Y Dinesydd Cymreig

I CYNGOR SIR ARFON. I ng Nghyngo;; Sir Ar fon, deAviswyd IMi- I Robert Roberts, Llanludno, yn gad« ir. Criccieth, yn is. gadeirydd. Yr oedd Proff,. J. E. I lo^d, M.A Ban- gor, yn bresennol i geisio cefnogaeth i selydlu fFerylltu icchyd cyhoeddus yn y co'eg. Rhoddwyd cefnogiad unfrydol Uyngor i'r mudiad.

———  t ?———— I CYNGOR SIR MEIRION. I "K Xghyngor Sir Meirion dewiswyd Mr Moses Kellow, Croesor, yn gadeirydd, a Yti is-gid- eirydd. Penderfynwyd fod y dreth am y flwydd- yn nesaf i fod yn Is i3c yn v bunt, o'i 1 gyrahatu a Is 8e y flwyddyn flaenorol. I

TRETHI UNDER BANGOR. I Penderfynodd Bwrdd Undeb Bangor a Beaumaris osod treth o Is Ie yn y bunt, o'i gymharu a lO-i c yr hanner blwyddyn blaenorol. Svlwodd y ( adeirydd nad oedd hyn ond dechreuad.

CYHUDDO sWYDDOGION I UNDEB LLAFUR. Cyhuddwyd dan () ysgrifenyddion can, ¡ i henol Undt-b Llafiu- Cenedlaethol Unedig I o dwylio, y ilaill- o 29p a'r llall 60p. Di- I rwywyd hwy i 2p a'r costau. a bydd yn 1 rhaid iddynt ad-dalu yr arian.

I CAPLANIAID Y FYIiDIN. I ti Mae y caplaniaid caiiJyno,^ yrt gwzsan- aethu gyda'r fvddin mewn > gwledydd e.mill :-Eglw:vs Loe-r- 1-637; Pabyddion, !I !j18; Pre&by-teriaid, IOC Bwrd(] Uncnli., 161; Wesleaid, 16T; luddewon, 7: Methodistiaid CaMrraidd. 6. .1

I GORNEi.EJ Y PRIF WEINIDOG. Yn y S??dd ddydd I?u galwodd y I?f- | arydd ar Mr L'neh i roddi cwestiWl y 1$ rbodcfixld rybndd oho-no. GofynQ.lœ Mr 5C tyseh am ganiatad i'w dynu yn olJl gan | w-gliiro ei fod wedi ei roddi i lawc-er ■inwyr/,1 gwtliio y Prif Weinidog i gotii*> £ I

LLAFUR Y sue, 11 Beth a Wneu-g^daV Hau?. 1 ?yScupdd?dyddIau.?o?nr?fM? S. Roberts i iywydd Bwrdd ^aaeihydd-f iaeth a fydtiiii. iddo gyinei'vd on!]' u j¡ i Jiyrwyddb Hafur a,r y (clywohjj ?y?-h?? ?y?' ?!nra? 'n?w sicrlwu.|l' ?ynM?<i?:,ptJj ?.-?midog?? yr pfen??. Atebodd Syr R. Winhvy fnd y Uywyddj yn &it-od wedi gymeryd eamrau felly drwyr ohebiaeth gydag Archesgob r.^ergaint, 3.1 gobeithir am Qdatganiad. cyffeT!yb i'r hyn Tvnaed gan Ei Rasntsaf iiael ei wrieud gan enwacfciu crefyddol ram. j

LLAL 0 ACHOSION PRAWF. A id oes ond tua 30 o achosion ar restr .j Y Olfj Ktiikx yr wythnos hon. Y rhestr LeitiTr ers Ma-wer iawn o ftynyddoedd. i ——— —.———

SY £ W E DDOLIA D MAWR, Mewn arddangosfa ccRylau yn Peter. I bostfugfi. gynhaliwyd am dri niiv-rnod, j ^fvveddoji'.vyd v swm o 30,000p. 1

CAU YR EFAIL. i Wed? bod yn agored am 300 0 fivnydt!- au cauyvvd gefail y gof ger W oking ohe.t- wydd grinder gwaith. I I

J. ELIAS AND SONS. oJ HAIRDRESSERS, KAVANA HOUSE, PWLLHELI, Has the Largest and Best Selection oli" Ladies' Real Hair Tails in Stock. Ii ij I .t d ii Inspection Invited. Also Agents for Metropo! Razors. R. B. DAVIES. Billposter, Bellman, and Advertising. 1 Contractor, 1 5t, HIGH STREET, BLAENAU f blu FFESTINIOG. 1

