Y Dinesydd Cymreig

DYDD tAU. I Y PRYDEINWYR. Disgynodd enwd tivvchus o eira ar v ffrynt gorllewinol, yr livii fn yn ioddion i atal y mihvyr Prydeinig. Er hynny mae y sefyllfa wedi troi allan yn ffafi-iol yn unol a'r eynllun eyffredinol, a gwnaed cynnydd boddhaol. Hyd yn liyn er ddydd Llun fe gymerwd 12,000 o garch- arorion a 150 o viiaii oddiar y gelyn. Meddianwyd pentref ac uehelfeydd Money-le-Prenx, pum milltir i'r dwyrain o Arras. Ataliwyd dau ymosodiad Ger- nU1.Hiidd. Dywed y carcharorion iddynt. cMerbyn gorchymyn i ddal y MHe hon yngwyneb unrhyw ymosodiad. Pum mill- tir i'r gogledd o St. Quentin meddianwyd pentref La Bergere. Treiddiodd y mil- wyr Prydeinig i safleoedd y Germaniaid ger Bulleoourt. dwyrain Croisilles. gaii,, sicrhau nifer o garcharorion. Advmos- ododd y Germaninid gyda. lluoedd cryfion, a gwthiwyd y Piydeinwyr yn ol 1. llineli. Vioddofodd y gelyn gollediun trymion xrwy ein gynau. Mae yr awyr_ I ti-yiiiion ii-iv ein gvnau. -N i vi- qwyi- wyr PrjTdeinig yn parhrai yn fywiog, a chydweithredant gyda'r milwyr. Y FFRANCWYR. Ar y ffrync Ffiengig pery yr ymdrech i gyflegrol ar y Somme a'r Oise, ac hefyd I yng Kghoechyig Prete. I ADRODDIAD BERLIN. Hawlia yr adroddiad Gcrmanaidd eu I hod wedi gwrthio yn ol ymosodiadait eryf- ) ion o eiddo y Prydeinwyr ar ddwy Ol hr ffordd Arras-Cambrai, a'u bod wedi ey- mervd mil o garcharorion a 25 o ynau j peiriannol. YR AMERICA. Dywedir na fwriada yr Unol Daleithiau anfon byddin i Ewrop eleni, neu ynte hyd nes y bydd miliwn ivedi ymrestru. Yn y cyfamser trefnir i drin tir ar raddfa eang i'r pwrpas o gyflenwi bwyd; hefyd ceir llongau i gario y bwyd a chylchwyl- wyr morwrol ar arfordir yr America. SUDDO LLONGAU. Cyhoeddwyd yr ystadegau am yr wyth- nos ddiweddaf. Cyrhaeddodd 2,406 o longau i borthladdoedd y Deyrnas Gyf- unol. tra yr hwyliodd 2,367. Suddvvyd 19: ymosodiadau aflwyddianus. 4. cychod jiysgota, 6. RWSIA. Dywed yr adroddiad Rusiaidd fod y Germaniaid wedi meddianu ein ffosydd yn Y ulka-Porskaia, ond bu raid iddynt en- cilio yngwyneb tan pin eyflegrau. Yn Terechkovez daetli y Germaniaid i'n ffos. ydd, ond -vitiosodNi-i-d arnynt, a gorfodwyd hwy i encilio. ARLYWYDD FFRAINC. Anfonodd Arlywydd Ffrainc ei lon- gyfai chiadau i'r Brenin ar y gwaith l'hag- orol v.nacd gan y milwyr Prydeinig yn Arras. Atebodd v Brenin y genadwri.

