Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
MARW BRODORES 0 BETHESDA.…
MARW BRODORES 0 BETHESDA. _a in nhy ei mcrch, Mrs M. J. Ionian, Wilkesbarre, Pa., bu farw Ms Mary Davies, ar yr 20fed o Ragfyr, 1916, wedi cyrraedd yr oedran teg o SO rulwydd oed. Bu Mrs Davies yn cwyno am rai misoedd, y nerth wedi byrhau, a.'i-, caiiirau yn llesg. a'r ty o glai fu unwaith yn gadarn yn rhoi ffordd yn gyflyni. Daeth y diwedd yn sydyn ac an isgwy liadwv. Croe&odd adref yn ei chwsg. Ganwyd Mrs Davies yn Bethesda, Arfon, ym mis Hydref, 1836, yn ferch i Mr a Mrs Robert J. Parry Jones. Yn y flwyddyn 1854. aeth i was. anaet-hu i'r Victoria Hotel, Lanberis, ac arcsodd yno hyd 185b. pryd yr unwyd hi mewn glan briodas gyda John J. Davies (neu Jac y Bense), fel yr adwaenid ef oreu gan ei gyfeillion. Symudasant i'r wlad hon yn 1863, gan ymsefydlu yn Middle Granville, N.Y., pentref y chwareli, yna ymhen peth aniser aethant i Fair Haven, Vt. Codasant eu pa bell drachefn, gan fynd mor bell a Bangor, Pa., ac yn ddiweddarach symud- asant i Slatington, Pa. Hyd yma yn ar- daloedd y llechi y buont yn byw, ond daeth blys arnynt i wneud prawf ar ardal y glo, ac fell y daethant i Wilkes-Barre, Pa. Yma y cafodd Mr Davies ei ladd yn y gwaith glo ar y 25ain o Feliefin, 1900. Colled fawr gafodd Mrs Daves ym marwolaeth ei phriod, gan ei fod yn IH tirion, ac yn dad tyner. Anwylid a pherchid ef gan gylch helaeth. Safai yn uchel yn marn oreu ei gyfeillion a'i gy- mydogion. Ganwyd iddynt bump o blant; tri yn aros a dan wedi en eladdu. Cafodd John yr liynaf ei ladd yn Granville, N. Y., Eb- rill, 1911. Bu Robert farw yn Edwards- villo, Mawrth, 1900. Y mae'r tri sydd yn fyw yn cartrefu yn y ddinas hon. Y mae Llywelyn yn arlunydd medrus a I llwyddianus, ac yn cario masnach hclacrh ymlaen ar 50, Pubii-v Square. Arthur sydd yn ddibriod ac yn gwcithio yn y gwaith haiarn; y fereh sydd yn briod a Mr M. J. Conlan, llythyrgludydd adna- byddus yn rhan o'n dinas. Yr oedd Mrs Davies yn aelod yn eg- lwys gyntaf yr Annibynwyr ar Hillside Street, a thra y parhaodd ei nerth a'i hiechyd bu yn ffyddlon ac ymdrechgar iawn. Hyfryd oedd ganddi son am beth. au crefydd ym mhrynhawnddydd ei bywyd. Iesu Grist oedd ei ehyfaill goreu, ac ato yr aeth i fwynhau Ei gwnini ar ol diwmod hir a dwled o waith. Claddwyd hi Rhagfyr 22, 1916. ym mynwent hn:d- ferth Forty Fort. Gwasnaethwyd gan y Parchn E. J. Morris a J. M. Phrchard. Hun dawel iddi, a nodded Duw i'r plant.