RWSIA I Y TSAR YN RHODDI EI ORSEDI) I I FYNY. Y Senedd yn Llywodraethn. I Cymerodd chwyldroad e Yll Rhoddodd yr Ymerawdwr ei sVvydd i tyny, phenodwyd ei frawd yn Rhaglaw. I Gwrthododd y Duma (Senedd Hwsia) ddatgorffori, a phenodwyd Llvwodraetli (>\ inodol, gyda Llywydd v Duma yn benaeth. Vnnm idd y iyd<i:n a'i ,s\mud- iad chwyldroadfil. Mae y i-it ac yn wrth-swyddogoj. Dj u'edir f> d elfenal1 goreu pob dosbarth yn tQloJ yn ei penderfyniad 1 gario ymluen y ihyfei gydag egni ac effeithiolrwydd. Uaroharwyd holl aelodau Y Cabinet, a gwnaed yn liysbvs rod y l a wedi i ddifodi. Bu gwrthdarawiad rhwng pobt i'l iro- grad a'r heddlu, a gahvyd y milwir ajlaii Buan y gweJw."d fod y mihvy, yn i r symudiad newydd. gan iddynt gvm- d plaid y bob 1. Dywedir fod y Ihw -Nicholas, mewn cvd- (Ide-alitwi-iaetli ai- OultYidog Alexieff, IN-edi gofyn i r Tvi t roddi ei swrdd i fyinr er mwyn achub RWiia. Y mddengys fod yr ysbryd newydd yn ymiedu trwy y wlad. a'r holl dflinasoedd yn ymuno a'r trefniant. Dywed y Uywodraeth newydd eu bod yn hyderu adsefydlu gallu vn Ihvsin fydd yn ddigon cryf i ennill buddmgoliaath der- fynol ar y gelyn. Tan gyiiiaeddod(L y new.vdd i'r flosvdd HI.SWKUJ clVxld dderbyniad ca?M? gan y aiLhvyr. H.Vj%sa y L'^wodraeth newvdd mai dyma, sylfeini polisi;—Pardwrr i gar- ■u^onon gwleidyddol a ehrefyddol, rhyddid i siair-d ac i streicio, dileu cyf- yngiadau cymdfeithasol, crefyddol, a chen- odl^thol a gaIn- Cynlanfa EthoUadol gydag etholfrairit gjffredinol yn sail. Anfonodd yr tarwemwyr Llafur Piy- (leini-c, longyfarcfliiadau calonnog i'r ar- y.-einwyr Llafur Ilwsiaidd. Dywedant fod a in trcfnedijr Prydain yn gwylio gjda <hydymdeimlad ymgais pobl Hwsia i ym- vyddhau o afaelion elfennau trahaus sydd yn rhwy^tr ar ffordd eu buddugoliaetlu ————- ,———_

