Y Dinesydd Cymreig

CAERNARFON. Llys Plant.—C'ynhaliwyd ddydd Sad- ¡ wrn, Mr J Issard Davies yn y gadair. Cyhudwyd pedwar o blant o ddwyn coed byw Bu raid iddynt dalu y costau. Ynadlys Sirol. Cynhaliwvd ddydd SadwlIl, M- J. Issard Davies yn y gad- air. Cvhuddwyd John John Willjan-s, Glan Gors, Penisa'rwacn, o fod yn ab I Kenol o'r fyddin, Bydd raid iddo arrs hyd nes y daw mihvyr i'w gyrchu. Cy- huddwyd Llewelyn Evans, Lleiod, o fod heb oleu ar ei gerbyd modurol; dii '.vy- wyd ef i 10s. Cyhuddwyd Wm. Owen, Caean Uchaf Road, Ebenezer, o ddwyn coedeii, dit-wi-iryd of i 10s. I Llys Bwrdeisiol. Cynhaliwvd ddydd TJun: Mr Chas, A. Jones (v Maw) yn y ?dair. Cyhuddnyd John Bencst, ( (Jhapel Street, o ddangos gonnod o oleu I ar ei ddeurodur. Dirwywyd ef i 9s.— Am yr un tiosedd dirwywyd Evan Jones, Caerloda, Llandwrog, i 9s; Y'Merched.-Darllenwyd papurau MOS Lun ynghymdeithas Ebenezet- gan Misses Wakefield a Roberts, y gyntaf ar "Fgrch- ed yr Efengyl," a'r olaf ar "Bryelloji- deh," a datgamvyd gwerthtawrogiad o'u g-.vasanaeth gan Mri D. Davies (y llyw- vdd), R. Roberts (ysgrifennydd), John Jones, Ben Price, a J. Huw Williams, r Darluniau Byw.—Yn y Guild Hl1 yr wytlmos hon, dangos a Mr E O. Davies gyfres o ddarhiiiKUi uwchraddol. Nos- weithiau cyntaf yr wythncs dallgosir I "The Circus of Fire, a'r tair noson ddi- weddaf. "Broken Melody, yn yr hwn yr vmddengys Mr Martin Harvey, yr actiwr byd-enwog. Uniad Hapus,—Ynghapel Salem, dydd Mercher 14, unwyd ti^ry baioda.s y Prei- fat Eb-ja li Grisdale, T Siop, Hei^valia, gyda Miss Annie Humphreys, Palace Chambers, HIWl Street. Gweinyddwyd ar y briodasforoh gan et chwaer, Miss Sallie Huaiiphreys, Tac ar y priodfab gan y Corporal Jones, JMrkeaheed. Gweinydd- wyd y scMemoni gan y Pareh D. Stanley Jones. Eiddimwn i'y ddati fywyd hapus ac oes hir. Marw Gweinichia.—ATccri byr gystudd, bu farw y Parch Themas Hughes, gweini- dog gyda'r Methodistiaiti Calfinaidd yn Stockpoi t Mab ydoedd i'r diweddar Capten Huglies, Fx bridge Square, ac yn gefnder i Capten T. Williams, Llys Helen, a )11: John Owen, Gwynant. "Yr oedd I yn un o "liogia'r dre," ac yn llenwi pwl- pud Siloh yn rheolaidd yn ei dro bob blwyddyn, Cymerlad Hyncd. Yn sydrn fore Llun, bu farw Mr Bichard Hughes, fu yn gwas- anaethu gvda'r diweddar Mr Griffith Ho- berts. Shop y GongL Bont Bridd, Yr oedd wedi dechreu gwasanaothu fel "boots" yn y Prince of Wales Hotel. ond ta rawyd ef yn wnel ddydd Sadwru Cydymdeimlir a'i unig ehwaer 'kv'ii byw yn Pool Side. Angladd.-Dydd Sadwrn. claddwyd Mr Hugh Parry, ceidwad capel y Wesleaid Seisnig. Yr oedd yn wael ers bljniyddau lawer. Cyn ei darro'n- wael gweithiai gyda M'r Fletcher, a chyn hynny gyda y diweddar Mr Hugh Jones, saer maen. Gedy briod ac amrnv o blant, a'r rhai y mac ein cydymdeimlad lhv\raf. Yn Gwella.