Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
I DYOD MERCHER. !
DYOD MERCHER. GERMANI EISIAU HEODWCH. i ARAITH Y CANGHELLOR, I CYNNYG Y KAISER El HUN. I Ddoe, yn y Reichstag, dywedodd Dr I Von Bethmann-Holhveg, Canghellor Ger- mani, fod Germani ynghyda'i Chyngreir- wyr yn ymwybodol o'u cyfiifoldeb ger- I bron Duw, gerbron eu cenedl eu hunain, a cherbron dynoliaeth, wedi cynnyg y bore hwnnw i'r lii,ei-aii gelyniaethus i ddod i niewn i dralodaethall am heddwch. Dywedodd fod penderfyniad y Gallu- oedd Canolog wcdi car I ei gymeryd yn ol awgrymiad y Kaiser ei hunan, yr hwn gydag ystyriaeth foesol a f'hrefyddol ddofn o'i ddvledswydd tuagat, ei genedl a thudraw i hynny at ddynoliaeth vstyriai fod v foment wedi dod am weithrediad swyddogol tuagat heddwch. Dyma destun Nodyn Heddwch Ger- mani Y mae'r rhyfel fwyaf ofnadwy welwyd erioed mewn hanes wedi bod yn myned ymlaen yn agos i ddwy flynedd a hanner dros ran fawr o'r byd, galanas ag y methodd miloedd o flynyddoedd o wareidd- iaeth ei rwystro, a'r hwn sy'n niweidio cyflawniadau mwyaf gwertlifawr dynol. iaeth Mae llwyddiant ysbrydol a mater- 01, yr hwn yr ymfalchiai Iwrop ynddo ar ddechreu yr ugeinfed ganrif, yn cael ei fygwth gyda distryw. Rhoddodd Germani a'i Chyngreirwyr- Awstria-Hungari, Bwlgaria, a Tinvrci- brawf o'u nerth anorchfygol yn yr ym- drech hon. Maent wedi ennill manteis- ion anferth dros wrthwynebwvr uwch- raddol mewn nifer a deunydd rhyfel. Saif ein llinollau'n ddiysgog yn erbyn ymgeis- iadau parhaol gan fyddinoedd a gelynion. Mae yr ymosodiad diweddaf yn y Balkans wedi cael ei drechu yn gytlym a buddug- oliaethus. Dengys y digwyddiadau diweddarf na fydd i barhad y rhyfel derfynu diAvy dorri i fyny Avrthsafiad ein byddinoedd, ac y mae ein lioll safle o berthvnas in mil- wyv yn cyfiawnhau ein disgwyliadau am I lwyddiant pellacli. II PAM Y RHOI'R Y CYNNYG. Bu raid rr pedwar Gallu Cyngreinol gymeryd i fyny arfau mewn trefn i am- ddiffyn cyfiawnder a rhyddid datblygiad cenedlaethol. Nid yw gweithredoedd gogonoddus ein byddinoedd mewn unrhyw fodd wedi newid eu pwrpas. Y r ydym bob amser yn coleddu y grediniaeth gad- arn nad yw ein hiawnderau ein hunain a'n hawliau cvfreithlon mewn tin modd yn rheoli hawliau y cenedloedd hyn (neu eraill). Nid ein hamcan ydyw dryllio na difodi ein gwrthwynebwyr. Er gwaethaf ein hymwybyddiaeth o'n gallu milwrol a threfnidol, a'n parodrwydd i barhau y rhyfe!—sydd wedi ei gwthio arnom—i'w diwedd chwerw, os bydd yn angenrheidiol ar yr un pryd, yn cae l ein harwain gan ddymuniad i atal ychwaneg o dywallt gwaed ac i roddi terfyn ar ysgelerderau rhyfel. y iiia(, .i, pedwar Gallu Cyngreiriol yn, cynnyg myned i feivii yn awr i dra- fodaethau heddwch. Mae y cynygion ddeuant ymlaen i'r fath drafodaethau. a'r rhai sydd a'u ham- can i gael sicrwydd am gadwraeth an- rhydedd a rhyddid datblygiad eu cenliedl- oedd, yn unol a'u civl gadarn, yn sylfaen briodoli sefvdhi heddwch parhaol OS GWRTHYD Y CYNGREIRWYR. Os, er gwaetlia'r cynnyg o'r heddwch a'r evmod v par!