HUNIAD BRODOR 0 GONWY.I
HUNIAD BRODOR 0 GONWY. I Dydd Sul, lonawr 14, bu farw yr hen gyfaill Evan R. AYilliams, Ashley, Pa., yn dra s'dyn o'r elefyd dinistriol pneumonia. Xi fu ond ychydig ddyddia tl yn wael. Claddwyd ef y dydd Mawrth canlynol, N Iawt,t l i canlyiiol, pryd y daeth tyrfa fawr o'i hen gyfeillion i dalu y gymwnas olaf iddo, y Parch Thomas L. Jones yn gwasanaethu yn liviiod effeithiol. HefN-d vi- oedd y canu i w deimlo yn hynod effeithiol pawb i'w weIed inewn teimlad dwys, with feddwl ein bod yn rhoddi y gwasanaeth olaf i'r hwn sydd wedi treulio cymaint o amser yn ein plitli. Hefyd aeth Cymdeithas y "Knights of Malta," o'r hon yr oedd yn aelod, drwy eu gwasanaeth hwythau yn effeithiol iawn., Daeth Evan R. AYilliams i'r wlad hon 34 mlynedd yn ol o ardal Ffestiniog, ao Ashley oedd y man cyntaf iddo vmsefydlu ynddo. Bu hefyd am beth amser yn Avoca, ac wedi liyiir-y am flynyddau yn Audrenreid. lie y bu yn llanw y sivydd o "mine foreman" o dan y Lehigh and Wilkes-Barre Coal Co., ac oddiyno daeth Y11 oj i Ashley, lie yr oedd wedi parotoi cartref cysurus iddo ef a'i briod. Yr oedd Evan R. Williams yn I ddyn o alu uwehlaw i'r eyffrodin, ei- mid oedd wedi cael dim ond ysgol ganol gwlad yng Nghyrnu, felly yn "self-made man." Yr oedd yn enedigol o Tan y Berllan, ger Conwy. Enw morwynol ei briod ydoedd Elizabeth A. Davies, Caerhun, ger Ban- gor. Y itiae iddo bed war brawd a chwaer yn fyw yn yr Hen Wlad, sef Robert, Thomas. Roland a Richard a Jane. Y mae cydymdeimlad llwyraf vr ardal tuag- fit Mrs Williams, wedi ei gadael yn dra unig, ond nid heb ddim; yr oedd ei phriod wedi gofalu yn helaeth ar ei chyfer, ac yn sicr y mae Mrs AYilliams yn haeddu y cwbl. wedi bod yn gymhar bywyd gonest fi-a buont g'da'u gilvdd.
MARW GWEINIDOG. I
MARW GWEINIDOG. Y r oedd yn loes i lower calon yn Hyde Park, Scranton, glvwed am farwolaeth y Parch J. Cromwell Hughes yn agos i Bos- ten. T'n 01 gyti-weinidcrgion eglwys y Bcdyddwyr Cymreig yma oedd y brawd annwyI hwn, ac aeth y gweinidog presen- nol, y Parch Teifion Richards, i'w aag. ladd, a'r brodyr James A. Evans a John Reynolds gydag ef. Buaswn yn tybied fod Mr Hughes tua 40 oed, gwr o allu- oedd rhagorol. (■ wasnnaethodd ammv eglwysi Seisnig yn y dwyrain, a liynny yn gymeradwy iawn. Gedy weddw niewn galar a hiraeth ar ei ol, ac amryw berth- ynasau yn Blaenau Ffestiniog.
I HUNIAD GWR 0 FON.
I HUNIAD GWR 0 FON. Mawrth "fed bu farw William R. Ro- berts, Cambria. Wis. Ganwyd ef yn Bryngro, Bryngwyn, Mon, Medi 23, 1843. Unwyd ef niewn glan briodas a Miss Mary Hughes, Pencei, Bryngwran. Ymhcn I rhai blynyddau daeth ef a'i briod a thri o blant i'r wlad hon gan ymsefydln yn Cambria, Wis. Wedi cartrefu yiiit am belli amser svmudodd i Racine, Wis., lie y gweithiai gydag un a elwid yn Durand, ac fel William Hobcrb Durand yr adna- byddid ef byth ar ol liynny. Wedi gad- ael Racine daeth yn ol yma, a sefydlodd ar fferm yn agos i Cambria. Bu ei briod farw oddcutu ugain mlynedd yn ol. Ail- briododd a Mrs Evan Owen, o Cambria, ac ar ol liynny bit yn cartrefu yn y pen- tref hyd ei farwolaeth. Yr oedd yn aelod p-vertlifmi-i- gyda'r M.C. yn Cambria, yn dwyn ntawr sel dros yr Y sgol Sabothol; ond erbyn lieddyin- mac ei le yn wag a cholled ar ci ol. Cynhaliwyd gwasan- a eth angladdol iddo yn addoldy y M. C. yn Cambria. Gwasanaethwyd gan y Parchn John O. Parry, D. Evans Jones, -i W. AY. Davies.
