Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
DAN Y GROES
DAN Y GROES NELYNTiON TEULU ADWY'R CLAWDD. PEXXOD XC1X. Angen yn Troi'r Cristicn c'i Gartref. Xid oedd drwy'r lioil AN-Iitd ddn-ii a berchid yn fwy na Huw Huws, y hlaenor. Fel dyn duwiol yr adnabyddid C't gan bawb,yn ei waith, gartref. ae yn yr eglwys. Gosodid pob ymddiried ynddo heb yr arliw lleiat' o ysgogrwydd. Xid oedd yr amlnuiaeth lei a i' o bartli ei dduw- iolfrydedd, a gallai gaol tystysgrif i ddi- l-srwydd ei gymeriad rywbryd a iynnai gan fawr a bach drwv yr boll fro. r n fel yna oedd Huw Huws. y Blaenor. 0 dan amgylchiadau eyffrodin yr oedd yn gallu byw yn gysurus a digwyn. fod ei gyflog yn brin, a r gwaith yn an- sicr, a chyda liynny (letilti iiiawt- yn di- byrinu arno: eto. drwy ddarbodaeth a doethineb ei wraig, gallodd sefyll yn Hed syth a chadw i fyny a'r gofynion. Vw- dreeli ga led ydoedd byw, mae'n wir, yr ad eg honno, pan yr oedd y bwyd yn lied rad, a defnyddiau cysuron eorff yn rlies ymol. Ond pan ddaetb yn wasgfa ar y Avlad, a liynny yn dod a phunt y gweithiwr i lai o worth na denddeg swllt, nid oedd Huw Hiiivs a'i wraig ddarbodgar yn gallu gwneud i'w gini yn yr Avvthnos droi ohvyn ddwr ei gartref. Hu ei a'i wraig yn ceisio1 arf-er pob cynildeb posibl, ae yn wir yn gwneud earn mawr a hwy en lnuiain, yn enwedig Mrs Huws: oherwydd elai hi yn ami iawn drwv ddiwrno.l o waith ea'iod heb gael digon yn ei chylla. Vr oedd ei bwyd hi yn niynd i lenwi'r plant n'j phi'iod, ae wrth wnend hynnv i'r graddau y gallodd y daliai i fyny yn yr ymdrech. Deuai hyn yn boon ae yn Hinder ysbryd i Huw fltiws. el bi-lo(i -it ui-addol wallychu yn yr ymdreeh. a rhwygid ei enaid i'r gwaelodion with svllu arni. Teimlai fod y cvfrifoldeb yn disgyn ar ei ysgwyddau ef, oherwydd na alia i beidio dod i'r canlvniad mai ei gyflog prin ef oedd yn cadw ei briod a'i blant rhag cael (Hi digonni. Pieell ofnadwy i galon gwr l thad fo'n ddeffro i'w gyfrifoldcb a'i liawliau ydyw canfod ei hunan yn rheswm dros ddioddetiadau y rhai anwylaf ganddo. Dyna oedd eyflwr Huw Huws yr adeg yma. Gwelai 'raill o'i gwnipas cr gwa?tha'j- cyfyngu ar rwvddau a'r codiadau ar y bwydydd yn hyw yn hapus ynghanol eu digon. Gallai dafoli gwerth dyn yn lied rwydd oherwydd ei brofiad, a gwelai nad c>>dd yr un o'r rhai hyn o ) an gwo t't yn teil yngu mwy nag yutau. Y i oedd gweithwyr eraill yn eael eodiad yn eu cvflogau, a war bonuses i gyfarfo-d a'r amgylchiadau; ond, am dano ef, rhaid oedd eeisio byw ar ei gini yr un tath yn y dydd blin a phe byddai yn hindda. Ystyriai ei feistr, er ei fod yn wr edrychid arno fel yn had oherwydd ei gyfraniadau clusengar, ac yn Rhyddfrydwr pybyr a .selog, fod lIIl- .swllt-ar-hugain yn gyflog iiiain-i- i weith- iwr. Cre<lai fod Huw Huws yn eael llawer lllWY na'i haeddiant, ac y dylai fod yn ialcl) o'i waith ae yn foddlon ar ei gyflog. Pan deiiiilodd fltiik- Huws ar ei