Y Dinesydd Cymreig

DYDD IAU. I I lLWYDDIANT PRYDAIN. j Bu y niilivv i- Prydeinig yn fyvviog eitlir- c iadol, gyda'r canlyniad o ennill 600 o latheni o safleoedd y gelyn yn Beaucourt- I sur-Ancre, y rhai ydynt yn faiiteisiol i wylio'r symudiadau, a. gwnaed dwy ruthr eang ger Lens aehosodd golledion trymion i'r gelyn. Y mae'r ey iuniad o'r 8atie newydd ar yr Ancre yn myned ymlaen, a thorwyd i fyny adv mosodiad o eiddo'r gelyn gan ein barrage cyflegrol gyda cholledion trymion i'r gelyn. Cymerodd y rliuthi gyrohodd le yngoleu dydd i'r de a'r gogledd-ddwyrain o Cite Calonne, a ffrwvdrodd mwnfa mewn un pwynt. n y llall cafodd y Canadians fynedta i Ihynt o 700 o latheni, ac aeth- ant drwodd hyd at 300 o latheni. Gwnaed eolledion trvmion, ac achoswyd niweidiau, a chymerwyd cant yn garcharorion < SUDDO LLONGAU. Hysbys!)' fod y Germaniaid wédi suddo II wyth o agerlongau Prydeinig a dwy o rai Ffrengig ym Mor y Wciydd cydrlnvng Rbagfyr 12 ac lonawr 12. Mae y rhai liyn yn cynnwys y Jlongau canlynol o Lerpwl: Georgis (White Star, 10,077 tunell), Mount Temple (C.P.R., 9,790). Voltaire (Lamport and Holt, 8,618), Dhamatist (Harrison, -5,415), a St. Theo- dore (British and Foreign, 4.992). Mac capteniaid a 237 o ddwylo rhai o'r a?pr- longau hyn vedi cyrraedd Pernambueo ar ¡ longau eraill a gymerwyd i fyny. Y ifiae'r 400 dynion eraill. aiifonwyd i fhvrdd ar yr agerlong Yarrowdale gymerwyd i fvny, ar goll. LLWYDDIANT RWMANIA. 1 Mae'n am]wg fod amddiffyuiad y ffrynt Rwmanaidd wedi ei gadarohau yn fawc, ac un o'r tystiolaehau goreu am hynny ydyw fod y Rwsiaid wcdi taflu allan y Ger- nianiaid o Vadeiii, yr hwn a gymerwvd gan y gelyn ycliydig ddyddiau yn ol. Daeth adgyfnerthoedd i lielpu'r Gernian- iaid, ac ymosodwyd yn dyifaoedd trwc-hus ar y pentref, end dioddefasant golledion trynuon. Yn Pralea ymosodwyd ar v Rwmaniaid. ond atebasant g,nlag anldango:oiad adym- osodol, a thafasant y ge]yn yn ol mewn anhrefn. i Addefa Berlin eu bod wedi eu taflu'n 01 drwy golli bi-N-n cydrlnvng Kassino a Sushiza, ac fod safleoedd blaen y Tyrciaid 'le.r Vadk,ri N%,Ptll uti tN-iii-,tt'n ol yn ol y gorchymynion. GROEG YN RHOI I FFWRDD. I Datgcmr gan y Gweinidog Prydeinig yn j Athen fod y LIywodra?th Roegaidd wedi I derbyn imwliau y Cyngreirwyr yn ei gyf- ani'vydd. Dywedir fod eario allan y gwarantau mihvrol wedi ei ddcchreu drwy ffurfio dir- ¡p"yyadll gjmysg o swnldouion y C\'1]O'-1 Ct. 0 b 0, lcn.vyr a Groc-g. Y CYNGREIRWYR A HEDDWCH. I tvnadv. r< i'r Unol Daleithiau, y iiiae Mr BuiiiHii' yn egluro syniadau y Cyngreirwyr yn cu perthynas a heddwch, a'u Iiynigais i sicrhau heddwch parhaol. trefu i sicrhau heddwch parhaol, n-cdda:, rhaid cyflawni tri o amodau, sef, | dylid hyd y mae'n bosibl symud neu wan- -I, achobion fodolant i aflonyddwch | rJiy-jigwlvlwriaethol, dylai amcanion gor- a ii-odili'v.i ••iegwvdd;:v v Ga'lluoedd (' bi C'ai.olog ddisgya i anfri ymysg eu pobl eu Ifnuiin. a tiiu cei'll it- holl drefniadau cy- tuudebo! rwystro neu gyfyngu rhyfela dy! id d\ roisio rbyw fi'urf o ganiatad rhvng- «lad^, !'ia.Liio] iydd yn rhoddi atalfa i'r ■•dC| oaletaf. j

