Y Dinesydd Cymreig

OYDD LLUN. I LLWYDDIANT ITALAIDD. Pery yr ltaiiaid i symud ymlaen gyda llwyddiant, Dydd Gwener meddianwyd prif bwynt yr amddiffynfa Awstriaidd yngogledd Goriza, ac y maent yn awr yn ymlid y gelyn encilicdig tuagat ochr ddwyreiniol Gwastatir Bainsizza. Tor- wyd trwy dair o linellau amddiffynol y gelyn yn yr ymosodiad hwn. Cymerwyd 600 o swyddogion a 23,000 o ddynion yn garcharorion. Nifei- y gynau gvmerwyd hyd yn hyn ydyw 72. Hefyd daeth ewm mawr o ysbail gwerthfawr i ddwylaw yr ltaiiaid. LLWYDD Y FFRANCOD. I Gwnaed symudiad ymlaen llwyddianus eto gan y Ffrancod yn nwyrain y Meuse, a meddianwyd amryw safleoedd Gernian- aidd ar ffrynt o ddwy filltir a banner. Blaenorwyd y symudiad hwn gan fedd- ianiad tair o safleoedd caerog yngogledd Hill 304, a meddianiad tir rhwug Dead Man a Bethinopurt. Ymosodwyd rhwng Navarin Farm a Chaune Wood, a nicrha- odd y Ffrancod y nod bwriadedig, gan gynwys Fosses Wood a Beaumont Wood. Pery yr ymladd yngwyneb gwrthwyneb- iad penderfynol o eiddo y Germaniaid, y rhai sydd wcdi dioddef colledion trymiou. Nid yw ein Cyngrérwyr wedi cyfrif nifer y carcharorion. Yn ystod y pum niwr- nod blacnorol cymerwyd 2,000 o garchar- orion yn y lie hwn. FFRYNT PRYDEINIG. I Yn Hargicourt gwnaed ymodiad I llwyddiannus gan y Prydeinwyr, a symud wyd ymlaen hanner milltir ar ffrynt o filltir. Pory yr ymladd o gwmpas Lens i ac ar linell Ypres. Yn gynnar ddydd I Sadwrn yraosododd y Germaniaid ar Gil- einont Farm, Epehy, ger St. Quentin, ac am amser byr ail-sefydlasant eu hunaiu ar ran fechan o'u hen ffosydd. Gyda'r nos ymosodwyd gan y Prydeinwyr, a bu wyd yr oil o ymosodiadau y gelyn. Y FFRYNT DWYREINIOL. Dengys cyflegrau y gelyn gryn fywiog- rwydd ynghyfeiriad Baronvitchi, canol y ffrynt Ilwsiaidd. Ataliwyd ymosodiad Germana i dd yn Vfadnui)- Voiynski gan y Rwsiaid. Ar y ffrynt Rwmanaidd trech- wyd yr oil o ymosodiadau y geyn. I CULNI PWYLLGOR. I Dydd Gwener penderfynwyd drwy bleidlais o 7 yn erbyn 3 gan Bwyllgor o Gorfforaeth Edinburgh i wrthod yr Usher Hall at wasanaeth eyfai-fod coffadwr- iaethol i Keir Hardie oedd i gael ei an- nerch gan Mr a Mrs Philip Snowden. 1 -0

I ARHOLIADAU YR YAIDDIUIED- OLAETH GELTAIDD. Arholwyd yr ymgeiswyr ar hanes y ddau Lywelyn gan y Parqh John Owen, M.A., Caernarfon, a dyfarnwyd y gwobr- wyon fel y canlyn: Ysgol y Cyngor.—Dosbarth laf.— 1, Ricjhard Arthur Owen; ysgoloriaeth yn Ysgol y Sir o 3p. 2, John Robert Jones; gwobr lp 10s. 3, D. W. Williams; gwobr lp. Yr Ysgolion Cenedjaethol.—Dosbarth Hynaf: 1, Mary Roberts a Mary Ellen Parry; 2, Eirene Belfield; 3, Maggie Mary Roberts. Dosbarth Ieuengaf: 1, Mvfanwy Peters; 2, Queenie Parry; 3, } Annie Catherine Thomas a Mary Lizzie Jones. Dosbe.rtji Hynaf: 1, Glyn Lloyd Jones; 2, Howel Thomas; 3, Willie Gray. Dosbarth Ieuengaf: 1, Tommy Rees Jones; 2, Richard Davies; 3, E. Samuel Parry. Ysgolion y Cyngor.-Dosbarth Hynar: 1, Maggie Evans; 2, Gwyneth Harris; 3, Sallie Williams. Dosbarth Canol: 1. Enid Jones; 2, Dilys Oldfield; 3, Maggie Jones. Dosbarth Ieuengaf: 1, Dilys Roberts; 2, Kate Wynn Parry; 3, May EthaU. Dosbarth Hynaf: 1, E. Hum- phrey Owen; 2, Harold E. Pritchard; 3, Bertie Roberts. Dosbarth Ieuengaf: 1, George Thomas a Thomas J. Jones; 2, Gwilym P. Pritchard; 3, Owen E. Owen, Ceir enwau y buddugwyr yn Ysgol y Sir a'r Ysgol Uwchsafonnol eto. -————