>elr yr ymdrecli, y iiiae'r i)edwai- Galiu (yiigreiriol yn ben- derfvnol o'i barhau hyd derfyniad budd- ugoliaethus, ond y n'acut yn ddifrifol ym- wrthod a phob cyfiifoldeb am dano ger- bron dynoliaeth a imnos. Mae v Llywodraeth Ytuerodrol, drwy I swyddogaeth dda eich Mawrhydi, yn gof- yn i'r Llywodraeth dros (yma y dodir euw y Gallu amhleidiol) i ddod a'r ohebiaeth hon i sylw y Llywodraeth (yma rhoddir cnw v rhvfelblaid). TÈLERAU HEDDWCH- Gofyna Germani fel telerau heddwch am gael dal gafnel yn ei Threfedigaethau, ei Llvnges, ac i beidio ei dal yn gyfrifol i (taiii tini-bvw iawti im golledioii. Ynigiliad o Ogledd Ffrainc, ac Adferiad Belgium. Yr liyti sydd wedi arwain i roddi'r cyn- nygion, meddent, ydyw safle fihvrol ffafr- iol y Galluoedd Canolog, ac hefyd awydd i'r byd wvbod nad yw Germani yn Ym- ladd am diridgaeth, ac i wcled a ydyw Lloegr yn foddlon i ystvried heddwch. Y SENEDD. Cyfarfu y ddau Dy ddydd Mawrth, ond gohiriwyd hwy hyd ddydd Iau. Ni ddis- gwyliwvd datganiad gan y Llywodraeth oherwydd y llythyr awgrymwyd gan y Prif Weinidog, ac nid yw'n debvgol y ceir hynny ddydd Iau, gan fod Mr Asquith yn wael, ar ran yr hwn yr awgrymodd Mr M'Kenna fod y datganiad a'r ddadt i'w gohirio hyd ddvdd Mawrth. Bydd i'r ddau Dy gyfarfod, fodd hynnag, ddydd Iau, a'r gwaith pwysicaf yn Nhy'r Cyff- ledin fydd pleidlais o Credit am 400,000,G00p Hhaid wrth eisteddiad dydd Gwener er uiwyn rhoi safle i adrodd ar y bleidlaLs MR BALFOUR Xid yw Mr Balfour hyd yn hyn wedi I eyjtnervd dvledswyddau ei swvdd newvdd I eto'n llawn. FFAITH HYNOD. fl Gydag aelodath o 227,087, nid oes ond 177 allan o waith gyda Chymdeithasi Unedig y Peirianwyr. LLEIHAD Y TLODION. I Er vr ail fis o'r rhyfd y mae lleihad yn  nifer y tlodion ar yplwyf yu Lloegr nf'}t (,'hymru yn 124,152 MR ASQUITH Hysbysir fod Mr Asquith wedi cael nos- waith dda neithiwr, ac yn teixnlo ychydig yn well heddyw. GWEINIDOG YN SYRTHIO'N FARW. Daw y newydd fod y Parch W. T. Grif- fith, gweinidog pda"r Methodistiaid, wedi syrthio'n farw ar orsaf Maesteg, De Cymru. STREIC FEL ERFYN PAROD. Dywedodd Mr J H. Thomas, A.S., wl'th I rmiehwvr Llafm De Cymru fd yn rhaid iddynt gadw yr liawl i streic fel yr erfyn I terfynol yn y fnvydr ddiwydiannol, beth bynnag fo cyfnewidiadau y Llywodraeth. I IECHYD Y PRIF WEINIDOG. II Cyhoeddodd y Press Bureau ddydd Mawrth a gain] vii:Iae'i- Prif Weinidog yn well o lawer heddvw. Oiid drwy or- chymyn y meddyg erys yn y ty am ddiwr- nod nett ddau. f GWYLIAU'R BANC. Hysbysa Ysgrifennvdd y