Y Dinesydd Cymreig

I-Y DINESYDD CYMREIG" H Y DINESYDD CYMUEIG I; ydyw yr ORGAN SWYDDOGOL I |- I i UNDER CHWARELWYR GOGLEDD I CYMRU. CYNYRCHWYD GYDA LLAFUR UNDEBOL. 1 GUILD HALL, CAERNARFON. DARLUNIAU BYW DAVIES A GUTTER MAGDALENE. A YELLOW STREAK. Mynediad i mewn, Ie 2o; 7o; a 40. CYFlE ARBENNIG I MAE R. P. LLOYD, WEDI AGOR BUSNES NEWYDD YN Palace St. Caernarfon, I MEWN GWERTHU A CHYFNEWID DODREFN HEN A NEWYDD, GWELY- AU, CLOCIAU, PAPURAU TAI, A FANCY DECORATIONS, &c. Gallwn gyflenwi DODREFN TAI, a chan- iatau Is 6c yn y Bunt am Arian Parod. I Prisiau Neilltuol o Resymcl. I OYMA GYFLE ARBENNIG. OOB Dosbarth o FORWYNIOhT ?n P, Lleo-ec,l da yn #gored yn awr tor ein llyfrau. Cooks, Cook- fianarais, Housemaids Hotel, Preifat a ffkjhooddng, Generals, Waitresses, Ao. —Ymofyn«r 4 Colwyu Bay X.L. Servant* „ I^gisfcry, Carlton Buildimza. Colwyn k7. KILL THAT FLY I-It is the greatest breeder of disease known to science. Professor Payne's "Panzene" kills flies, moths and all other insects. It is a pre- paration of fancy petals dried and dragged, and is a safeguard against all infectious diseases. Beautifully scented to carry on person. Large sample packet Bd.—Prof. Payne, 2, Melville Street, Ryde, I.O. W. ARMY and NAVY "SANTOL' PRE-I PARATION for alJ Urinary troubles. One box enough remedy, with instruction and useful booklet. Boxes 2e 9d and 4a 6d post free.-HULME'8, Chemist, Nottingham. Established 1S02. TAMMERERS.Can Stammer ba ks Cured by Correspondence P" Inter- Fsting booklet and expect advice free.— I'. Wareing Netherville, Whalley, near Blackburn. T" ARGE PARCEL Baby Longclothea and requisites cheap; good.—20, Salis- bury Avenue, Southend. __— 20 LOVELY CROCHET PATTERNS, Is; Id postage. Shepherd, 18, Addison Road, Preston. ASTROLOGY. Life events, changes, fortunate days, business suooess, matrimony; two years' future added; send birth date, Is P.O. Prof. Gould, the R ABBIT NETTING.-Long Field Nets, Lines, complete, in green, tan, or natural colour, also Special Netting Twines, super flax. Samples and list free from E. Parnall and Co., Netting Works, Bedminster, Brititol, T EFT-OFF CLOTHING. Wanted Ladifce, Glente, and Children's. Bt prices given Send parcels. Mrs HArt, 83, Lower Hillgate, Stockpors. A MERICAN ORGAN (Crane), 12 Stops. Mewn cyflwr rhagorol.-Ym- ofynor, trwy lythyr, ag "Organ," Swydd- fa'r "Dinesydd," Caernarfon. EVEN BEAUTIFUL 1914 PULLETS, 188 carriage paid. Approval.—Ro- bert Bennett. Rutts, Froine. fTTO MOTHERS.—Nits axe a curse. Try "Scholars' Ointment." In tins 6d and Is post. free. Agents wanted.— Douglas, 6, Barlow St., Aoomb, York. I p ULLETS.-Layiug, 5s each; Six and Cock, 35s. 12 Chicks and Mother. 15s. List Free. Eggs, 5s Setting.