f RHAGLEN YR EISTEDDFOD. I I Cawsom gopi o RagJen Swvddogol Eis- teddfod Genediaethol Birkenhead. Y mae wedi ei chrynhoi yn ddestlus a chwaethus, dros ben, a'r manlvion wedi eu gosod mewn ffordd ddeniadol a di- ddoiol. Mae'n werth ei bwrctisu at ei gadw fel eofeh am Eisteddfod gynhaliwyd o dan an.gylchiadau hynod yn hanes ein gwlad. Un neilldnolion y l'haglell ydyw fod geiriau yr imawdau, yr adroddiadau, a'l gwahanol ddarnau cerddorol ynghyda Oratorio i'w cael yn y rhaglen, modd y gall pawb ddilyn y gweithrediadau gyda" mallylweh a diddordeb. Mae yp un or lhagleni mwyaf cyflawn a welsom erioed, ac yn adlewyrchu clod fcar y pwyllgor a'r swyddogion. Gellirel chael am 6ch, a drwy y post am 8g, ond anfon at yr ysgritennydd iiiy,-Yedol:-Mi- Isaac Davies, 44, The Woodlands, Birken- head. ——— 4.

PWYLLGORAU LLEOL RHEOL1 I BWYD. Mae Gorchymvn Cyfansoddiadol Pwyll. gorau Lleol Rheoli Bwyd yn trefnu ar gyier apwyntiad Pvvyllgorau Rheoli Bwyù gan bob awdurdod lleol ym Mhrvsia'n Fawr. nid yw y Gorcliymyn yn yinwneud a'r lutrudon. Gall un neu ragor o awdurdodau lleol uno yughyd i'r pwrpas os vn dvmuno. Nid yw o angenrheidrwydd- yn ofynol i'r I person etholir i fod yn aelod o'r awdur- f dod fo'n apwyntio. 0 leiaf, rhaid i un aclod o'r pwyllgor fod yn ferch ac un ara 11 yn gynrychiolydd Llafur. Oddi- gerth mewn achoeion ag y bo'r Rlieolwr Bwyd yn penderfynu'n wahanol, ni bydd i'r pwyllgor gynwy-s mwy na 12 mewn rliif, ac y mae'r apwyntiadau yn cael eu gwneud am flwvddyn. Gwnejr darpariaeth i'r drefn gael ei dilyu gan y Pv.yllgorau Rheoli Bwyd, i'r hwn y bydd hawl i nodi is-bwyUgorau, rhaid i un aelod o leiaf fod yn ferch, ac un arali yu gynrvchiolydd llafur, Os bydd i anhawster godi o berthynas i gyf- ansoddiad pwyllgor, gall y Rlieolwr Bwyd wneud unrhyw apwyntiad nou wneud unrhyw beth a fyddo'n ymddang- os yn fUddiolét. sefydlu y fath bwyllgor. Gosodir cyfyngiadau o berthynas i'r treulion ariannol, ac y mae y treulion i'w tain yn yr amg\lchiad cyntaf gan yr awdurdodau fo'n apwyntio, ac mor bell ag na fo'n ad-daledig gan y RheoL wr Bwyd. y maent i gael eu talu gan yr awdurdodau.