OYDO GWENER. I' GERMAN! A SWITZERLAND. Dy.vi d peilebr o Geneva fad y German- o G,- iaid yn crwihoi nifer fawr o filwyr ger Basle. Credii eu bod yn bwriadu gor- I(,gyti S '.L 1 Gwneir hvn er n?Tn ('sgyn Wllzerwnr wnelr l:yn er mwyn ceisio rhycldhnu AIsaœ o dd?'iaw v Ffnmcod. FFRYNT FFRAINC. Gwnaeth y 'I'rydeinwyr ychwaneg o gynnydd yn ystod y nos yn Beaucort-sur- Ancre. Ar y ffrynt Ffrengig bu y ddwy ochr yn fvwiog gyda'l' cyflegrau. RWMANIA. Dengys y newyddion o'r ffrynt Rwman- aidd fod y gelyn wedi ei ddal i Amy, ac. achoswyd eolledion iddo yn un rlian o'r ffrynt; ond mewn He arall fe ymddengys i'r gelyn gael llwyddiant. Methiant fu ymosodiad o eiddo y gelyn yn Wooded Carpathians, ac ataliwyd hwy hefyd yn ne Oitoz. Treehwyd y Gernianiaid ar y Kassino. Amgylchynwyd un o'r uchel- feydd yn Pralea gan y Rwmaniaid, a I llwyddwyd i'w feddianu.

DYDD SADWRN. i AR DERFYNAU'R SWISIAID. Adroddir fod y Gernianiaid wedi gor- chymyn i drigolion y trefi a'r pentrefi Alsatian ar hyd y terfynau Swisaidd i adael eu tai a myned o'r tu ol y Rhine, gan gario gyda hwynt bob bwyd a allent. FFRYNT MACEDONIA. Mae y Rwsiaid wedi gwneud rhuthr { Iwyddiannus ger Doiran, ac y mae y Ger- maniaid yn adrodcl am ymosodiad gan y Prydeinwyr ar Seres. FFRYNT RWMANIA. I Ychydig o newyddion a geir o Ifrvnts y Rwmaniaid a'r Rwsiaid, ac nid oes dim I i'w adi-odd ond l'hyw ysgarmesoedd bych- ain. Bu tipyn o frwydro ffosyddol yn Galicia, a chyraeddodd y Germaniaid safle I Uwsiaidd i ddim ond i gael eu gyrru oddi- viii) drachefn. Mae cyflegrau'r gelyn wedi bod yn brysur yn Nyffrynoedd Trotush ao Okna, a bu y Rwsiaid yn vniosod yn Sushiza, ond heb gymeryd unrhyw safle. SAFLE GROEG. I Dywedir fod Cweinidogion y Llywod-I raethau Cyngreiriol yu hollol foddhaol I gydag agwedd bresennol Llywodraeth Groeg o berthynas i gario allan hawliau y Galluoedd Unedig. Mae conad Prydeinig wedi cvrraedd i Athen i gymeryd ei i-an yn y rheoleiddiad milwrol. Mae y cwestiwn o iawndal di-cs bersonau a ga-rchanvyd i gael ei bender- fynu gan Ddirprwyaeth Gymysgedig. CYNHADLEDDAU Y GELYN Cynhelir cynhadleddau yn Berlin, yn y rliai y mac Awstria yn cymeryd rlian. Materion y drafodaeth YdYnt problemau I bwyd. heddwch, a Galicia, Y ma0 y Rbeolwr llwyd. Prif Weinidog Awstria, ac arweinwyr y pleidiau yn y Reichstag yn cymeryd rhan, ac y maent yn parhau yr wvthnos hon. "Mae Llywyddion Seneddau gwledydd y gelyn yn eyfarfod yn Berlin. Mae Ys- grifennydd Tramor Germani, Herr Zim- mei-mann, yn mynd i dalu ymweliad gyd. a'r Ymerawdwr Awstriaidd newydd yn Vienna. I

