Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
20 erthygl ar y dudalen hon
0 GADAIR MODRYB SIAN. 1
0 GADAIR MODRYB SIAN. 1 YN Y TREN, I Rhyfadd onite ydi y pethau a siaredir am danynt yn y tren gan bobol nad ydynt yn adnabod dim ar eu gilydd. Dyna roeddwn i yn feddwl wrth ddarllen llyth- yr Dr Cynddylan Jones yn y "Times" yr wythnos o'r blaen. Buaswn yn meddwl fod y Doctor parchus wedi clywad yn y tren dyn mor ddrwg ydi Llewelyn Wil- I lianis, ac y mae yn ei fygythio a than- lyniadau ofnadwy 08 na altrith ei gan. Debyg gen i mai troi pobol rhag cyfeil- iorni ydi gwaith gethwrs, ac felly rhaid peidio beio gormod a r y Doctor. O! na, nid wyf yn bwriadu sgwenu ar y Doctor a'i hawl i fygythio, J'hiw dro eto efallai, and dipyn o ragarweiniad ydi hyna i'r hyn a glywais i yn y tren. Dipyn o ainser yn ol, digwyddais fod yn trafaelio o Fangor i Gaer, ac fel y rest o'r merched yma, ychydig iawn fydd gennyf i ddweud mewn ewmpeini diarth, ond roeddwn i yn glustiau i gyd. Ni chymrodd lawer iawn o amser i mi ddallt mai chwarelwyr oedd v rhan fwyaf o'r ewilipeiiii. Chwarel- wyr oeddynt, cvil bellad ar y dalltais i, o. ardaloedd Nantlle. wedi bod gartrof am seibiant, ac yn dychwelyd at eu gwaith mewn munition works yn Nortlnw *ii. Daeth bob peth braidd yn destun sgwrs, gan ddechreu hefo Lloyd George a di- weddu hefo clogsiau. Fedra i ddim dweud yn awr yr lioll bethau y siaradwyd am danynt, ac efallai na fyddai yn ddi- ddorol chwaith. Wrth gwrs roedd yn 1 rhaid cael siarad am eu gwaitli a'r con- I ditions, ac yn un He dyma un yn gofyn i'r llall, Ydi'r Undab yn dy boeni. Wei ydynt Jack, meddai Wil, ond rvdw i wedi ffeindio ffordd reit dda i gael ym- wared Byddai i yn dweud wrthynt mod i yn dal i dalu fy rhan i Undeb y Chwarelwyr, ac mae hyny yn pasio hefo nhw. Wet wyt ti yn dal yn aelod o'n hen Undab ni Will Dim ffiars Jack. Tydi yr Undab yn da i dd:m i mi. Chefis i rioed ddim elvv oddiwrtho. Ie, dyna fa, dyma fi wedi dwad at y peth o'r diwadd. Yn da i ddim i mi! Welsoch chi rioed g nJnint ohonom sydd yn peidio gwneud da. oherwydd na ddaw ag elw personol i ni. Rydw i yn synu at chwar- elwyr Arfon os ydynt hwy yr un fath a'r un y evfeiriaf ato. Ond prin y gallaf gredu hynny, canys beth feddvlia ym- ddygiad fel yna. Y mae y dyn yna yn twyllo ei gyd-ddyn, mae yn cymeryd arno fod yn perthyn i Undeb y Chwarelwyr, ac yn twylIo aelodau'r Undeb y Gweithwyr yn mysy y rhai y gweithia. Pam, am yn ei feddwl ef, na chaiff unrhyw elw per- sonol o'r Undeb. Ni (ldarfn i'r dyn yna erioed oiy» y ewostiwn iddo "j Inman, a allasai wncv.'l unrliyw ddaioni i'w gyd- weithwyr trwy aelodi yn ei ndeb Na, dim da i mi. dyna ydyw boil yniresym- iadau rhai pobol Ceir hynny yn mhlith pob dosbarth, ond credaf eu bod yn lluos- ocach yn mhlith gweithwy na'v un dos- partii arall. Dyna clnvi yn meddwl am funud am dano ni yn Sir Fon yma, Cawn y ffermwyr yn ynmno mewn Undeb Cenedlaethol mawr, gryni a gallu lioll ffermwyr Prydain Fawr y tu ol iddynt. Mae gennym Undeb Gweithwyr yma hefyd, ond Undeb bychan Ueol ydyw a'i bosiblrwvdd ond bychan, Nid oes gen- nym awydd symud yn mlaen, mae arnom eisieu bod ar ben ein hunain, yn Undeb bach, glan, didwrw a distaw, cyfarfod un- waith yn y flwyddyn i