Trvsorlys fod y Brenin wedi cael ei gynghori gan y bancwyr i gyiioeddi Sodwrn, Rhagfvr 23ain vn \vl y Banciau ymhob rhan o'r Deyrnas Gyinnol, a dydd Llun, lonawr y laf nesat yn AYyl v Banciau yn Lloegr, Cymru Iwertklon. Ni iwriedir i'r un o'r dyddiau livii gael eu hystyried yn wyliau cyffredinol .tIae')" Brenin wedi arwyddo cvhoeddiad y ddau ddiwrnod uchod yn wyliau i'r Bane fel y byddant ynghau i'r eyhoedd er hwylusdod i'r banc- I wyr. CYFNEWIDIADAU FFRENGIG- Hysbysir am gyfnewidiadau pwysig yn y cylchoedd uchaf yn Ffrainc, a'u bod a'u bryd ar symud y Cadfridog Joffre o'i lywyddiaeth yinarferol o'i fyddin ar y maes a'i roi mewn satie uwch ym Mhari.s, fel Arweinydd a Chyfarwyddwr Symud- iadau vr holl Gyngreirwvr ar y ffi-vilt orllewinol, yn cvnnwys Prydain Fawr. Maent hefvd yn myned i wcithio eu Senedd ar gynllun tebyg i eiddo Prydain, sef cyfyngu nifer y rhai cyfrifol am sy- mudiadau y LlyAvodraeth ar Llynges a'r Fyddin, a dod a dynion o brofiad mas- nachol i mewn i'w cynorthwyo. PRINDER LLAFURWYR I -Ni?iwi-tli, )-n cviiti(i(t?i-vd vvyd un o'r enw Henry Wilson, carter, o ddvvyn tyn o pineapple o'r dociau. Pled- iodd yn cuog, a ehan ei fod wedi bod mewn helynt o'r blaen, anfonwyd ef i gar- char am 14 niwrnod, heb hawl i dalu di- rwy. Gofynodd y cyfreithiwr am i'r ynad newid ei ddedfryd. Ond dywedodd fod dwyn o'r dociau yn drosedd difrifol, ac y mae llawer o gwyno am hynny. Nid dros y carcharor yr wyf yn apelio orid dros y cyflogydd. Mae llafurwyr yn brinion, gall fod y cii-eliaroi- yn un per- yglus, ond y mae yn un hwvlus. Y r Mac'1' rhyfel wedi newid llawer o beth- ydym yn foddlon cymeryd y canlyniada u, au. os oedd yn foddlon i dalu 40s o ddi- rwy le'i rhvddheid Talwyd v ddirwy, a rhyddhawyd y car- charor gyda rliybudd i beidio gwneud Ilynny eto. CYMDESTHASAU CYNILO. i ir wyt linos ddiweddaf fiu itiwyd 719 o, I Gymdeithasan Rhyfel er C'ynilo, daw hyn a'r cyfanswm i 15,512. YMGEISYDD UNDEBOL. r el ymgeisydd Lndebol ar gyfer yr eth- oliad nesaf yn e Morgannwg dewiswyd y Milwriad Cope. MERCHED I WEITHIO'R FFYRDD Cynnygir punt yn yr v.-ytlinos i l'erched I am weithio ar y ffyrdd vn Buckley, Sir I Fflint. CELYN A MISTLEOE. I Dywedn* fod celyn yn brin eleni, ac yn gymaint bedwar gwaith yn oi bris. Rhaid rhoddi -30s am worth l()s o'r blaen, am ,li-* st]OtLoo eloiio(i na fuasai'r Llywodraeth ddarbodol yn gwahanld y ddau. A ellir cael Nadolig Iiebddynt ? RHOI I FYNY OBAITH. I Claddwyd tri yn fN-w gan ddisgynfa yn mwnfeydd plwm (ilanyinddyf rj ddydd Sadwrn, ac y maent wedi rhoddi pob go- baith i fyny am eu cael allan yn fvw. RAFFLE AM SIWGR. I Ymysg gweision y London Joint Stock Bank. Llundain, gwnaed raffle ar ddau bwys o siwgr, a chafwyd 2p Os 6c ohoni i Gronfa y Groes Gocli. I YMNEILLTUWYR A PHENSIWN