j LLWYDDIANT BACHGEN 0 DALY,…
LLWYDDIANT BACHGEN 0 DALY, SARN. Y11 v Nodion 0 New York ceir a gan- IYIl :Hal geniiym yr hyfrydwch o hys- bysu am Iwyddiant Cymro ieuanc. sef Arthur Henderson Jones, mab i Mr a 3hs J. Henderson Jones, gynt o Talysarn, teulu talentog ac adnabyddus ym myd y gan. Tua blwyddvn yn 01 cafodd dder- byniad i fewn i 1111 o'r ysgolion goreu yn y ddinas, sef Zeigler Institute of Normal I Singing, Metropolitan Opera House, dan addysg i ddiwyllio ci lais, a chafodd hob cpfnogaeth gan Capiou 1). J. Roberts, Supt, y Cunard Co.. ymha le yr oedd yn gweithio, i ddilyn ei wersi am y tymor, a gwnaeth L:ynnydd syhvcddol. Ddiwedd y flvryddyn calndd ei ddewis i wasanaethu yr ".1 nLolej'ance lcl barit'ouir i fvned ar daitli am dymor drwy y Taleithiau De- Iwuo], ac mac r wytlin<>s lion yn Rich- mond a Norfolk, iigmia yna. oddiyno i Georgia. Carolina, Florida, a Louis- iana. Gyda ei lais rhagorol, ei ynirodd- Ltd diflino, a'i nod ar i fyny, disgwvliwn bcthau mwy eto. ABERTH MILWR. t Hanesyn Tarawiadol. f Adrouda iCsgob Clilemsford hanes am I iilwr ganiataodd i un arall gael dod adref yn ei le. Anfonodd y bachgcn i ddweyd ei fod yn cael dod adref, wedi bod yn y ffrynt am tua 15 mis. Otkh^ntu yr adeg y disgwylid ef adret, derbyniodd ei fam lythvr oddiwrtho, a dvwedai:— "Fy main, givelais ddyn yn fy yniyl a odrycha.i yn brudd. Gofynais iddo beth oedd y rheswm. Dywedodd wrthyf ci fod newydd glywed am afiechyd ei ('n't:! bach, ac nn ehaniateid iddo fyne-d ad ref i'w g-tveled. Fy mam. yr wyf yn gwybod y bydd yn siomedigaeth i chwi. ond fe I aethum at fy swyddog a gofynais iddo ai nid oedd yn bosibl caniatau i fy nghyfailj fyned adref yn fy lie. Yn awr, y mae wedi cael dod adref yn fy lie, ac yr wyf finnan yn aro-s vma." Ymhen ychydig ddyddiau derbyniodd y fam y newydd fod ei bachgen a arosodd yn lie ei gyfaill wedi ei ladd. Yr oedd hyn, meddai yr Esgob, yn abertli godidog ac urddasol. Rhaid oedd aherthu llawer mwy eto, er ei fod yn gobeithio nad ys- tyrient ef fel un a edryehai ai, vr ochr dywrvll. I -————
! Y BRENIN AR STREICS. I -I
Y BRENIN AR STREICS. I Gwerth Gair yn ti Amser. i I Arolygodd y Brenin anrlieg a roddwyd gan Gymdeithas Groes Goch cysvlltiol a'r Fasnach Haiarn a Dur y Midland^ Am- lygodd y Brenin ei foddhad fod trefnwyr y gronfa yn c-ynnwys bwrdd cyflog oedd wedi bod mewn bodolaeth am 41 mlynedd, ao na fu streic yn ystod y cyfnod hwnnw. Dywedodd ei Fawrhydi ei fod yn ofidus na buasai uuvy o drefniant cyftel-b yn hodoli, yn y rhai y cynrchiolid meistri a gweithwyr, gan era bod yn gyfryngau i newid syniadau, ac yn ami gallai gair yn ei amser arbed y safle, a thrwy hynny osgoi stele.
I M EDDY GINI AETH NATUR.…
M EDDY GINI AETH NATUR. I Y mao na feddyginiaeth ar gyfer bob math o afiechyd yn y deyrnas lysieuol, ao aid oee ua amheuaeth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar gyfer peewch ao I anhxvylder-n y freet. Mae Sudd r-hul Canj yr I' M mewn poteg la Ie.