CAERNARFON. I I r Mor.—JSos Fereher diweddaf, yr c«?dd Master Ben Hughes, mab Mr a Mrs I 1 ttcnvy Hughes, Victoria Street, yn mv'u-ci if Gaerdydd i ymuno a'r lung hwyliau "Inverness," sydd yng ngofal Captcii John Huy'ies, R!L y Don. Dytna'r for. daith gyntaf iddo, dymunwyd rlnvyd i hyut iddo vnghyfarfod terfvnol Gob'ithlj Kbenezer, lie yr oedd yn aelod ffydd'on. Terfynu'r Gobeithlu. D.rdd Ian di- weddar, yr (),ecid Gob(,Icliiti clod a<1 dyiiioi. i ben d. wy roddi te i'r plant a chyfarfod eystadlenol yn vr hwyr Gwasanaethwyd ar y plant yn y te gan Mrs l obert., Ty'r Cpel; George Cm^dale, Poo] Street; Mrs J R Wil- timns, Street; Mrs H. Pritellaid Davies, Edward Street; Mrs Jones a Miss Jones, Bodnant, ac amryw o chwiorydd a brodyr leuamc, a- ehawsom gynorthwv parod a defnyddiol y Sub lieutenant R. Pntchard Davies, yr hwn sydd adref am dro. Cafodd y plant eu digoni liyd foddlonrwydd, ac anrhegwyd yr oil gydag aura fa I gan Mrs George Grisdale. Am saith o'r gloch cafwyd cyfarfcxl cvstad. leuol, gyda Mr John Williams, Rock HoUse, yn y gadair, yr hwn a gyfranodd .vn deilwng at gronfa'r Gobeithlu. Y cyfeilydd ydoedd .Mastelr illie Hobe.rts, -Ntastei le, .1 ?obe,rts, TY"* Capel, a gwasanaetlnvyd fel bcirn- iaid gan Mr R. G. Owen (Pencerdd Llyf- nwv) ar y canu Mr Lewis Jones, yr Ysgol v-web Safonnol, ar yr adrodd; a Mr W. r }). Jones, Bodnant, ar y Ihthyrau a'r y-sgrifennu, a gwnaethant eu gwaith yn gotol a didramgwydd. CafwYd dadl ddLrwestoI gan Masters John Williams, JW Street; Bertie Roberts, Ty'r Capel; a J. Vincent Morgan, South Penrallt. A g«anlyn ydynt y buddugivyr: V'sgiifennu -V Dep.; Gorc}¡YlHyn": 1, John Williams Hefcdre Street; 2, Albert Edwin Hughes, Victoria Street. "Gweddi'r Arglwydd" I, Dilys Oldfied. Pretoria Terrace; 2 Lily West Griffith, Chapel Street. J'Llythvr i'r Trenches at rj Brawd"- 1 Kirwen Williams, Constantine Terrace; 2 Mem Griffith, Hendre Street; 3, Alice I Hughes, Garnon Street. Llthyr o'r Trenches at eu Rhicni": 1. Willie Ro- Iberts, Ty'r Capel; 2, John Williams, Hendre Street. Adrodd, Emyn 913: 1 jBmma Cosey, Margaret Street; 2, Alice Hughes. Emyn 916: John Bryan, Turf Square. Ail-adrodd Stori: Hannah :M2t, calfe a Dilys Oldfield yn gyfartal gyntaf. Darlien darn heb ei atalnodi: 1, Willie Roberts; 2, Dilys Oldfield. Canu, "Ym- I son Joseph yn y Carchar" 1, Bertie Ro- berts; 2, Lillie West Griffith. Unrhyw alaw Gymreig (gwobr gyntaf, medal arian): 1, John Vincent Morgan; 2, Bertie Roberts 3, John Williams, New Street. Yr oedd nifer y cvstadleuwyr yn anarferol o (awr, a chafodd pob un tadleuydd ei wobrwyo am gynnyg. Cau- wyd yn ystod y cyfarfod gan Gor y Gobeithlu. Y mae llwyddiant y cyfar. fod i'w briodoli i ymdrechion y pv\yllgor a diwydrwydd di-ildio* Mr J. 0. ^lorgan, South Penrallt, y llywydd, Mr Richard Bonner Harlow, 36, Chapel Street, yr ysgrii'ennydd ac i ofal .Mr John Bryan. Turf Square, am y pwrs fel trysorydd.

PWLLHELI. Uniad Hapus.-D.N,(Id Mawrth, yn Eg- lwn, St. Peter, unwyd tnvy briodas Mr T. T. Williams, Aberereh Road, a Miss C. A. Griffith. Geithredwyd fel morwyn gan Miss Dora Griffilh. (hwaer y briodas- ferch, ac fel gwas gan Mr Johnny Jones, Cardiff Hoad. Rhoddwyd y briodasfcreh | yniaith gan Mr Morris M. Williams. Gwasanaetlnvyd yn y seremoni gan y Parchn J. Edwards, ficer, a Pierce Owen, curad. Urdd y Coedwigwyr. Dengys cron- feydd Urdd Led y CoedwigTvyr fod gan- ddynt y swm o 1,742p, yn dangos cyn- nydd da ar y flwyddyn. Mae'r Llys wedi buddsoddi 800p yn y benthyciad rhyfel. Cofio'r Milwyr.-Nifer y dilladau an fonwyd gan restrau gwnio y merehed yn LIQyn yn ystod y flwyddyn ydoedd 1,003, a chyfranodd Pwllheli o'r swm hwn 315. MilwrOI.-Hysbysir fod y Preifat D. Evans Jones, Carnarvon House, wedi ei glwyfo'n ddifrifol, a cliafwyd cerdyn post o ysbyty yn Siilonica oddiwrth y Preifat Humplirey Williams. Bodawen Tempei- ance, yn hysbysn ei fod yntau wedi ei glwyfo.—Svmudwyd y Preifat R. Owen, llythyr-gludydd, a'r Isgapten Walter Roberts i ysbyty yng Nghaerdydd. Mae brawd y Preifat H. Owen, Kef y Preifat Tom Owen, yr hwn sydd gyda'r Canad- ians, yn waol yn Ffraine. Adref am Dro.—Gwelsom y rhai can- lynol gartref am dro:-O'r Llynges: W. Huxley, D. Thompson ac Evan Williams. Milwvr: Prcifats Hughie Wifliams, Car- narvon Road; Edward Ward, Lleyn Street; Johnnie Roberts, Custom House Square; K. Griffith, Sand Street: Hugh Williams, Church Street; John Bowman, T. Evans, St. Tudwall's Terrace; a W. T. Lloyd, Bodarfor; Isgapteniaid Windsor Jones a W. J. Batterbee.