galon i ofyn am godiad, yr atebiad gafodd ydoedd: "We!. Huw, fedra i ddim talu ehwanag i elii. 0.5 nad ydyeli yn foddlon ar eieh He y mae cioiso i ehi ei adael, mac yna ddigon fuasa yn leieio i gael o." Ae yr oedd yr atebiad yn ddigon i ladd ei ys- pryd, gan yr otnai y eanlyiuadau, rhag iddo dynu ei briod a'i blant i fwy o dry- bin i a dioddef. Modd bynnag. eyrinyudu yr oedd y ealedi, ae elai y bunt yn llai ei gwerth u hyd. A elian eu bod yu gorfod byw ar fara yn iwy iii diiii byd arall. ae yehydig o tlawd I gael am yr arian prin, yr oedd y wasgfa yn dod yn un onbydus ar Huw Huws a'i deulu. Wei, wel. ebai Huw Huws. un diwrnod, twn i ddim beth i'w wneud, na wn wir. Rydw i wedi treio gneud fy ngora ar hyd fy oes i I'yw yn ondst a tlialu fy ffordd ond fedra i ddim rwan yn siwr. Tydw i ddim yn meddwl y media i ddal fel hyn, nag ydw wir. Neitil I iiio'i- ti-o artwul yn diodila. a rnina yn ddyn ern ae iaeh i weithio. Ond be na i, elia i ddim mwy o gyflog, a twn i ddim wit i droi ? Diar mi, y mae y Drcfn Fawr yn un ry- f'adrl, y(Ti wir. Toes dim posibduaHtrcfn Rhagluniath! Dynia fi wedi rhoi fy mywyd ar i iiyd i Ddmv a'i aehos, ar yn credit uiewn talu fy fi'ordd yn onast, a toes ganddo Fo ddim byd gwell i mi na ,iob gini yn yr wsnos, ar yti gadal i riw dacla anosbarthus ac aniwiol gael jObSUR da a digon o arian i gael "byd da helaeth- wyeh bennydd." Tydi hi yn drefn rvfadd mewn difri! Toes fawr o synwyr yn y (ii-efii, t dw i'n ddigon siwr nad üt's yna fynirun o gyfiawnder a thegweh ynddi hi. Wel, wel, mi fa sari well i mi fod yn ddyn o'r byd a. byw yn aniwiol o lawar iawn. I be mae crefudd yn dda os mai lianar lhvgu dyn a'i deulu ydi'r tal am i'yw yn Rhaid i mi un ai rlioi gora i gre- fudd neu adal i mi a'm plant a'm gwraig lwgu. Thai hi ddim fel hyy yn reit siwr, rhaid i mi gael bwud i'r ty acw rywsut. Dyna fel; v siaradai Huw Hnws with ddyfod o'i waith y diwrnod hwnnw, ae ar ei fi'ordd daeth ar draws Datydd Jonps, y codwr eanu. Tipyu o sgiamar ydoedd Dafydd, nc yu gallu byw ar yr un eyflog a Huw Huws mewn lIlodd nas gwyddai neb. A dvwedodd Huw ei helvnt wrtho yn rlivdd a digel. Wel, iluw Huws, ebai Dafydd. mi fedra i ddwad a elii <lros y gamfa mewn dan funud, os oes digon o game yno ehi. Fedra i ddim gwelad pam y rhaid i ni pin dan ddiodda fel hyn a digon o f'wyd o'n ewmpas. gof 'viii i Htiii, HitiN, Yn bic, dwad. gofynai Huw Hmvs. Wo? ebai Dafydd, y mae digon o nawd ym Hildas Migdol, a gwn yn eithaf yn ble mae nhw yn i gadw fo. TydAV i ddim yn eredu y basa ni yn pecliu wrtli fytnl yno liezio i nol bagiad bob un. Wut ti yn game, yr lieii HiiNi-, (idetida I tin gaii- wrtli neb ? Diar mi. ebai Huw. Tydi hyny yn ddim byd onrI lIadrad. Fedra i ddim liyny, Dafydd. Niddwynydio. HIIW, ebai Dafydd. Pwy ond iii ciii diii ,v in-edi lielpii teulti'i, Plas i gael arian i stocio blawd? Pam na thala nhw yn well i'w gweision ynta P Dw