ddarHen c-yfrifon, ethol swyddgion (ffermwyr rai ohonynt). Er fod ein Hundeb yr oil o'r hyn a ddy- wedais, "to i gyd ceir gweithwyr heb fod yn-aelodau. Pam Am nad ydyw yr Undeb yn debygol o ddyfod a dim da iddynt hwy. Pa hyd, tybed y byddant heb ddilyn esiampl y meistradoedd ? Pan y mae ffermwyr Mon eisian codi pris y menyn. maent yn cyfarfod i'r diben hv-nny, ac yn yfmino a'u gilydd i gario y peth adref. Pan y mae shopwvr eisiau codi pris eu nwyddau, mae yr oil ohon- ynt yn yn uno i beidio gwerthu heb hyn- a-hyn. Ond sut y gwna y gweithiwr ym Mon? Safa yn y farchnad gyflogi ar ben ei liunan, gan ofyn am yr hyn a dybia, wnaiff y tro iddo, ac heb feddwl am funud a ydyw yn cael mwy neu lai na.'r gweithiwr agosaf ato. Diffyg cyd- weithredlad rhwng y-gweithwyr, a hyny yn ami iawn yn codi oddiar hunanoldeb. Methu gweled fod Undeb yn dod a dim da iddynt hwy, eu lies eu hunain yn fwy pwysig ganddynt na lies en cydweithwyr. Yn ol pob proffwydoliaeth, mae yna am- ser caled o flaen gweithwyr ein gwlnd, a'r nnig ffordd y gallont gael eu hiawn- derau ydyw trwy fod yn unol, trwy ang- hofio faint o dda gaent eu hunain ac am- canu gwybod faint o dda allant wneud i eraill Cymenvch gyngor gan hen wreigan o Sir Fon, lioll weithwyr Mon, Arion, a phob eir trwy Gymru, ymunwch a'ch Undeb, a welsoch chi erioed faint o bleser gewch mewn gwneuthur daioni dros ac i mill. Dyna ydyw fy nheimlad i.
Y DIWEDD. I
Y DIWEDD. I BARN MR A. HENDERSON. I Mewn aralth ym Manceinion, ddydd I Sadwrn, dywedodd Mr Arthur Henderson fod Syr Douglas Haig ac arweinwyr y Cyngreirwyr yn credu y bydd iddynt roddi y fath ddyrnod yn ystod yr haf a fydd yn arwain y rliyfel i derly-n bodd- haol.
i GWEISION - DIRIIRWYOL.I
GWEISION DIRIIRWYOL. I FfermwjT Lleyn yn eu Gwrthod. I Gwahoddodd Pwyllgor Dirprwyedig Sir Gaernarfon liifer o ffermwyr De Sir Gaer- narfon i'w cyfarfod ym Mhwllheli, a chynnygiwyd llafurwyr dirprwyol yn lie y dynion ieuainc cyfaddas i wasanaeth gjTlf- redinol. Dywedodd Cap ten Thomas, Bangor, fod y Pwyllgor yn ioddhaol gyda golwg ar y dynion gynn vgid eu bod yn abl i drin y tir. GAvi-tilododd yr amaethwyr gy- meryd yn wirfoddol y dynion hyn. Dat- ganodd un amaethwr nad oedd unrhyw ddvn yn Sir Gaeraarfon allai gymeryd He ei ddvn (i a dywedodd un arall nad allai a-mryw o't- dynion gynnvgid hyd yn oed aradru; a niynai un arall y hyddai yn golled fawr ac anhwylusdod iddo i novrid ei ddyn ar hanner y tymor. Mewn ateb- iad i aelod, cyfaddefodd un o'r ffermwyr na thalai ond 12p yr hanner bhvyddyn i'w was. Mr Hughes Parry: Os nad yw yn worth mwy o gyflog, ni all fod yn anheb- gorol i weithio eicli fferm. Yr oedd yr Isgapten Caradoc Davies yn rhyfeddu at amaethwyr vn gwrthod y dir- prwywvr a gynnygid, oherwydd fod am- aethwyr profiadol wedi apelio am ryddhad i'r dynion hyn o'r bIaen. Mr Ai-then Owen: Y mae'n amlwg eu bod wedi gwneud eu meddyliau i fyny 1 beidio derbyn unrhyw ddirprwy ar gyfrif yn y byd. Yr wyf yn cynnyg ein bod yn gosod dirprwy ymhob achos. EiJiwyd gan Mr Yale, a phasiwyd cf. Hysbysodd Capten Thomas yr amaeth- wyr v gallent gael y dirpnvywyr am byih- ofnos o brawf. Etholwyd pwyllgor byeh- I an i ystyried cwynion yr amaethwyr yn erbyn y dirprwywyr. t ————-
I SYR OWEN THOMAS. !