DYDD LLUN. I Y FFRYNT PRYDEINIG. I GwnaeJ rhuthr llwyddianus yn ystod y dydd gan y Prydeinwyr ar ffosydd y gelyn i'r de-ddwyrain o Loos. Dinistriwyd amiyw o dugouts perthynol j'r gelyn. Achoswyd eolledion i'r gelyn, a hynny ar gost fechan 1 ni Sicrhawyd amryw gar- charorion. Llwyddwyd hefyd i fyned i mewn i ffos- ydd y Germaniaid i'r gogledd o Neuve Ohapelle. Bu ,fiegran'l' gelyn yn fywiog yn ystod I y dydd yn Raucourt, Beaucout. Serre, ac Yp res Tanbe?cnodd y Prydeinwyr eafleoc-dd y gelyn yn St. Pierre Vaast Wood, ac vug nghymydogaeth Gommeeourt, Arras, He I Armentieres. FFRYNT FFRENGIG. Y nghymydogaeth Lassigny, ataliwyd ymosodiad o eiddo y Germaniaid yn Can- ny-sur-Matz. Cymerwyd thai carcharor- ion. Ar oclir dde y Meuse bu cyflegrau y ddwy ochr yn hynod a ffyrnig. Bu ein blaenfilwyr mewn cyffyrddiad a'r gelyn yn Courieres Wood. FFRYNT RWMANIA. 'j Adroddir o Petrograd ddydd Sldwrn fe y eanlyn Gwnaeth y gelyn ymgais- gymeryd yr ymosodol yn Barns, ataliwyd hwy ganein tim. Bu ymgais gyffelyb yn Rckot-Yasz, ond trodd yn aflwyddiannus defnyddiwyd hwlcdi ffrwydrol yn y lie hwn gan y gelyn. Paiheir i ymladd yn Pl'aka, Croesodd ein bIaeHhIwyr T A fon Putna, dinistriwyd atalfeydd y? gelyn, defnyddiwyd y bidog at nifer fwyaf o'r gelyn, a chymerwyd y gweddill yn gar- cliarorion 0 dan gysgod tanbeleniad ehwyrn gwnaeth y Germaniaid ymosodiad gyda nifer fawr o yr ar ffrynt Nan- esei. Bu raid i ni encilio i gyfeiriad Afon Sereth Hawlia y Germaniaid en bod wedi eael buddugoliaeth ."11 Nanesei. Ar ol brwydro ffyrnig meddianwyd y dref En- ciliodd y Rwsiaid (Ircj, Afoii Sereth C-aw- f-ant golledion trymion. Syrthiodd un swyddog a 550 (I(IN-ilioi-t i'n dwy]aw.