— Good a in. Stratford, Essex. fJ WAVCU RL promotate Ourly brft Hair. Have you ever thought how much d £ L a head of Carty Hair would improve your a appearance? "Wavcwl" lapartt beautiful 7 lff P»mi.rnt curls. One packet sufficient, however listless your hair is. One testi- "My hait soon btcamt a mast of wavy curls." For either Ladies or Gentle. ) aieaar Children. This is what you have been looking for years. Guaranteed harmless. Price 2/9 per packet, post free. For a short time, however, we are selling our special offer to all enclosing thii advert. Send 1/6for a2/9 packet. (Twoforzfg' ) The NEW WAVCURL Co., S3, folwood Hmm, Hiah Moibara, Londan, W.C. YN EISIEU. Y\T ANTED,—Young LADY CLERK for a Confectionery Trade and to assist in Shop. Must be a good Book- keeper. Apply. letter only, "Clerk, "Dinesydd" Office. TIF0U3EKEEPER mewn Siop yn y wlad i fod yn gyfrifol am waith y ty o 45 i 50 oed. Ymofyner a "G. "Dinesydd" Office, Carnarvon. WANTED.-A Lady's and Gent.'s B'- » cycle.-Scnd particulars to R. R., "Dinesydd" Office, Palace Street, Car- Darvon. SWYDDOGOL. CARNARVON COUNTY SCHOOL Headmaster: E. P. EVANS, Esq., B.A. Assisted by a Well-qualified Staff. rpHE SUMMER TERM COMMENCES ON TUESDAY, THE FIRST MAY, The Headmaster will interview parents at the School on the day previous between 10.30 and 12 noun. Pupils are prepared for %tlle C. W.B. Examination, University Scholarships, and for Civil Service and Commercial Careers. Forms of Application for Entry may be obtained from the Headmaster, or from the undersigned. J. LLOYD-ROBERTS. F.S.A.A.. Clerk to the Governing- Body. Carnarvon. 19th April, 1917. AT EIN GOHEBWYR. Mae gennym amryw erthyglau a chyn. nvrchion barddonol mewn Haw, a chant eu eyhoeddi yn eu tro. 'Bydd eiddo "Cymwynasydd" a J. T. W. yn ein nesaf, a'r adolvgyddion gan Leo. Cofied ein gohebwyr am anfon eu cynyrch- ion erbyn y Sadwrn o hyn allan, gan ei bod c'r pwys niwyaf os am sicrliau lie yn y "Dinegydd."

Y FOUD KYJDJJ. (Gan WfcNFFR YVD.) Y Du£õDFDRAws. Y DDEDDF DRAWS. G odder or ini eto yr wythnos yinii gyf- eiiio at j r adran anghyfiawn sydd yn Neddf Gwelliant Ddf y Troscddau. Nid oss digon o bwys yn cael ei roi i'r mater hwn, ac y mae He i ofni fod Gogiedd Cymru yn bur ddifatei- gydag aehos mor bWyöig. Mae materion fel Dadgysyiltiad a Masnach Rydd yn cael sylw pawb ar un waith, ond rhywfodd yr ydym fel mewn trwmgwsg Kwleidyddoi pan geisir gwthio j in deddflyfr adran all ddiraddio genethod ieuanc yngolwg cyindeithas, a'u gosod yn tlwyr at drugaredd dynion dideimlad yn I yr heddlu ac ar y Fainc Ynadol. Bu ini gyffyvrdd a rliai o agweddau y perygl 1-i n I yn y rhifyn diweddaf, a chredwn y dylid cyfeirio at agweddau arall i'r perygl. Ni wnawn ond ou nodi. Gall yr adran yma wneud llwgrwobrvvyo yn beth cyffreùin; gall fod yn erfyn yn Haw heddgcidwaid i gymeryd llwgrdal am bcidia erlyn mewn rhai achosion. neu yn fotklion idd.vnt ddial ar enethod ncillduol drwy eu herlyn ar yr amheuaeth leiaf a'r dystiolaeth wanaf, am resymau rad oes berthynas rhyngddynt a'r ddeddf hon o gwbl. Nid ydym yn dweyd y bydd i hyn gymeryd lie, ond mae yn bosibl, a dylid o,sgoi y posiblrwydd niell- digaid hwn. Y mae hefyd yn hosibl-a thebyg mewn Hawer amgylehiad,i ddyn- ion gydag amcanion amhur gymryd yr ad- ran yn erfyn er gorfodi genethod i roddi ffordd i'w dymuniadau hwy er porthi eu chwant, drwy fygwth eu cyhuddo o geisio eu denu wrth heddgeidwaid; a piie di- gwyddai achos o'r fath gellid cosbi yr eneth, eryn ddiniwed, hebi'r gwir drosedd. wr gael ei ddwyn i'r goleu o gwbl. Onid all hyn arwain i fwy o aiiivveirdcb nacsydd yn