Y Dinesydd Cymreig

BANGOR. Anrhegu Gweinidog.—Xos Fereher di weddaf, ynghapol Ebenezer, cymerodd achlysur diddorol le, sef cyflwyno anrheg- ion i'r gweinidog, y Parch Ellis Jones, ar ddiwedd ei chwart-er c-anrif fel gweinidog yr eglwys. Cymerwyd y gadair gan y Parch Owen Jones, Nant y Jienglog (gynt o Mountain Ash). Ar 01 < aun ton gyn- ulleidfaol, darllenodd y Parch John Evans (Beulah) ran o'r Ysgrythyr, a gweddiodd. Yna cafwyd araitli gan y II ywydd. yr hwn a ddywedodd fod yn dda ganddo fod yn bresennol ar amgylcliiad mor (iiii- ddorol. Yr oedd yn hen ffrind i'r Parch Ellis Jones, ac wedi bod gydag ef ar lawer achlysur. Yr oedd ef yn weim'dog yn Penlan, Pwllheli, pan ddechreuodd y Parch Ellis Jones bregeth, ac oddiyno yr aeth ef i Goleg Che-shunt; ac o hynny hyd yn awr yr oedd ef wedi bod yn cyinorv;■ rhan ymhob digwyddiad o ddiddordeb yr hanes y gwr oedd yn cael ei anrhegu > noswaith honno. Yna galwodd v Cadeir- ydd ar y Cyn<vhorydd J. P. Griffiths. Con wy, ar ran eglwys Annibynool Conwy, o ba eglwys y daeth y Parch Ellis Jones i Bangor. Mrs J Arthur Williams (fel un wedi ei magu yn eglwys Ebenezer) a gyflwynodd ar ran yr cglwys lestri arian hardd i'r gweinidog a'i briod a Miss Mor- fudd Huws, M.A.. a gyflwynodd ar ran yr eglwys wrist watch i Mr Glyn Ellis Jonc-s (mab), yr hwn a lwyddodd i ddod o Ffraine mewn pryd i dderbyn yr anrheg, a Miss Myianwy Morgan ar ran yr cglwys a gyflwynodd locket ai-ir i Miss Buddug Ellis Jones (merch) a Mrs L. D. Jones, ai- ran ei phlant, a gyflwynodd "case" o communion service i weinyddu cymun i'r claf; hefyd anrhegodd Miss Eardley (Pen- cerddes Arfon) ef a chyfrolau hardd o lyfrau diwinyddol, y rhai dderbyniodd Mr Jones cyn y cyfarfod Diolchodd i bob un yn bersonol am eu rhoddion, a hawdd sanfod fod y rhieni a'r plant dan deimlad Darllenwyd ilyfchyrau i longyfarch yr églwys a"r gweinidog, ac yn gofidio olier- wydd bod yn absenol o'r cyfarfod, oddi- wrth y Parchn D. Stanley Jones a J. Camwy Evans, Caernarfon; H. Harries Hughes, B.A., Tabernacl, Bangor; J. R. Jones, Twrgwyn; Syr Herbert Roberts, Barwnig, Mr S. T. Evans, Victoria Park; Syr Henry Lewis, Belmont; Mr Gwilym Parri Huws, aelod o Ebenezer ac efrydydd o Goleg y Brifysgol, ond sydd yn awr yn gwasanaethu ei wlad ar ysbyty-long ar for y Canoldir. Yna galwodd y Cadeirydd ar y Parch R 11'. Hughes, Lonbopty, i an- nerch y cyfarfod ar ran Pwyllgor yr Eg- lwysi Rhyddion (cadeirydd yr hwn ydyw y larch Ellis Jones), y Parch Lewis Wil- liams, Berea, ar ran Cymdeithas Ddir- westol Arfon y Cynghorydd J. P. Grif- fiths, Conwy, ar ran eglwys Conwy, He bu Mr Jones yn gwasanaethu cyn dod i I Bangor; y Proff. Thomas Rhys, ar ran Coleg Bala-Bangor; y Prifathraw Silas Morris, ar ran y Bedyddwyr; a Dr R. W Phillips, M.A., ar ran Eglwys Annibynwyr | Seisnig Upper Bangor; a'r Parch 0. Madoc Roberts ar ran y Wesleaid; a'r Parch J. Ellis Williams ar ran eglwys Pendref. Hefyd siaradodd y Prifathraw T. Rees, M.A yn galonnogol iawn i'r eglwys a'r gweinidog. Ar gynnygiad Mr Morgan (Deiniol Fychan), yn cael ei eilio gan Mr L D. Jones (Llew Tegid), pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r cad- eirydd, yr holl siaradwyr, a'r boneddiges- au gyflwynodd yr anrhegion, ac hefyd i chwiorydd yr eglwys, y rhai oedd wed] gweithio nior ff yddlon ace-gniol tuagat gael yr am hegi on trwy fynd oddiamgyieh i dderbyn cyfraniadau yr aelodau. Ptvr caswyd yr anrhegion (gydag eithriad lle-stri cymun y claf) trwy Mr Lloyd, watchmaker, Williams Street, un o aelod- au Ebene7er Cafwyd cyfarfod hynod ddiddorol a chynulleidfa luosog.