DYDO GWENER. CYNNYDD PARHAOL Y PRYDEIN- WYR. Er gwaethaf y tywydd mawr ar y lirynt gorllewinol i>eiy y Prydeinwyr i wneud eviiiivdd. Yn gynnar bore ddoe medd- ianwyd dwy o safleoedd pwysig oddiar y gelyn yn eu llineli yngogledd Vimv Ridge. Yn ystod y dydd gwnaed cyu- nydd ychwanegol yngogledd y Searpo a. dwyrain Vimy Ridge. Yn y piynhawn, yn lie ffordd Arras-Cambrai, eymerwyd y ddau bentref Heninel a Waucourt, ynghyda'r amddilfynfeydd cysylltiol. Croeswyd yr aton Cojeul a meddianwyd yr uehelfeydd ar yr oclir ddwyi-einiol. Yn ei adroddiad dywed Syr Douglas Haig iddynt gymeryd, yn ystod yr ymladd ar y 9fed a'r lOfeù, garcharoion o'r holl gat- rodau gWyr traed oedd yn y chwe adran Gcrmanaidd. ADRODDIAD GERMANI. Hawlia yr adroddiad Gcrmanaidd eu bod wedi ti'echu ymosodiadau Prydeillig ar Vimy a ger Fampoux. Addefant eu bod Avedi colli Monchy, ar ol aiuryw vill- osodiadau. Methiant fu yr ymosodiad Prydeinig yngogledd Monchy. a hawJiant i'r Prydeinwyr gael eolledion trymion. n n-.vyi ain Peronne cymenvyd 100 o gar- charorion a phump o ynau peirianol. Y FFRANCWYR. Bywiognvydd cyflegrol a tfyna ar y ffrynt Ffrengig, ond yn ne yr Oise gwth- iwyd v gelyn yn ol i gyfeiriad gorllewinol Coedwig Coney, a meddianwyd mllryw safleoedd pia-irsig. PALESTtNA. Hysbysir fod y gwyr meirch Prydeinig yn parhau i gymeryd carcharorion yn Gaza. Meddianwyd 15 milldir o diriog- aeth, a chadarnhawyd Katleoedd cryfion sydd yn llywodraethu Gaza. Aeth 11111- iyw o'r Prydeinwyr i mewn i'r dref ac aethant ar goll yn y niwlJ, end ar ot achosi eolledion i'r gelyn daeth y mwyafrif yn ol. Mae 190 ar goll. AMERICA. Gofynodd yr Arlyu dd Wilson i Cyrnol Goethals, adeiladydd Camlas Panama, i gymeryd gcfal adeiladu 1,(-)W o longau coed o 3,000 o hunnelli yr un, a defyddir holl adnoddau yr ierdydd i'r ame-an hwn. Gwneir defnydd o'r holl longau marsian- iol Germanaidd i wrthweithio ynigyrch y submarines. YR YSPAEN. Suddwyd 35 o longau Ysbaenaidd, a theimlir fod Germani yn creu safle annv- munol trwy y gwaith hwn. BRAZIL. Mae Gweinidog Tramor Brazil wedi an- fon a t v Gweinidog yn Berlin yn rhoddi cyfanvyddiadau i'r Braziliad adael Ger- nsani o fewn 24 awy, Yffldde»gjs fod rhannau hanfodol o beiriannau y llongau Germanaidd oedd yn Hio de Janeiro ar goll. Y SAFLE YN BWLGARIA. Adroddir o'r Yswisdir fod yno genhadon hailn(,i-swy,cldogol yn y ii-lad vii c(,Islo dod o hyd i ffordd i wneud heddweh ar wahan gyda'r Cyngreirwyi. Dywed cenadwri o Athen tod y cynwrf yn Bwlgaria yn parhau, a bod y fcafle yn edrych yn ddifriiol. Honir fod galluoedd milwrol jiwysig wedi una g.vda'r eymudiad chwildroadol i ryddhau Bwlgaria oddiwrth Germani.