i'n styriad bod geno ni gvslad bawl i'r blawd a hwytha. Rwan. Huw, maga ddigon o game i fynd i tiol ein blawd ein hunan. Mi ddo i dy nol di IWHo tua lianar nos. Hu wut ti'n ddeud. Huw? Tyd acw. ac mi g;W\n weld, ebai Huw. Dyna ni ynta. ebai Dafydd. mi ddo l aew i'r funud. Aetli Huw i'r ly y noson honno yn bur isel ei ysbryd; ae wrth welcd ei wraig a'i blant a'r bwyd prin oedd ar y bwrdd, eaf- odd yr ysbryd drwg le i fynd i fown yn ddyfnach i'w galon. Fe] erbyn hanner nos yr c. dd wedi trefnu jiopctb wneud yr hyn ofynid iddo gan Dafydd. Mae'r ddau yn cyfarfod eu gilydd, ac yn mynd ar eu neges. Hawdd oe<ld gweld fod Dafydd yn hen tlderyn gyda'r gwaith ond yr oedd Huw Huws yn eael gwaith ealed i'w ddilyn. Modd bynnag, cyrhaeddwyd i Bias Mig- dol, acacthyddautua') ystnrdy. Buont gryn dipyn yn cael mynediad i mewn oml i mewn yi aethant. Sierhawyd gan- ddynt fagiad bylaw o flawd, ac yr ocdd- ynt yn barod i fynd ag ef i ffwrdd pan y daeth yn galed arnynt. r oedd Kadi wedi clvwed y twrf wnaed ganddynt with fynd 1 iiiewii l'i- ystordy, a chododd i edrych betli oedd yn cvmeryd lie. Yn ol ei arfer aeth yn dawel yno ei hnnan, ac agorodd y drws. CTywodd y rhedog a givaeddodd :tllizi -Pll,v oedd yno? Ond ni chafodd atebiad. Aeth gvda fflachlusern drwy y lie j'r man v credai y clywodd y swn. A phan yn cyr- raedd y cornal tarawyd ef yn ei ben lies v disgvnodd ar Jawr. C'ododd ei ben, a rhoddodd y fflachlusern ar ei wrthwyneb- I Wi-, a gwelodd ddau ddyn. Oanfyddodd | mai Huw Huws a Dafydd Jun? oeddynt, | a gwaeddodd: FJnw Hnws,a'i eliAvi evdd  yna." Ond gynted ag y gorffenodd neid- j iodd Dafydd Jones ato, a tharawodd ef i'r llawr drachefn, a gwnaeth ei yn ddi- ymadferth. Yn can fod ei fod AvTdt ei drcchu, thed- odd y ddau am eu bywyd oddivno, gan adael Sadi megis marw ar lawr. Xid ocdd hyn ond dechreu gofidiau i Huw Huws, gan fod Sadi wedi ei adnabod. -Joii(,s iii fvddii son am y peth mi;r belled ag \i' ocxldynt hwv yn y cwc>s( in, gan ei fod yH sicr na ddeuai Sadi ato ei bun byth wedyn. 41(1(,ial Sii(li ;ito t,l Iiiiii bN-tli N%-(,d N?D, wedi ci ladd Do, debig iawn, (-bai Dafydd. Dyna. yr unigflordd i ddod ohoni, gan ei fod wedi ein hadnahod, Bobo! anwul. be tldaw ohono ni J'wan, ebai Huw. Mi fyddwn yn v carehar rhag btacn.abctiiamfy ngwraig a'm plant wedyn. Ddaru mi rioed gyfrif am beth fel hyn. Paid a gyboli Huw. ebai Dafydd. Xeiff neb feddwl dim am dano ni ein dau. Tops dim ond eisiau bod yn tldistaw. AVel, wel, ebai Huw, bua.sai'n Avell Uwgu heb fwyd na. dyfod i ddalfa fel lion. 0, gwared yr anwyl, mi fuom yn wirion heno, do wir. j Taw y lolyn, ebai Dafydd. Dos adref a chysga yn dawel. ATi fydd popetli yn iawn. Aeth Huw adref y bore hwnnw, ond nid i gysgu, obie;'id nid ar ehwareu bach yr aiff y Cristion allan o'r dyn. Ond hd!! q"n dod o Sadi, t.,hrd? Rhaid niynd yn ol i'r ystordy ato ef. (I'w barhau).
IY GOLOFN AMAETHYDDOL.