BALADEULYN. NeWjdd Drwg.—Daeth gait- "r Parch M Williams yn hysbysu fod y PreH.it I) John Morris wedi ei ladd ar Faes y frwvd. ers pedwar mis, a chafodd orcWvl anodcl ¡' iawn i dorr; y newydd i'r telliti. Mab ydcedd i Mr a Mrs Owen John Mo.via, Kinmel Terace, Nant lie..■ ,• goll ers pedwar mis, a'i rieni mewn pryde- ao ofnau yn ei gylch ond dym 'I' ddyrn od wedi dod. Baehgen lle.-lnais a dwys ydoedd D John Morris, ac yn g. nMor gwych, ac aeJod gweithgar vu eglwys Baladeulvn, a bydd yn golled fawr ar ei ol. Dymunwn i'r teulu traHoded"g nawdd y nef mewn nerth ac amddiff *i-iiad yn yr awr gyfyng hon sydd wedi eu goddiwedd- yd. Mae cvdymdeimlad dwfn a chywiraf yr ardal gyda hwy vn eu profedigaeth. Dyma yr ail o fechgvn Baladeullyn i gwympo yn y fnvvdr. Hyderwn y bydd cysgod y Goruchaf dros y gweddill o'r bechgyn sydd yn brwydro dros eu gwlad. Gwael. Drwg gennym glywed am wael- edd Mrs 0. W. Jones, 4, Baladeulvn Ter- race. Gobeithio y caiff adferiad buan i oiffen magu y rhai bach sydd dan ei gofal. Newydd Da.—Dywedir fod rhagolygoii da ar weithfeydd copr Dwsycoed, a golwg aduawol iawn ar bethau. Pam rhaid IPT. r>d dros y mor i chwilio am gopr a p?.Tn: a digon ohonno yn ein gwlad a'r -?'t dlgon o-?onno Vil ell-. "Wlad t'j, \?/?-? ?.v.' C'. ? i I v aii- i Mrs I 0. W. Jcvi yn hysbysu fod ci bra?'d, John I" -Jonts, wedi marw o'i glwyfau ar y i'wydr. Pertliyn i'r Awstraliaid yr o. dd. a daeth i'r i'rwydr i wasanaethu ei wind. Genedigol o lldrwsycoed yd- o. dd. ond ei fod wedi myned i'r gwdedydd [;■ ;;ig ers dros ddeugain mlynedd, ac; I yn y i hyfel hon, fel y gwelir, y cyfarfydd- odd a'i ddiwedd "V ;■ yn frawd i'r Cynghorydd E. i\ Jones, cigydd, Pant- yceJyii. Tah sarn. Mae ein cvdymdeim- lad a'r tonlxi sydd yma ac yn y wlad belionig Y Dd"1m.1.-Dit:gwyliad mawr sydd am bertforuiud o'r ddrama "Y Ferch o Gefn- :;{.1fa." ¡;i,agfyr y 14eg y byddant ym henygi\)>_■ a'r loted yn Nhalysarn. Yr eiw %v rui s'r milwyr. Mae'r ewmni rhagorol hwn yn haeddu ein cefnogaeth. Yn Symud.—Teimhvn yn fawr oher- wydil symudiad cin cymrawd David Tho- nUL", Taiysnrn, o'n plith Bydd yn golled i amryw gylchoedd ar ei ol, oher- i wydd llanwai ei So mewn modd nad allai neb arali, a'i gymwynasau yn fwy nag a ellir eu hamgyifred. Yr ydym yn dy- muno pob llwyddiant iddo yn ei faes new- ydd, a brysied yn ei ol atom. Gwyno.—Dyna sydd i'w glywed ymysg y chwarelwyr y dyddiau celyd hyn oner- wydd y cyflogau byehain a enillant. Nid oes yr un dosbarth o weithwyr yn cael llai o arian am eu llafur, a'r syndod yw eu bod yn gallu cadw eu hunain a'u teulu- oedd wrth eu gilydd. Ystvriwn ei fod yn gywilydd fod y chwarelwyr yn cael eu dal i lawr mor isel, a'u cydnabod mor ,salw gan eu meistradoedrl Hyw ar weddillion y mae'r chwarelwyr, a'r tarn- aid goreu yn mynd i'w cyflogwryr. Pwy fedr lagu tyaid o blant heddyw ar gyflog o 3p 10s yn y mis? A oes Soneddwr neu Gynghorwr all ddehongli y gyfriniaeth P Dylent fedru, neu i ba beth y maent yn dda. Mae'n hen bryd i'r chwarelwyr a'u cynrychiohvyr ddeffro, neu fe (veld yn galedi a gwasgfa erch ar filoedd yn ein gwlad.