DYOD SADWRN. HELAETHU Y LLINELL BRYDEINIG. Hysbysa Syr Douglas Haig yn ei ad- roddiad ncithiwr fod y llineli Brydeinig wedi ei helaethu i gyfeiriad y gogledd, ac yn amgylchu Lens, a iiiedditaiwi-d chwech o bentrefi. 1r de o ffordd Ari-as-Ciiii- brai cymenvyd Twr Waucourt, a eymud- wyd ymlaen gyferbvn a llineli Hindenburg ar bwynt saibh milltk i'r de-ddwyrain o Arras. Gwnaed cynnydd pellach yn nwyrain Le Vergnier ac yng Nghoedwig Harvincourt. Mae safleoedd eraill a gymerwyd yn ymestyn ar ffrynt o tua naw milltir o ogledd Hargicourt, gan gyn- nwys Sart Farm, Coedwig Gauche, Pen- tref a Choedwig Gauzeaucourt.. Y CARCHARORION. Er y 9fed cyfisol yr vdym wedi cymeryd 13,000 o garcharorion, yn cynnwys 285 o swyddogion. Hefyd cymenvyd 166 o ynau a llawer o ddeunydd. ADRODDIAD GERMANI. Adrodda Berlin fod y Prydeinwyr yn gwneud ymosodiadau crviion yn erbyn Angles a Givenchy-eu-Gohelle. Buont yn llwyddiannus ar y cychwyn, ond llwyddasom i wrch-yniosod gan achosi coll- edion trymion iddynt. Yn iie-ddwyra-in ymosodwyd gyda chymorth gWYr meirch, ond methiant fu liwn hefyd. i SUDD0 LLONGAU. Dywed yr adroddiad Germanaidd eu bod wedi suddo y Hong ysbytol Brydeinig Gloucester Castle ar noson Mawrth 30-31. Ni roddwyd rhybudd. Yn ffodus fe all- in-yd trosghvyddo yr oll o'r clwyfedigion ar fwrdd llong a rail. Aeth llong ysbytol arall i wrthdarawiaj a mwnfai ar y Klfed cyfisol, a suddodd. Nid oedd clwyfedigion ar ei bwrdd, ond mae 9 o feddygon, 9 o nvrsus, a 38 o'r R.A.M.C. ai- goll. Suddwyd pump o agerlftngau dwy Hoegaidd a thair Norwegaidd—gan sub- marines Germanaidd. Hefyd suddwyd llong hwyliau Norwegaidd. Yr oedd un o'r llongau Norwegiaidd yn cario bwyd i'r Belgiaid. Anfonodd Llvwodraeth Groeg brotest i Berlin, gan tod un c'f llongau yn cario grawn i Groeg Fi-entilnol.-ac wedi der- byn caniatad gan Lywodraeth Germani, ac fe'i suddwyd yn nyfroedd Groeg. I Anfonodd yr Yspaen Nodyn cryf i Ger- mani yn gahv eu sylw at suddiad agerlong I Yspaenaidd. BWLGARIA A HEDDWCIH. I Addefa y Llysgenad Bwlgaraidd yn ashington yr adroddiad fod Bwlgaria yn 1 gwneud ymgais i sicrhau heddwch yn gy- I wir, a gwneir hyn er sicrhau ar ba sylfeini y gellir cael heddwch. YR AMERICA. Dywedir fod yna gynllun eang ar droed I i adeiladu llongau yn yr America, trwy yr liyn yr adeiledir neu baratoir 3,000,000 o dunelli yn ystod y tri mis nesaf. Ad- drefnir y ddiwydiant amaethyddol yn y wlad, a "gorfodir" dwy filiwn o fechgyn i fyny i 19 mlwydd oed i wcithio ar y tir.

Y DOSBARTHIADAU MILWROL. Yr Hen Drefniant i SefylL I Dywed y "Times" na fwriedir newid y trefniant ymrestrol. Y dosbarthiadau vdyntClass A; Class B 1; Class B 2 Class B 3; Class C 1; Class C 2 Class C 3 Hysbyswyd yn y Senedd y bwriedid eu had- drefnu i ddau ddosbarth, sef cymwys ac anghymwys i wasanaeth eyffredinol. Dealla y "Times" fod yna ragolygon y gellir ciet 500,000 o ddynion ieuanc addas i wasanaeth eyffredinol, os gellir cael y nifer digonol i lanw eu lleoedd o dan gv-nllun y Gwasanaeth Cenedlaethol. Yrmhellach, dywedir y bydd yn rhaid codi yr oed i 45, ac o bosibl i 50, 00 na ellir dod o hyd i ddynion i lenwi y lleoedd.