I Y GOLOFN AMAETHYDDOL. RHEDYN. Kncithia ihedyn i wnend porfeydd am- aethyddol. yn amI, yn ddiwerth. Tybir fod tir prin o galch, neu a borwyd yn hir gan ddefaid, yn unig, yn chwanog i gyn- nyrehu t-oraeth o redyn. Ond ni effeith- io caleh, a throi allan anifeiliaid yn unig-. er yn llesol ar brydiau—i ddifa tyhant trwehus o'r rhedyn. Y ffordd oreu i'w ddifa yvv dadwreiddio. Gellir ei Jadd trwy ddwln-aredig, ond yn ami bydd hyn yn amliosibl lie mae fwyal blinderus. Ffordd arall yw torri ymaith y planhigion ictianc cyn i'r rhedyn «gor allan. Rhaid gwneud hyn dair gAvaith neu bedair bob blwyddyn, am ddwy neu dair blynedd yn olynol gydag og, rliol- faen vsgafn, cryman hir, neu ffyn eel III ion. Cvnllun arall yw torri y rhedyn gyda pindur am dnir neu bedair blynedd pan gyrhaedda ei lawn dwf yn Gorffennaf. Gellir lladd y planhigAii befyd trwy ei chwystrellu a chymysgedd o survn bnvm- stanol (sulphuric acid). O'r tri modd hyn, yr hwylusaf a'r goreu yw torri a pladur. X*a O»H]<M' y gwaith ar ol Gor- ffennaf. Os gwneir, m wanheir y gAvreidiau. Mae rhedyn pan dorir yn ddefnyddiol fel llaesod (litt-er). Ond ei sycliu a'i losgi fe gynriAvys y HIUIAV gweddill (yn Gorffennaf) 20 y cant o potash, a gAvna Avrtaith gwerthfawr. EITHIN. Rliydd yehydig eithin ar fryniau dry ein- og beth cysgod, a bras-borthiant i ddefaid mewn geuafau caled. Fithr eynyicha tir lawer llai nac sydd bosibl oherwydd gor- modedd o eithin. Mae dadvvreiddioV bonau yn rhy gostus, a'u llosgi yn y gaiiaf vi) Y (- villitill gol,ell yw llosgi yr eithin tua diwedd Gorffennaf. Gellir dinist^io llawer felly, a borfa. Profer effaith eu llosgi yn Gor- ffennaf nesaf. CEI RCH. Trowyd llawer o dir glas eleni. Yn anil, heuir •eirelt fel y crop eyntaf. Os oedd y <lywar( hen yn Avydn ac nad yw y tir Avedi ei rolio yn dda, bydd gwagleoedd, yn y rhai v gwreiddia'r had. 0 ganlvn- iad byddant yn ddi-nodd, cdwinant, a threngant. Gellir gwneud mawr leg i grop felly gyda dressing o sulphate o ammonia, oiid v cii-rs goi-eii gvd VAV rolio yn effeithiol, er mwyn eadarnhau y ddaear. FFERMYDD LLAETH. AHIygwyd yn barod y bydd llai o tiliwn a banner o dunnelli o saig a cake i'w ctet y flwyddyn hon, nag arfer Yehwanega hyn at gyfrifoldeb y ffermwr, yn arbennig ar tfermydd 11aeth heb ond yehydig o dir dan dro. Arfer ffermydd felly yw dibynu ar Avair gw»»irglod<liau eartref. gyda bwyd pry n. Mae dwy ifordd i gyfarfod a'r diffyg. sef (1) Cynnyrcliu cymaint o wair da ag a ellir (2) defnyddio eropiau eartref eraill sydd yn fw- cynyrchiol mewn llaetli yn lie gwair. Am y ]wn cyntai. yr an hawster yw fod arwynebedd nvwy dan wair yn golygn llai (I borfa YII y gwanwyn a'r* haf. Kto, gellir gwneud peth darpariaeth (ii-ii- osol'i cymaint o dir ag sydd modd dan wair, ei dorri yn gynnar. a chael adlodd yn borfa dd" i droi y gwartheg iddi. Torrir y gwair yn ami yn rhy ddiweddar. Gan gynte<l ag y eyebwyn had ffurfio. rlied