BONTNEWYDD. Marw. Gyda gofid y cofnodwn farw- olaeth Mr Joseph T. Jones, Fron Elen. Dechreuodd ar ei yrfa fel athraw ym Montnewydd, yna bu vng Nghaernarfon, a dychwelodd yn ol i Bontnewydd. Wyth mlynedd yn ol penodwyd ef yn brifathro i ysgol Rhosgadfan Yr oedd yn dioddef ers blynyddoedd oddjwrth afiechvd blin, ac yn i-addol pailodd ei nerth. Er fod ei iechyd yn llesg, parhaodd i fvned oddiam- gylch hyd y diwedd. Ehedodd ci ysbryd ymaith bore Gwenei-, ac efe yn 30 mlwydd oed Gedy mewn hiraeth ar ei 01 weddw, fam, chwaer, a pliedwar brawd, a'r rhai yr amlygir cvdymdeimlad yn eu profedigaeth chwerw. Cymer yr angladd le prynhawn lau, yn cychwyn am ddau o'r gloch am Llanwnda.

EBENEZER A'R CYLCH. .11 1"0 marw.—Khagtyr 6ed, bu farw Mr John J Ques, Bryntirion J yn 74 mlwydd oed. Gedy ar ei ol i alaru eu colled deulu llu- osog. Dydd Sadwrn, hebryngwyd ei weddillion i fynwent Eglwys Llandinor- wig. Gwasanaechwyd wrth y ty ac ar tan y bedd gan Parehn James Salt a John Owens, St. Mair. Dinorwig — Rhagfyr Ged, bu farw Jane Roberts, lynygongl, Chvtybont, yn 78 mlwydd oed. Yr oedd yii garedig, ac yn aelod o eglwys Ysgoldy. Gedy fab ac wyres i alaru ar ei hoL Dydd Sadwrn hebryngwyd ei gweddillion i fyn- Maclipelah, ( hvtybont. Gwasanaeth- wycl wrth y ty ne. 1. ï lan y bedd gan y Parch W. OriŒths, ")[,A., Disgwylfa. Cydymdeimlwn a'r teuluoedd yn eu tra- liod.I)aetli y newydd i'r ardal fod yr Henadur William Howells, Y II., Pen- coed, Sir Forgannwg, wedi marw yn 86 mlwydd oed. Yr oedd yn un o'r rhai mwyaf blaenllaw mewn cylchoedd cy- hoeddus yn y sir. Tad ydoedd yr ym- adawedig i Mrs Dr Evarrs, Plas Eryr, Clwtybont, gynt, yn awr Aigburth Road, Lerpwl. Cydvmdeimlir a hi yn ei thrall- od.—Rhagfyr Ged, bu farw Mr Griffith Jones, Blaenwaen, yn 82 miwydd oed. Yr oed(I yn un o flaenoriaid hynaf eglwys Ygolùy. Oaddwyd ddydd Mawrth ym mynwent Macpelah Mae ein cydym- deimlad llwyraf a'r teulu yn eu profedig- aeth. Yn Waci.-Eliigfvr 6ed, daeth Mr W. G. Pritchard, 1, Dciniol Road, Ebenezer, adref yn wael o Lerpwl, lie yr oedd yn gwasanaethu. Da gennym ei fod yn gwella, ac y cawn ei gwmni diddan eto. Father Christmas.—Hola'r plant yma a yw Father Christmas wedi peidio listio, ac y maent yn poeni. Os yw v maent am i Lloyd George Ni gadw o flaen y AVar Council y pwysigrwydd cvroddi leave iddo wneud ei waith Xos Nadolig. Adref.—Croesawyd gartref Mr Johnnie Lewis, mab y diweddar Mr Lewis Lewis, Clwtybont. Ymnnodd Johnnie gyda'r fyddin yn Canada. ilae pump o hogiau Clwtybont wedi dod drosodd o Canada i ymladd dros eu gwlad, sef Willie Owen, Fron Deg; William Thomas, Rhes Groes; John Edwin a William E. Jones, fawnog; a Johnnie Lewis. Yr oedd Wil- limll Thomas a Johnnie Lewis ar yr un llong, ac yn yr un gwersyll ar ol dod dros- odd, ac hob adnabod eu gilydd eto. Llawfoddygiaeth,—Rhagfyr 8fed, daeth Mrs W m. P. Rowlands, Caradog Place, I adref o Lerpwl, wedi bod dan ddwylo y meddygon yn y Royal Infirmary am y dry- dedd waith. Da gennym ddeall ei bod yn gwella.