YR II f HEN. -1 Pasiodd Cyngor Cenedlaethol yr Eg- lwysi Rhyddicfi bendforfyniad cryf yn gwasgu ar y Llywodraeth i gynorthwyo yn helaetliach Bensiwn yr Hen Bobl y rhai sy'n dioddef caledi ii-bemnig oherwvdd cynnydd costau byw. APEL DROS Y Y.M.C.A. r Gwnaed apel ar G.vfncwidfa Yd Llun- din ddydd LInn am 10,001)1) tuagat huts y Y.M.C.A. Codwyd yn agos i 5,(X)0p, a cliredir y sylweddolir y gAveddill ymhen ychydig ddyddiau. MR LLOYD GEORGE YN WAEL. Cvhoeddwyd gan y Press Bureau ddydd I LInn a ganlyn :— Mac y Prif Weinidog yn dioddef oddi- wrtli anwyd tost, a thnvy orchymyn y mcddyg yn gorfod cadw i m?wu heddvw. DeaIlwyd nos Lun fod Mr Llovd George yn well, ac y gcbeithir y byddai allan y tan bellaf mewn diwmod neu ddau Ni? yw yr amvyd gafodd yn ei atal rhag dilyn j ei w:uth. ond vstyriai y meddyg, fel rhag- ochchad, )uai a?-os i mewn ydoedd ol'eu. | Teindaj c?pitin?? yr nwYd y Sadwm a'r ] sur. and dychwelodd i Downmg Street. MR RUNCIMAN GYDA'R BRENIN. II Dydd Mawrth bu Mr Runciman gyda'r Brenin, ond ni Avyddis beth oedd y neges. MR ASQUITH DAN YR ANWYDWST. 1- n I)oivn iii ?)loccl Yn DoAvning Street, nos Lun, eyhoedd- Avyd a ganlyn :— Mae Mr Asquith, yr hwn 1<;<11 Walmer, wedi ei oddiweddvd gan ymosodiad chwyrn o'r anwydyst, a bydd yn cael ei gadw yno am vchvdig ddvddiau. T. W PARKINSON, M l). Y MILWYR CYMREIG. n Adjutant o Fangor ar Goll. I Haw hy.sbysrwydd tod yr Isgapten a r Adjutant Aubrey .Jones Roberts, R W.F., ail fab v Parch Peter Jones Hoberts. Ban- gor, ar goll. Mae ei dad yn gwasanaethu fel eaplan yn y ffrynt. Daeth llythyrau oddiwrtli lywydd ei ga trawd yn hysbysu fod pob rheswm dros gredu fod ef a'i was wedi eu cymeryd yn garcharorion gan y Germaniaid. Ychydig amser yn ol yr oeddym yn ci on iclo fod ei frawd, yr Is- gapten Glynne Jones Roberts. wedi ei ladd yn Ffrainc. Daw hysbysrvvydd hetyd fod y Preifat Charles Steadman, Tv.S L.I., nu*b Ati-s Steadman, Penhelig Amis, Aberdyfi, wedi ej ladd, a'r Corporal Jonathan Tivett, mab Mr W. Tivet. George and Dragon Hotel, Llanrwst, wedi cwympo yn y fnvydr Taclnvcdd 13eg Y CABINET RHYFEL. I I Gvfarfod bob Dvdd. I «,Cyhoeddodd Ysgrifennvdd Pwvllgor Ainddiffyniad yr Ymerodraet h yr hyn a ganlyn:— Cynhaliodd y Cabinet Rhyfel gyfarfod prynhawn heddvw, a pha rha i gyfarfod bob dydd o'r wythnos. Ni wneir, gan hynny, unrhyw ,ddatganiad pellach. C'ynhahwyd cyfarfod c'r Cyfrin-Gyngor ddydd idun ym Mhalas Buckingham, prvd y rhoddodd aelodau c'r hen Gabinet eu sel i fv-nv. Givyddfodoload yr aelod- au newydd, ac yn ddiweddaraeh derbyn- iasant sel eu sAvvddau, a chtisanwvd dwylo ar eu hapwyntiad. Ymysg y rhai yn bresennol yr oedd Mr Bonar Law, Mr Balfour, Arghvydd Derby, Syr 11. B. L^inlav, Arghvydd Milner, Syr G Cave, Mr Munro, Syr EdAvard Carson, Mr