R. B. DAVIES, Biliposter, Bellman, and Advertising. Contractor, 51, HIGH STREET, BLAENAU FFESTiNiOQ,

NERTH YNG NGWAED Y GROES. Gwladgarwyr Prydain heddyw Sy'n biwydro dros eu gwlad, Ac ar-swyd sydd yn' rhwygo Calonnau mam a thad; Ynghanol y tywylhveh Sydd yn ein da ear ni, Tal i ni edrych beunydd At Groes y Dwyfol Ri. C'ydgan: Awn. awn at fwrdd yr Arghvydd. Can's beiidieii yno Bydd, Witli gofio'r ing a'r pryder Ga'dd Ceidwad teulu'r ffydd. Wrth feddwl ambeil weithian Am fechgyn sy'n y gad, Sy 'nawr .\11 gcrfod -Ito.,ddi Eu bvwvd dros eu gwlad, Beth well a allwn wneuthur Na phlygu gerbron Duw, Can's dyna'n liunig obaith, Efe sydd wrth y llyw. Cydgan. Er gweld cadeiriau gweigion Mewn llawer bwthyn tlawd, Fe leinw Ef bob givagle, Mae'n Dduw, yn Dad. a Brawd Awn, awn i dy yr Arglwydd, A phlvgwn YHo'i lawr, Gweddiwn am Ei gymorth Nes daw y bore wawr. Cydgan. Dinistriwyd llawer aelwyd. A thorwyd c-alon mam, A throm yw'r Iocs a'r gofid Wrth ddiodde pla ar gam; Ond gwelir hwy yng Jshanaan, Heb eisiau ac lieb boen, Ym moli o un galon Y Croeshoeliedig Oen. Cydgan. Gwell fydd i ni, wladgarwyr, Sy'n ceisio dwyn y cledd, Drwv ing a chroesau garw A rhodio'n drist ein gwedd, Droi'n golwg gvda. hyder I ben Calfaria fiyn, Cawn yno nerth i drechu Yr hoU helyntion hyn. Cydgan. Pan Uwyno'r haul yn ddisglaer Ac yr unwn oil mewn bri, Coli w r yno mai Calfaria Roddodd wawr i'n lienaid ni: Daliwn 'nawr i gredu ynddo, Plygwn oil i'w enw mawj^ Deuwn oil i gydwas'naethu Crist pin Duw a'n Prynwr mawr. Cydgan. Chvtybont. A. G.

Y MEDDWL, Peth rhyfedd yw'r meddwl, 'Does uiulyn all ddweyd Pa dda mae'n ei gynnwys, Na'r drwg a all wneud; Er hynny 'rwy'n coelio' 'Does urulxii dnvy'r byd Nad ydyw ei feddwl 'N ei flino ryw bryd. Mae llawer wrth feddwl Yn dyfod ymlaen, Ac eraill yn syrthio Yn wael a diraen A {.velwn dnvv hynny B'le bynnag yr awn Fod meddwl yn bwysig I'w arfer yn iawn. Wrth gi-wydro a gweled Fel ry'm yn awr, Daw rhjTvbeth i'r meddwl Rhag syrthio i'r llawr. A dyna fy syniad Am dano o hyd, Mai trysor bach ydyw Fti (.do drwy'r byd. Pan lyddaf yn teimlo'n. Ddig.ysu)- a phrudd; Daw rhywbeth i'r meddwl Nes teimlo yn rhydd; Atgofion pur felus Am fore fy oes. Pan rodiwn lechweddau Cu Cymru heb Joes. A dyna y cysur Sydd gennyf yn awr Y ceidw fy meddwl Ring myned i lawr A phan gaf ddychwelyd Ryw ddydd yn fy ol, Y meddwl pryd hynny Gaiff edrych yn ol. Wrth dewi; dywedaf Rwy'n meddwl am fyw; Os ydyvr yn unol Ag 'v.yllys fy Xuw: A dychwel yn fuan I'm eartrel yn ol, Yr hwn sydd yn isel Ar lechwedd y Foel; Er hynny, rwy'n coelio, 'Does unman i mi, Mor agos i'm calon, Er nad yw o frj. Ac yno 'rwy'n disgwyl Y cleddir fy rhan, tan iini i. ttiavel A chlir o bob man. Preitat G, O. THOMAS, Disgwylta, Rhosgadfan. ————