I SYR OWEN THOMAS. Y roae'r Cadfridog Syr Owen Thomas wedi addo llywyddu cvngerdd sydd i'w gynnal yn Llandudno Ddydd Gwyl Dewi. Mae'r elw yn mynd -it gronfa Cysuron y Milwyr Cymreig. ]
I PRINDER PYTATWS.
I PRINDER PYTATWS. I Cyfryngiad y Prif W'einidog*. Dydd I.Inn daeth y rheolau lu-wydd i rym o berthynas i uchafbris gweithu py- tatws, ac y mae i unrhyw ailwerihwr a godo fwy na lie y pwys yn eytlawni tic- sedd eospadwy Yr oedd yi- adroddiadau a ledaenid mewn rhai manau o'r wlad yn bygwth boicotio ar y tir y byddai gwerthu am y fath bris yn golygu colled yn gyf- ryw ag i ddwyn y Piif Weinidog i gyf- ryngu, ao y mae y prisiau osodwyd gan y Rheolwr Bwvd wedi cael eu had-drefnu. Nos Sadwrn anfonodd JIr Lloyd George y pellebr canlynol i Arglwydd Facr Manceinion, niewn atebiad i bellebr ddf rbyniodd yn y bore:— "Y ma("}' anhawsterau a godwyd mewn rhai eylehoedd mewn perthynas i weith- rediad Rheolau Pvtatws (1916), Pril j Grop (Prisiau) o'r laf cvfisol, wedi eu hystyried gan y Cabinet Rhyfel, Gwnaed I y Rheolau gan y Hheolwr Bwyd er sicr-I hau i fudd y bwytawr na fyddai i'r pris- iau gael eu codi'n afresyniol fel canlyniad i brinder cyflenwad. "Y mae y rhew diweddaraf yma wedi lleihau y gtociau ellid eu cael, ac wedi rhwvstro eu dosbarthiad rheolaidd. Yn unol a hyrnv y mae wedi ei gwneud yn angenrheidiol i ad-drefnu pethau mor deg ag yr oedd modd er budd yr holl bartion. "Y mae'r adrannau oedd ynglyn a'r mater, oherwydd hynny, ar fy nghais, wedi eyfat-foci gyda chynrychiolwyr y I busnes cyfanwerthol a'r manwerthol, ac wedi cyflwvno y cynnygion canlynol, y j rhai a gymeradwywyd gan y Cabinet Rhyfel "Y pris y bydd gan y tyfwyf hawl i ofyn oddiar y deIwyr a'r marsiandwyr am bytatws. ani'onir ar ol heddyw i fyny i i Mawith 31ain, fydd 9p y dunell, yn rhydd ar y rheilffordd, neu rhydd ar fwrdd llong Wedi y d.vddiad yna y pris cvferbyniol fydd lOp. "Y pris y gall y tyfwyr licti itill-IJVW berson (.p gwerthn i ailwerthwyr fydd deg gini hyd Mawrth -Slain, a lip 10s ar ol hynny yn vchwanegol at gost y cludiad. "Y pris y gall yr ailwerthwr ei godi ydyw lie y pwys i fyny i Mawrth 31ain, a, He y pwys ar ol hynny hyd ddi- wedd Mebefin. LLOYD GEORGF,"
BWRDD Y LLENOR.-I
BWRDD Y LLENOR. I (Can LEO.) I Y DEYRNAS. I I Cynnwysa'r "Deyrnas" am Chwetroi ysgrifau campus, ao y mae'r nodion ar Egwyddorion ac Amgylchiadau yn rhai rhywiog a byw. Y Gweithredoedd Byw sydd gan K. Aman Jones, B.A., o'r Cei- newydd, a eheir Ail Caniad gan T. Gwynn Jones ar Lux Mundi. Krthygl dda \v yr un ar "Grist a'r Colegau," ac y mae E. T. John yn dda odiaeth ar "A Oes Heddwch ?" a'r Parch T. R. Jones, Tawyn, ar "Car dy Gymydog." Mae'r dernyn ar "Araith Caernarfon" yn un cyrhaeddbell, a '"Gwersi'r Deyrnas" yn flasus ac ymarferol. Teyrnas gwerth i'w meddiannu ydyw hon, a deillia r budd goreu ohoni.
