Y Dinesydd Cymreig

I DYDD IAU. I I AMODAU HEDDWCH. Dywed Count Andrassy, Anveinydd yr Wrthblaid yn Senedd Hungari, y bydd i'r Cyngreirwyr ddeall pa both ydy\v telerau hcddwch y Galluoedd Canolog trwy Jaw yr Arlywydd Wilson. Ymddengys fod yr amodau wedi eu irosglwyddo 1'1' Adyw- ydd. RWMANIA I Adroddir o Petrograd lod y gelyn wedi gvvneud vinosodiad aflwyddianus ar ffrynt Moldavia, a bod y Rwsiaid wedi adfedd- janu ffosydd gollwyd y diwrnod cynt. Lhvvddodd y Rwmaniaid i droi yn ol ym- osodiad wnaed a(, y Germaniaid gan wyr meirrb. Hawlia y Germaniaid (,ii bo(i i-lial o'i, uchelfeydd yn y lie hwn. Ataliwyd ymosodiad gelynol yn Fok- chani. Meddianwyd tri o bcntrefl i'r de- orllewin o Rymnik, a chvmerwyd 200 o garcliarorion, ac wytli o ynan peirianol. YuyUehwn fe hawlia y Germaniaid iddynt gael llwyddiant Y FFRYNT PRYDEINIG. Yng nghymydogaeth Souchez ac Y pres yr oedd y cyflegrau Germanaidd yn fyw- iog. Ai- J'hallllan eraiIl o"r ffrynt yr oedd y ddwy oclii- yn dangos bywiogrwydd cyflegrol. M?SOPOTAMIA. Oherwydd v givlawogydd trymion or Rhagfyr 2G, mae y symudiad ar y Tigris wedi ei luddias. Ond er gwaetliaf yr amgylchiadau anhawdd hyn fe wnaed cyn- nydd ar yr ochr dde i'r iTgiis, i'r dwyrain a'r gogledd-ddwyrain o Kut el-Amara.

DYDD GWENER. TORPEDIO'R IN VERNIA." Hysbysir fod yr "Invaernia, mi o long- ,C: au llinell y Cunard, wedi ei suddo gan submarine tl'a'll ctel oi harfer fel tros- gludlong ym Mor y Canoldir Cariai fil- wvr ar y pryd, ac yr oedd yn dywydd mawr, ac y mae dros 150 o'r rhai oedd ar y bwrdd ar goll. 33 ohouynt yn aelodau 0'1' criw. LLWYDDIANT PRYDAIN. I'r gogledd-ddwyrain o'r Arras cariwyd allan rhuthigrchoedd ffosol llwyddianniiB gan y Prydeinwyr mown dau le ger ytscheate. Alet hodd y gelyn gyda rhuthr i'r dwvrain o Armentiercs gyrraedd oin llinellau GER YPRES. Parhau yn fywiog y mae'r cyflegrau ger Ypres. I'r gogledd o Bluff ffrwydrodd I rnwnfa i'r gelyn lieb acliosi niwed. GOLLWNG FFRWDBELENAU. Ar y ffrynt Ffrengig y mae yna belennu byvviog i'r gorllewin o Souain-Somme-Pv road ac yn agos i Douaumont a Pepper Hill. Gollyngodd awyrlong Germanaidd ddwy ffrwdbelen ar Compiegne Y SAFLE RWMANAIDD. Nid oes dim o bw ys wedi ei ddatblygu ar y ffrynt Rwsiaidd-Rwmanaidd. Yng ngogledd Fokschani, lie y mae'r gelyn yn ceisio troi v tsafle-oedd Cvngreiviol yn ffrynt y Sereth, y maf"r ddwy ochr yn hawlio llwyddiant. Dywed y Rwsiaid eu bod lnvy luvy wedi cymeryd safle y gelyn i'r de o'r myndd Botocli, gan gymeryd 600 o garcliarorion a chwech o yiiaii. Nlae'r Germaniaid o'j- ochr arall, yn dweyd en bod wedi cymeryd iiiii-Niv ryniau i'r gog- leddo Oitoz Road 'a dyffryn Sushiza. Hawliant hefyd eu bod wedi concro sector Milcoron uwchlaw Odobesti, yn agos i wyth milltir i'r gogledd-orllewin 0 Fok- chani. Yn y Ddbrudja, y mae'r Rwsiaid wedi deehreu tynu'n ol i gyfeiriad Braila. Dywed y Gennaniaid