Y Dinesydd Cymreig

CORNEL Y CHWAR- ELWYR. CWYNION LLAFUR. DATGANIAD 0 E1DDO CYNGRES DATGANIAD 0 EIDDO CYNGRES UNDEBAU LLAFUR Pasiwyd yn uiifrydol y cynnygiad can- iynol me.vn eyfarfod o Bwy llgor Seneddol CVngres Undebau Llafur :— "Ein bod yn datgan ein gofid llwyraf am fod rhai o wladweinwyr ein gwlad, yn cael eu harwain a'u dylanwadu gan ym, gyrch o ei(ldoi- ii-ed* methu cadw y teyrngarwch a'u liunan-aberth yn awr ant-erth argyfwng y wlad. at hyn y maent yn barhaus wedi bod yn ei wasgu ar y gweithwyr yn ystod y lhyfel. Ymhellach, yr ydym yn datgan ein gobaith hyderus y bydd i'r eweryl any- munol ymysg y rhai ag y mae cvfrifoldeb mawr wedi ei roddi arnynt ddarfod yn ddioed, a thrwy hynny osod gwell esiampl i'r gweithwyr, y rhai, ni a obeithiwn, er gwaethaf y dulliau dinistriol arfenvyd. a rydd en goreu er budd uchaf y genedl."

0 0  Y FURS CORSETS II COATS  GLOVES J COSTUMES IS BGLLOOUVSEESS I HANDKERCHIEFS ====!==== UMBRELLAS  # I ? THE  MbnanhL COMPARE 21 BRIDGE STREET, COMPARE CARNARVON. 'I HOSIERY New Stock RAINPBOOFS I I .RIBBONS SCARVES | APRONS LOWEST ™SCARVES ?j? UNDERWEAR Prices, HATS ■A -——————

0 MESOPOTAMIA. (Gan y Rhingyll WILLIAM THOMAS, Ty Newydd, Clwlybont.) I ("fa;» ddau: hUnT 0' G\'JlIru SaJWl'll Cvtais ddau lythyr o Gyiuru Sadwrn diweddaf, un oddiwrth fy n^ad, a'r llall I oddiwdh h Griftitll, Dymaymaicyn- taf eis nau wedi niorio oddicartref. Yr wyf mewn iechyd da, ac os daliaf cystal ag yr wyf y tair wvthnos ddiweddaf yma yn y wlad lion, hyddaf cystal ag el-ioefl pan ddeuaf adref. Mae'n awr yn fure lau, Mcdi ileg, a'r tjTvvdd wedi newid ers diwrnod neu ddau, yn boeth iawn yn vr-tod y dydd, ond yn ddychrynllyd o oer yn y nos. J'an i godaf y-ii v bo-i-e yi- wvf yn crynn gan ] oerni, nes y cyfyd yr haul, ond erbyn un o'r gloch bydd yn berwi o boetli. Mae ein hysbyty wedi cyrraedd ar yr afon yma, a byddwn, mae'n ddiaiiilietiol gennyf, yn symud ymhen yehydig ùùydc1- iau. Cefais game o billiards neithiwr, y gyntaf er pan yn Mesopotamia, a nnvyn- hcais hi yn fawr. Buom yn brysur pry- nhawn ddoe yn hwylio cant o'n cleifion i [ndia, a disgivxliaf gael diwrnod ysgafn heddyw, gan obeithio cael mynd i'r ocln arall Ïr afon i gael gwelod rhai o'r ser- geants ddaeth gyda, ni ar yr un llong o Loegr. Er fod y R'uyiel yn myned ymlaen, go brin yw'r newyddion yma. Cawn weled y "Basra Times" weiChiau (newyddiadur a dim ond dwy ddalen iddo) end nid oes fawr ddim yn hwnmv Uuasai'n dda gennyf gael un o'r newyddiaduron Cyni- reig. Peidiwch ag anfon pa, nolegill pur anaml y deuant i ben ou taith, gan nad ops yn y Llvthyivlai yma hraidd neb J ond Arabiaid, Xegr-oaid, neu Indiaid, ac j nid oes ganddynt dryfn o gwhl. Aethum i Makina ddoe, nydd Gwener, 1. Mcdi lofed, i weled y ffrindiuu ddactit g\ da mi o end er gofid yr oedd dall neu dri o I- sergeants yn yr ysbyty, er yn