I LLANBERIS. Pricdas Euraidd.—Llongyfarchwn Mr a Mrs William Williams, Bod-y-Gof, Llan- beris, ar fwynhad en priodas euraidd. 0 Beddgel.'rt v daeth y ddau, a thi'igianent yn Llanberis er y flwvddvn 1871. Mae Mr Will iams-wedi ysgrifenni; llarror i'r wasg o dro i di e, a chanddo IKlh wmbretii o hanesion difvr i'w traethu. Boed i'r ddau heulwen deg i fwynhau gweddill yr oes.

PORTHMADOG, Llywydd Cyfarfcd Miscl.— vn llywydd ar Gyfarfod Misol Lleyn ae llifionydd ap" wyntiwyd y Parch J. Bennett Williams, Tremadog. j Ai Gwir Tybed?—^ r yrJym yn clywed i sibrydion fod mwnfeydd copr Drwsycoed yn mncd i gael eu hailagor; os givir, bydd yn fendith fawr i'r cylcli. Y Genhadaeth Eglwysig.—Mae Eglwys Loegr wedi agor ei chenhadacth yma yr wythnos hon. Y cenhadon ydynt Deon Bangor, y Parch Canon TIagg, a'r Parch Morris Roberts, Rhosybol Faint o obaith ac edifeirweh geir trwyddi tybed? Haelioni Crcfyddol.-illae dyled y Pres- byteriaid yn 550p; ond anfonodd Mr John Owen, Caer, yn cynnyg i'r eglwys ar ran Misses Davies, Llandinam, a Mrs Owen rodd o 250p, ar yr amod fod yr aelodau yn casglu o fewn denddeng mis y 300p arall. i Yn ddioed cyfranodd un o hen gefnogwyr yr achos lOOp, yn rhoddodd Mr Neweh, trvsorydd yr eglwys, oOp yr Henadur J. T. Jones, Parciau Mawr, Criccieth, 5p, fel nad oes yn aros i'w casglu ond 145p, a chredir y bydd yr holl arian mewn llaw yn fuan Priodas.—Dydd lau, yn Caerdydd, nn- wyd trwy briodas Capten G. Williams Jones, mab y diweddar Capten William Jones, Bryntirion, Abersoch, a Mrs Jones, gyda Miss Jennie Evans Roberts, merch Capten a Mrs Pierce Roberts, Boithygest. Y gwas ydoedd Mr G. Evans, Abersoch, a. gwasanaethid fel mor- "wynion gan Miss Nita Jones, chwaer y briodnsi-rch, a. Miss M. Williams, cefn- ither v priodfab. Y Parch T. J. Prit- cuaid, ( adeirydd yn Dalaith, a weinvddai. Treulir y gwyliau priodasol yn Lerpwl.