fod y Rwsiaid yn parhau i ddal ar y tir bychan cul sy'n rhedeg i gvfeiriad Galatz. YN NWYRAIN AFFRIG. Dydd Cynta'r flwyddvn stormiwyd llin- ellau ffosyddol crvfion i'r gelyn yn Nvff ryn Mgeta, gan acliosi colledion trwm, a chy- meryd amryAV ynau a howitzers. Parheir 1 i ymlid y gelyn. Tra yr oedd y gweith- rediadau hyn vn myned ymlaen sefydlodd colofn o filwyr eu hunain ar bob ochr i'r afon Rufigi, ar y prif-ffyrdd sy'n arwain i'r de. I'r gorllewin v mae ein milwyr yn gwasgu adranau eryfion i'r gelyn sydd ar y Mahenge. CARCHARORION Y FLWYDDYN. Y mao'r flniyddyn 1916 yn dangos fod y byddinoedd Cyngreiriol wedi cymeryd yn gareharorion yn ystod y flwddyn yn agos i 600,000, heblaw nifer mawr o gyflegrau. Cymerwvd yn garcharorion gan Brydain, 40,800; Ffrainc, 78,500; Italiaid, 52,250; Rwsiaid, 400,000; Byddin y Cadfridog Sar- rai), Salonika, 11,173. Y KAISER A HEDDWCH. Hysbysir fod yr adroddiad yn cylch- redeg yn Washington, fod Mr Gerard, Llvsgenhadydd yr Unol Daleithiau ym ]\[erlin, wedi trosglwyddo manylion teler- au heddwch Germani i'r Arywydd Wilson. Dywed y ''Koelmische Volkszeitung," with gyfeirio at ddatganiad y Count All- dvassy, anveinydd yr Wrthblaid Hungar- aidd, eu bod yn cael ar ddeall o ffynonell y gellir dibynu arno fod telerau heddwch Germani (y rhai gyfeiriwyd atynt uchod) wedi cael eu hanfon yn barod. Dywedir fod cenadwri wedi cyrraedd Rhufain gyda llythyrau oddiwrth Ymer- awdwr ac Ymerodres Awstria yn apelio at; y Pab i geisio cael heddwch.

o— — — —— 0  6AVE Five Shilling in the Pound I 25 from [ bj buying UNDERWEAR from | The Ladies 0 u tottersii THE EXCHANGE 2J. BfOMESIREET, CARNARVON. IIITHEEXCHA-NGT 27, BRIDGE STREET, CARNARVON. c;

DYDD SADWRN. I CYMERYD PORTHLADD YR YD. I Wedi brvvydro caled y mae r gelyn wedi cymeryd y porthladd yd enfawr yn Braila ( ar y Danube, ac yn hawlio yn awr fod yr oil o Dobrudja yn eu dwylo. Y mae'r dref wedi ei bygwth ers cymaint o amser fcl y eafwyd digon o gyfle i svinud neu ddinistrio yr ystorfa yd a'r olew a gedwir yn b arh a us yn Braila. Yn ol y gelyn y mae ein Cyngreirwyr yn disgyn yn ol ar Galatz. I amcanion milwrol nid vw Braila o bw\sigrwy^d mawr, am fod v frwydr bwysig yn cymeryd lie ymhellach i'r gogledd o Rwmania Ar derfynau Hungari y mac") Rwsiaid wedi gyrru'n ol amryw o ymosodiadau'r gelyn, ond y mae'n amlwg fod y (,Yel.vii l'i- gogledd-or- llewin o Fokchani, ac hefyd i'r de, wedi gwneud peth cynnydd, er ei bod yn amlwg ci fod yn talu'n ddrud am yr enillion a wna, ac y mae ein Cyngreirwyr yn cryfhau yn eu gwrthsafiad yn ddyddiol. Y SYMUDIADAU YN FFRAINC. Cariwyd ffrwydbelenu llwyddiannus gvf- erbyn a Les Boeufs a Gneudeocurt, i'r gorllewin o Gommecourt, ac yn agos i Hill 60. Cafodd ewmni ihuthrgyrchol fynedfa j'n llinellau i'r de o Loos, o'r hwn y gyrwyd lnvy allan gydag ymladd caled, gan adael amryw o feirwon Hawlia Germani