Samuel, Arghvydd Buckinaster, a'r rhan fwvaf o'r Cabinet neAvydd Bu i amrvAV o'r Gweinidogion newydd vmweled a'u hadrnnau ddoc. aeth Mr lialfoiti, Stvyddfa Dramor, Mr Bonar Law i Irysorlys, Syr E. Carson i'r Morly.s, a 31 r alter Long i'r Swyddfa Drefedigaethol. YMRWYMIAD Y BLAID GYMREIG. I )'ii Cyff i-ed' ii. nos Lun, eynhal- iVv'yd cvfarlod o'r Blaid Gymreig, o dan lyAATyddiaetli Syr J. Herbert Roberts. Pasiwyd v penderfyniad canlvnol :—Gan mai prif angen y safle bwysig yr ydym ynddi ydyw gAveithrediad unol, y mae'r Blaid Gymreig Ryddfrydol yn yninvymo eu hunain J roddi eu cefnogaeth ymar- ferol i llywodraeth Mr Lloyd George i gario allan egnion >r rhyfel." Hefyd, "Fod y cyfarfod hwn o'r Blaid Seneddol Ryddfrydol Gymrcig yn cyflwyno eu llongyfarcliiadau calonnog i'w liaelod alit cydAvladwr, Mr Lloyd George, ar ei apAvvntiad i'r swydd uchaf yn yr YHler- odraeth, a chofnodant gyda boddhad a balchter ei gyrhaeddiad i'r Brif Weinid- ogac-tli ait, y ti-o cyntaf mewn lianes Gymro o dafodiaith Gymreig." A ]>hasiwyd penderfyniad arall yn dat- gan en gwerthfawrogiad llwvraf o was- anaeth Mr Asquitji i'r Ymerodraeth, ac yn arbennig i Gymru. BARN MR J. H. THOMAS, A.S. I Wrth siarad yng Nghaerdvdd, ddydd Sul, dywedodd Mr J. H Thomas, A.S., mai ci gyngor ef ydoedd y dylaj Llafur gofnogi y Llywodraeth newydd. Byddai i hanes gofnodi fod l\lr Asquitli wedi rhoddi buddiamiau ei wlad o flaen ystyr- iaetliau personol, ac fod y dymcliAveliad hwn Avedi e: ddwyh oddiamgylch gan ben- reolaeth y Wasg. Os cyrhaedda fv ngei riau. ebai Mi- Tho- mas, at y Prif Uemidog, buasai yn dda gennyf ddweyd os nad yw yn ei sylwedd- °li y h.vdd i'r un galluoedd ei dyn,i yntau i iawr fel y tynasant i'r IlaAvr y Llywod- raeth ddiweddaf, ac y bydd yn rhaid delio jvda Arglvvydd Northcliffe yn yr un Illodd i'r gohebydd newyddiadurol mwyaf dinod. Rhaid cael "slashiad" teg c'r clnvip i bawb (cymJ. 0 lici-tliyiias i heddwch, meddai, byddai iiedd'Ach ar hyn o bryd yn oruchafiaetli i filitariaeth Germani. K" ei fod yn ang- hydtvelpd yn liollol a Mr llamsay Mac- donald, yr oedd yn ei gefnogi ymhlaid I 'hyddid i ddatgan barn.
13,OOO I'R BRENIN.I
13,OOO I'R BRENIN. I 1311 farw Miss' Carolinl:' Seaton, Do- ver. a gadawodd eiddo gwerta 13,542p ar ei hol. Nid oedd Avedi gwneud ei IIPw- vllus, anwthwyd dod o hyd i etifeddion yfreitliiol. Dnvv hyn daw yr eiddo i'r Brenin -0-
LLEIHAU Y TRENS Y NADOLIG…
LLEIHAU Y TRENS Y NADOLIG I Gwna y Bwrdd Masnach gais ar i bobl beidio myned gyda'r trens yn ystod gwyl- iau y Nadolig. Bwricdir ?tai Uuaws o'r hens. Cyfyngir Ur hawliau y mihvyr gan yr aAvdurdau mihvrol, a disgAvylir i bobT eraill Avnend yr un 1wth. Nid yw cAvmniau y rheilffyrdd anr fvned yn gyf- rifol dros neb y bydd iddyut gyrraedd pen eu taith.