llawer o Averth bwydol y borfa i'r had— syrth allan cyn i'r anitail ei fwyta. Fe ddigwydd felly fod gwerth bwydol porfa yn well pnn ci torrir yn gynnar. Rhydd 1).in 4?)toi-i-ii- vn g3-nijai-. I?bvdd ddau dyfiant—-mae'r eyntaf yn well, ac yehwanega yr ail mewn swma gwerth. Os na ellir gosod mwy o dir dan wair eleni, dy lid gwella'r lii gwair presennol trwy gvmiiwyso cant neu gant a banner o sulphate o ammonia i'r acer. er mwyn vch- wanegu y t i op. Ar ffermydd lie mae mwy u dir wedi ei di ol, dylid codi cyflenwad helaetbach o fwyd i'r anifeiliaid. Wrth ystyried eyn- nyrch Uaeth, mae ansawdd y bwyd mor bwysig a'i swm. Dengys tir aradol fan- tais fawr mewn cynnyrch. dros dir pori. Os cynierir L'o cant i'r acer, fel eynnyrch cro]) o Avail-, rhydd acer o dir aradol fwy o worth. Gellir cael pum ehwarter o geirch a 25 cant o wellt i'r acer, yn cynnwys 15 y cant yn fw." mewn gwerth bwydof na gwair ac adlodd. bi lly hefvd acer o liaidd. coir 4 ehwarter o raAvn a 20 citit o wellt, neu 23 y cant yn fwy o werth bwydol na gwair. Rhydd swedes a maip 70 y cant yn fwy. a lie eeir 20 tunnel! o fangels i'r acer bydd y gwerth bwydol 14 y cant uwehlaw gwair ae adlodd. 0 gan- lyniad iiiae'i, ffei-ni g:yniysg yii meddu mantais fawr (tros un g-N-fviigedi, i borfa arhoso! gAveirglodd. Rhaid hwvluso ffordd yr aradr hyd yn oed ar ffermydd ¡ llaeth. ) GWRTEITHI All. Os bydd fferniAvyr yn methu eael eyflen- wad, ysgrifenneiv,— ♦(1) Pai-thed sulphate o amonia. at y Sulphate of Amonia Advisory Committee, 84, Horse Ferry Road, Westminster. London. (2) Am rostr o enwau masnachwyr mewn super-phosphate a. oalch at y Food Production Department (Supplies), 72. Victoria Street, London. Gellir cael cyflenAvad o basig slag trwy fasnachwyr lleol. Yn anil gellir e-ael tail ystabl oddiwrth wersylloedd y Fyddin. Ysgrifener at y swyddog Jlywyddol. GWEINIDOGION AMAETHYDDOL. Cyhoeddwyd areheb Kbrill ltieg, 1917. yn gorchymyn pawb sydd yn cadw gweini- dogion amaethyddol mvchlaw 16 mhvydd oed i anfon at Ysgrifennvdd Pwyllgor Am- aethyddol Gweinyddol y Sir rybudd ysgrif- enedig o fewn pedair a wr ar hugain ar ol tt-i-fvnlakl ,(nvasiiiaetli unrliyw weinidog, gan nodi ei PIJW, natur ei wasanarh. ei gyfeiriad tra yn y gwasanaeth, a chytcir- iad y liieistr newydd (os yn wvbyddus). Jydd iiteisti- a esgeulusa Avneud hyn. neu rydd hysbysnvydd gau, yn euog o drosedd. Fe gynnwys yr Areheb rai yn gweithio mewn gorddi a gwinllanoedd. CHWYSTRELLU TATWS. Trefnodd Bwrdd Amaethyddiaeth i clnvystrellu tatws garddwyr a rhan-ddal- wyr. Mae chwystrellu yn cadw y clwyf draw ac yn ychwanogu at swm y crop. Ysgrifener at y Pwyllgor Amaethyddol Sirol am fanylion. COEL I AMAETHWYR. Darparwyd eyflousderau t amaethwyr fenthyea. arian drwv Fanoiau at brynu hadyd a gAvrtaith i'w ad-dalu o fewn 9 mis, gyda o y cant o log. Gwnelor eais at y I'wyllgor Amaethyddol Sirol. ————— —————
I CELL Y LLYTHYRAU.