SENEDD Y I 1 PENTREF. ! I
SENEDD Y 1 PENTREF. -0 NEU, I GWEITHDY WMFFRA TOMOS, Y CRYDD. I GWASTRA FFU.. GWASTRAFFU, Edward Ifans: Mae nhw yn trio deud, Wmffra, fod yna ryw wastraffu ofnadwu yn cael ei neud ganddo ni yn y wlad yma Wut ti'n meddwl i fod o'n wir, dwad ? Wmffra: Tydw i ddim yn ama nad OÜ8 yna, weldi. Ond tydw i ddim yu meddwl mai pobol gyifredin fel ti a mina su'n gvvastraffu niwua chwaith Edward Ifans: iiia ddim yn medd-wl hyny clJwaith. Mi dw i'n siwr na fydda i ddim yn gwastraffu dim, achos tydw i ddim yn cael dim at i wastraffu. Wmffra: Ydi o'n deud y gwir dwad, Sian ? Ti wyr fwua am dano fOI. Sian Ifans: Mae o'n go lew, chwara teg iddo fo. Yr unig beth rydw i'n methu dduall ydi na fasa fo yn rhoi gora i'r hen faco na. Mae on iwsio gonnod i ddim ond creu mwg a llosgi matsus Edward Ifans: Tydw i ddim yn iwsió I dim ond hanar be fyddwn i yn i noud, I Sian! Sian Ifans: Itwyt ti'n deud y gAvir, ond mae fun faint yn union o'r arian yn mynd. Rwyt ti'n iwsio tair owns a thri bocs 111:1 tsus bob wsnos, ac y mae byny yi) swllt a naw am ddim byd. Wmffra: Rasniws anwul, dyna bedair punt ag un-swllt.ar-ddeg mewn blwuddun. Edward Ifans: Rwyt tithau yn Binoeio, AA mff ra. Jaint wut ti yn i wtai-io ar fwg, tybad ? Wmffra: 0, tydw i ddim yn smoeiwr mawr. Dim ond owns a hanar yn yr Wsnos, Edward. Edward Ifans: All-el, dyna titha yn I gwario dwy bunt a phUlll swllt a chwe eheiniog bob blwuddun Wmffra: la, yn te. I Mari: rda chi'n gwelad i Lie I pres yn mund hefo chi o'cli dau. Dyna ehi yn smocio dros werth dau sachaid o flawd am y pris heiddiw am dano fo. Toes yun ddim sens yno fo. Sian Ifans: Paid a son am sens, tydi hwnw ddim yn y flasiwn heiddiw. Os ei di i son am sens rwan mi tyddi allan o'r ffasiwn oltwgeddar. Dyma ti yn gor- fod gneud hefo rhai petha su gen i ers pan briodis i, ac Edwai'd yn smocio'r pres fnSél yn prynu rhai newydd i mi. Toes yna ddim sens yno fo. nas oes wir Edward Ifans: Paid a moudro. Sian. Wmffra: la. wir. Wil Ffowc: Tydw i ddim yn gwelad fod Sian am wella petha o gwbl, achos pe tasa Edward yn peidio gwario ar faco a mat- sus am fund i brynu dillad iddi hi ei hunan v mae mei ledi. Gwastraff ydi'r ddau, am fod Sian yn medru gneud gida'r dillad su ganddi yn awr. Ond mi welodd Mari rwbath mvell na dillad yn y pres, se-f blawd, ac y Illae sens yn hyny. Y Sgwl: Dim ond yv un peth yn un- ion a Sian, AVil ffowc. Os mai gwario pres AVmtlra i brynu > nagor o flawd y buasai, a hithau yn medru gwneud ar hynny mae'n gael yn awr buasai gwario yr arian yn wastraff vn 01 tv ciiarn i Wmffra: Hiar. hiar, dyna goman sens sowndo. Dw i'n methu deall sut yr yda ni n wasiio o gwbwl; wela i ddim posib i I neb ond y bobol fawi- yma wastio dim. Y rhai hyny su'n cadw tai crand a lot o gwn a ehathod. a motors a beisycls. a t