf tua'r gweulod. Y ffordd saffaf ydi dringo i fvnv, achos teitli neb i lawr wrth fynd i fvny. I la, ia, hwyrach mai dyna'r ffordd ora, ebai Robert Jones. Pwy sii gida chi yn .deud y drefn y bora yma Wil ? Toes acw neb, ebai Wil. Cwarfod gweddi su geno ni, fedrwn ni ddim fforddio talu am gethwr. Wei mi rydach yn dIawd, yn tydach, ebai Robert Jones. Pam na chlowch chi'r capal i fyny, a dwad ato ni? Na, Robert Jones, ebai Wil, tyda ni ddim yn dlawd. Mae cwarfod gweddi yn fwy "orthodox" o lawar nn gethu. Ond tvda chi ddim yn blino ar wrando yr un rhai yn gweddio o hyd, gofvnai Ro- bert Jones Nid y ni sydd i wrando, Robert Jones, ebai Wil Fedra ni ddim i hatab nhw pe tasa ni isio. Y Fo sv'n gwrando, a tydi 0 byth yn blino gwrando gweddi. I Ond mae isio rhywbeth heblaw gweddio o hyd, Wil, ebai Robert Jones. Tvdi'r Beibl ddim yn deud hyny, Robert Jones, ebai Wil. Yda chi yn i ddarllan o deudwch, ynta i gario fo fel show yr yda chi? "Gweddiwch yn ddibaid," ydi i adnod 0, ynte? Tydi'r Beibl ddim yn deud fod Ty Dduw i gael i alw yn Dy Pry gethu; ond mae o'n deud "Ty gweddi y gelwir fy Nhy i," yn tydi o? Dyna orthodox, yn te." W el ia, ond mae isio dysgu ac atliraw- iactliti yr un pryd, Wil bach, ebai Robert (. & Jones. Fedri di na fina ddim byw ar weddio Macn haws byw ar weddio na phry- I-ettia, ebai -NVii. -NII ryda ni yn y capal bach aciv yn medru talu ein ffordd yn iawn; ond 'ryda chi yn Hawn dylad wrtJi dreio talu am gethu a gneud i ffwrdd a gweddio. Hym, ebai Robert Jones, mi dalwn ina rywdro, Wil. HiNryi-ilell, ebai W il. ond betli pe bydda j eich cwsmeriaid felna hefo chi slit A- basa hi? Wei ia, ynte, ebai Hobert Jones, thala hi ddim felly. Yn tydi Dafydd Huws yma wedi bod yn Iwc-us leni hefo'i gae rwdins (yr oeddynt yn pasio'r cae ar v pryd). Mi npith hres da ohono, achos y maeiit vn eael ceiniog yr un am rwdins yn awr. Diar mi, ebai Wil, i wy'ii synu atoch yn meddwl am betha felna ar y Sul, ydwvf mi gymra fy IIw. Dyma chi a'ch IJyfr Kmynau a'r Testament dan eich braich vn mynd i i.sta i'r Set Fawr, a toes geno chi ddim ond rwdins a pines yn eich meddwl i fynd yno. Rhag cwilydd i chi Robert Jones. Be su haru ti dwad, cbai Robert Jones; mae o'n beth ddigon naturioi i ffarmwr weled pres mown rwdins wrth basio cap da ohonynt. ^di, vdi, ebai Wil, ond both am fleunor yn mynd i'r capal ar fore SutP Ydi rwdins a phres yn mynd a He Duw a Thra- gwyddoM-b? Os ydynt, dyn a helpo'r getiiwr a'i bregeth. Tydi'n o'n rhvfadd yn y byd fod crefydd yn myncr i lawr. Mi ryda .chi y ffarmwrs yma yn damnio dylanwad pob crefydd. Dyma ehi eleni g\ da i tatws yn C'odi erogbris anuwiol am tlanynt He ydi hyny ond pechu anuwiol. Sut niae o'n grogbris. Wil? gofvnai Ho- bert Jonos He ydi o arall, ebai Wil. Dyma chi wedi joinio hefo'ch gilydd i brynu liadyd o "Sgotland am y nesaf peth i ddim. Mi gawsoch yr liadyd yn rhatach nag arfar; ond dyma'r tatws yn fwy na dwbwl yr hen bris. Tydi hwnyna