clod ymlaen yn rhagorol. C'a'.vsriin [ brynhawn hyfryd yno, y eyntaf a gefais er pan yma. a gwelsom ddau beth am v tro cvntaf yn ein bvwyJ, ond ni ehan- iateir j mi grybwyll ond am un, sef cyn- hc!)nvnrr Arab. Mae'r gladdfa yn yr ai]- ialwch eydrhwng yr afon a Makinn. i Gv,-neir y cerrig-beddau (ond i fed yn fwy briddfeini wedi ou gwneud o fwd, lieu fatii o dywod sydd i'w gael yinhobman viiia Fel hyn y gwneir hwynt: A ill' plant yr Arabiaid i gasglu"r tywod, a'i gymysgu gyda dwfr; yna troediant aj rio'.n droednoetli^ ac y mae'n jiiyfeddod y priddfeini rhagore,! \O'neil' yn y dull hwn. iNi allaf ddweyd pa fath o arch ocdd am y corff am eu bod wedi ci chuddio gyda phapur teneu, ac ni ellid gweled dim ond y papal" liwnnw yn hongian dros y cw b!, ac yr oedd pawb yn taflu j-liyw lath o baput-confetti ar yr arch, fel y gwnant yng Xghymru mewn pjiotlas. Yr oedd yr augladd yn un mawr iawn, a thua dau ganL o bob I yndilo, a chvnhaliwyd rlivw fath o wasanaeth; wrth gwrs, nid oedd- wn yn eu dealt, end yr oeddynt yn gwaeddi fel aniieiliaid gwylltion. Jill raid i ni fynd cyn i'r gwasanaeth orften, gan fod yn rhaid mynd am y eweh yn yr amser penodol. Cawsom gyngcrdd yma neithiwr, ac un da vdoedd hefyd, ac yr oedd un o aelodau dynion duon "Happy N'all(,N Iitldi(itio yno'n cymeryd liian. Mw.vnhawyd y cyngcrdd yn gampus. Mae'n awr yn brynhawn Sadwrn, ac yn bur I)oetli. -.Ntae mor boetli nes ei gwneud yn ainhosibl symud o gwmpas, a chymei ais y fantais i oi-wedd ar fy ngwely. Dcrbyniais ddau gerdyn post oddiwrth fy mhiiod lieddvw, ac yr oeddwn yn falch ohonynt, a deall fod pawb yn iach. Nid wyf yn meddwl y bum vii teli-nlo cystal fy hunan erioed, a hyderaf allu dal fel hyn i ddocl adref. I v c in Hospital Equipment wedi cyr- I' racdd i'r afoll yma, ac y maent yn I'll dadlwytho heddyw i'w gyrru j fyny yn uwch i'r wlad i gyfei'. i,'d Kr.t. Tr ydym wedi bod yn gweithio yn yr Ysbyty hurl yn awr am y mis diweddaf, ac y mae yna ddigon i'v,- wneud ynddi hefyd; ond nid wyf yn ewvno, os na chaf ddim gw'.aeth na hyn rliam bod yn ddiolcJigw Tua pymthefnos yn ol cl,vwlis fo, Han v Hugh Davics a Dei Thomas wedi 'i<d i [udsa. ac anfonais lythyr i Hugii Paries y 1 dydd canlynol. Nid wyf yn gwybo l a gaift 8fc v llythyr ai peidio. oblegid dywt d ein Staff Sergeant sydd nevvydd lanio yn.a o Bombay ddydd Llun nad oedd y r:¡ d General Hospital, yn yr hon yr cell yr Jiogsa, wedi cyrraedd i Bombay pan ad awedd efe. Cawsom n' wyddion da am rhj fc 1 y I dvddiau diweddaf, a clnedaf • s v bydd i I I daf, ti ciii-e( i a f ni barhau i fynd ymlaen 'run fath vn r holl ffrvnts, bydd i Alluoedd Canolog T I Uwniaid dorri i lawr yn fllan, a gailaf f. <1 adrei gyda chwi (.jnio Gadawer i ni obeithio hynny. ()]I,i t,, ■ i heddweh gael ei <. s- ¡;111 i'r Galluoedd Canolog livn gael < n>aln modd na allan fyth iv.rvr f<><i yf rhwvstr i heddweh Iwrop. nac yn.berv rius wareiddiad. (I'w baihati) j