—Bydd yn dda gan luaws cyfeilion Mr Robert Hughes, Marous Street, yr hwn sydd wedi dod gartref o I Ffrainc wedi rW ryddhau o wasanaeth, ddeall ti fod yn graddol wella. Mae'n teimlo yn ddiolchgar i'r lluaws cyfeillion sydd wedi arddangos eu carcdigi wydd iddo, ac y mae wedi derbyn amryw o lyth- yrau oddiwrth ei gwsmeriaid. Angiadd Milwr.-Dyd-d Gwener, Chwef- Toe 16eg, cludwyd gweddillion v di- weddar Ptpitat W. H. Jones, mab Mr a Mrs J. Jones (guard), 20, Edward Street, i fynwent Llanfairisgaer. Angiadd prei- fat ydoedd, cynnwysedig G'r teulu, dau filwr, dosbarth yr Ysgol Sul, a swyddog- iou a blaenoriaid Ebenezer. Gweinydd- wyd wrth y ty gan y Parch Ishmael Evans. Emynwyr Wesleaidd. — Yng nghym- deithas Jenyddol Ebenezer, 0 dan lywydd- iaeth Mi- David Davio«, Bron Cybi, caf- wyd papur diddorol gan Mr John Price, Biyn Arfon, ar "JOmynau ac Emynwyr AVesleaidd." Cvnortliwyid ef gan amryw o fechgyn y capel drwy adrodd yr emyn- au. Siaradwvd ymhellacii gan v Mri Walter Thomas, Fernleigh, a W D. Jones, Bodnant. — Datganwyd gofid o golli yr ysgrifennydd, Mr Joseph Evans. Aviv do n, yr hwn sydd wedi mynd at y Fyddin. Bu yn hynod weithgar ae ym- roddol, a gwnaeth ei waitli yn rhagorol a llwyr. Huno yn yr Angau.—Daeth y newydd alII farwolatth Mis Vickers, mewn car- tief mamaethoJ yn Aberystwyth, Merch ydoedd i'r diweddar a'r adnabyddus Mr Henry Morris, Segontium Terrace, a chwaer i Mrs Roberts, priod y Parch John Roberts (VN'.) Mrs r? aw son (gynt I Dicks', Caernarfon); Mrs Nee; Mrs Pierce, Llanfair Caereinion Mj- Henry Moms, J algw> ned'l. a M, )?.' Han'?on Morris, Eu?T?thiJj. Yro?dyulon- cddiges liynod o bandius a dttynai nod weddion tawel ac lliJdawl ei diweddar fain. Oyfeisiadau Cad-ddarpariaethol.-Lioti- gyfarchwn on cyd-drefwr, Mr A. J Wil- liams, "S r Afr Aur, ar ei orchestion fel dyfeisydd. Deallwn ei fod wedi eyflwyno manylion thai o. ddyfeisiadau pwysig, y rhai sy'n cael eu profi gyda many]der gan y Bwrdd Cad-ddarpariaethol er tros- glwyddo nwy a mwg i ffosydd y g-dvn, yr hyn y gall y gweithredydd ei weithio yn ei ffos ei hun, hefyd erfyn cywrain er torri a distrjTvio y gwifrau bachog, yr hwn hefyd y gellir ei drin gan y rhai fo yn ei arfer o'u ffosydd eu hunain. Ych- ydig amser yn ol cyflwynodd Mr Wilfcams I fauvlion firwdb^fen i dywalit IILW". yr hwn a eilw Yll "cloud bomb." Mae'n amlwg fod Mr Williams am i Gymru gad Eddison yn ogystal .a'r America. Marw.—Dydd Mawrth, Chwefror Y3, bu farw Mi Robert Evans, eN n-reolwr y gwaith priddfeini, yn 80 mlwydd oed. Yr oedd wedi bod yn wr blaenllaw yn ei ddydd, a chyn dod i Gaernarfon yr oedd yn flaenor gyda'r Methodistiaid Calfin- aidd yn C'lwyd Street, Rhyl. Cymeriad tawel, diddan. a diabsen ydoedd; ond yr oedd wedi gwanychu erstalm. Dydd Ian pridchvyd ei weddillion yin mynwent Llanbeblig, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch J E. Hughes, M.A., B.D. G-edy fercb, Miss Evans, 10, Marcus Street, a dau fab yn yr America, a brawd, sef Mr Hughes, cyn-adeiladydd, Birmingham.