bresennol? Cymered y rhai sydd yn earn lies genethod ieuainc hyn at eu Ilys- tyriaethau, Pe cyhuddid genetii IGeg oed o lercian I dan yr adran yma, byddai gan y llysoedd hawl i'w hanfon i Sefydliad Diwygiadol hyd nes lddi gymaedd 19 oed; neu mewn geiriau eraill, carchar am dair blynedd. Tybier y cyhuddid gentth--efallal mewn cartref crefyddol, He ca yr addysg a'r liyff. orddiad moesol goreu—o lercian hyd yr ystryd, ac yna ei hanfon i Sefydliad am iisoedd neu flwyddi. Beth fyddai effaith hyn ar yr eneth ac ar ei chymeriad? Er iddi fod mewn gwirionedd yn euog o lithro yn foesol mewn ysgifnder neu ddifater- wch, onid Hawer mwy buddiol a bendithiol iddi fyddai bod ar aelwyd ei rhieni yn hyt rach na bod mewn Sefydliad diserch ac anghartrefol dan ofal swyddogion dideim- lad? Os mai dieuog fyddai, ond wedi ei chosbi ar dystiolaeth wan a disail (efallai ar gelwydd noeth), pwv all ddirnad y niwed fyddai cwrso amser mewn Sefydliad gwladol iddi Y (Gadawer ini ddweyd i hwng • cromfachau fod Sefydliadau Gwladol Prydain, gan gynnwys y carchar- au, yn foddion i ddamnio miloedd yn fedd- yliol a moesol. Mae y rhai ohonom In am gyfnod o dan sawdl haearn disgyblaeth carchar gwlad wedi eu llwyr argyhoeddi 0 hyn). Adrodda un on cyn-aelod.m Seneddol ltanes trist yn un o'r i) ewy d d i ad u r on Seis- nig yr wythnos yma sef bancs genet h ieuanc, prin wedi pasio plentyndod, yn cael ei llusgo o flaen Ynad am ei bod yn ;>1 tystiolaeth heddgeidwad, wedi ei chael yn siarad a milwr. Bu iddi gael ei gor- fodi i fynd dan arolygiad meddygol gwarth bythol i'r rhai oedd gyfiifol ac yn ol yr adroddiad swyddogol yr oed I yn ddifai, ac yna anfonwyd hi am rai blwyddi i un o Sefydliadau (detention homes) v L.C.C. Os na chyfyd y rhai sydd yn parchu merch ac yn cam moes, fei lID gwr yn erbyn y fath gamwri, ni fydd yr un enetfi yn fuan iawh yn ddiogel wrtli gerdded yr ystryd. n,haid addef nad yw cymdeithas yn rhoi yr un chwareu teg i enethod ag a wnant i techgyn. Dylid prisio genethod a hecll- gyn i'r un graddau mewn materion rhyw a phurdeb moesoL Bydded i ni daflu maith ein gw agfoesoldeb, a seilio ein moes a'n hymddygiad ar yr egwyddor gref a diogel cariad—at ferch ac at fab--ac na fydded tcrfynau gwlad, cenedl, enwad, plaid, na. safle gymdeithasol yn derfyn i'r cgwyddor fawr yma. Mwy 0 gariad fiydd eisiau a llai o gosb. Deued arweinwvr crefvdd i'r maes i geisio dyrchafu moes a -icrhau lhyddid. Maent wedi bod yn riiv ddistaw (neu yn pregethu efengyl Mnrs). pan mae bec-hgyji y givledydd yn cae! eu hvitldio i lofruddio eu gilydd. Na fydded iddynt fod yr un mor euog a adael i fesur- au traws Hywodraeth ddiegwyddor a di- dduw hvrddio ein genethod ieuainc i laid amharch a ffosydd aniweirdeb