APEL Y PRIF _WEINIDOG. 1
APEL Y PRIF WEINIDOG. 1 UN DASG FAWR Y RHYFEL. Ccnadwri i'r Senedd. Anfonwyd y llythyr canlvnol gau y Prif Weinidog i holl aelodau Ty'r Cyffredin:— Swyddfa Rhyfel, Whitehall, Rhagfvr 11, 1916 Syr,—Mae ei FaAvrhydi y Brenin wedi vmddiried i mi y dasg o ffurlio Llywod- raeth, ac yr wyf wedi cario allan orchym- yn ci Fawrhydi. Gobeithiais ailu rhoddi datganiad i'r Ty ddydd MaAvrth, y 12fed cvfisol, ond gAvelaf yn aAvr fod hvnny'n amhosibl. Dydd MaAvrth, felly, bydd Air Bonar Law, fel arweinydd yTy, gynnyg ei ohir- iad hyd ddydd Iau y Meg cvfisol. Yr un dasg fawr o flaen y Llywodraeth ydyw dysgiad ymlacn egniol y rhyfel i derfyniad buddugoliaetlms, ac yr wyf yn teimlo yn hyderus y gallant ddibynu ar eich cefnogaeth tra y parhaont i roddi eu I hegnion yn etfeithiol i'r pwrpas InAiinw. I Ydwyf, syr, Eich ufudd w as. I). LLOYD GEORGE.
SAFLE GROEG.I
SAFLE GROEG. I Nid oes dim cyfneAv idiad yn v safle yn wybyddus am Groeg. Dywedir. fodd bvnnag, y bydd i'r Nodyn Cyngreiriol gael ei gyflAvyno lieddyAV y fan bellaf, ac y bydd iddo gael ei ddilyn gydag ail Nodyn a mwy o h;->wr?r.i a gofynion ynddo. Alae trigolion Ynyso, tid Cvclades wedi ymuno g.vxla'r mudiafl Yenizelaidd. Daw cenadwri o Milan yn cymiAvys hys- bysiad arbennig o bertliynas i gyd-ddeall- tAvriaeth ddirgelaidd CA-drliwng Brenin Groeg a'r Galluoedd Canolog, a'i brydcr .i'l br.N d er gyda golwg ar pa bryd y eaiff ddangos ei safle y 11 agored. Daw hysbysrwydd pellach mewn pell- ebrau dderbyniwyd oddiAvrth y Lywod- raeth Ddarpariaethol yn Salonika am yr ysbryd barbaraidd a chreulon arddangos- wyd Avrth ladd y Venizeliaid vn Athen.
-DI RGELWCH BERLIN. I
DI RGELWCH BERLIN. I Disgwyhr am ddatganiad o gryn bwys- igrwydd gwleidyddot gan Ga?gheHor Ger- mani mewn cyfarfod mbennig o'r ?Rcich- stag" alwyd hc<)<ty?'. )Iw natur yr ar- aith wedi cael ei gadw'n gvfrinachol 1\1ac holl Weinidogion arweiniol Tal- eithiau (^ynreiriol Germani wedi cael eu galw i Berlin, lle'r eisteddasant mewn cyngrair heddvw. Dywedir fod yr un peth yn cael ei wneiid yn Vienna, Sofia, a Chaereystenyn. Gall araith Bethmann-Hollweg cynnwys amcanion neu fwriadau rhyfela Germani neu delerau heddwch.
.YN FFRAINC A FFLANDERS.I
YN FFRAINC A FFLANDERS. I Adroddir gan Bencadlvs Prydain fod yna ruthrgyrchoedd ffosvddol llwyddian- us wedi eu gwneud ger Neuville St. Vaast ac Armentieres, a bywiognvydd cyflegrol a chyda trench mortars yn Loos, Arras, a Ypres Dywedir yn ansAvyddogol mai ffrwd- beleniad Ancre ydyw y mwyaf chwyrn a I fn ei- cychwyniad yr ymgyrcii ymosodol yn Somme. Adrodda Ffrainc vmladdfa gyflegrol (fyrnig i'r gogledd-ddwyrain o Rlieims ac amgvlch Douamont. GAvnaed dwy ruthr aii-vi-ol gan y Pry de iuwv)- ar Zeebrutrize
FFRYNT MACEDONIA. I
FFRYNT MACEDONIA. I'r gorllewin o Suhodol, gogledd-ddwy- rain o Monastir, y mae'r Cyrtgreirwvr wedi gyrru'n ol y gelyn amryw ganncedd o latheni. Cymerwyd ilifet- maAvr o'r Gemaniaid yn garcharorion. Dydd Sul bu i'r Ffrancwvr tra'n gweith- i-edii i'r gogledd a Monastir symud ymlaen dros 874 o latheni er gwaethaf v tywydd dnvg a gwrthwynpbiad crvf.