— Dydd Mercher, Chwefror 14, bu farw Mrs Hannah Tato, 8, Well Street, yn 76 Damwain Angeuol i Filwr.—Gyda gofid yr hysbyswn fod y Preifat William Bryan Davies wedi marw yn Ffrainc fel can- lyniad i ergyd ddamweiniol o wn un o i gymrodyr, Nid oedd ond ychydig o oriau er pan gyrhaeddodd yn ol i Ffrainc wedi hod -.vti trei-i l lu wedi bod yn treulio vchydig o seibiant yn ei dref enedigol. C'lywodd swn canu emynau Cymreig mewn "dugout, ac aeth yno i ymuno gyda hwynt, ond fel yr oedd yn mynd i mewn yn anffodus aeth crgyd o wn un o'i gymrodyr i'w goes, y tu uchaf i'r glnn. Cariwyd ef i orsaf y driniaeth, a gweithredwyd yn lawfedd- ygol arno 1 viio; ond vmddengys eu bod wedi methu atinji y gwaed i lifo mewn pryd fel yr aeth yn rhy wan, gyda'r can- lyuia d idda f n rw i d ocdd ond 23 mlwydd oed, ac yn fachgen siriol, dy- munol, ac hynod o gvmwynasgar, ac yn gymeriad poblogaidd ymysg bechgyn y dref. Mab ydoedd i Mr William a Mrs Margaret Davies, 12, Kirby place, Bootlc, yn awr, ond'a fuont yn tigianu yn North Penrallt, Caernarfon, am flyn- yddau maith. Mab ydyw ei dad i'r di- weddar Mr David Davies. china dealer, Pwllhcii, a'i fam yn ferch i Mr John Bryan, North Penrallt. Cyn myned i'r fyddin yr oedd illiam yn gweithio fel cigydd yn siop Mri Roberts and Co., Bont Bridd. Caernarfon. Yr oedd yn aelod o pglwys Ebenezer, ac yn bur selog yn yr Ysgol Sul, Mac y oil or dos- barth oddigerth un, yr hwn sydd ar y wior, gyda'r fyddin, ond dyma'r cyntaf i golli'r dydd. Cydymdeimlir a'r teulu yn CN hallod. Marw Hen Frodor,—Dydd Meacher, yr wythnos ddiweddaf, bu farw Mr David Morris, ym mhreswylfod ei fab-yng- nghyhaith a'i ferch, Mr a Mrs Parry, Liver Establishment, yn 88 mJwydd oed. 1'1' oedd Mr Morris yn wr adnabyddus mewn gwahanol gylchoedd, ac yn un a fawr lioffid Got ydoedd Mr Morris wrth ei alwedigaeth, a bu yn cario ymlaen y fasnach am flynyddau. Rliyddfrydwr o'r hen stamp ydoedd. ac yr oedd yn hoffi cael ei adnabod fel un o "ddewrion 'ti- Efe oedd yr Odydd cyntaf yn y dref, a bu yn dal amryw o swyddi yn yr Urdd. y r oedd Mr Morris yn aelod selog o eglwys Alci-iah, a bu yn athraw yn yr Ysgol Sul i ar un cyfnod bu yn dysgu y Wyddor ill plant, a bu ugeiniau o blant Moriah o dan ei o fal. Hoffai son am Ddiwygiad '59, a cheid tine y Diwygiad hwnnw yn ei ymddiddanion a'i weddiau. Cymerodd y gladdcdigaeth le ddydd LI-tin ym mvnwent Llanbeblig. Gvrasanaeth- wyd gan y Parchn Robert Jones, Llain- I pupur; Ishmael Evans, T. E. Jones, M.A a D. O'Brien Owen.