PORTHMADOG. Brithyll Mawr.Ali- D.Jones, ysgrif- ennydd y Gymdeithas Bysgota, gafodd y pysgodyn mwyaf yn y Glaslyn hyd yn llyn, daliodd frithyll melyn yn pvryso yn ngos i dri phwys. Milwrol. Apwyntiwyd y Rhingyll ,] oseph Griffith, Tremadog, yn Staff Ser- geant.—Hysbysir fod y Preifat T. H. 'Owen, Madoc Street, wedi ei glwyfo yn Ffraine. Y Fasnach Lechi. Cafodd rhestru y Fa.snach Lechi ymysg y masnachau nad oeddvnt yn anhebgorol syhv arbennig gan Gyngor Dinesig Porthmadog, a phasiwyd i wneud apel at y pwyllgor gynryeliiolai y jierchenogion ehwarelau, chwarelwyr, ac awdurdodau lleol ajnvyntiwyd gan y gyn- hadledd gafwyd ym Mhorthmadog yn I Ebrill i gymeryd safiad gadarn yn erbyn ei restru yn y fnth fodd, gan y byddai yr effaith yn niweidiol i Sir Feirionydd a Sir Gaernarfon, a phasiwyd eu bod yn gofyn C.v,nglioi-aii Sirol uno yn v brotest. I

CRICCIETH. Cysuron y Milwyr.—Cynhaliodd Pwyll- gor Dirwestol y Merehed eu cvngerdd bh nyddol nos Fereher, o dan h-wvddiaeth y Parch John Owen, M.A. Yr oedd y ?lf.A. )r oedd v deibjniadau yn myned i gronfa cysuron > milwyr Cymreig. Casglwyd i'r un gronfa ar Ddydd Gwyl Dewi y swm o lOp 5s. Anrhydcddu Capten.—Yr ydym yn lion, gyfarch v Capten Richard Roberts, Bron Dinas, ar ei waith yn cael yr Eryr Gwv n Serbiaidd ac yn derbyn llongyfarchiadau Cymdeithas y Morwyr.

PENRHYNDEUDRAETH. I Ennill Cadair,—Enillodd Mr Tom Liard (Llwyd Eryri) y gadair yn Eisteddfod Watson ddydd Gwyl Dewi, a r wobr am v demyn goreu i'w adrodd. Bydd brodor- ion Porthmadog hefyd yn falch o glvwed J am lwydd y "Llwyd." Crcgyn.—Yn Sefydiiad y Merehed, eaf- wyd darlith ddiddorol gan y Prolfeswr Fleure, o Goleg Abcrystwyth, ar y "Ddi- wydfa. Crcgyn Gleision a Chocos." Miss Alice Williams, Caecanol, Iywyddai.