rhyu geriach fellu su'n wastio. Wil Ffowc: 0 nage, AN-iiiffra, mi wydd- on nina be ydi wastio yn iawn. AYuddost ti be, AY mffra, mi tasat yn synu gimint o wast 811 wedi bod mewn tai hefo pilio tatws a thori bara, a. tliaflu y naill a'r Hall i'r Jludtv. Diar mi fe fasat yn bwydo beth wmbrath o foch ar y crwyn tatws a deflid i'r Hudw mewn aniball i dre. ac y J mae yna filoedd o blant allai fyw ar y crystia a ddifethir ymhob man. Roedda ni vodi mynd yn bechadurus o Mastraftus yn y w iad voix, ac me neith y wasgfa yma I ies niav.'i i ni. I Sian hans: Dyma fo IN-11 yn tatlu']' bai I arno ni y gwragadd yma i gid. Y Sgwl: Na, yn wir, y mae Wil ar eitha trac-k yn awr. Yr oeddym ni yn chwara gida pliethau bach ydvnt heddyv.- yn bethau mawr megis 1m:"]]. pupur, mwstard matches, a pliethau craiil. Faint a was- treffid o halen, pnpur, a mustard wrth gpdi gormod ar blatiau ac yna eu taflu i'r dom. Dyna'r matches drachefn, yr oedd. ynt yn cael eu cynneu bob munud fel pe byddent i'w cael am ddim ond yn awr yr ydym yn gallu gwneud ar un yn y dydd i ddeehreu tan yn y bore, ac yna ddef- nyddio papur drwy'r dydd. Pe byddem Avedi arfer hyn yn gynt fe arbedem beth vrmbreth mewn blwyddvn yn nhreuliau cadw tai. Yn siwr i chi yr ydym yn cael em dysgu i roddi pris ar bethau bychain bywyd. Edward Ifans: Prinder y pethau sy'n I gneud y gwahaniaetb i gid. Mi fydd run fath eto pan ddaw petha yn i hola, ac i'w cael yn rhad< Wil Ftowc: Synwu i ddim, Edward. Tydi'r wlad ynia ddim wedi sobri o giTn lawar hefo'r amgylchiada. Mi fydda i yn sbio'n wir ion arno ni yn y fan acw yn rhoi tatws da i'r moch, a nina yn gwybod fod yna filoedd o bobl y buaso yn dda gan- ddynt eu cael. Mi fydda i yn meddwl am adnod sy'n y Beibl bob tro pan yn eu bwydo, ac yn i throi i siwtio'r anifal, "Pa faint mwy yw dyn na mochyn?" Ond wedyn mi fyddaf yn cofio fod pris da i'w gael am fochgyn heddyw, ac yn meddwl I fod y ffarmwt am droi yr adnod o'i chwith a'i darllen, "Pa faint mwy yw mochyn I na <lyn" Edward Ifans: Ond mae'n rhaid i ti gad bwyd i'r moch neu mi fyddant farw Wil Ffowc: "Pa taint mwy yw dyn na mochyn?" Dyna'r ewestiwn. Y dyn ynte'l' mochyn ddylai fvnd, ]lwy,t) dweyd y byddai'n llawer gwell lladd neu saethu'r moch er mwyn cael y tatws i'r dyn. GwastrafF ydi rhoi tatws da i'r moch a chadw'r dyn heb yr un. Sian Ifans: Mae chwilan ymhen Wil yma, oes mi gymra fy llw. Y Sgwl: Chwilan gwerth i'w chael y-dyw, Sian Ifans, oblegid y mae ganddo lawer o synnwyr yn ei siarad. j Wmffra: Mae Wil yn gneud i ddyn feddwl tipyn wrth fynd ar ol i betha fo; no mi feddylis ina i fod o'n lied agos i ben yr hoe km rwan. Mi eis i feddwl am fy musnas fy hunan, wrth gwrs, ac mi welis o'r fan huno i ble mae Wil yn dreifio. Isio i ni arfar y ffordd fwyaf detha hefo pub dim mae o, i gael y gora a'r