BETHESDA, Am y De.-Yr wythnos ddiweddaf gad- waodd y prit-fardd Job ni am y Deheu- dir. Teimlai nifer o'i gvfeillion yr hoff- cut ddangos eu teimladau da tuagato cyn iddo ymadael, ac acthant o amgylcli i wneud tysteb iddo. Casglwyd swm sylweddol o arian, a chyflwynwyd y dysfceb iddu yn ei drigfod yn y Fron, nos Fawrth diweddaf, pryd yr oedd prif gefn- ogwyr y mudiad yn bresennol. Yn Sir Benfro draw y sefydla Mr Job, lie mae wedi ymgymeryd a bugeilio eglwys hen- afol Abergwaen. Bu yn fugail yn y Carneddi am yr ysbaid maith o ddeunaw mh nedd. Dymunwn iddo bob llwydd- iant a bendith yn ei ofalaeth n^wvdd. Cyngerdd Bethania. Nos Fercher, cynhaliodd Bethania eu cyngerdd blyn- yddol, a throdd allan fel arfer yn llwydd- iant mawr. Y cantorion am eleni oedd- ynt Miss Myrtle Jones, Liverpool, Misa Gertrude Rees, o Drefaldwyn Mr Evan Lewis, a Mr Vaughan Daviee, Arwein- iwyd gan Deiniol Fychan, gan yr hwn y caed adroddiad rhagorol yn ystod y cyf- arfod. LlyAvyddwyd gan vr Henadur W. J. Parry Newyn Glo.—I)yna hanes y gymydog- aeth hon yn ystod yr wythnos aeth heibio Yr oedd yma lawer o dai heb yr un lwmp o lo ynddynt, a bu raid cau un neu ddwy o'r ysgolion hefyd am fod y glo wedi darfod. Mae coed y gymdogaeth hefyd yn dystion byw o'r newyn hwn, oherwydd mae llu ohonynt yu dwyn yn ft cyrfS art ivydd ion dioddefaint.

l Y DILUW ARIAN. At ol yr wytlmos cldiweddaf wi, affer yr esgus ein bod iel cenedl yn dlawd, gan y daw yr atebiad prydlon a l'hwdd i ahvad y JLlywodraeth am arian yn bro- test fyw a chroew yn erbyn pob cwyn o brinder arian. Nid yw n-rgyfyngau yn civil anvyr, rhaid cael yr anvr yn y dyn cyn mynd iddynt; ond y maenb yn gyf- t i'a i ddangos yr arwr allan. Nid ei-eii cytopthogion a wnaeth yr argyfwng yiiia chwaith, cr fod yna both wmbreth vvcdi mynd yn gyfoethog ynddo, ond." mao wedi bod yn gyflcustra euraidd i'w dangos allan. Pan ofynid am ddiwyg- I iadau cymdeithasol—ya addysgol" neu I wei tltfa(}!T gu..s cldygid ymlaon yn eu lierbvn bob amser ydoedd prinder arian. Pan clai gweithwyr a'n cwynion a'u gofynion at en meistri, y rheswin dros eu hanwybyrldu bron yn ddieithriad ydoedd na eHiel ffoiddio cydymffurfio a'u ha.v.-I- iau, Ym rtwr, dyma'r wlad wedi cad I goleuni newydd ar yi aingylchiadau, ac na ellir mwyach aiier y mentyll hyn i guddio neithiau; oblcgid Bad yw yn ddim amgen 11a Hugan gau dros egin gwir Mac'n wir fod yr aingylchiadau'n wa Ilall- oj. ond m all hynny newid dim ar y cwynion gynt, na'r atebion i'r gofynion cb'.vaith> Yr oedd sail i'r cwynion a'r goiynion; ond y mac gweithretloedd heddyw yn dangos yn cglit; nad oedd un- rhyw sail i'r esgusioij roddid dros wrthod y diwygiadau angenrheidiol ar sail prin- der arian. Dywedai Mr Lloyd George bob amser fod adnoddau y wlad hon yn ddihvsbydd, ac y mae'n ddigon amlwg erbyn hyn fod ei ddatganiad yn gywir, a'i fod yn gwybod sut i'w cael at ei was- anaeth. Bu gwerin lafurul y wlad am flynyddau yn eiriol ar ran dyngarweh i gael gwell telerau ac amodau bywyd; yr oedd yr hyrwyddwyr