$ i Y FASNACH FKDDWOL A'R GLO] ng ngliynhadledd ddirwcstol y i l.M.O.A dywcdodd un o'r siaradwyr fod j chwe mil o fwnwyr yn cac! (?u oy?o?i N mwyn cael glo at wasanaeth bragwvr jj mw 'vti ciel gla at bl.ilglvvr v lion t

SENEDD Y PENTREF. NEU, GWEITHDY WiMFFRA TOMOS, Y CRYDD. PWY BIA BAWB? Wmffra: Uolwg go dùu SlI ami jii o hyd, ynic r Town i ddim yn meddwl y basa ni yn dai i gwtiio mor hir. Y Sgwl: Wd ie, du iawn, Wmffra, Nid H-yf yn gweled goleu'r wavvr o arnaf ofn y byddwn yn hir iawn wrthi yn brwvdro cyn cael buddugoliaeth. Wmffra: liown i'n meddwl na fedra Germani ddim dal yn hir hefo cimint ohona ni yn i plien hi. Toedcla nhw ddim yn deud y basa nhw wodi llwgu, ac y basan rhaid iddun nhw roi'r ffidyl yn to Y Sgwl: Dyna oedd yn cad ei ddweyd; ond y mae wedi cael ei brofi mai nid dyna'r gwir Rhaid fod yna ryw ad- noddau dychryllyd yn Germani. Wil Ffowc: Adnodda, faswn i'n meddwl yn wir. Yn tydi'l' gwr drwg bob awsar yn cael ur-vy o ddeunydd a dynion at oi law. Weiso chi mo'j ochor o na fydda ganddo faint fvnir yn barod i'r ahvad. Y mae'r diefliaid yn tyfu'n gynt na mush- rooms. Wmffra: SH-iiwn i d !:m, Wil, nad wyt ti'n dellll y gwir, achos ar yr ochr sala y iiiae,i, mwyafrif y rhau amla, yn enwedig os bydd yna bwnc o gwutklor mewn golwg. Y Sfjwl: Nid wyf yn meddwl fod y'gos- odiad yna yn un cywir. Yr ydych yn anghofio hanes y proífwyd n'r llanc gynt, Hoedd yntau yn meddwl fod y mwyafiif yn erbyn y proffwyd, ond pan agorodd pi lygaid fe welodd y lianc ei gamgymeriad. Sian Ifans: Stori ydi hona wedi cael ei gwneud dreio dvsgu rhyw wers i'r bobo!, 'run fath a straeon tylwyth teg ddysgid i ni fel plant gynt. Y Sgwl: 0 nage, roue hwnyna yn banes gwirioneddol sydd wedi cymeryd lie yn llythrennol fel y mae i lawr. Wrnffra: Debig iawn, mac'n rhaid i betiia'r Heibl fod felly neu iddo beidio bod yn llylr y giviiioriedd. Wil Ffcwc: Tydi o'n ddim llawer o ods gen i ])i un ai stori ynta'r gwir ydi'r hanas yna, mi wn i gimm a Jiyn na fedrvvch chi gael yr un petli rwan pe tasa chi wrthi yn treio o fora gwvn tan y nos. Os oedd o'n bosibl radag bono, pam nad ydi o rwan ? Dyna'r py.syl Trenvch chi hedd- yw, gael i chi gael profi'r peth, ac fe welweli po fwya yr agorweh chi'<,h llygad fod geiynion y da yn fwy o lawar na'i ddilviiai- N-i- Mqe gan y diafol fwy o ddyn- ion a merched yn gweitiiio diosto, a nnvy o eiddo a deunydd dan ei ddwylo yn y byd yma na neb a phawb arall. Y Sgwl: Yi, Nldycli yn camgymeryd, Wil Ffowc. Nid oes ganddo gymaint a lied troed o'r ddaear and yr wyf yn addef fod ganddo ormod o lawer o'i thrigolion yn ei feddiant Sian Ifans: Dyn a'cli beipio, lie buoch chi'n byw, deudweh, os oes ar rywun isio agor i lygad mi ryda chi. Wmffra: Ilwan, Sian, paid ti a giieid svhvada pcrtonol, neu