CRICCIETH. Y Cwnstabliaid Arbennig.—Gwnaeth v cwnstabliaid hyn waith arbennig wrth fynd o gwmpas y ffermvdd mewn cysyllt- iad a'r cyfrifid amaethyddol. Angladd.-Dydd Mercher diweddaf heb- ryngwycl gyveddillion y ddiweddar Mrs i Ellen Jones, Railway Terrace, yr hon a fu farw y Sadwrn cynt. Gwasanaethwyd yn yr angladd gan y Parch John Price, gweinidog Salem.

DINORWIG. rnoaas.—Rhagfyr oed. ynghapel Dinor- wig 01.C.), trwy weinyddiad y Parch R. H. Watkins, yn cael ei gynorthwyo gan 1 Mr J. R. Jones, cofrestrydd, unwyd trwy briodas Mr WiJliam H. 31orris, Bryn Goleu, Waenfawr, a Miss Net C. Parry, merch Mr a Mrs John Closs Parry, Craig y Bela, Fachwen, Dinorwig Gwasan- aethwyd arnynt gan y Preifat Harry C. Parry, brawd y briodfercli, a Miss Jennie Morris, chwaer y priodfab. Yr oedd yr anrhegion yn lliosog Ni raid i Nel wrth ganmoliaeth, y mae'r ffaith iddo fod yng ngwasanaeth Mr Lake, Caernarfon, am saith mlynedd yn llefaru digon. Cafodd anrheg briodasol hardd gan Mr a Mrs Lake. Marw.—Rhagfyr 5ed, bu farw Mr Robt. Roberts, Bryn Llys, Dinorwig, yn 76 mlwydd oed. Treuliodd ei oes yn yried- yeld yn yr AUt Ddu, a Fire Engine Chwarelau Dinonvig. Yr oedd yn gy- meriad tawel a hoff gan bawb, no yn aelod o eglwys Dinorwig. Gedy weddw a thair o ferched a dau fab i alaru eu colled Dydd Sadwrn hebryngwyd ei weddillion i fynwent Macpeiah, Clwtybont. Gwasan- aethwyd wrth y ty gan y Parch R. H. Watkins, Dinorwig, ac ar Ian y bedd gan y Parch R. O. Williams, Penmaenmawr. Cydymdeimlir a'r teulu yn eu galar

J BYDD RICHARD EVANS, MAnrpS ESGYRN (Bone Setter), ADFER LE, GAOL STREET, PWLLHELI, yn Ymweled a'r lleoedd canlynol yn ivythnosol:- „c"fd !au-Market Vaults, Llan- gefni. pS«Wener-Sl—» Hote!, Portmadoc. Dydd Sadwrn. Emu Temperance, 2, PaiaC2 Strcet, Cacrnarfon (gerllaw y Parch nad) Oil at y GewTnau i Ddynion ac Anifeilia-ld am Is lie a 2s 6c y Botel,. 3c yn ychwanegol drwy'r Post. ACROSTIC. E DMONDSON S Grand Toffee and Sweets are really quite the best: DECIDEDLY they're pure, all can rely, |Y| ADE with greatest care, and long years, have stood the test, 0 F best ingredients only, they employ. NOTED for their "Value" and sold for miles around, Q BLIGHTING both the young as well as old, gWEETS that you can relish, all so go. d and sound, ONE quality "The Best" is only sold, NOURISHING the Toffee is Ideal," in more than name, & WITH Pennies children, both the weak and strongest C ALL they do for Edmoiidson's, the Touee mat's won fame, OBSERVE THE, e. its best and lasts the longest. F. X. 14,