Y -FFRYNT RWSIAl DD-RWM ANAI…
Y FFRYNT RWSIAl DD-RWM ANAI DD. Dengvs yr adroddiad o'r Carpathians I fod. ymladd chwyrn a dialed yn myned ymlaen er gwaethaf yr eira a'r rhew. Addeia'r gelyn fod y Rwsiaid yn ymosod yn fivrnio, ar derfynau dwyreiniol Hun- gari, ond datganant nad yw eu hymosod- iadau yn llwyddianus. y mcidengy, fod y llwmaniaid wedi gwneud gAvrthsaliad ar y Ploesti-Mizilu Road, He cymerwyd safle a golhvyd. Mae Berlin yn hawHo amryw filo(??ld eto o gar-  many lion 0 gwbl, charorion, ond ni roddir many hon o g?vb!
MR HENDERSON A'R SAFLE.
MR HENDERSON A'R SAFLE. Perygl Heddwch. Yng nghapel y Wesleaid, Clapham, lie y aelod, traddododd Mr Arthur Henderson, un o Aelodau'r Cvngor Rhv- fel, araith ar v Bade. Dvlem, meddai. ofyn i ni ein hunain ymha le y gorffwys ein dyledsvvydd cen- I edlaethol, ymhle a sut y gall buddianau'r genedl, a buddianau achos y Cyngreinvyr I gael ei liyrwyddo- gan ein gwasanaptJt a'u dyledswydd parhaol ? Gallaf ddAvevd fy mod wedi rhoddi y cwestiwn i mi fy hunan yn ystod yr ych- ydig wythnosau diweddaf—ac yr oedd viia gryn ymdrech yn myned ymlaen cydrhwng teimlad ar un flaw a dyledsAvydd ai- y 11:111. Teiudwn, ar Avalian i deimladau personol, o gysylltiadau agos o gymrod- yddiaeth, fy mod yn cael fy ngoriodt i ddweyd fod dyledswydd Genedlaethol yn Jiawlio ry motl i wynebu per-gl personol, a golygaf bervgl personcjl vn y tebygo- lAvydd o gael fy nghamddeali yn bcrsonol Gwelaf hyd yn oed yr wythnos ddi- Aveddaf fod' un o'm cymrodyr agos yn ceisio. gwneud pwynt. o'r ffaith i iiii ddweyd mewn araith wythnos yn ol fod Mr Asfpiith yn ol fy mam i yn anheb- gorol. Nid wyf yn tynu'n ol yr un gair ddywedais yr adeg lionno, ac ar ddechreu yr wythnos ddiAveddaf ceisiais ddangos y l'hai oedd yn fwyaf cyfrifol yn yr argyf- Avng gAvleidyddol oedd yn myned ymlaen fod Mr Asquith yn anhcbgorol i'r pwrpas o gadw dynion o farnau cryfion, o fcddyl- I iau crynou—p!fenau gwrthdarawai—grd- a'u gilydd. Yr oeddwn yn credu yr" amser honno ei bod yn anhebgorol angen- rheidiol os oedd y Llywodraeth i fyned yni ei blaen y dylai ef barhau i fod yn ben. Ond yn y stad bresennol ar bethau pen- ùcdvnais roddi ystyriaethau cenedlaethol o ilaen popeth Hyderaf y bydd i bob (lincsydd yn y genedl, beth bynnag all ei ditiesv d ,d.yn y gene d syniadau gwleidyddol yn y gorffennol fod, syhveddoli nad ydym eto drwy y rhyfel. Gall fod gennym ffordd bell i fyned, a cliydag nndeb, dewrder, a. phenderfyniad yn unig y gallwn fod yn abl i concwerio y galluoedd sydd yn ein herbyn ni a'n Cyngreii Avyr. Ac os na allwn eu con- cAverio, yna y mae meddAvl am beth allai'r dyfodol yn rhy ddychrynllyd i'w gymeryd i mewn am foment. Mao y rhyfel wcdi mvned ymlaen am ysbaid rhyr liir gan rai o bobl y wlad Mae'n bosibl y gallwn yn achos y Kafle fihvrol ddod yn flinedig ar y rhyfel, ac yr Avyf eisiau rhybuddio pawb o beryglon heddwch cynamserol. Yr wyf gryfed ag unrhvAv ddyn neu ferch dros heddwch, ond rhaid i mi gael fy moddloni fod yr hedd- iveli a ddisgwyliAvn yn ein rhoddi uwchlaw unrhyw amheuaeth y bydd i drychineb o'r fath ddigwydd eto Mac siarad am heddwch gyda'r holl fyddinoedd anrhugarog sydd yn ein her- byn yn gam tuagat orfod ymladd yr un peth drosodd drachefn. Ni fyddai hynny yn derfynu y rhyfel gyda heddwch sefydlog HeddAvch o dan y fath amodau, a Bel- gium, Ffrainc, Serbia, a Rwmania yn y safle y maent ? Na Y mae arnom eis- iau, nid heddAvch heb anrhydedd iddo, ond heddwch bythol a sefydlog-heddwch wed; ei sefydlu ar iawnder cenedlaethol ac an- rhydedd cenedlaethol, a dywedaf y ddau air hyn er gwaethaf y ffaith fod un o'm cymrodvr fy hunan wedi eu disgrifio hwy fel svlwadau diflas.