I SYLW ARBENNIG. DYMUNWN ALW SYLW EIN DARLLENWYR AT Y PAM. FFLEDYN AMGAUEDIG. BUDD. IOL FYDDAI CAEL El DDAR. LLEN YMHOB CAPEL, A GELLID CAEL LLAWER 0 LES ODD!. WRTHO PE BYDDAI PAWB YN El DROSGLWYDDO I'R CYFAILL AGOSAF ATO. COFIWCH GY- NORTHWYO I GAEL YR EFENG YL 0 HEDD I GALONNAU Y CYMRY. A

) YN YR YPRES. ( Dydd Llun gwnaed ymosodiad newydd i r dwytain a'r de-ddwyraiti o Lange- maick gan y milwJT Prydeinig sydd yn pparhau gyda'u pwysau didor ar y Ger- maniaid ynghymydogaeth yr Ypres. Dy- wed Syr Douglas Haig fodyr adroddiadau cyntaf yn arddaugos fod ein dynion yn gwneud cynnydd boddhaol. Y mae'n amlwg fod y brwydro yn parhau ymlaen nos Lu'i. I YMGAIS Y GERMANIAID. Ili- dwyrain o'j- Meuse gwnaeth y Ger- maniaid gais i hyrddio y Ffrancwyr yn ol o dueddau y Penlref Beaumont, ond tor wyd eu hymgais drwy dan. Yn dilyn cafwyd cyflegru chwyrn. I AR FFRYNT YR AISNE. Gwnaed cyfres o ymosodiadau at, ffrynt vr Aisne gan y gelyn ger Moisy Fann, Cerny, a'r Hurtebise Monuniant, ond methasant a eicrliau ond enillion disyhv. I LLWYDDIANT ITALI. Ar y Bainsizza Plateau, y rhan fwyaf o'r hwn sydd ym li-iieddiiilt yr Italiaid, y mae yr ymdrech wedi bywiogi'n enfawr. MeiVn amryw Jnvyntiau y mae'r Awstri- aid wedi eu trechu, er gwaethaf y ffaith fod ganddynt lawer mwy o filwyr ac ad- ymosodiadau ffyrnig. Dydd Sul, yn ol yr adroddiad diweddaraf gan Itali, yr oeddynt wedi cymeryd dros 300 yn yeli- waneg o garcharorion. Y FFRYNT DWYREINIOL. 13u i'r Rwmaniaid yru'n ol amryw o ymosodiadau Germanaidd. Yn eu had- roddiad hwyjol hawlia y Germaniaid iddytit feddianmi safleoedd pwysig i'r dwyrain o Czernowitz. Yn y Bukovina, yr oedd 1,000 o garcharorion a chwech o o ynan eisys wedi eu cymeryd. MR LLOYD GEORGE A BIRKEN. HEAD. Mae Mi Lloyd George wedi amlygu ei barodrw^dd i dderbyn rhyddfreiniad tref Bii'I-enliead yn ystod ei ymweliad a'r Eisteddfod Genadlaathol. DIWYGIO TY'R ARGLWYDDI. I • — ■ Penodwyd y rhai canlynol yn aeiodau o bwyllgor sydd i ystyried ail-Iuniad Ty'r ail-luii a d Ty't- Aiglwyddi: Arglwyddi Balfour o Bur- leigh, Beaucliamp, Crewe, Denman, Don- or.ghmoie, Dunraveu, Durham, Lans- downe, Loreburn, Rutland, Selborne, Stuart o Wortley, Sydenham, ac Arch- esgob Caergaintr Aeiodau T- I'j.- Cyli- rcdin: Mr Evelyn Cecil, Arglvvydtl Hugh Cecil, Mr Ellis Daavies, Syr C. Hobhouse, Mr J. A. Mui-raay Macdonald, Mr J. A. Marriott, Syr Henry Norman, Mr rr. P. O'Connor, Mr J. M. Robertson, Mr A. C. Salter, (Tyrnol Sanaders, Mr T. Scan- lan, ^jyr T. Whittfeiker, a. fsyr George Younger. Ameaxi y pwyllgor ydyw awgrymxi y cyfnewidiadau svdd yÚ angenrheidiol er g\vneud Ty'r Arglwyddi yn y dyfodol o ran eie gyfansoddiad yn gyfryw ag y I bydd yn eario allan syniad o Ail Dy. Y BELGIAID A STOCKHOLM. I Cyhoedda, y "Press Bureau" y datgan- iad canlynol o'r hyn gymerodd le mewn eyfarfod o Sosialwyr Belgium, gynhal- iwyd yn ddiweddar i benderfynu prun a ddylai cynrycliiolwyr fvned i Gynhadledd Stoekkolm ai peidio :— Irs crYll amser v niae'r Germaniaid sy'n meddianu Belgium yn pwyso ar i'r Belgiaid gymeryd rhan yng Nghynhad- ledd Stockholm. Bu i Bertrand, arwein- ydd y Blaid Sosialaidd yn Belgium, osgoi y canlyniadau, ar y tir na allai cynrych- iolwyr fyned i'r Gynhadledd heb gaijiatad j y blaid, ac ni ellid cael y fath ganiatad, am fod yr awdurdodan Germanaidd yn I gomedd cynnal eyfarfod lie y byddo'r siaradwyr yn i-liydd i ddatgan eu golyg- iadau. Wedi cryn oediad, boddlonodd y Ger- maniaid i ganiatau cynnal cyfarfod lie v byddai l'i- fwyiilia-ii rhyddid llwyr, ac fel canlvniad gwalioddwyd eyf- arfod yn ddiymdroi, a chynaliwvd ef ych- ydig ddyddiau'n ol. Penderfynwyd viio gan gynrychiolwyi o 400 i 500 na (wld:1 j iddynt gyfarfod yng nghynhadledd Stockholm hyd yn nod pe byddai i gyni-yohiolwyr Prydain, Ffrainc, ac Itali gytuno i fyned yno. Ca;iwyd