iddynt gyrraedd ein ffosydd ar y bedwaredd linell a .chymeryd 57 o gar- charorion. GROEG A'R CYNGREIRWYR. Hysbysir trwv bellebi, o Al-Tien fod Nodlil y Galluoedd Unedig yn anerbyniol1 gan Lywodi-aetli Groeg. Dywedir y bydd- ai derbyn y Nodyn yn ei ffurf bresennol yn gyfartal i gydnabod y ffaitli fod Groeg yn bwriadu ymosod y tu ol i fyddin y Cadfridog Sarrail. Penderfynodd y Llyw- odraeth wrtliod rhai o'r adranau tra'n barod i drafod y lleill. Ni bydd iddi gy- hoeddi rhyfel yn erbyn y Galluoedd Unedig, ond vmostwng yn oddefol i bob gorfodaeth. Cofir fod y Cyngreirwyr wedi datgan fod y gwarcliae i gael ei ar- fer nes y bydd bob hawl o ('iddo']' Gallu- oedd rncdig wedi ci gyfarfod. CYFYNGDRA GERMANI. Daw yr hanesion/ o wahanol gyfeiriad- au yn Germani yn dangos fod y cyni yn mynd ar gynnydd. Mew amryw fannau o'r wlad v mae'r boblogaeth yn newynu oherwydd prinder pytatws Yn Ham- burg, yn ol adroddiad amhleidiol, y mae'r safle'n ofnadwy, ac y mae terfysgu newynol yn bod o hyd.

DYDD LLUN., CYNHADLEDD YN RHUFAIN. Dvdd Llun eafwyd eisteddiad diweddaf Cyntiadledd y Cyngreirwyr yn Rhufain. Yr oedd yno gynrychiolwyr o Brydain, Ffrainc, Itali, a Rwsia. Mr Lloyd George, Arglwvdd Milner, a Syr .1. Hennell Rodd a gynrychiolai Prydain. Deuwyd i ddeall- twriaeth unfrydol ar y gwahanol gwes- tivnau yr vmdrinid a hwy. Penderfyn- wyd fod y Cyngreirwyr i ddod i gyd- ddeallwriaeth agosach yn en symuudiad- au. PROTEST Y KAISER. Anfonodd y Kaiser genadwri at y Fyddin a'r Llynges Germanaidd, a dywed y bydd i'r rhyfel barhau, ac yn erfvn ar i'w nerthoedd i "ddyfod fel dur." CjThoedda. "gerbron Duw a dvnoliaeth" fod y cyft-ifoldeb am ychwaneg o aberthu yn gorffsvys ar y Cyngreirwyr Dywed nn o newyddiaduron Germani, yngwyneb gwrthodiad y telerau heddwch gan y Cyngreirwyr, nad yw Germani yn bwriadu cyflwyno ei thelerau heddwch. FFRYNT FFRAINC. Llwyddodd y Prydeinwyr i ennill dwy safle ger Beaumont Hamel, i'r gogledd o Ancre. Gwnaeth y gelyn aclymosodiadau ffyrnig i geisio eu hadennill, end methiant fit yr vmgais. f'ari'ivyd allan. rutlir llwyddianu5 de o Armentieres, a chymenvyd 19 o Ger- maniaid yn garcliarorion. Gwnaeth parti o'r gelyn ymgais i ddod i'r ffosydd Prydeinig yu Wytschaete. Ataliwyd hwy. a dioddpfasant golledion trymion. Yn Ypres gwnaed vmgais gyffelyb ar ein llinellau, ond bit ein tan yn foddion i'w gyru yn ol. Bywiograwvdd cyflegrol sydd i'w adrodd o linellau v fvddin Ffrengig. RWMANIA. Xewyddion cymysgryw sydd o faes y frwydr yn Rwmania. Bu raid i'n Cyngreiwyr encilio o'u safleoedd ar y Susitza a Focsani. Ond bu y Rwmaniaid, fodd bynnag, yn ffodus i adennill y safle yn Focsani. Ar ol atal ymosodiad o eiddo y gelyn ger Focsani gyda ehyflegrau, bu i'r Cyng- reirwyr gymeryd yr ymosodol, a gwth- iwy(] ymlaen at Lyn Raspitza. RWSIA. Parha v Rwsiaid i bwyso ymlaen yn y Riga. 1bent wedi cymeryd amryw