ddim yn anuwiol ? Well, Wil, y mae pawb yn eael v pris mawr yna, ebai Robert Jones, a pham na cha ina fo ? Felly wir, ebai Wil. Beth ddylai bleu- nor ei wneud, ai dilyn y bobl i uffern? Pe byddai pob bleunor yn meddwi a fasa chi yn gneud? Pam na ddangoswch chi siampl dda i eraill yn lie dilyn cw, s y byd cirwgEich dyledswydd chi ydi arwain i lieud da, ac nid byw ar gribddeilio a chodi crogbris. Taw a loliazi da, ti, ebai Robert Jones, mae ofn fod dwr ar dy fenvdd1 inaeligeii i Mae n well gen i hyiiHy na chael rwdins a tliatws a pltres yn fy mhen a'm calon, ebai Uil. Dyma chi yn troi i'r capal, twn 1 ddim sut y medar y gethwr Ktwffio dim i mewn drwy y cao rwdins Dqs yn dy flaen, a phaid a bod mor gieprog da ti, ebai Robert Jones. Ymwahanodd jtddau, ond ni anghofiodd Robert Jones y wers, a, chafodd odfa bigog iawn y bore hwnw; ond aetli Wil Mali o'r cyfarfod gweddi wedi ei fendithio. (I'w fendithio).
PENBLWYDD Y FRENHINES" ALEXANDRA.
PENBLWYDD Y FRENHINES" ALEXANDRA. Dydd Gwener dathlodd y Frenhines Alexandra ei 72 mhvydd oed..
Y GWIRFODDOLWYR.
Y GWIRFODDOLWYR. Cyflwvnwyd Mesur y Gvvirfoddohvvr yn Nhy'r Arglwyddi Dyma ei brif bwynt iau Ni ofynir i neb adael eu gorurluvylion arferol. Rhoddir grants, dillad, defnyddiau i bob dyn pan gyrhaeddant safon o eiTeitlroi- rwydd. Rhaid bod yn bresennol mewn ,t:) o tlriJ mewn tri mis, a 10 dril mewn mis. Nid oes cyfyngu ar oedran, ond rhlid i bawb basio y prawf meddvgol C I.
EISIAU MWY 0 GYFLOG.
EISIAU MWY 0 GYFLOG. Yng Nghyngor Gwledig Conwy apeliai nifer o vsgubwyr yr heolvdd am ychwaneg o gyrflog. Caniatawyd 3s o godiad i weithwyr y ffyrdd yn y cyfarfod blaenorol, a hawliai yr ysgubwyr gael eu hystyried. Caniatawyd yr un codiad iddynt hwythau. Rhoddwyd 6s o godiad i yrwr y steam roller, ar yr amod iddo ddysgu un arall yn y givaitli.
MEDDYGINIAETH NATUR.
MEDDYGINIAETH NATUR. V mae yna feddyginiaeth ar gyfer bob math o afiechyd yn y deyrnas lysieuol, ac nid oes un amheuaeth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar gyfer pesweh ac anhwylderau y frest. Mae Sudd Dail Carn yr Ebol mewn poteli Is 8o.
Advertising
1 r Annual for 1916 NOW READY ?'!W!? I F^l r ••• • ••' TLA The ??? ? ? ?.?????  %? The of Authors I  them and all Artists Brightest ? Best i" "THE MATCHMAKER"- By ChdS. E. Brock, R.I. A small Reproduction of one of Ihe Presentation Plates. 3 Superb Coloured Presentation Plates A FOUR-PAGE COLOURED SUPPLEMENT by J. Hassall, R.I. TALESf TALES in nual John Oxenham Max Pemberton Keble Howard H. De Vere Stacpoole Boyd Cable Fergus Hume PICTURESin Annual PICTU RES in nual Frank Reynolds, R.I. Charles Pears Joseph Simpson, R.B.A. Cyrus Cuneo, R.I. Stephen Spurrier, R.I. F. Leist, R.I. I PLATES by J. Godward G. Sheridan Knowles, R.I. C. E. Brock, R.I. One of the Finest Collections of Christmas Art and Literature ever published and Newsagents One Shilling Complete d N 'J omp ete and Newsagents ? ?BB<5 ???a?ESBB?