GWAED Y GROGLIT,H. (Gan J. T. W.) Y Gwaed ar Wener y Groglith Fu ar GaHaria fryn A ylch hen Dyrciaid Canaan Ac Ellmyn eto'n wyn; Nid gwaed diniwaid fechgyn A olcha bechod byd, Creulondeb yw ei dywallt. Rhaid Aberth fo fwy dnid. Y Gwener Croglith cyntaf, Yn oriau'i ddu brynhawn, Caed Gwaed a ylch ddynolryw, Tros bechod—Dyma'r lawn: A dyma'r Gwaed gymoda. Ddynoli-yw ym mhob oes, Nid gwaed y bechgyn druain, Ond gwerthfawi, Waed y Groos. Mae'r bechgyn lieddyw'n yxuladd Yn ymy! Calfari, Ac ar y Pasg pregethir Yr nnrhyw gennym ni j Ah! ryfedd gyfarfyddiad— Pyrth uffern wrth y Bi-yn, Yn cynnyg n'u mhagnelau Waed benthyg, ei byd gwyn! Pi-egethu ffordd ta-iignefedd Yng Nghymru sydd trwy Grist, A chynnal breichiau uffern I waedu'n bechgyn trist! Dduw'r Nefoedd, maddeu i ni, Am ganu am y gwaed, A mathru deddfau'th deyrnas Hyd anwn dan ein traed. Iagnelau militariaid Bregethant hedd ti-wy waed. Fiordd heddwch nid adwaenant. O'u haddysg liedd ni chaed; Ysgaru y mae pechod A dryllio ymhob oes; Cnoli byth trwy garu Yw pregeth Gwaed y Groes. Oh! na cliai gwerin Iwrop. A'r Tyreiaid duon draw, Ryw beledr o G-alfaria A "Nerth y Byd a ddaw"; A throi i ddilyn Iesu Yn lle'u brenhinoedd ffol. Hen lesu Pen Calfaria A ddaw a hedd yn ol. EbriU 5" 1917. ———— ———-

Y WAWR YN RWSIA. (Gan Mr Percy Ogwen Jones, Llan. eilian.) Rwsia, Dy W awr a ddaeth. Rhy hii, arhosaist ti Dan iau caethiwus dy ormesol deyrn. Bu't.h blant yn bnvydro am flynyddau maith I geisio'tli ddeftro o dy drwmgwsg, do Bu'nt yn ferthyron dros dy ryddid cu Yn nos dy hanes; ond yn treiddio trwy Y caddug tua Toria-d Gwawr Fel gweledyddion, ac yn gwybod fod Eu liaberth hwy yn sail y cyfnod gwell. Sawl un o'th blant alltudiwyd am ei fod Yn ceisio'th ddeffro, er dy arwain di I fuddugoliaeth ar y tieiswyr brwnt. Fu'n cadw'th Werin yn y llwch a'r llaid? Bu'r giwed aflan yn llofmddio'th feib Frwydrasant beunydd dros iawnderau dyn, Gan herio gwaethaf Llywodraethwyr balch. Er gwaetiia'r fflangel, a'r loixuddiaeth erch. yr alitudio i Siberia oer. Di-ildio fu yr ar-yr dew. Ymlaen Oedd eu harwyddair. Ac ymlaen heb ofn Ymdeithiodd Gwerin Rwsia tua'r wawr. Y Wawr a dda-eth. Y werin lama'n rhydd 0 hen gadwynau haii-n y greulon haid Fu cyd yn ufferneiddio'i bywyd hi. Hawddamor. Werin! darfu'th nos. Mae'th Haul Yn codi i'r lan ar ddydd dy Basg. Boed hyn Yn ncges fyw pt holl werinoedd byd 1 gerdded rhagddynt tua'r Ganaan deg, Lie bydd Cyfiawnder ar yr orsedd byth, A "hawliau dyn" yn cael eu eyfiawn le. Cariad a Rhyddid yn blodeuo mwy 0 dan belydrau tyner "amser gwell." Croesawn y Wawr; mae'r caddug du ar ben, Datblygwn beilach tua 'glo&waoh DAfl