I CELL Y LLYTHYRAU. AFLONYPDUR BOBL. (At Olygydd y "Dinesydd"). Syr.—Ymddengy.simi rodrhaiteufu- ocdd ym mro daAVel a dinod Diuorwig yn derbyn gwysiau beunydd i'w meibion. a hwvthau. di tiain. wedi mynod yn a berth ar faes y gyflafan erch hWlI ers misoedd. Digon ydoedd i ami i rieni gael y ddyrnod eu bod wedi colli eu hanwyliaid unAvaith, ehwaithaeh ail-agor en harchollion gyda gwysiau diddiwedd. Y rheswm yn ddiau dros yr aflonvddAvcJi yw diffyg cyd-ddeall- twriaeth cydrhwng y gAvahanol swydd- f(>ydd a'u gilydd, a liynny, ysywaeth. yn ^sgor ar anrhein. Xid Avyf yn haerti am foment nad ydyw y gyfundrefn lilwrol yn fawr ae yn ddyrus i'w gAveithio allan. Yn bendifaddeu pe mabwysiadent gynllun y masnachwyr. drwy wneud i ffAvrdd ag enwau y rhai fydd wedi talu eu gofynion yn Ibuvn iddynt. Sicr gennyf pe gwnaent hyn y buasai yn arbed llawer o'r drafferth iddynt IIAVV, ae yn atal llawer o ddagrau rhiaint yr un morld. r wyf wedi disgwyl llawer am i rywun, neu ryAvrai, mwy teilwng ac enwocach na mi i ymgvmeryd a dwyn y mater hwn i sylw neAvyddiadunvyr. Dis- gwyliau» lawer oddiwrth weinidogion ac offeiriaid yr oglwysi ond yehydig os nad dim a Avneir ganddynt IIAVV. Mae'n ofid imi glywed pobl yn eymeryd mantais drwy hyn ] gredu nad ydynt yn foddlon gwneud dim heb gael arian am ei gyflawni. ac nad ydyw amgvlehiadau arbennig yn dod a chyfrifoidcb am ddyledswyddau neilltuol iddynt hwy. Dywedir nad oes dim ond y geiniog yn eu galw i'w gwaith. Tybed fod pyniad fel hwn sy'n enol ei golpddu am ddynion sydd mewn urdd mor anrhydedd- us yn wir? Gresyn, onide, na fyddai yn bosibl rhoddi atalfa ar y pethau anymunol y bum yn erybAvyll am danynt. Fel y eawsai pin bechgyn lonydd i orffwys yn eu gwaed a'u hunigrivydd ta,wel; a rhoi cyfle i'w rhieni ymdawelu i'r dynged a thynnu eysur o'r goreu yn oil bywyd. Pwy byn- nag sy'n gyfrifol am aflenvch o'r fath y maent yn haeddti eu galw i gyfrif, a'u rhoi ar eu gwyliadwriaeth na ddigwyddo peth n'r fath eto. Mae yna ormod o swyddog- ion trahaus a dideimlad yn eael eu lie a'u hawdurdod yn y wlad, a chymwynas o warogaeth i'r bechgyn aberthwyd fyddai rhoddi terfyn ar yr aflonyddweh hwn.- Yr eiddoch, CYMWYXASYDD. �-
I IMENYN AI MARGARINE. - -…
I MENYN AI MARGARINE. Dyweciodd Jh (Cornelius Roberts, y Maer, yng X'ghyngor Pwllheli, ei fod wedi cael cwynion fod margarine yn eael ei werthu yn y dref fel ymenyn. Yr oedd yn warth fod ffermwyr yn prynu mar- garino am swllt y pwys, ac yn ei werth u am ddau sivilt. a thiAvy hynny yn eymeryd mantais ar adeg y rhy fel. Y Cynghorydd Parrv; Y mae yn arfer- iad cyffredin ymysg ffermwyr. Penderfy-nwyd galw svlw y swyddog ar- dnviliol at y mater. <
I LLYTHYR O'R FFOSYDD.