I DYDD GWENER.I
I DYDD GWENER. I I I RWMANI A. I Hawlia v Itwiiianiald lwyddlaiit vn Nyff- rynoedd Bozen a Prahova. Ond adroddir o Petrograd fod y Germaniaid wedi meda- iannu y dref Coman, tua 18 milltir o'r brifddinas RAvmanaidd « Dywed yr ad- roddiadau Gcmanaidd eu bod wedi ennill Campolung, a thnvy hynny ryddhau y ffordd trwy y Torzburg Pass. Cymerodd y Geriuaniaid 1,200' o garcharoi ion a saith o ynau yn y lie hwii; a chymerwyd 1,200 o garcharorion a. 10 o ynau ger Ciolanesti. Mae y Llywodraeth wedi ei symud o Bucharest i Jassv. I RWSIAID. 1 Ar y ffrynt De Galician (ymerodd y I Rwsiaid safleoedd cadarn a 100 o garch- I arorion a thri gwn. Yn ystod y ddau I ddiwrnod diweddaf cymerwyd 900 o gar- ( charorion a 13 o ynan peirianol. FFRYNT FFRAINC. Yn ol yr adroddiadau Prydeinig a Ffrengig vniddengys fod y cyflegrau Ger- manaidd yn brysur rhwng yr Ancre a Berny-en-Santei-re, ar ffrynt o 20 milltir. Llwyddodd y Ffraneod i ddinistrio gwaith cad-ddarpar ger Champagne. Hawlia y Germaniaid eu bod wedi atal yniosodiad Prydeinig ar ilrynt o ddwy filltir yn Ypres. I MACEDONIA t j Adrodda y Serbi. aid am Iwyddiant yn Grunishte, ond yr oedd y brwydo yn ffyrnig. Mac Serbia wedi colli un o'i llenorion ac hanesydd o'r radd flaenaf, sef Nikola Antula. Ymosododd awyrwyr Ffrengig ar Prilep.
1 DYDD SADWRN.I
1 DYDD SADWRN. I I 0 RWMANIA. Nowyddion ychydig yn well geir o Rw- I mania jTnglyn a goresgvniai y Germaniaid ac ymosodiad y Rwsiaid yn y Carpathians, Hawlia Berlin eu bod wedi cymeyd 2,800 o garcharorion ac 21 o ynau peiriannol, ac fod y symudiad ymlaen yn parhau yn y dwyrain o Alt, er gwaethaf gwrthwyneb- iad y Itwinaiiiaid, ac fod y milwyr ar y Danube; wedi symud yn nes i gyfeiriad Bucharest. Yn y symudiad diweddaf cy- merodd yr amddiffynwyr amryw gannoedd o garchamion a 10 o ynau peiriannol. TRECHU'R GELYN Trechwyd amryw o ymosodiadau'r gelyn yn y rhan hono o'r terfyn gogleddol sy'n meddiant y Rwmaniaid; ac yn Nyff- ryn Buzen gyrwyd y gelyn oddiar rifres o fryniau. Y RWSIAID. Bu i'r ymosodiad wnaetl gan y Rwsiaid i'r de o Kirlibaba lwyddo er gwaetha'l' gwrtliwynebiad cryf, a cliymerwyd yr oil oil- brynaiu. Yn yr ^Yooded Carpathians bu raid i'r liwsiaid roi i fyny y bryn enillwvd yn ddiweddar yn agos i Kirli- baba. YN Y GORLLEWIN. Y mae pelcnu trwm wedi bod ar v ffrynt Hrydeinig ger Gueudecourt ac ar bob tu i'r Ancre, a llawer o waith trench mortar mewn lleoedd eraill, Gwnaetli pin milwyr ruthrgyrchoedd ger Arinentieres. Adroddir am weithrediad cvmedrol o gyf- legrau a jiheiriannau ffosyddol gan y Flrancwyr Mae yr awyrwyr wedi bod yn bombardio ffatrioecld y gelyn a bivouacs. Kdrydd Berlin i'od y tanio wedi ailfyw- iocan ar bob tu i'r Somme FFRYNT MACEDONIA. fethiant fu dii-N- o