YMSONAU YM MARCHNAD OLAF 1916. (Gan J. T. W., Pistyll). Ddydd Merclier, bu yn rhaid i mi Er barug gwyn ei chychwyn I dref Pwllheli drawsv wlad T farchnad ola'r fhryddyn. Yr unig neges oedd gen { I Oedd gwerthu b" nau fochyn, A thyna'r pam, does neb a wad Ces farchnad ola'r flwyddyn. Ond er ei chael a'i hwyl 'a'i lol, Nid siriol ydoedd "Sionyn," Hyw syniad prudd a'i gwna yn glaf Yw pob peth olaf blwyddyn. 0 bob peth olaf yn v byd Dim mwy anhyfryd nodyn, Y sydd yn enw unpeth gaf Xa Marchnad claf blwyddyn. JMae blwyddyn wedi mynd i. gyd, Pob cyfie drud i'w e-hanlyn Ei chynnyg olaf heddyw gaf Ym Marehnad olaf blwyddyn Ces gyfle n.archnad ar ei hyd Iexinill b.vd o'l clivellwyn; Ond treuliais lawer awr afrad Yng ngh/fla marclmad blwyddyn! Ylae wedi mynd, a'i chyfle'n Hi! A'm gadael i'n dlawd adyn; I With rot fIarwel un eylle rvdd Dydd marclma d olaf blwyddyn. I Gwyllt "a ion amser" red o hyd A'i chyfle prid i' chanlyn. Pan yr abera blwyddyn fad Cawn farchnad ar ei therfyn. Xul edrych marchnad ddim yn ol, II Dyfodol yw ei chynllun; A chyfle i ddyfodol braf Yw marehnad olaf blwyddyn. Ond sieryd blwyddyn tra yn rlioi, Wrth ffoi i'r bdy di erchwyn Mae'n gofyn cwestiwn beth a wnai A'i Marchnad claf hlwyddYll r Marehnadoedd Gras sy'n mynd yn wir, A'u breintiau pur j'w canlyn j wyddost pa ryw fraint a fydd l'u farchnad ola't-h flwyddyn Ond, gallaf sicrhau i ti Y cwrddi hi yn sydyn; Ond anwybodus fvddi di Mai hi fydd ol'th fiw.ddYll I' Wel uynw.:1' c vngor, gJ.till :lld- I Pob marehnad gyda'th gyd-ddvn- I Fo'n onest, ac yn llawn or da Fel Marehnad ola'th flwyddyn, lonawr laf, 1917. |

CYNILO £ 900 AR 18s YR WYTH-I NOS. Ym Mangor dirwywyd Thomas Jones i ¡ lOp am beidio datguddio fod ganddo 800p wedi eu buddsoddi ynghapel Twrgwyn, Bangor, pan ganiatawyd pensiwn iddo yn 1913 Llafurwr yn derbyn 18s yr wyth- nos o gyflog oedd y diffynydd, ac yr oedd wedi eynilo 900p. Dy wedodd y diffvnydd ei fod yn credu fod y pensiwn yn haedd- ianol i bob dyn pan gyrhaeddai ei 70 mlwydd oed, pa un byunag a oedd ganddo arian wedi en eynilo peidio, s

CEINION EMRYS. I Eiiglyn wedi bod yn gwrando ar yr hyawdl Anthropos yn traethu ar yr uchod am awr mewn eymdeithas lenyddol. Am ddawn dweyd mewn awr hanidden— Ni tliripia o'r heulwen, [Anthropos Mer a sudd, humour a sen, Goreu awr gwr yr Awen Caernarfon. LEO.