mi fydd raid i mi roi stop ar y siarad. Fy hunan tvdw i ddiiii yii leicio'i, sn-niati J'o.,l gan y diafol yr un chwartar modfadd o'r byd yma. Wil Ffowc: Tydw iua ddim chwaith. ond be neiff rliywun liefo ffeithia celyd yn sefull yn l wynab o. Pwy yda chi'n i feddwl bia r tiroedd helaeth yna lie ma'r rasus ceffyla a'r giamblio mawr yna'n mund ymlaen arnynt, y taiarndai, y chwareudai, a'r hofelau llygredig sy'n y r byd Pwy bia'r dynion a'r merchaid s% 'n byw arnynt He yn dilyn Cll cwrs Fasa cili yn leieio deud mai Duw pia nhw:j Faswn i ddim yn Jeicio dcid, na fasirn wir. Sian ifans: Wei done, Wil; tlna ti wedi rhrfi stroc fanvoJ iJdull llhw îWan. Wmffra: Paid a bod mor barod dy lirep ohyd.Sian. Mi roedd y Sg<vl vn mvnd i i ddeud l'hywbath lies darfu i ti dori ar i I draws o Mae isio dy yru di a'th ffasiwn i neud miwnision i ti gael rhywbeth i neud lieblaw ysgv.yd dy dafod. Sian Ifans: Wei dyna i chi flagiard, ynte. J'edrwch chi ddim tynu dyn oddi- wrth i dylwth o ran Jiyny. Y Sgwl: lap' n biti na a!lech gadw od(iiwi-tlt vi- Ysbi-l yma. Nid <. I yw yn ychwanegu dim at wcrth y ^iajr.d "ta"" Ni(I w.xf o'l- un fa vn a Wil Ffev/e o ?-!)L oblegid. ''r,ctai i:un Duw bia bawb -i phoneth \1 I ddrwg a da. I Harri: e! tydi hwnyna ddim yn iawn toesduuiHioundyfariwddhyny Wmffra: Gad !onndd i'r Swl orffen. Go on. Y Sgw!: Dywedweh fy mod vn digwydd dlúi ?-.Y?t ar y counter yna, ac yn ang- hoffo ej gvmeryd, ac fod Wil Ffowc yn ei weled ac yn ei roi yn ei boced, pwy oedd •sv.dlt, Wil ynte fi ? Harri: Wei chi siwr iawn. Fasa Wil yn ddim «nd lleidr, Y Sgwl: Dyna'r ddadl ar ben felly, os yw pawb yn eydolvgu gyda, Harri. Yr ydym oil yn cytuno mai Duw wnaeth nef- oedd a daear a' cwbl oil sydd vnddo. Felly efe ydyw y gwneuthurwr a'r pcr- ehenog. Pwy bynnag neu beth bYllnag sydd yli cael pi feddiannu gan arall rhaid mai yspeiliad yw. Os dywedweh mai diafol sy'n meddianu Ueoedd a phobl y byd, yna y mae wedi lladrata oddiar Ddaw ei eiddo priodol Ef. Wil Ffowe: Yn ol yr argiwmellt yna, DllW greodd y Diafol. ac felly fo pla'j- gwr drwg. Pwy a'i dygodd ef oddiarnor Wmffra: Wst ti be, Wil, myn dialan i. tyrna ddylia ti fod, achos mi rwyt yn gofun cwestiyna na fedar hyd yn oed y Gwr Drwg mo'i hatab nhw Wil Ffowc: Toes gen i mo'r help am liyny, argiwment y Sgwl ddaru agor y drws i'r cwestiwn. Y Sgwl: Nid yw'n anodd i'w ateb, fe goeliaf. Toedd yna neb i ddwyn y Diafol, nid ei gymeryd gafodd, ond colli ei le cynenid n y ncfoedd a ddarfu: angel syrthiedig ydyw wedi disgyii, i'r pwll oherwydd ci hunanoldeb. Wil Ffowc: Fedra i ddim llyncu rhyw atbravviath felna o gwbwl. Pam, llledda. chi. Wei, i ddechra, rhaid i chi gofio o I ble y syrthiodd. Os yr oedd yn angel yn y nefoedd mi allodd bechu ei hunan i hunanoldeb annuwiol yn y lie dibeehod hwnw. He ydi result credu peth felna. wel byii; os medrodd un