niAvua o bob dim. Mi ges i grydd i fy helpu ryw dro, ond welis i rotsiwn beth ag o. Mi fedrwn i gael mwy o dair gwadan allan o bob croen nag o, a mi fedrwn neud ar lai o heelion o'r hanar, a 11ai 0 ffys a chwys hefyd. Mi wnawn fwy o lawar o waith ar lai o sLwif a thwrw. Mi dw i'n deud mai gwastraff i mi oedd cadw y dyn hwnw. Sian Ifans: Eitha gwir ydi hwnyna. Mae na filoedd o wragedd a morwunion niae nlnv yu gwastrafiu mwu na'u gwerth am na wuddon sut i neud rhwbath yn iawn. ae yn gollad fawr i bobol mewn blwuddun. Wil Ffowe: Dyn a'cli helpio, ddown i byth i ben hefo'r gwastraffu sydd yn y wlad yma oehrwydd cynllunia, a syniada, a stumia pobol heb son am aelwydydd. Mae yna wastraff mewn gwladwriath a Senadd sy'n ofnadwu; mac yna wastraff hefo crefudd sy'n anuwiol; mae yna was- traff mewn corfforaethau a chyugorau •sy'n bechadurus Oes. oes, fu rotsiwn beth. Gwastraff sy'n mliob lie sbiwn i, ac eto dyma ni yn s-efyll yn y perig mwva, ac fe gawn ein pinsio i'r byw a'r gwastraff yma yn mynd yn i flaen fel arfar. Mi fynith y Senedd, y capal, y gorfforaeth, a'r cynghora eu pound of flesh and salar- ies as per usual, a bydd yn rhaid i'r bottom deg cu cadw i fynd drwy da lu a grwgnach. Y Sgwl: Braidd yn sweeping, Wi! Ffowc; ond llawer o wir. Beth feddvl- iech 0 fynd oyn i AYmffra o]eu'r lamp, rhag i ni fod yn euog o'r gwastraff a gon- cleinnir gennym. Wmffra: le'n wij-, ewch am eich bywyd, N mae r stem yn codi braidd yn uchel gyda Wil Ffowe. Doweh, oliriweh oddi- yma am t-irh bywyd. Nos Da well. -————— )
YSGRIFENYDDION GWEINI- I nGION…
YSGRIFENYDDION GWEINI- nGION Y GORON. I Cymharu a Daniel. I Yn y Senedd galwodd Mr Swift Ma- Neill sylw at y nifer o vsgrifenyddion sydd gan y Cabinet Rhylol. Gofynodd ai nid oedd yn ffaith na bu gan unrliyM- Brif Y\ einidog gynifer o ysgrifenyddiou <<'] Prif Al-einidog presennol ond y Proffwyd Daniel, gan yr Iiii-n yr hwn yr oedd 300 (chwerthin). .Uebodd Mr Bonai Law nad oedd gan y Ca binet RhdpJ ond un ysgrtferr yd 1, n:' nad oedd yr ysgrifenvddion eynovfliwyol yn bresennol yn y eyfarfodydd. Yr oedd | yr amgylchiadau yn gyfryw ag yr oedd v i l'hnid wrth nifei- fawr o vsgrifenvddion. I
Advertising
BYDD RICHARD EVANS. ) MEDDYG ESGYRN (Bone Setter), ADFER LE, GAOL STREET, PWLLHELI, yn Ymweled a'r lleoedd canlynol yn wythliosol:— Dydd tau.-Market Vaults, Llan- gefni. Dydd Gwener.—Sportsman Hotel, Portmadoc. Dydd Sadwrn.-Emu Temperance, 2, Palace Street, Caernarfon (gerllaw, y Farchnad) Oil at y Gewytiau i Ddvnion &c I Anifeiliaid am Is lie a 2s 6c y Hotel, 3c yn ychwanegol drwy'r Post- I PWYSIG I BAWB SYDD GANDDYNT Waith AR6RAFFU! YN SWYDDFA Y DINESYOD CYMREIG GWNEIR POB MATH 0 WAITH ARGRAFFU YN RHAD. AM EIN TELERAU YMOFYNER YN SWYDDFA'R DINESYDO CYMREIG 16, PALACE STREET, CARNARVON.
CREDIT YCHWANEGOL.