Y DRYSORFA.I
Y DRYSORFA. I Y Fordaith Gartref, gan y Parch J. Hughes, M A, Lerpwl, sy'n agor "Y Drysorfa," yn cael ei dilyn gan ysgrif dda gan y Parch J. Owen Jones, B A., Caer- narfon, ar "Frenhiniaeth Crist." Ceir Adgofion Bore Oes am A la fon gan Mr H. Menander Jones Cvmdeithasfa Connah'p Quay, a phrwnc Seiat, sof "Gwaith," a llawer o bethau eraill o ddiddordeb ricill- tuol.
TRYSORFA R PLANT.I
TRYSORFA R PLANT. Longfellow sy'n cael y lie blapnaf y tro hwn, ac ysgrifena Anthropos arno fel y medr ef, mor rwydd a naturiol ag y canai Longfellow. Mae arlwyaeth "Try- sorfa'r Plant" am Chwefror yn well nag flrfN am eu bod fvrach ac yn cynnwys mwv o amrvwiaeth. Rhifyn rhagorol i'r plant ydyw. ac ystor o bethau gwerth i'w trvsori ynddi.
:CYNGOR PLWYF LLANDDEINj IOLEN.…
CYNGOR PLWYF LLANDDEIN- IOLEN. Cynhaliwyd yr uchod nos Wener, Chwef. 9, pryd yr oedd wyth o'r aelodau yn bresennol, ynghyda'r Clerc a'r Llyfr- gellydd. Cymerwvd y gadair gan Mr W. T. Williams, yr hwn, wedi darlleniad o'r cofnodion a'u oadnrnhau, a'u harwydd- odd. Yna. ar gynygiad y Cadeirydd a ohefnogiad Mr R. Jervis, Ebenezer, paas- iwyd pleidlais o gydymdeimlad a'r Cyng- horydd J- T. Roberts yn ei brofdeigaeth o golli ei dad, a phasiwyd yn unfrydol yn y ffordd arferol. Yna cynygiodd y Cad- eirydd, a cliefnogodd Mr W. H. Owen, bleidlais o longyfarchiad i'r Gwir Anrhyd. f). Lloyd George ar ei esgyniad i brif ? vn unfry d gadair ein gwlad, a phasiwyd yn unfryd- I ol. Y Clerk i'w anfon iddo. Dirprwyaeth.—Ymwelodd y Mi-i W_ T. Williams, J. T. Roberts, a T. D. Wil- liams ar ran y Cyngor a, Phostfeistr Caer- narfon gyda dau gais: (1) Cael pillar bocs ger Capel Sardis, Dinorwig; (2) Cael llythyrau allan o Bost Swyddfa Brynrefail ond eu gofyn bore Sabotli. Caed derbyniad rhagorol gan y Postfeisti-, a dywedai y gwnai ei ran ef gyda'r uwch- swyddfa a darllenwyd yr adroddiad hwnnw lieno, pa un a gynwysai eu bod yn "gwrthod y ddau gais yn bresennol. Y Llyfrgell. Caed adroddiad pur galonogol gan y pwyllgor, a hvsbysasant fod rhodd o 3p 3s wedi ei derbyn oddi- wrth Mr C. G. Rees, A.S., trwy law bon-1 eddwi" o Fangor; a nifer o lyfrau oddi- wrth Deiniol Fychan. Diolchwyd yn gynnes iddynt. Llongyfarchwyd y Llyfr- gejlydd ar ei waith. Rhfandiroedd.-Tii cais wedi dod i law, a phasiwyd i'r Clerc wneud ymholiad yn eu cylch. Cyflwynwvd nifer fawr n enw- au yn erchi pytatws hadyd. Dyfroedd.—Oherwydd y rhew eithriad- ol, ofIlid y hy'ddai rhai pibellau wedi torri Rhoddwyd haw! i'r Clerc i wneud a welai yn oreu gyda hwy. Gwaith.—Bethel oedd wedi cael y gweithwyr y dyddiau di\««ddaf, a gwnaed gwaith mawr a pharhaol hyderwn ar y llwybrau yn y ward. Rhoed gwaith o gario rwbel arnynt i nifer o ffermwyr. Tynu'n olt—T>'nodd Mr W. H. Owen ei gynygiad yn ol mewn perthynas i gyf- leusterau teithio, ar yr un pryd yn gofidio fod pethau mor anhwvlus. Cwyn. Cwynai Mr R. H. Roberts, Fachwen, nad oedd ei ardal yn cael ei rhan briodol mewn perthynas i'r cyflen- wad dwfr, a, gofynai am estvniad ar y pibellau; ond pwyswyd arno i ohirio oherwydd y goeithriadol. Pasiwyd i dalu a ganlyn :-CyffredinoI, 32p Is lOo; Llyfi-gell, 13p 4s 2c; Goleu. 2p 178.