Y KAISER. j Teyrn ynfyd, balch, luuianoi. a'i lond o htlnan-gloo, ) Yng nghwnmrr eledd 1 a'r fa^nel fe fyna fyw a bod. 'Docs neb 'i,w i- byd, mi gredaf. a'r Diafol 'n fwy cytun, Rhoes hwnnw drwydcled iddo i fyny'i Hordd oi hun Ei ymgais bc-nnaf ydyw eael lladd a thy- wallt gwaed, RllOi Belgium, Ffrainc, a Phrydain, a'r byd o dan ei draed; Mae'n awr ers dros ddwy flynedd mown pair lied booth a blin, Ac nis gall ddod ohonno, ni chaiff mo'i ffordd ei hun. Meddyliodd fwyta'j ginio Nadolig gyda ihwysg Yn Llundain ddigon liapvrs, ond meddwl wnaeth mewn ewsg Mae'r cinio Innmw hyd luKldyw'n ang- hytun, Ac felly'n flin ei natur, heb gael ei ffordd ei hun. Chwenycha sincio llongau ei gefnder George i gyd, A llongau gwJedydd eraill, a boddi pawb 'run pryd Mae'n wir i'r gwalch wiieti(I (lift-od trwy sincio llawer un, Ond etc, trwy drugaredd, mae heb pi -ffo"(Id --i hun. ( | M^ ae'n awr yn ceisio heddwch, y caclnaw cyfrwys, call, Caol heddwch cr mwyn tarro yn dryinach pan y gall; Ond nid oes obaith iddo, mac'r "Allies" oil yn un, Ac felly, dyn a'i helpo, bydd heb ei ffordd ei hun. w. TRYFAXOG OWEX.

GLOWYR A'U CYFLOG. Setlo cyn Mynd ar Streic. Yt- oe(ld anghydfod cy-drlnvng Cym- deithas Lancashire and Cheshire Colliery Firemen a pherchenogion glofevdd y ddwy sir, yr hyn a barodd i'r dynion roddi eu rhybuddLon i mewn ond y mae y eweryl wedi ei setlo'n foddhaol drwy gytuud.b newydd gadarnhaol sy'n gwarantu i'r tmnvyr glofaol isrif cyflog o 10s lie yn y dydd

DAMVVAIN I FILWYR PRYDAIN (iwrthdarawiad o fewn ychydig i Paris. Y r wvthnos ddiweddai aetli cerbyir^s yn cynnwys milwyr Prydeinig i w.-vlt.lar- awiad yn Massy Palaiseau, tua naw mill- tij- ttiallaii i Par-s. Yr oedd ■ n y iren 1,300 o filwyr a 210 o swyddogion—40 ohonynt yn gyrnols yn lierthvn i'r J'yddin Brydeinig-yr oil yn dvchwelyd wedi bed am seibiant yn Loegr. Lladdwyd deg, ac anafwyd 40. ———— -————

I DIM BLODEU, R-hoddodd Esgob Peterborough rvbudd nad oes blodeu i'w tyfu yn y gerddi (lS- gobol eleni. Bwriedir eynyrchu llysiau i yn He blodeu

MARCHNADOEDO. Caernarfon, lonawr 20.—Ymenyn, Is 9o y pwys; wyau, 5 i 6 am. Is; dofednod, oa i 7s y cwpl; pytatws, lis y cant, 21s y saeli; perchyll, 23s i 26s yr un. ■ Pwllheli, lonawr 17.—Ymenyn, Is 9c; wynu, 22s yr 120; biff a my ton, lie i Is 5c; pore a veal, 10c i Is 4c; perchyll, 19s i 26s; iiiocli tewloii, 7ic y pwys. Liangefni, lonawr 18.—Ymenyn, Is 8c y pwys; wyau, 6 am Is; perchyll, 20s i 2,5s yr tin. GWENITH. Lerpwl, lonawr 19.—Tavvel iawn ydvw • ?wcmth ar y spot, gyda masnadi prin at I bl'isian l?h newid. Yjio? can pwys:— D?i l tit l i, No 1, ]7s 8, Daluth, Xo 1. 17s 8c; Manitoba, No. 1, X" 18s 1? i 18s 2c; o. 2, N.. 17s 10c; t Xo. 3 X., 17s 8c; Feed Manitoba, los i los 2c.