AT GYMRY LERPWL A'R CYLCH.
AT GYMRY LERPWL A'R CYLCH. Dymimini wneud yn hysbys y gellir cael y DINESYDD oddrwrth ein Dosbathwr yn Lerpwl yn "wholesale" neu "retail," ond ymofyn ag ef
Advertising
MR. THOMAS YULE, Stationer and Newsagc;il- STRAND ROAD POST OFFICE, 301, STANLEY ROAD, BOOTLE, LIVERPOOL. The DINESYDD CYMREIG may be obtained wholesale or retail from our Agent at the above address
MARCHNADOEDO.
MARCHNADOEDO. Caernarfon, Rhagfyr 9 —Ymenvn, Is 10c y pwvs wyau, 3 i 4 am Is; ffowls, 5s i 7s y cwpl; pytatws, 10s y cant; perchyll, 2t)s i 28s yr un. Pwllheli, Rhagf yr G. Ymeayn, Is 8c i Is 9c y pwys; wyau. 4 am Is; Mytoll, I le i Is 4c; pore, 10c i Is 4c biff, 10c i Is 5c; veal, 11e i Is cc perchyll, 19s i 24s; moch tewion, 7.1c y pA.vys. Llangefni, Rhagfyr 7.—Ymenvn, Is 9c y pwys; wyau, 4 am Is
GWENITH.
GWENITH. Lerpwl, Rhagfyr 8.—Yr oedd gwenith at- y spot yn gadam oherwydd prinder, ac yr oedd y gwerth yn uwch o. 2g na dydd MaAvrth. Yn ol can pwys :-New .Zea- land, 17s; No 2, caled, 14s 10c; Mani- to ba, No. 1, 17s 9c Feed Manitoba, Us 4c
Family Notices
GENI, PRIODI, MARW. PRIODI. Morris—Parry—Rhagfyr 6, yng nghapel Dinorwig, gan y Parch R. H Watkins it i- William H. Morris, Bryn Goleu, Waenfawr, a Miss Nell C. Parry, Craig y Bela, FacliAven, Dinorwig. MARW. Roberts Rhagfvr 5, Mr n. Roberts, Bryn Llys, Dinorwig, yn 76 mlwydd oed Jones—Rhagfyr 6, Mr John Jones, Bryn- tirion, Ebenezer, yn 74 mlwydd oed. Jones—Rhagfyr 6, Mr Griffith Jones, Iilacnwaen, Ebenezer, yn 82 mlwydd od Roberts—Rhagfyr 6, Mrs Jane Roberts, Tynygongl, Clwtybont, yn 78 mlwydd ood Jones—Rhagfyr *9, Air Joseph T. Jones, Fron El en, Bontnewydd, yn 39 mlwydd oed.
Advertising
J. FLETCHER. LTD., MEMORIAL WORKS, CARNARVON a BANGOR Argraffwyd a chyhcedckvyd gs-si GwJDiii y Dine-sydci Cymreig, Cyf., yn 16, Palace Street, Caernarfon.