DOGNAU ISELLMAEN.I
DOGNAU ISELLMAEN. I Dywed yr "Handelsbald" fod dognau rhai bwydydd yn Holland i ddechreu dydd Llun. Bydd pob un fo'n dal tocyn yn Amsterdam am yr wythnos Chwefror 18 24, a hawl i 2 l-o pwys o bytatws, 11 pwys o reis; If owns o fraster; a 31 owns o sebon, i
DYDD LLUN. 1
DYDD LLUN. 1 DYFFRYN ANCRE. Mae y milwyr Prydeinig wedi rhoddi cam ymlaen eto yn Nyffryn Ancre. Cy- merwyd safleoedd ar ffrynt dros ddwy fill- tir, a Ilawer o gareharorion, o'r rhai y mae 773 wedi pasio drwy v gorsafoedd tyfrilol. Gwnaed yr ennill mwyaf i'r de o'r afon, ymhIe ar ffrynt o filltir a hanner yr aethpwyd i mewn i linell y gelyn fil o lot hen i o ddyfnder, a bu i'n llinell symud ymlaen o fewn can ilath i bentref Petit Miraumont I'r gogledd o'r afon cariwyd ar ffrynt o fil o latheni safle bwysig ar sethrau ucha f y Spur i'r gogledd o Bailles- court Farm. Yna gyrwyd adymosodiad- au yn ol, a bu i'r milwyr Germanaidd ddioddef colledion trymion o dan ein tanio canolbwvntiol gan ein cyflegrau. BUDDUGOLIAETH GER KUT. Cafodd y Prydeinwyr fuddugoliaeth arall ger Kut. N'n -v 1),tlij,a B(,nd ("i- gorllewin o K ut), gwnaed Bymudiad ar ganolfan dde y Twreiaid o oOO o latheni ar ffrynt o fil o llatheni. ac yn ddiwedd- arach gwnaed ymosodiad llwvddiannus ar y ganolfan chwith ar ffrynt o 850 o latheni. Y mae'r oil o'r tir yn y Dahra Bend yn awr yn ein dwylo, Cymerwyd yn gareharorion 89 o swyddogion a 1,906 o filwyr, vnghyda pump 0 ynau pc::i^nnol, 2,500 o ynau, cad-ddarpariaethau, &c., ac ystorfeydd. Yn ddilynol gwnaed Bymudiad ymlaen o 1.200 o latheni i'r de o Shumran Loop, ac y mae ein miIwvr yn awr yn dal y gornel orllewinol o'r "bend" yma. SUDDO LLONGAU. Adroddir fod wyth o'r llongau wedi eu suddo ddiwedd yr wythnos, yn cynwys, dwy o longau Lerpwl—y Vaides a'r Wor- I cestershire. Torpediwyd y flaenaf heb rybudd. Lladdwvd dau o'r criw, ac y mae naw ar goll. Y RWSIAID. I'r de-orllewin o Dvinsk a'r dwy rain o Koliava bu i'r Germaniaid dnvv wisgo "overalls" pnynion fedru myned i un o ffosydd y Bwsiaid, ond gyrwyd hwy ym- aitli. Ar y ffrynt Rwmanaidd y mae y Rws- iaid wedi meddiannu safle gadarn i'r de- orllewin o Oekna, yn Nyffryn Trotus Gwrthsafwyd pob adymosodiad a ehymer- wyd llawer o gareharorion. I AMDDIFFYN LLONGAU YR UNOL DALEITH I AU. I Hysbysir fod yr Arlywydd Wilson yn gofyn am hawl y Gyngres i gael arfer y galluoedd arfog yn yr ITnol Daleithiau i amddiffyn y llongau Americanaidd. Golyga hyn, mae'n debyg, arfogi y llong- au neu ddarparu gwyl longau amddiffyn- oJ. Yn ol neges o Washington i Berlin bydd i ryfel, yn ol pob tebyg, ddilyn arf- ogi y llongau.