y bleidlais hon gyda dim ond dau yn erbyn. Deuwvd i'r penderfyniad yma fel protest yn erbyn y driniaeth greulon y mae deil- iaid Belgium yn ddarostyngedig iddi. J CYNHADLEDD MOSCOW. Dywed adroddiadau o ^Ioscow fod ar- aitli M. Kenensky wedi methu uno'1' gol- ygiadau gyda'r pleidiau gwrthwynebol. Parhaodd y Gynhadledd Genedlaethol ei 1 heisteddiadau ddydd LInn, er nnvyn I tynu allan atebiad i ddatganiadau y Prif Weinidog a'i gyd.swyddogion. I HAWLIAUR MWNWYR. I Ohei w\dd costau byw, bydd i Bwyllgor Gweithiol y Mwnwyr heddyw (ddydd Mawrtli) roddi gerbron y Rlieolwr gais am ychwanegiad o 25 y cant ar gyflogau y mwnwyr. I COLLEDION AWSTRIA. Amcangyfrifir fod jmosodiad Itali wedi rhoddi y fan leiaf 100,000 o'j, Awstriaid allan 0 weithrediad. Adroddir fod pre- senoldeb y Brenin Victor yn ysbrydoliaeth i raddau helaeth iawn i'r milwyr Italaidd. DAMWAIN FODUROL. Dydd Llun, cynhaliwyd tiengholiad gan Mi- R. Jones Roberts ar Hugh Hu- berts (11), Bryngoleu, Pensarn, Amlwch. )'niddengys oddiwrtli y dystiolaeth fod y trancedig wedi bod yn chwareu gyda chyfoedion mewn gefail, ao iddynt oil ruthio allan. Aeth y trancedig ar ei ben i gerbyd mudur o Sir Gael", a thar- awvd ef yn ei ben. Cafwyd ef o dan y cerbyd wedi marw, Yn ol y dystiolaeth yr oedd y cerbyd yn teithio yn ol cyflvii-t- der o wyth i ddeng milltir. Yr oedd yna fui- yn lhedeg o ddrws yr efail, yr hwn a rw ^trai y trancedig i weled y cerbyd, ac vr oedd y bachgen hefyd braidd yn drwm ei glyw. Deuwvd a rheitlifam o "Far- vvolae th dda mwein iol." EIS TEDDFOD BIRKENHEAD. I Rhagolygon Disglair. I Dydd Mercher, Iau, a Gwener yr wyth- nos nesaf cynhelir yr Eisteddfod Genedl. aethol yn Birkenhead. Bydd hon yn Eisteddfod bwysig ar iawer cyfrif, ac er gwaethaf y rhyfel tynheiir yr Orsedd fore Mercher a lau. Bydd Gorymdaith y Beirdd yn eychvvyn o Neuadd y Y.M.C.A. Grange Road, am wyth o'r glooh, am Canon Hill, Pare Birkenhead, lie y cymer y seremoni arferol Ie, Bydd yr Eisteddfod yu dechreu am 10.30 yn y I'afiliwn, Park iload North, fore Mercher. Prif atdyniadau'r dydd fyddant Coroni'r Bardd buddugol, y Brif Gystadleuaeth Gorawl, a'r Corau Merch- ed. Y Cadeiryddion ydynt Arglwydd Leverhxilme a- Syr Henry Jones, M.A., D.Litt. Yr hwyr perfformir "Elijah," o dan lywyddiaeth ]Maer Birkenhead. Y Diwrnod Mawr. Dydd Iau bydd i Mr Lloyd George ym- ddangos yn yr Eisteddfod am y waith gyntaf fel Prif Weinidog. Bydd iddo olynu Arglwydd lostYn yn y gadair, a l'hoi aiKixliuuk ae vila dderbvn 1 ,1J freiniad y fivrdelsdi-ef. Y dydd J h 13 .1.] 1 dl Ilf\ct ceir cadeirio'r Bardd, a e lysta e C T 'UOII Corau Plant. Yn yr hwyr cenir (;1\ on gwerin. I Y Gym-a-nf a,' Dydd Gwener ceir Cymanfa Gail" da.n arweinia d Mr T. Hopkin Evaii,1 ilitil- l ;'n anvelIuuù r ,.c op un L,van, J. Bac. (0:on.). Y Gwir Anrl)N-(. Herbert Lewis, A.S., a'r Parch pr Hart well Jones fydd y llywydion, I  DDIAQ HYNOL)- ?,? I DARGANFYDDIAD HYNOD. I Daw y newydd drwy -Waslilii,,Ito" u ( ,'JI hysbysu fod Adran y WIadwriact? J I\' datgan fod gan yr Unol Daleithiaii  >\1 iolaeth fod Gennani yn bwriadu ?'"? rhyfei ar yr Unol Daleithiau ar ol fygu Ffrainc a Lloegr. I CARDIAU SIWGWR. f Anionh y papurau swyddogol .,I < deJ" dai-ddalwyr (yn Medi 30. 0> nl  bynir ef dylid g1veud cais am dano > LIythyrdy. Rhaid dychwelyd y < erbyn Hydief 6. Nid yw yn aDgc?'?? j, iol cofrestru gyda'r masnachwyr y» R1lOdder enw v masnachwr ai y ??' Siwgwr Cofrestrol. Yn 01 pob 'I'd ddaw y cynllun i weithrediad ^;|1,vu IJ, Rhagfyr 30. I DOGNAU BARA ISEELLMAEN. I Yr Hague, dydd Llun. Mae G\\ e 0 Amaethyddiaeth wedi penderfynu i-od Medi 2il doeynau bara, y rhai dda'P 11 ll 6 pwys a 26 owns o fara, i barhaii niwrnod Cyhoeddwyd y eocynau yn gyntaf am gyfnod o wythnos, yllí\J" tynwyd TO ddiweddärach am nawr J111 nod, yn awr wele hwynt yn 11 ni\vl'"°