OFN Y BROBLEM. Fel y dywedasom yn yr ysgrif ddiweddaf uiae y problemau yn yimvneycl ag y t,- ddvgiad y rhywiau yn bwysig a, dyros, a rhaid eu gwynebu ar unwaith. Bydd y perygl yn fawr ar gyhoeddiad heddweh. Anymunol yw y ffaith, ond gwir a raid ei gvfarfod, a bydd moesau ac iechyd y corff inewn difawr herygl it- derfyn v rhyfel. Xid ar y milwyr yn nnig y gorwedd y bai fod y pej'ygl iiior fawr, ondai- y rhai sydd gyfiifol am amgylchiadau sydd yn pentyru miloedd lawer o ieuenctvd o un rhyw dar amgylchiadau hollol anaturiol, yr hyn svdd yn tueddu iddynt golli eu cydbwysedd moesol, yn achosi dirywiad meddwl, ac.yn gwahanau y cyfansoddiad. Ma-e y llyw- odraethau yn gwybod am y perygl, ond nid ydynt ddigon dewr a moesol i'w gwynebu yn briodol, ac hyd y gwelwn nid oes ar- nynt awydd ymgodymu a'r gwreiddiau, ond boddlouant ar dorri ychydig ar y brig- au. Ceisir gwneud aniweirdeb yn ddiogel (mor bell ag mae y corff yn y ewestiwii), fel y ceisi'vyd yn yr India. Deallwn yn d yr hyn ddywed "The Association for Moral and Social Hygiene," fod yr arfer- iad wedi cadi, gyda rhai o adranau y Fyddin a'r Llynges i'r dynion sydd yn myned am ychydig seibiant oddiwrth ddy- Iedswydd milwrol gael (-yf I enwad o'r hyn elwir yn pi-ophylactic kits," Mae y !b;ti I hYll yn eynnwys cyffiriau a nwyddau i'r diben o geisio gwneud aniweirdeb yn ddiogel. Ynglyn a'r Fyddin mae y Gym- deithas a nodwyd yn gwneud protestiadau ervf ar y mater (gwel Shield, March, 1917). Pwy all bwysleisio gormod ar v perygl o hyn. a phwy all ddirnad pa dem- tasiynau achosir (gan wanhau yr un demtir ar gyfer gwrtiisefyll y demtasiwn yr un pryd) gan yr amgylchiadau y mae miloedd o ieueunctid Cymru wedi eu hyrddio iddynt yn y rhyfel ofnadwy hwn. Cyn beio y milwyr rhodded moesolion a gwladgarwyr y meinciau clyd eu hunain am foment o ran en meddwb yn yr am- gylchoedd y maent yn gyfrifol o anfon y beehgyn iddynt; yna. boed iddynt ateb beth fai dylanwad yr amgylchiadau arnynt hwy. Dyma. fciriau o lythyr dderbyniodd yr t yggrifennydd eddiwrtb gyteill sydd ym maes y fiwydr erbyn hyn. Yr wyf yn avr —— wedi gweled pethau ria ddyoh- mygais am danyut. Gwelais, ac yr wyf yn gweled, bechod yn ei hagrwch. Yr wyf yn gweled dynion—ie. dynion greodd Duw ar ei lun a ddelw ei hun—ceir gweled y rhai hynny yn Ffrainc heddyw yn mathru ei ddeddfau, ac yn anwybyddu ei orchy- mynion glan. Rhagor, dynion-ie, goddef i mi ddwoyd-bechgyn Cymru yn. ail groeshoelio y Ceidwad yn eu bywyd a'u hymarweddiad. Mae y gweithredoedd y maent yn gyflawni y dyddiau yma yn dylanwadu ar eu bywyd; ac erbyn y deu- ant yn ol bydd yr hedyn wedi tyfu yn bren. A'u gwaith fydd diwreiddio y pren. Ie; pren i'w ddiwreiddio ac nid i'w gwtogi a torri y brigau ydyw. Pren ydyw sydd yn sicr o dyfu yn y tit- y mae yr arweinwyr heddyw yn wrteithio, sef yn naear niilitariaeth n rhyfel, yn awyrgylch afiach amgylchiadau anttafriol, ac yn awel beryglus efengyl gelyniaeth a "treehaf treisied." Os ydym am ladd y pren peidiwn gwrteithio tir meddwl ieuenctid y wlad gyda syniadau milit-araidd; ac na adawer iddynt ddatblygu yn awyr afiach gwagfoesoldeb a diffyg parch a chariad at eraill. Nid all deddf ladd pechod, ond gall cai-iad fod yn sylfaen i "deml new- ydd" yn hanes ein gwad a'n cydieuenctid. "Rhodder i gariad eangdei- Mwy na'r wybrennan clir; Lleted ei nefoedd a chvrion maith Byxlwdd Cyfiawnder a Gwir } Hawliaf ryddid i garu Gelynion cronlonaf fy oes Onid dehongliad ar 'Gariad Rhydd' Oedd ingoedd y Crist ar v Gmes p" —T.E.N. —— ———