I LLYTHYR O'R FFOSYDD. CODI GWAITH BARDD CYMREIG AR LAWR YN FFRAINC. I Pwy yw'r Awdur? Derbyniasom y Ilythyr a'r gan isod I drvvv'r post o Ffrainc oddiwrth 'dderbyn- ydd cyson o'r "Dincsydd" na wyddom hyd yn hyn pwy ydyw ond diolehwn o galon iddo am ei anfon inni. Dodwn ef a'r penillion air am air fel y derbyniwyd hwv heb gynnyg ar eu diwygio — I At Olygydd y Dinesydd." Kwyt yn amgau y fentllion liyn l clrvi gan imi eu cael ar lawr Ffrainc., nid wyf yn givybod pwy yw eu hawdAvr. Felly deuais i'r penderfvniad o'i hanfon i elmi gan ddisgwyl y gAvelwcli yn dda eu ey- hoeddi, ae y caf eu gweled gan y byddaf yn caeI y •'Dinesydd Cymreig" ei- pan yma. Mae yn ymddangos mai rhywyn o Gymru a I hysgntpnodd. ac hwyrach na ddymunai eu colli, felly 'rwvf yn eu hanfon, efallai y day yr awdwr a hwythau i gyfarfyddiad fel liyn Ydwyi. R. WILLIAMS. R.W.Fusiliers. I Y PENILLION. Anhawdd ydoedd rhoddi ffarwel "Chydig cyn im ddod i ffwrdd. Pan addewais ar ol ciniaw Ddod yr olaf dro i'ch cwidd Ond yr adeg ddaeth i 'lIladacl. Ac i'ch cyrcliu am y tren, XosAvaith boenus ydoedd honno Yn y Station yn Marsh Lane. Ond er niaint yr anhawsderau, tien yn mynd i ffwrdd, .VJinnau yn ty 01 yn dychwel Gyda gobaitb am ail gAvrdd (,dki gobtitit iiiii all g-%i-)- d d Xad oedd hyn i bara'n hir. Ac fod gobaith ini ddycliAvel A gweld heddwc.h ar y tir. 011(1 bu'n rhedog dnvy fy meddw l. Er pan ydwyf yn fan hon, Lawer adgof am a fuom Yn eich cwmni lioff a JloB; Ond erbyn heddyw pell yr ydym 0 gael cwrdd ac y^gwyd llaw 1 rwy y Rhyfel erch a chrenlawn es creu gofid jxien a braw. Gallaf eto gael ty nghadw A'm dychwelyd yn fy ol. Yna cilia'r lioll bryderon Pan gaf eto ddod i'ch col Felly peidiweh digalonni Fr mor dywyll VAV yn awr, Fe geir gweled ar 01 hynny Mai yn sydyn lyr y wawr. Felly iiawi 'rwvf yn terfynu Ganpigaua'jroio'm Haw, Gan hyderu 'raiff a'r genad I rhyw un yr ochor draw Ac wrth dewi dywed wrthi ,-Ito(] o Ffrainc yn cotio ati. Ae yn disgwyl gwelaf ddiwrnod Cat yn fuan ei chyfarfod. O.X.- On.d diddorol tyddai cae I hanes y pennillion I yn Tybed y deuant i Jaw yi- aii-diii, neu y saAvl bia'r genadwri! Byddai yn dda gennym gael clywed oddi- wrth y naill nen'r Hall ohonynt. (Jwel- weh oddiAvrth yr banes yma do mor bwysig yw anfon y "Dinesydd" j'r bech- gyn. r ydym yn cael profion parhaus ei fod yn gyfaill iddvnt yn v ffosvdd GOL.
| SYR O. M. EDWARDS A'R iYSGOL…
SYR O. M. EDWARDS A'R YSGOL SUL. Ateii-ii o eiddo Syr O. M. Ed- wards, dda rllenwvd yng Xghyngrair Iw,v.si H Ilyddion Gogledd C'ymru ym Mhorthmadog. yr oedd y geiriau canlyn- 01 • O boll sefydhadau ad<lysgol v wlad yr ae ai-ni | hi y dibjnai dyfodol addysg yng Xghymru Yr oedd yn amheus a fuasai yng Xghymru heddyw ei Hysgolion Uwehraddol a 'i Phrif Y sgolion oni bai am yr Y ol Sul. Yr oedd Avedi meithrin arweinwyr a gweith- wy)- i bob mudiad da, a dywedai os oedd yr Ysgol Sul i gilio nad oedd gyfrwng arall i gymeryd ei He. Ofnid yn fawr fod y sefydllad N-yi colli tir yii y (ivddlaii livii o dan ddylanwad yr awydd segur a dinod am bleser a'r gwrthwynebiad i'r meddw! dwtll oedd vn nodweddiadol o'r bobl jen- i ainc c\n y rhyfel. Yn awr. fodd bynnag, credai fod vsprvd newydd wedi meddian- j nil v wlad, ac yn rhoddi rhagolygon dis- j glair i'r Ysgol Sul.
Advertising
) SUDD IACHUSOL DAIL CARN YR EBOL gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, I ydyw ei fod yn rhyddhau y phlegm, ac yn ciiio poen y freet. I'w gael mewn poteli Is 2c yn y Siopwi IJruggifft; gydslr pan, Is Ce.