t GWEITHWYR FFYRDD LLEYN. I Rhoi Pwdin Reis i'w Gi. Yng Xghyngor Lleyn ddvdd Mercher, lonawr 17, cynygiodd Mr David Roberts, Chwilog, war bonus o 4s yn yr wytlmos I w i weithwyr y ffyrdd dderbyniant I yn awr bunt yn yr wythnos_ Dywedwyd wrtho fod un landlord yn rhoddi pwdin reis fel bwyd i'w gi. Yr oedd ef yn ameu a oedd gweithwyr v landlord hwnnw yn gallu rhoddi pwdin reis i'w plant. Yr oedd y Cyngor yn barod wedi addef nad 0eddynt yn talu digon i'w gweithwyr pan yn pasio i ganiatau iddynt weithio ar y .tir yn ystod y cynhaeaf. Y dydd o'r blaen, yn Xhribunlys Lleyn, gwnaed cwya nad oedd y ffermwyr yn talu mwy na 13 Gc yn y dydd gyda, bwyd i'w gweision, ond vr oedd Is 6c yn y dydd gyda bwycl yn well na pbunt yn yr wythnos heb fwyd. Dy wedodd 31r J R. Jones mai cyfar. taledd yr hyn delid yn Lleyn gan fferm. wyr ydoedd 2s yn y dydd a bwyd. Ond, ir.eddai 3ft- William Williams, Pontygwau, y mae rhai yn talu 3s, Rhaid i'r Cyn gar, meddai Mr David Roberts, weled fod y gweithwyr yn cael eu talu'n briodol. Eiliwyd y cynnygiad gan Mr Xanney Jones, a chefnogwyd gan Mr John Pierce a Mr J. R. Jones. Yr oedd Mr John Pritchard a Mr Grif- fith Evans yn ffaf/io codiad o Is 6c yn y bunt i bawb, Dywedai a mryw o'r aelodau fod deunaw yn yr wytliiiQS' yn rhy fychan o godiad i weithwyf with y dydd. Dadleuai Mr R. Griffith a Mr R. Jones dros 3s o godiad yn yr wythnos. ac yn V diwedd cvtunwyd ar godiad o 3s. Gofynai y ddau arolygydd y ffyrdd a'r ddau arolygydd iechydol am godiad yn eU cyflogau.- Ystyrir y ceisiadal1 hyn gan bwyllgor. ————- -————

CADWRAETH YN Y TLOTY. I Cais am Hanner Coron o Godiad. Gv.naed cais at godj pum swllt roddid at gynnal nn o r deiliaid oedd yn i-liv hen i w symud i Dloty Bangoi-, i fiaiili a chwech, gan Waicheidwaid Conwy Y rhcsv,-m ydoedd cadiad yvnhrisiau bwyd. Y styriai y Gwarcheidwaid fod y cais i'w gyfiawnhau. a ehaniataAvvd ef ———— -————

CWMNI RHEILFFORDD A RHANDIROEDD. Mae Cwmni y London and North Wescerii yti barod i dderbyn ceisiadau oddiwrtli ell gwasanaethyddion a'r ey- hoedd am dir i gynyrchu pytatws, &0, Gwneir y cytundeb am gyfnod byr, a gos- odir am rent o swllt yn y flwyddyn yn rhydd oddiwrth drethi. Cyfartaledd maintioli pob rhan fydd 300 o latheni ys- gwar

ACROSTIC. ——— ——— E DMONDSON'S Grand Toffee and Sweets are really quite the best, Q ECIDEDLY they're pure, all can rely, M ADI^ with greatest care, and long years, have stood the test, OF best ingredients only, they employ. NOTED for their "Value" and sold for miles around, DELIGHTING both the young as well as old, 0WEETS that you can relish, all so good and sound, ONE quality liThe Best" is only sold, NOURISHING the Toffee is Ideal," in more than name, & WITH Pennies children, both the weak and strongest C A TIL'tl,,ey do for Edmondson's, the Toffee tnat's won fame, o BSER VE they do, its best and lasts the longest. K. il.