NODION 0 FFESTINIOG. I M iwroi.—Derbymwyd hysbysrwydd fod y Preifat Morris Roberts, mab Mr David Roberts, Plas Penglannau, wedi ei ladd yn Ffi-aine. Hefyd fod y Preifat H. Ellis Owen, 27, Lord Street, yn beryglus wael o'r "pneumonia" mewn ysbyty yn Ffraine; y mae ganddo ddau frawd yn y ffrynt orllewinol. Gwelsom y Corporal Arthur Williams (cyn-heddgeidwad), a'r Dreifar D. Lewis, Dorlil Street, adref am seibiant. Gwrthod Galwad. Dywedir fod y Parch D. Jones, Cerrigydruidion, wedi gwrthod yr alwad i fugeilio y Ganllwyd a Llanfachreth. Er Ccf.Y mae merehed Pwyllgor Cen- liadol y Methodistiaid Calfinaidd wedi rhoddi cyfraniad lielacth i Gronfa Zenna ei- cof am y ddiweddar Mrs D. G. Wil- liams, UyAvyddes y jnvyllgor am lawer bhvyddvn. Claddu Cantor.—Dydd Mercher heb- ryngwyd gweddillion .Mr Owen Seth Ro- I bert's, 1, New Tanymanod Terrace, yng nghladdfa Bethesda. Bu farw yn 30 mlwydd wd. Yr oedd yn gantor rhag- orol a phoblogaidd, ac yn aeod selog o Gor y Moelwyn pan oedd ar y daith yu Canada. Llenydda.—Knillodd Bryfdir ddwv wobv yn Eisteddfod Hinvaen. De Cymru,

I MIL YN SEGUR. I Oh('r w,veld niwed ??jaed trwy dan mewn Ipwll glo yn Duruham ddydd Gwener, yr oedd mil o ddynion a bechgyn yn segur. I

1 CARCHARORION YN DIANC. Dywedir fod dau 0 Awstriaid Wedi dianc o Garchar Gwersvll Yate, y ddau yn 20 ocl ac yn gwisgo cotiau brown o grwyn tyrchod daear. —

I TAN MEWN ME LIN. Gwnaea niwed i r swm o 40,00op drwy dan mewn nwlin yn Horwich, ger Bolton, j a bydd llawer o weitbwyr yn segur am J yshajd mewn canlyniad. i

IIAWLIAU FFYLM DARLUN. IAU BYW. Hysbvswyd fod hawliau i ddangos y ffyhn i "Sorrows of Satan," Marie C<>- relli, yn worth 20,000p.

LLYTHYRGLUDYDD A BARBWR. Ym Margate dywedai apelydd am rYdd. had ei fod yn gweithio fel Hvthvro-Iudydd am wyth awr bob dydd, ac yn llenwi ei ot-l?iii lialit d dtn diiN- oriau hamdden dnvy shafio a thom gwallt.

ETHOLIAD ACHLYSUROL STOCKTON ON TEES. Dydd Gwener emvyd Mr E. Backhouse, | Heddycnwr, a M, J. B. Watson, Rhydd- irydwr a Phleidydd y Weinyddiaeth^ fel ymgeiswyr.

4.. MARW CYRNOL BRADSHAW. Dydd Gwener bu farw Cyrnol Brad- shaw, o'r Welsh Fusiliers, disgynydd o'r Bariiwr Bradshaw arwyddodd warant I marwolaeth y Brenin Siarl.

NODI A CHOFRESTRU BEDD.\ U Y MILWYR. Dywed Mr Macplierson y ?cdu. ac y Dywed 1fl' Macpherson y nodiI' ac y I cohest1'Îr ple bynnag y ?'n b?ibi iodd?u y s?yddogion a'r milwyr ?n gangen ai,b-nni-- o't- fyddin sydd ivedi ei chreu i'r pwrpas.

GAS MANTLES. Datgenir ein bod yn gorfod dibynnu JÐ awr am em gas mantles ar waith car- trefol, a mynegir eu bod cystal os n,.d gli-ell n,-i'r rhai tramorol.

ACHUB DRWY GRAFAT. Syrthiodd cyfaill t Percy Clarke, 12 mlwydd oed, i'r mor yn Birchington, tyn- odd ei grafat a thaflodd un pen i gyrraedd ei gyfaill, a daliodd ef i fyny hyd nes y daeth gwaredigaeth.

————— ———— AM FARW YN LLE'R MAB. Pan ddywedwyd with fam Awstriaidd gan Lys Apel Llundain fod achos ei Ulab wedi cael ei daflu ffwrdd torodd allan i wylo gan ddweyd, "Os cymerwch ry mab, lladdwch fi yn gyntaf," a bu raid ei chario- o'r vstafell.

GWEITHWYR A CHYNILDEB. Mewn gwaith pelenau enfawr caiff y Trysorlys 250,000p yn flynyddol oddi- wrth y gweithwyr, y rhai sydd wedi cytuno fod swm neilltuol o'u henillion i'w buddsoddi mewn tvstysgrifau cyniio rhyfel.