safle- oedd. Ceisiodd y gclyn en hadfeddiann, ond aflwyddianus fuont ymhob achos. GROEG. Mewn ymgom yn Paris, dywed un o gef nogw.vr Venizelos fod v Pencadlys Milwrol Groegaidd wedi bod dan awdur- dod swyddog Germanaidd ers peth amser. Gan en bod dan awdurdod Germanaidd erys y Fyddin Frenhinol am archeb i ym- osod ar y Cyngreirwyr. Dywed ymhellach fod Brenin Gropg mewn cvdymdeimlad a'r symudiad hwn. Gall y Brenin alw 75,000 filll!vt- at ei wasanaeth ———— -————

LLYS CHWARTEROL SIR GAERNARFON. Cvnhaliwyd yr uchod yr wythnos ddi- weddaf gerbron y Barnwr Bryn Roberts ac vnadon craill. Apel Drwyddedol. Apdiai W. Carey Ranis, The Vaults, Palace Street, yn erbyn euogbrofiad o ganiatau meddwdod. Ymddangosai Mr W. R. Hughes ar ran yr heddlu, a Mr ^1. E. Nee dros yr apelydd. Gwrthod- wyd yr apel. Aches o Llandudno. Plediodd Herbert tTames Evans, Llan- dudno, yn ddieuog ar gyhuddiad o dorri i mewn i dy a lladrata 17p 2s lc ac hefyd o ladrata binfesurydd a dwy fodrwy. Dvgwyd tystiolaeth ymlaen i ddangos ei fod yn dioddef oddiwrth j»fa lladrata, a rhwymwyd ef drosodd i gael dedfryd pan elwi r arno.

TYS fEB Y PARCH G. CEIDIOG ROBERTS, LLANLLYFNI. Derbyniadau. £ 6. d. Cyhoeddwyd eisoes 58 9 4 Dr R. Owen, Bodnant, Peny- ,roes 0 10 6 Rev R. Morris, M.A., Brynteg, Wrexham 0 10 0 Hev M. E. Morris, Minffordd. PenrhyTid(-iidraetli 0 5 0 Rev E. Jones, Rectory, Llan- fechell, Anglesey. 0 5 0 Mrs Evan Jones, Cartiefle, Car- narvon 0 2 G Mr John Davies, Minffordd Ter- race, Gellilydan 0 2 6 Mrs Ellen Griffith, Wellington Shop, LIanIlyfui 0 2 6 Mr David Rhys Evans, Welling- ton, do. 0 2 6 Mr W illiam Jones, do., do 0 2 G Mr O. WT. JONES, Snowdon Street, Penygro_*fe. Nortli Wales. Mr J. B. DAVIES, C. School, Llanllvfni. North Wales.

CELL Y LLYTHYRAU. DENG MIL 0 ACERI YN LLAI YN ARFON. (At Olygydd y "Diiiesydd"). Syr,— Gosodwyd y evfrifoldeb o drefnu ar gyier cynnydd yng nghynyrch bwyd ar Bwyllgor Amaethyddol Hhyfel pob sir. \sgrilenai lieddyw fel ysgrifennydd y jiwyllgor hwnnw yn Arfon i gyfeirio apel y Llywodraeth yn uniongyrcliol at amaeth- wyr y sir lion. Cylioeddir y fligyrau can- lynol gan y Bwrdd Amaethyddiaeth i ddangos gymaint yn llai o dir oedd dan gynyrch yn Arfon yn 1914 nag yn 1874. Os dim. mae y safle yn waeth lieddyw. 1874. 1914. Aceri dan ii-(-iiltli 1,739 308 Ac-eridanLaidd 8,127 5,080 Aceri dan gcireli 12,927 10,577 Acei-I dan ffa 87 20 Aceri dan bys 192 2U Aceri dan tatws 5,595 3,354 29,687 19,359 Lleihad 10,328 aceri. ?i chynpt(wi) angcn bwyd Prydain gyda chynyrch cavtref ond i'r graddau can- cait ref ond l'i- gra d d aii can- Y burned ran o wenith, lair rhan o bump o haidd, pedair rhan o bump o geirch, dwy ran o dair o ffa, yr banner o bys. Prynir y gweddil o iilodvdd tramor. Dywed !Mr Prothero mai arwyddair yr amaethwyr ddylai fod, "Yn ol i 1874 a gwell." I wricud cystal ag yn 1874 rhaid i Sir