DYFFRYN NANTLLE. Lyuiiaoud liyuyrncleirniau. Djniuna Mrs Koberts, Mona 6coree, I'enygroes, a r plant gydnabod gyua diolcli caion y flu c:\XeUliou antonasant lythyrau cydym- deimladol a hwy yn eu colled chwerw o briod a Iliad iiawddgar a da. Disgwyiir I i'r cyfeiiiicn gymerytl y nodyn hwn yn y "DillcSydd" fu yn atebiad, gan fod y nifer yn my iiosog i'w hateb ar eu penau eu hunain. Seibiatu.—Llonder 1 ni oedd gweled Mr J. H. Roberts, Snowdon Street, adref am seibiant. Yn Dundee y mae'n gwasan- aethu ei wlad, a llongyfarchwn ef fel yr unig Gymro sydd yno\ "Destroyers" Cynnar. Yr wythnos lion bu d'.vy neidr allan o'u lloches glyd, pob un yn mesur 26 o fodfcddi. Lladd- odd y baidd doniol Aled Ddu, Brynhwylfa, hwynt yn ei gae ger y ty. Ai y rhai hyn oedd y "destroyers" cyntaf i wneud rhuthr eleni tybed Y Newydd Trist.—Cafo<ld All. a Mrs Owen Hughes, 7. lynweirglodd. Pcnygroes, y newydd trist am eu mab hynaf, y Preifat John Hughes, ei fod wedi cwympo yn an- tcith ei neirth ac efe ond yn 30 mlwydd oed yn yr Aifft. Bachgen taw el anghyff. redin ydocdd John, un hawdd gwneud cyf- adl ohono. Ysgrifenai yn gyson at ei dad a'i fam, a phob amser yn ofalus am ei deulu; yn wir prif nod ac amcan John ydoedd gofalu am ei fam. Derbynied v tad n'r fam a'r teulu oil ein cydvmdeimlad llwyraf a hwy yn eu trallod. CofioV Groglith, — Mwyach bvdd Mr a Mrs W. W. Owen, Ter Anedd, Peny- grocs, yn eofio r Groglith, 1917 am byth, Ar fore Gwener y Groglith, tra yr oedd Annie Mona faeh yn fwy nwyfus ijag arfer, wedi mwynhau ei borebryd, tra yn ymestyn yn chwareus a Hon i freichiau ei mam. ehedodd ei henaid i freicliiau yr Iesu, Cafodd amryw wasgfeuon yr wythnos ddiweddaf iddi yma, ac mewn gwa.sgfa y ba-rei nodwyd y diffoddodd fflam ei bywyd yn ing y convulsion. Cladd- wyd hi yn breifat fore Mawrfch ym myn- went Macpelah, gyda nifer o'r perthvn. asa u agosaf yn bresennol. 'E fu Annie-Mona fwynwedd-yma Ddiameu yn Honwedd; Gwen ei gwisg—eurgain ei gwedd Rhyw unwaith yn Ter Annedd. -Alawrthfab. Annie Mona am enyd- -diriouai Der Annedd yn hyfi-yd Mwv 'n ddiglwy mewn annedd glyd, Gwena fwy fwy mewn gwymfyd. -Ei Thad. Marw,Dydd lau, bu farw Mr Robert Jones (Trosglwyn), Bryn Llwyni, yn 61 mlwydd oed. Ceir many lion yr wythnos nesaf. V U.U.M,—(Jy\vsoiu fod ein cyfaill ieu- anc Mr Ivor Jones, mab y diweddar Mr Hugh W. Jonoe*, Bryn Engan, County Kaad, wc<h cumit v D.C.M. yn Ffrainc. ?Maeynyifo.sydd us Awst diweddai! H,\ dor wn y daw "trwy'r dyfroedd a'r tan" dai?- dyfroedd ?t. 'r tan" Gwell na'r Disgwyliad.—Cafodd y Prei- fat John Rowlands, Bod Ifor, Snowdon Street, ei ghvyfo yn yr Aifft, yn yr ymos, odiad diweddaf; ond da ot-dd gennyiu ddeall ei fod yn well na'r disgwyliad a hydei-wii y caiff wellhad llwyr a buan Llwyddiant Disglair. Yr ydym gyda phleser yn llongyfarch yn galonnog y Dr D. H. Jones, Auckland Cottages, High Street, Penygroes, yn ennill tystysgrif yr arhohad terfynnol fel meddyg yn Lluu- dain. Galhvn roddi wrth ei enw bellach y Dr D. H. Jones, L.R.C.P., M.S.C.R (Lond.). Ardderchog, gyfaill, a boed llwyddiant anarferol eto yn dilyn hyn. Ennill Gwobr. Miss^Mallt Williams enillod y prif adroddiad yng ngwyJ Jen- yddo,l y Waenfawr nos Sadwrn, ac yr oedd nifcr fawr o gystadleuwyr enwog yno. Cafodd Mailt hwyl arbennig ar adrodd "Esgyniad EMa* i'T