CREDIT YCHWANEGOL. Datganiad Mr Bonar Law. Dydd Llun actii y Senedd yn Bwyllgor Cyflenwad, a ehyngiodd Mr Bonar Law bleidlais o gredit ychwanegol o driugain miliwn o bunnau at amcanion rhyfel. Galwodd bvIw at y ffaith iddo ar Chwei- i ro: y 12fed gynnyg dwy bleidlais o gredit, un o 350,000,0(^1 at dreuliau y flwyddyn gyllidol nesaf. ac un o 200,000,000p. yr hyn a aiii(-angyfrifid fvddai"n ddigonnol i gyfi) l'fod treulion i ddiwedd y flwyddyn gyllidol gylehredol. Yn awr, canfydd. wyd nad yw y swm bleidleisiwyd arno yn ddigonnol. Cyfaddefai fod hyn wedi dod iddo fel braw anymunol iawn, ond eglurai yr anhawster i ffurfio amcangyf- rif gywir, hyd yn nod am gyfnod byr, a rhyddhai ei gyngliorwyr oddiwrth un- rhyw fai yn y mater. Or petbau na wehvyd ymlaenllaw ac a aeth dros ben yr byn oedd yn y bleidlais o gredit y eyntaf ydoedd talu 18,000,000p am wenith a wnaed i Awstralia. Y r oedd yn eitliaf gwir fod trafodaeth yn mynd ymlaen cyn eN-fllv,-i-niad y bleidlais o gredit diweddaf. Buont ar draed am gryn amser, ac yr ocdd y Trysorlys o dan yr argraff na fydd- ai unrhyw dreuliau o'r ffynhonell hon yn angenrhcidiol yn y flwyddyn gyllidol gylehredol. cr eu bod yn disgwyl y bydd- ai yn angenrheidiol yn y flwyddyn gyllid- ol nesaf. Swm arall oedd yn fwy ydoedd 23,000,000p a fenthyciwyd i'n Cyngreirwyr a'r Trefedigaethau. Yr oedd yn dda ganddo ddweyd nad oedd yn golygu eu bod yn gwneud gofynion mwy nag oeddynt yn debygol o barhau, fod ein benthyciadau yn y cysvlltiad hwn yn debyg o fod ar rad;ii.i fwy eang nag fedd- yliem. Cwestiwn syml o dalu yr arian yn awr yn lie allan o bleidlais credit y flwyddyn nesaf ydoedd. Nid oedd yn meddwl ei fod yn angeni heidiol dweyd nnvy wrth y Ty na'i fod yn siviii heb ei ragAveled g;in v Trvsorlvs ar y piwd. a'i fod yn .swm na tyddai yn y pen draw yn disgyn ii, Gaiighelloi, Prydiin, ac er ei fod yn anymunol i ddarparu amcangyfrif ychwanegol i daiu am dano, nid oedd yn golygu treuliau ychwanegol ar y wlad hon, ac ni fyddai i ofynion ein Cyngreir- wyr a r Trefedigaethau ddangos un- rhyw gvnnydd arljennig. » Beth am y Gweddill? in awr, y mae r gweddill yn cael ei wneud o ddau beth arall, ac am resymaii, yr hyn hyderai y byddai i'r Ty ei werth- fawrogi. credai nad doeth fyddai nodi y swm gydag un peth arbennig. Yr oedd y ddau yn cael eu gwneud i fyny yn 19.000.000p. Yn y peth eyntaf gwariwyd yn ychwanegol at yr amcangyfrif ar ad- ran y cad-ddarpar yn lied fawr. Y peth arall ydoedd treulion Riieuhvr Monn- iaetli ar ychwanegu cyflenwad o longau marsiandiol, ac nid wyf yn dyniuno rhoddi Unrhyw fanylion ar y ffordd yr oedd v treulion hyn yn cael eu gwneud. Bydd i'r Bleidlais ychwanegol hon o gredit wneud cyfanswin pleidleisiau credit am y flwyddyn y n2,010,000,000p yn lie 1, 930,000,000p, ac os yehwanegir hyn at y pleidleisiau credit o ddechren y rhyfel. heb gynnwys y 350 miliwn am y flwyddyn nesaf. y mae yn codi i'r cyfanswin enfawr o 3,792,000,000p. Gall rod y bleidlais hon. oherwydd amgylchiadau. y rhai na ellid eu rhagweled, ac yr wyf yn hyderu y bydd yn ddymuniad gan Ty i mi beidio mynd i meivn i'r cwestiynau cyflerdinol arferir en codi i;i"V.n iwi-tb- ynas i Bleidlais o Credit (clywch, clyweh).
£ 12,000,000 MWY 0 GYFLOG.I
£ 12,000,000 MWY 0 GYFLOG. Effeithir ar oddeuiit miliwn o eld* nion gan y codiad gafwyd yn ddiweddar y peirianwyr. Golyga tua 12,000,000p yn I flynyddol mewn cyflog.