Caernarfon droi mwy o ddeng mil o nceri eleni Ymddengys y dasg yn galed ae anhawdd. and y mae gennym (1) bvmtheg cant o ddaliadau dan bum acer, (2) pedair mil o bump i banner can acer, a (3) naw cant dros 50 acer. Pe gwnelai pawb yn y dosbarth cyntaf droi banner acer yn fwy, ceid 750; pawb yn yr ail ddosbarth un acer ceir 4,000; a phawb yn y try dvdd dosbarth chwe acer, j ceid 5,400—neu gvfanrif o 10,150 acer, ac felly gyrraedd safon 1874. Gwn y gellii- bcio a beirniadu awgrym fel hyn, ac os gall amaethwyr profiadol gynghori yn amgenach bydd yn dda gennyf glywed oddiwrthynt. Ond rhaid symud ar nnwaith. Gall Bwrdd Amaethyddiaeth anfon dyn ion profiadol i orfodi amaethwyr i godt mwy o ymborth, neu roddi'r tir i eraill, ond cymer amser i wneud ymchwiliad man wl ymhob lie. a gwneir y gwaith yn Ilawer gwell os gwnaiff pob amaethwr anfon at Ysgrifennydd < Cyngor Plwy neu yn un. iongyrchol ataf fi i ddwevd faint yn fwy o dir y mae yn barod i crroi eleni. Post card wna'r tro. Y ffordd i bob amaethwr sydd mewn petrusder am lafur yw ymrwyino ar un- waith i dro; mwy o dir. Ond i baub felly anfon ataf gofalaf fod pob achos \n cael ei ddwyn i sylw Bwrdd Amaethydd- iaeth. Os oes rhyw un yn berchenog neu yn dal tir ac yn barod iV rhyddhau at godi enwd eleni, carwn gael manylion Os oes gan ryw un lafur lieu weddoedd uwchlaw angen y tir sydd ganddo neu a all di-oi acer neu ddwy yn yeliwanegol end cael y tir i bynny, anfoned tanylion, gan awgrymti (yn gyfrinachol) lie y gellid cae) tir nad vdyw eisoes dan driniaeth. Os oes rhyw un lieb dir o gwbl ac yn bared i drin darn bychan neu fawr an- foned ei enw. ei gyfeiriad, a'i ofynion yn ddiymdroi. Y r wyf yn casglu manylion at wasanaeth Bwrdd Amaethyddiaeth o bob tir pori a osodir yn flynyddol. Carwn gael pob manylion ar y pen vma. Anfonwyd !i\'hyr at bawb gafodd liadyd tatws trwy y Pwyllgor Addysg y llynedd I yn gofyn faint fydd eisiau eleni. Os 006 rhywun arall garai gael hadyd newydd anfonxl ataf ar fyrder. Mae'n dtbyg • mai trwy y Bwrdd Amaethyddiaeth y ceir cyflenwad eleni, ac yn ol pob argoel rhaid dweyd faint fydd yr angen cyn y ceir gwybod yn bendant beth fydd y pris. Gellir bod yn sicr y ceir yr hadyd am y pi is isaf posibl Erys y trefniadau i gael milwyr o'r! fyddin i gynorthwyo ar y tir fel o'r blaen. Gwnelir cais ar unwaith am ryddhad dyn- ion ag y mae gwir angen am danynt, drwy y gangen leol o'r Gyfnewidfa Lafur. Bydd angen llawer o ferched i weithio ar y tir. Mae'r Llywodraeth yn barod i dalu y draul c'u hyfTorddi. Ysgrifenerl ataf am fanylion. j Os ewyllysia unrhyw ffermwr gael copij o'r cytundeb gyda Swyddfa Rhyfel i godij ceirch am 41s 3c y chwarter anfoned ger- dyn post i Mr Eve, 41. Parliament Street, London, S.W., neu i mi. Cvfeirier pob gohebiaeth i mi i Swyddfa' Addysg Caernarfon. Yr eiddoch yni gywir, EVAN R. DAVIES. Swyddfa Addysg, Caernai-fon