IDYDD MAWRTH.
I DYDD MAWRTH. 1 MESOPOTAMIA. Dydd Sadwrn, gwnaeth y CaUindog Maude ymosodiad ar y safleoedd Tyrciiidd yn Sanna-i-Yat, ar yr ochr oglei«d(.l i'r Tigris. Meddianwyd ffosydd y gelyn ar ddau ffl'ynt o 350 a 540 o lathe n. AJ- ymosododd y gelyn, a bu raid n hadaui dde encilio. Yn ddilynol enciliodd ein hadain chwith i'w safle gyntefig. I FFRAINC. A.t- walian i't, eyflegraii,, bu tawelwch cymharol ar y ffrynt go>'lewmel. GNN-naed i-lititiii- llwyddiannus gan y Tiy- deinwyr ar ffosydd y gelyn i'r de o j Souchez. Chwythwyd shafft fwnol a lit. nistriwvd dtigotits. Ar y Meue-1. d- ngAS cyflegrau y ddwy ochr fywiogi •> id niawi ger Avocourt, Pepper Hill, a IJeyon Vanx. YR UNOL OALEITH IAli Disgwylir y bydd yna wrthwynebiad yn y Gyngres i roddi hawliau arbennig 'r A?ywydd i ymwneud a'r dull Genua a aidd. Modd bynnag, credir y by0d I fwafrif y pleidiau sefyll yn unol o'r tu ol i'r Arlywydd. Credir y bydd i ryfel dorri allan rhwng Germani ac America fel can- lyniad estyn hawliau arbennig i'r Ar- lywydd gan y Gyngres. Hysbysir fod; bygythion wedi eu gwneud eisoes yn y I Wasg Germanaidd o'r hyn wneir os yr I arfoga yr America ei llongau PROBLEM Y BWYD. I Siaradodd Dr Helferich gerbron y Cyngor Amaethyddol Germanaidd, a dy- wedodd fod y mor-warchae o eiddo Pry- dain wedi dwyn pobl Germani i sylwedd- oli y bydd iddynt sefyll neu syrthio gydag amaethyddiaeth. Rha,id fydd i ni wyn- ebti llawer o gynildeb am rai misoedd hyd lies y daw y cvnhaeaf nesaf i mewn. Galwyd sylw gan aelod Sosialaidd o Senedd Prwsia ei fod wedi gweled y bore hwnnw 6,000 o ddynion oeddynt wedi gadael ffatrioedd cad-ddarpar oherwydd eu bod yn dioddef oddiwth brinder bwyd.
Y FASNACH LECHI.
Y FASNACH LECHI. Apel at y Llywodraeth. Yngwvneb y Bymudiad at Wasanaeth Cenedlaethol a rhestr y diwydiannau an- hebgorol pasiodd Cyngor Ffestiniog i gvflwyno y penderfyniad canlynol i'r Prif Weinidog a Rheolwr y Wasanaeth Gen- edlaethol :—"Fod y Cyngor hwn yn apelio yn daer ar i Reolwr y Wasanaeth Gen- edlaetiiol ystyrie<l y tasnach lechi chwar- elyddol yn ddiwvdfa anhebgorol. gan mai chwarelyddiaeth ydoedd y ddiwydfa get- ydlog yn y eylehoedd hyn. Byddai rhoi y cloadur ar y ehwarelau yn ddinistriol i'r gymydogaeth. Golygai y byddai yn amhosibl ar derfyniad y rhyfel i'w hail. agor Invynt Yn vchwanegol, y mae y mwyafrif gyflogir ynddynt yn awr droa yr oedran milwrol neu yn anaddas i was- anaeth.