ad-ymosodiadau gan y Gernianiaid-Bvvlgaraidd yn erbyn safle- oedd enilhvvd gan y Cyngreirwyr i'r gog- ledd-orllewin o Grunishte, i'r dwyrain o Monastir, gyda cliolledion difrifol i'r gelyn. Mae Prflep wedi cap! ei fombio gan v Ffranewvr. Y CYNGREIRWYR A GROEG. I Kffeithiwyd glaniad yn Piraeus gan v Cyngroirwy)-, a ddoe yr oedd y mor-filwyr ar eu ffordd tuag Athen. Ni ddigwydd- odd unrhyw anffawd tra'n glanio'r mil- wyr, y i-hai gynwysent Ffranewvr Pry- deinwyr, ac Italiaid. Daw neges o Rufain yn dweyd fod gwachodlu Athen wedi gadael am y gogledd, gan gymeryd gyda hwynt ynau yr oedd y Galluoedd Unedig yn eu hawlio. Mae milwyr Groeg o'r tal- eithiau yn ymdaith i gyfeiriad y gogledd. DWYRAIN AFFRIG. Cyhoeddodd y Swyddfa Hhyfel hanes y brwydro diweddaraf fu'n Nwyrain Affrig, yn dweyd fod ein milwyr ar Hydref 30, ar yr AfonRuhurje, wedi gyrru y gelyn dros yr afon gyda cholledion o 200 wedi eirlladd neu eu clwyfo, 82 o garcharorion, a llawer o arfau rhyfel. Ar Tachwedd 20 bu raid i filwyr Germanaidd o 54 o Iwropeaid a 450 o frodorion roddi eu hunain i fynv i'r gogledd-ddwyrain o New Langeuberg. CYFLAWNIADAU'R U BOAT. Bu y Count Bernstorff yn ymgynghori gyda Mr Lansing yn "Washington o berth- ynas i suddiad yr agerlong Brydeinig Marina, pryd y collodd chwech o Ameri- canwyr eu bvwydau. Dywed llywydd yr K Boat ei fod wedi cymeryd y 31arina fel llong trosglndol. Dywed Count Bern- storff fod Germani yn barod i wneud y golled i fyny os y dangosir fod y llywydd wedi myned tn hwnt i'w awdurdod. -Ois-
I METHU BYW AR BUNT.
METHU BYW AR BUNT. Yng Xghyngor Gwledig Llanelwy, ddydd Gwener, bygytliiai gweithiwr ar y ffordd o'r enw Hughes, Bettws-yn-Rhos. y byddai yn "taflu i fynv ei waith" os na chodid ei gyflog o bunt i 24s yr wythnos, vr hyn oedd yn rhy fyclian i'w gadw ef a'i wraig Siaradai rhai na, ddylid cy- meryd on trin fel hyn, ac na fuasai ei ganiatau ond agor y drws i eraill. Ond ei roddi a wnaed.
EI GAEL WEDI BODDI.
EI GAEL WEDI BODDI. Yng Nghroesoswallt ddydd Gwener caf- wyd Mr Bert Lockett, 35 mhvydd oed, wedi boddi mewn ffynnon ger ei dy. Yr oedd i ymuno a'r fyddin ddydcl Gwener.
YSGOLORIAETHAU ABER-YSTWYTH.
YSGOLORIAETHAU ABER- YSTWYTH. Dyfarnwyd yr Ysgoloriaethau canlynol gan Senedd Cole(y Abeii-stwvth:-Ysgolor- iaeth Cynddelw (20p) i Mr W. A. Bebb; Ysgoloriaeth Thomas Stephens (27p) i Mr G. J. Williams, B.A.
Advertising
AT GYMRY LERPWL A'R CYLCH. Dymunwn wneud yn hysbys y gellir cael y DINESYDD oddiwrth ein Dosbathwr yn Lerpwl yn "wholesale" neu "retail," ond ymofyn ag ef MR. THOMAS YULE, Stationer and Newsagent" STRAND ROAD POST OFFICE, 301, STANLEY ROAD, BOOTLE, LIVERPOOL. The DINESYDD CYMREIG may be obtained wholesale or retail from our Agent at the above addresst