sasiiiDiiL S ALE AT THE EXCHANGE, 27, BRIDGE STREET, CABHARVON. giving up 73udinedd ouOing to Shortage of f€an$ at Yeeaerquarterd. THE WHOLE STOCK TO BE CLEARED, SWEEPING REDUCTIONS.

GENJ. PHODI. MARW. MARW. Mf Jones—Awst 22, yn 70 mhvydd Robert Jones, 9, Garnon Street, narion. • ,I( J&nes—Awst 24, yn 72 mlwydd n??' J. Parry Jones, Cibyn Hall, (¡Ie¡l loli- J u 'IlH'l Jones—Awst 22, Mrs Jones, I3rL' t,(|^ Isaf, Rhyd-ddu. ER SERCHUS GOF Am Mrs Mary Williams, mam jj y "Dinesydd. AEi chysur uwch y ser oedd-Yll it(Ï Ei chystudd a'i ljijfgoedd: A hir y gwirir ar g'oedd:— "Gwraig ddidwyl], ?wiaigddayd'? CYFAIL? ER SERCHOG GOF A)u rjivate Lkwelyn Jones, LIY8 L' J Am Piivate Llewelyn Jones, Llys j elyn, Bethel, yr hwn a gollodd f °Ij "11;' fywyd yn Fhainc Awst 28, 1916 mlwydd oed. RhoddwJd ef i or?? vm mynwent Hop Alley, 0,1 | ym mynwent Ho p Alle. v I Long(? Delville Wood. Huned inew? ??. engyl Duw a wylio man tech?B ? f rod. Da cofio, Duw a'i cyfyd ) 0 lwch y bedd i loewach byd. Xi gawn gwrdd ar y lan brydferth dn^v —Mewn dwfn hiiaeth, ei dad, iiiall" biodvr, chwiorydd. a pherthynasau.

mmmMiBBBMM^ J, FLETCHER. LTD., I MEMORIAL WORKS, CAERNARFON a BANGOR. i .a Argraffwyd 0 chyhoeddwyd gan CVmni y j "Di.i?ydd Cymr?," Cyf., jn 16, j Palace Street, Ommwfon.