I I'R GROES GOCH.
I'R GROES GOCH. Mewn arwerthiant gafWyd yn Nhal- sarnau, Meirionydd, ddydd Sadwrn, sior- hawyd 200p i Gymdeithas y Ot-nIP6 Gooh.
I CYNYRCHU BWYD.
I CYNYRCHU BWYD. I Apwyntio Rheolwr Cyffredinol. Apwyntiodd Llywydd Bwrdd Amaeth- yddiaeth a Physgota. Syr Arthur Lee, K.C.B., A.S., yn Rheolwr Cyffredinol Cynyrchu Bwyd (heb dal), yr hwn fo'n gyfrifol i'r Llywydd am gydweinyddiad a llywodraeth gweithfaol yr adrannau hynny i'r Bwrdd fo'n delio gyda chyflen- wad a dosbarthiad hadau, Ylvrteitliion, bwydydd ffidio, peiriannau, llafur, &c., a gwaith Pwyllgora u Amaethyddol Rhyfel yn Lloegr a Chymru. )
I TIR CYMRU.
TIR CYMRU. I Ymdrech Porthmadog a'r Cylch. I Sicrhaodd Cyngor Trefol Porthmadog brydles am 21 mlynedd gan Ystad Tre- madoe am yn agos i bed war acer o dir, ao y maent wedi rhanu y tir yn gant Q ddarnau, a phob un ohonynt wedi eu cy* meryd gan y tt-efwyr. Y mae'r Gyngor hefyd mewn trafodaeth gyda golwg ar faesydd tebyg i drigolion Borthygest a Thremadog. Dywedodd yr Henadur Jones Morris fod yna 3,000 o aceri yn fwy o dan Yli aradr yn Sir Gaernarfon nag yn 1915, ac fod 3,000 o aceri yn ychwanegol i gael en trin y flwyddyn hon, neu chwe mil yn fwy o aceri na dwy flynedd yn ol.
f BANGOR A'R BENTHYCIAD.
f BANGOR A'R BENTHYCIAD. Dywedir fod cyfraniad Bangor i'r Ben- thveiad Rhyfel rhywle o 250,000p i 3<)0,000p. O'r swm yma eymerwyd- yn y Prif Lvthyrdy a'r canghenau yn ystod y pum diwrnod olnf y swm o 21,0oop, yn I cynnwys TystN-s-i-ifau Cynilo Rhyfel yn t ogystal a'r bonds pump y cant. Yn ystod I v dyddiau olaf yr oedd yr ai-ian yn dod i mewn yn ol mil o bunnau yn y dydd.
I RHEW YN TORRI.
I RHEW YN TORRI. Dydd Sul, tra yn ceisio croesi yr afon ar y rhew, bu i eneth douddeng mlwydd foddi. Yr oedd hi a geneth arall o'r un oed yn croesi, a phan yn ymyl yr oohr. arall torodd y rhew. Syrthiodd y dranc- edig i'r dwfr, ond gallodd y llall gyrraeâc) y lan. Yr oedd yn ferch i'r Preifat Neild, yr hwn svdd yri ymladd yn y ffrynt.
Family Notices
GENI, PRIOOI. MARW. PRIODI. Thomas—Owen—Chwefror 1(3, ynghapel Seion, Llanrwst, gan v Parch Richard Rowlands, Mr R. F. Thomas, Llanrwgt, (gynt o Bronywaen Terrace, Penisa'r- waen), a Miss Mary Owen, Cerrigy. druidion. MARW. Hughtes Mr Richard Hughes, toiliwt, Disgwylfa Terrace, Llanrug, yn 79 mhvydd oed. Morris—Chwefror 15, Mr John T. Morns Bron Fryri, Cwmyglo Morris-Chwefror 14, yn 88 mlwydd oed, Mr David Morris, Liver Establishment, Caernarfon.
Advertising
J. FLETCHER, LTD.. MEMORIAL WORKS, | CARNARVON i BANCO? Argraffwyd a chyhoedd-w-yd PQ Gwmni y Dineaydd Cymreig, Cyf.. lD 16, Street,