angel becliu yn y ncfoedd toes yna ddim sierwvdd nad allwn nina ar ol mynd ytio golli ein traed a dis- gyn i'r pwll. Os nad oedd yn angel neu rywberh arall cyn creu dyn a'r byd o ba, le daeth Hhaid ei fod wedi ei greu gan Dduw, neu ei fod wedi creu ci hunan, neu ynte ei fod yn dragwyddol berson fel Duw. (,'redwcli y cyntaf ac fe wel well fod Duw yn awdwr y Diafol, cred- wch y ddau arall ac fe wneweh ddau Dduw—tin yn dda a'r llall yn ddrwg, I ble i-yda ni yn mynd: Y Sgwl: Fel y dywedais i y mae'r stori li(-t'i)], dviia']. oil Nvll J. j Wmffra: Rhaid credu hwnw, ncu be ddaw ohono ni. Wil Ffcwc: Nid ocs raid credu dim sy'n gwneud cam a Duw a dyn. Os yw'r ddameaniaetli am ddiafol fel person yn gwneud hYllY claddwch y diafol am byth, a rliowcli y bai am bob drwg ar v lie dylai fod, sef ar ddyn. Y Sgwl: la, ia ond ÐllW a grcodd y dyn, fell." Duw gocodd y drwg. Wil Ffowc Nage ganwaith drosodd. I iteii d d:i, ic fvw v neud da, ac i fyw yn dda y gai-naed dyn; ond roedd yn well gan ddyn neud drwg. Fedi-a Dun- ddim gneud dyn heb roi yn- I ddo allu i neud drwg a da; ond nid oedd yn disgwyl i'r ddau allu gael ci arfer. Wmffra Felly, rwyt ti'n foddlon syrthio j i i farn y Sgwl mai Duw bia pawb a phob j dim, ac mai fo ddylia eu cael. Wil Ffcwc: Ydw, and y diafol. Tydi hwnyna yn ddim ond bwgan plant, a bwch diangol pobol wedi pechu. Wmffra: 'Yd. mi gadawa i y peth yn y fan yna am heno, achos tydw i ddim yn | ddigon o sgolor. nae yn ddigon ctpfar i d* ,),on clefal- i wtbio'r gwr drwg allan o'r byd. Dowch rwan i mi gael cloi ar eicli liola, a cliym- rwch ofal na wel yr hen frawd mohono chi ar ol bod yn siarad cimint am dano. Nos dawcli.

i —— I ADDYSG A GWLADGARWCH. | Yng Nghyngor Dinas Lerpwl, dygwyd cynnygiad gerbron o eiddo y Pwyllgor Add^.sg i wneud datganiad o'r gwasanaeth a wnaethant gyda'r Fyddin a'r Llynges, i y d>ddiad y cynnygiasant en gwasanaeth neu a m rest riant cyn i r Ddeddf Gwasan- aeth Milwrol ddyfod i rym, a gofynir am eu rhosymau dros oedi neu ynte wrthod rhodùi en gwasanaeth. Mae gwaith y Pwyllgor hwn yn un truhaus, ac nid yJyw o gwbl yn eaniatau rhyddid i'r ath- rawon non y .swvddogion i Aveithredu yn unol a'n hargyhoeddiad. Cafwyd trafod- aetli faith. Honai un 0 wrthwynebwyr y <ynnygiad fod athraw mewn ysgol neilltuol wedi ei droi i ffwrdd oherwydd ci fod yn Grynwr. Dadl un o gefnogwyr y I cynngiad vdoedd y dyiai addysg y plant fod yn rAvylaw dynion ag yr oedd ct gwladgarwch uwchlavr amheuaeth.

G WRTHOD RHODD. j Wedi ti drcchu er apelio'n daer yng I Nghyngor Bangor, ddydd Mercher, fod rhybudd gyda'r geiriau "Cedweli i'r dde" yn cael ti roddi ar byst prif lampau y ddmas, oherwydd y draul olygid, cynvg- iodd Mr Jones Roberts i bwvcasu a gosod I y rhybuddion ar ei gost ei hunan. Ond gwrthododd y Cvngor y cynnyg am y credent y gallai agor y drws j bethau gwaeth.