PWLLHELI. Miiwrol,— Hvsbysir fod y Preifat David Jones, Ysgubor Wen, Fourcrosses, a'r Preifat Richtird Davies, Fronereh Ter- race, wedi eu clwN-fo.-I)aw v riew-dd fod y Preifat J. Llewelyn Roberts, mab Mr Andreas Roberts, St. Peter's Terrace, gynt o Ffestiniog, wedi cael ei ladd yn Ffraine. Chwe mlynedd yn ol ymfudodd i'r America, a daeth drosodd gydag adran Canada. Gedy briod ac un plentyn, y rhai sYJl byw yn Seattle, Amcriea.Daeth- pwyd a ehorff y Preifat William Roberts, Glyddyn, Fourcrosses, yma i'w gladdu. Bu farw tra mewn ymarforiad ar gyfer rhyfel. Mae eydymdeimlad mawr gyda'i fam a'i dad yn eu trallod. Hunan-Ymwadiad. Yng Nghyfarfod Misol Lleyn ac Eifionydd, gvnhaliwyd yn Salen-i vi, wythnos ddiwedaaf, pregeth- tvyd gan y Parch H. Harris Hughes ar "Hunan-ymwadiad." Dyna oedd pwnc y Seiat, o dan arweiniad Mr Robert Parry, a siaradwyd ar y mater gn y Prrchn R Confi,y Pritchard a J. Puleston Jones, M.A Y Gvvarcheidwaid.—Yng nghyfarfod y G warcheidwaid cynnvgiodd Mr Vynuo Owen, yn cael ei eilio gan Mr Nanney Jones, iod rhodd Nadolig o. swllt i L.bl 11lcr;(, cod, a chwecheiniog i blant, j gael eu rhoddi eleni. Dywedodd Mr J. Hughes Parry v dylid rhoddi dau swltt a s'lit. Ccfnogodd Mr D. Roberts, Cnwilog, y gwelliant, a clivfnertliw gan y Parch T Edwards, a chariwyd of--Pt:r.. (icrhnodd Pwyllgor y Ty loddi deiliaid, a gwahodd y cyhoedd i anfon newyddiad<!ron a clivfnodolion idd nt. Penderfynwyd codi cyflog Mr Wi'liam Ro- berts, treth gasglvdd, Llangvbi, o lOp i 20p.

t — ———— MARCHNAD GWARTHEG CONWY. CONWY. Frisian Da. Yia marehnad gwartheg Conwy, yr wythnos ddiweddaf cafwyd prisiau ueliel am \vTart;ieg, defaid, wyn, mcch, a pher- CIP, il. Cyfartaledd pris y biff y caa pwys ydoedd 65s. Mevni cylch yr oedd ambulance at was- anaeth y milwyr, yr hon oedd wedi ei chy- meradwyo: gan Arglwydd Mostvn. Dy. [ wedodd Mr R. Arthur Jones ei fod am roddi eyfie i'r rhai oedd yn bresennol gyf- ranu tuagat ei phwrcasu, a chyn pen pum munud cyfranwyd y swm o 37p", digon i gvflenwi ac anfon dwy o rai tebyg iddi.

MEIRIONYDD A'R DDIOD. Gofyn am Waharddiad. Y ng nghyfarfod Cyngor Sir MeirioiiydcL gynlialiwyd yn Nolgellau ddydd lau, ar gynnygiad yr Henadur T. Martin Wil- liams, Aberniaw, pasiwyd y penderfyniad caiilvnol:IyngwNlne,l,) pwys* -ivydd yr angen am gvmwyster a chynildeb a gweithrediad mwy egniol gyda'r rhyfel, fod y Cyngor hwn o'r farn fod y fasnach gwirodydd yn achosi gwastraff anesgusodol ac yn gwanyehu nerth corftorol a moesol y wlad i raddau peryglus, ac yn apelio at y Iilywodraeth i gymeryd y camrau ang. enrhsidiol yn ddioed j wahardd yn llwvi* yn ystod y rhyfel ac am rai misocdd wedi hynny. Pasiwyd penderfyniad yn ffafr arfer earcharorion rhyfel at wasanaeth eenedlaetliol, megis atgvweirioi- ffvi-dd i'r Cynghorau Sirol.

FFRWYDRIAD MEWN GWAITH CAD-DDARPAR. lng ngoglcdd Lloegr cymcrodd ffrwydr- iad mewn gwaith cad-ddarpar. Lladd. v/yd 2? o weithwyr benywol ac anafwyd oddeutu 30. Gwnaed trefniadau bOOd." haol i ym wneud a'r anffawd. Merched y rhan luosocaf o'r gweithwyr. Can- mo!ir y merched oherwydd oil hymddyg- iad eofn yngwyneb y lfrwydriad. Ni ach csu unrhyw rwystr i'r gwaith gael ei gario. ymlaen.