addysg wrtlii a'u boll egni yn ceisio agor llygaid y wlad i'r pwysig- rwvdd o roi y manteision goreu yn nwylo y plant a'r bobl ieuîlnc, Giviidgai-Nvcli a dyngarwoh oedd wrth wraidd yr apeliadau hyn oil; ond byddaf a diegni y cafwyd y wlad er yr erfyniaditti taerion. Heddyw dyma'r waedd o gyfeiriad arall ar ran Ymerodraeth a theyrngarweb, a cheir y miloedd yn dylifo gyda rhwyddineb a pharodrwvdd i roi eu cynortlnvy. Gelwir of yn a berthu er mwyn gwlad ac o barch i'r goron. Ped mai hynny iyddai, parod fyddem i ddywedyd da y gwnaethpwyd. Ond, mewn difrif. pa aberth sydd yiuldo r Pa barchodigrwydcl i'r Goron ddangosir drwyddo? Dyma ddynion a merehed, cwmniau a chorfforaethau yn codi eu harian o un 11(. yr oed dyn t yn cael o 2 s i 3 y cant o log, a'u rhoi mown lie yr oeddynt yn sicr o gad Hog o ■> y cant Lie mae'r aberth ? Ie siwr, ond pie mae'r teyrngarwcli a'r parch i'r Goron P A roddid yr arian hyn at wasanaeth y wlad a'r Goron pc na byddai sici wydd am eu cael yn ol^ neu pe na roddid y o y cant o log? Os na wneid, Jia ddyweder j mai gwladganvch a Choi on sydil wrth wraidd y cyfraniad. Nid haelioni tcyin- garol mohonno ond buddsoddiad sicr aC eurog. Teyrngarwcli fuasai rhoddi yr arian at wasanaeth gwlad heb ddisgwyl cael Jlog; ac aberth fuasai rhoi yr arian gan ddisgwyl colled. Waeth i ni hyn na mwy, ymae'r oil yn dangos mai "Am yr aur y mae ymorol," a chaiff y werin dtawd ei ateb, "Heb yr aur bydd pawb ar ol." Cafodd llawer eu synnu gyda datgan- iad Mr Bonar Law yn y Senedd nos Lun, pan yn dweyd fod yr arian newydd god- wyd yn y Benthyciad Rhyfel gan gwmni- au, corftoraetliau (gan adael allan y banciau), a'r cyhoedd yn gyffredinol Yll I sicr o gyrraedd y swm o saith gant o-fil- iynau o bunnau, y sw jn inwyaf danysgitif- uvyd o gwbl ar gyier unrhyw beth yn ystod y rliylel. Yr oedd rhai penboeth- iaid werli bod yn amcangyfrii y buasid yn cael tua mil a dau gant o fiiiynau ond dywedodd Mr Bonar Law mewn cyf- arfod o gynrvehiolwyr cyllidol y Brif- ddinas, cvn oyhoeddi el Fentliveiad IlJiy- iel, ei fod yn gobeithio, er mai prin y gamli ddisgwyl, ;itflii eodi cliwe chan miliwn o bunnau, Gwelir ei fod ef wedi cael can miliwn inwy na ddisgwyliai. Pe byddai i'r Llvwodraeth ruddi pwysau ar y Banciau gellid gyda rhwyddineb gyr- raedd y marc o fil o fiiiynau; ond y mae'r Llywodraet-h yn gwybod fod y banciau wedi bod yn hael yn eu cymorth i'w cwsmeriaid, fel na ofynir iddynt yn 01 pob golwg i roddi ond cyfraniad byeli- an i i* Benthyciad Bhyfel. Dangosir yn glir y gall y wlad ddal pwysau ariannol yr ymdrech; ond i ba le yr awn wrth bwyso arnynt ? Oyna']' cwestnvn mawv a phwysig Mae'r datleniad o'r cyf- oeth sydd yn y wlad yn gyfryw ag a ddyllai l'oddi min ar arfau jneibion ilafur a'r werin yn gyffredinol, a dylai roi ynddynt dafodau byw didaw erbyn y dy- fodol i sicrhau eu hawliau a'u gofynion. I Daw yr argyfwng a gwersi o'r newydd ar T bwrdd, a'n gwaith ni er mwyn y dyfodol ydyw eu dysgu er mwyn eu harfer pen ddaw yr alwad am hynny. -*is- ——