j MEODYGINIAETH NATUR. I i mae yna feddyginiadh ar gyfer bob .-i i -ac-t h ar ?yy f el- bf-? b niath o aiiGchyd yn y devrnas lysieuol, ac nid oes un amheuaeth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar p-yfer poawch 110 anhwylderau y freet. Mae Sudd Dail Cam yr Ebol mewn poteli Is So.

————  M  ———— LLAFUR A PHRISIAU BWYD. Barn Cynhadkild Uuddnvyr Llafur. Yn Llundain, <: I;. -1, cvnhaliwyd cvnhadlcdd o Undebwyt Lhtfur, o dan lyw- yddiaeth Mr G. J. WarJle, A.S.. i dra- fbd y cwestiwn c "HyfcJ a Phrisiau Bwyd." Dywedodd y C.id-rydd nad oedd y Blaid Lafur ddim wedi peidio edrych ar gwestiwn bwyd v wlad pwy bynnag arall oedd wedi gwneud hynny, Yr oedd eto yehydig dystiolaeth fod y Llywodraeth yn ddigon byw i'r angenrheidrwydd o weithredu'n egniol a buan i sierhau cyf- lenwad priodol o fwyd am brisiau o J'ewn cyrraedd y mwyahif o'r boblogaeth. Po byddai y Llywodraeth wedi cymeryd y camrau priodol ar ddechreii y rhyfel byddaj i lawer o'r trueni gael ei osgoi. Cyflwynwyd y penderfvniadau canlynol: Fod y Gvnhadledd lion, sy'n cynrych- ioli Hafur cenedlaethol. trefnedig o bob oc-hr—yn enillwyr cyflogau a defnyddwyr bwyd-yn datgan. er yn gofidio yr oediad hir ar ran y Llywodraeth. i gymeryd mewn Haw rhwystriad y codiadau ymhris bwyd. fell y rnaent wedi gwneud yn N-sto(i X ddwy flvnedd ddiweddaf, yn croesawu y camrau sy'n awr wedi eu cymeryd, end eu bod o'i, farn nad yw'n ddigomiol, ac na fydd unrhyw bolisi yn rhoi hyder cyff redinol os na fydd vn evnnwvs:- (a) Pwrcasiad gan y Llywodraeth o bob deunydd bwyd anhebgorol fewnforir. (b) Atafaelu neu reoli cynnyrcli car- trefol, mogis cig, gwenitli, ceirch, haidd. pytatws, a llefrith. (c-) A tafaelu llongau a rheoli pris cludo a graddfa pris cludiad. (d) RLoddi at- y marchnadoedd mitn- Herthol Cretail) yr holl gyHenwadau sicr- heir fel hyn a'u rheoli gyda plirisiau fyddo'n sierhau budd llawn o waith y Llywodra-eth i'r sawl fo'n ell pi-ynii. (e) Trefnu ac arolvgu cynnyrchiad, fel ago i ddefnyddio yr adnoddau eartrefol i'w heithaf, im enwedig amaethyddiaeth, vi hwn, yn ol barn y Gynhadledd, ellid delio ag ef yn fwy effeithiol dnvy osod pris gwarantedig i'r cynyrcliydd. ar yr amod I ftxkgrpddfa boddhaol o isrif cyflog hefyd ynia ell talu. Vjnhellacli, yn 01 barn y Gvnhadledd, dyiai cyflenwad glo, ac angenrheidiau eraill bywyd, gael delio gyda Invvnt gan y Llywodraeth ar linellau tebyg i ) rhai nodwvd uchod. Wrth gynnyg y penderiyniad, dywed- odd Mr J. R. Clvncs, A.S., fod yna ar- gyfwng bwyd yri ogystal ac argyfwng gwleidyddol. Er fod cynygiad diweddar- af Mr Runciman yn gam fawr ymlaen ymhellach na dim wnaed o'i- blaen, vr oeddynt yn argyhoeddedig mai rhaglen cynnwysgtdig o'r hyn oedd yn y pender- fyniad gyflwynwvd oedd yr unig un gvf- arfyddai a galwadau yr amgylchiadau Eiliwyd gan Mr H. J. May, Ysgrifen- ( nydd Seneddol i'r Gvmdeithas Gydweit/i- redol, a chariwvd y penderfyniad gyda chymeradwyaeth. -0-