Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
TEYRNGED Y DWYRAIN
TEYRNGED Y DWYRAIN i Faban Bethlehem. I SEF crynhodeb pregeth y Parch. D. Adams, B.A., yn Grove Street fore dydd Nadolig di- weddaf, seiliedig ar Matt. ii. 11 Heddyw y mae'r byd Cristionogol yn cyf- eirio'i olygon i Fethlehem. Yno cenfydd, a llygad ei ddychymyg, y baban Iesu ar liniau Mair ei fam. Ymuna a'r angylion i ganu Gogoniant yn y goruchaf i Dduw tang- nefedd ar y ddaear i ddynion ewyllys da." Syll mewn syndod addolgar gyda'r bugeiliaid a chydymdeimla a syndod mad yr anifeiliaid sydd yn methu deall ystyr yr helynt rhyfedd o'u cylch. Pan yn edrych yn ol, fel hyn, dros ysgwyddau'r oesau, teimla pob meddwl myfyrgar ac addolgar fod y digwyddiadau goffeir ynglyn a genedigaeth yr Iesu yn meddu ar ystyr ddyfnach nag a welir ar y wyneb. Arweinir y meddwl crediniol, yn ddiarwybod ymron, i gysylltu ystyr arwyddltmiol a phroffwydol a'r digwyddiadau. Gwel yn- ddynt, nid yn bennaf, gyflawniad o broffwyd- oliaethau'r gorffennol, ond hysbysiadau ar- wyddluniol (symbolic) o'r dyfodol. Ynddynt codir cwrr y lien gudd a'n rhwystra i ganfod y dyfodol a'r deyrnged gynhyddol roddir gan- ddo i'r lesu. 1 ni, fel Cristionogion, y mae r angylion erbyn hyn yn cynrychioli diddordeb y nefoedd a'i phreswylwyr yn ymddanghosiad Duw yn natur dyn ar ein daear. Mae'r bugeiliaid yn cynrychioli diddordeb y dos- barth gweithiol yn Iesu, cyfaill pennaf y tlawd a'r gorthrymedig. Mae'r preseb yn llety'r anifail yn awgrym y bardd o barthed i'r gwirionedd gwyddonol fod pob dyn, o ran ei gorff, yn cychwyn allan i'w fywyd rhes- ymol o lety'r anifail. Mae hanes yr Eglwys Gristionogol yn ein harwain yn naturiol i edrych ar Herod frenin fel cynrychiolydd y gallu gwladol, gelyn gwaethaf ein Ceidwad yn fynych, am ei fod yn ymrithio yn y ffurf o noddwr cyfeillgar. Credwn hefyd fod gwy- ddor Crefydd Gymharol yn ein galluogi i weled ystyr newydd a dyfnach yn ymweliad y Doethion o'r Dwyrain a'r Iesu, ad-g ei enedigaeth ym Methlehem. Mae eu han- rhegion iddo yn broffwydoliaeth sydd yn cael cyflawniad amlwg yn ein dyddiau ni, yng ngwaith y byd Dwyreiniol yn codi ei lef am Iesu ac yn lledu ei freichiau i'w groesawu. Cynrychiolai'r Doethion y pryd hwnnw yr ychydig etholedig awyddus am grefydd ragorach, ac arweiniwyd hwy gan ryw reddf ysbrydoledig, a than arweiniad goleuni seren nefol, i deithio tua gwlad "yr addewid am y Messia. ii. Y mae'r ffurf gymer hanes ymweliad y Doethion yn ddyledus i syniadau crefyddol y Persiaid. Canfyddir hyn yn amlwg yn y cyfeiriad £ < Canys gwelsom ei seren ef yn y Dwyrain, a daethom i'w addoli Ef." Dysgid yng nghrefydd Persia fod yna fath o eileb (counterpoint) ysbrydol yn y nef yn cyfateb i bob person dynol enid ar y ddaear. Mewn rhyw fodd cyfrin cysylltid y cyfryw ledrith ysbrydol a'r sêr wybrennol. Hawdd i'r Parseaid crefyddol, felly, ar ymddanghosiad Seren newydd ac arbennig, oedd tynnu'r casgliad fod hynpy'n sicrwydd am enedigaeth rhywun arbennig ar ein daear. Ychwaneger gwybodaeth y Persiaid, er dyddiau Cyrus, gwaredydd Israel o gaethiwed Babilon, am ddisgwyliad ffyddiog yr Iddewon am ym- ddanghosiad y Messia, yna ceir esboniad ar ffurf yr hanes am arweiniad y Doethion gan y Seren i Fethlehem. Credir yn lied gyffredinol mai crefydd Persia, sefydlwyd gan Zoroaster yn y 6ed ganrif cyn Crist, oedd y rhagoraf o'r holl grefyddau Dwyreiniol. Yr oedd ganddi syniad cywirach am Dduw na'r un o honynt, a hyn yw maen prawf gwerth arhosol pob crefydd. Y mae yna hen draddodiad, meddir, fod dirprwyaeth o ganlynwyr Gautama, y Buddha mawr, goleuni y Dwyrain, o India, ac o ddisgyblion Confucius o China, wedi cael eu hanfon i Persia i ymholi ynghylch eu crefydd hwy. Yr oedd rhai o ddoethion pennaf India a China yn dechreu blino ar Bucldhiaeth a Chonfuciaeth, ac yn awyddus am well cref- ydd. Os digwyddodd hyn tua'r adeg yr ymddanghosodd Seren newydd yn yr wybren, nid oedd dim yn fwy naturiol nag i'r Doethion hyn ymuno i fynd ar hynt ymchwiliadol i gael gafael ar y proffwyd Iddewig oedd, yn ol traddodiad y genedl honno, i fod yn oleuni i oleuo'r cenehedloedd," yn ogystal a bod yn ogoniant i Israel. Fodd bynnag, y maent yn cael eu hunain o'r diwedd ym Methlehem. Gwelant Mair a'r mab bychan, yn yr Hwn y gall y cenhedloedd hwythau obeithio am ddatguddiad newydd am Dduw fydd yn sail crefydd ragorach na'r un grefydd arall mewn bod. Cyflwynasant eu hunain i Mair a Joseph, gan hysbysu iddynt amcan eu hymweliad. Nsaodd dis- gybl Confucius yn foesgar at Mair, a chan agor ei drysorgist, cyfarchodd hi: Dysgir ni i fawrygu rhieni ond y mae arnom ei'sieu mwy na hyn. Nid oes yn ein crefydd ni ddim ond parch addoliadol i rieni a hynafiaid; y can- lyniad yw fod y gorffennol yn gormesu'n or- modol arnom. Nid oes yn nysgeidiaeth Confucius le i gynnydd mewn Gwareiddiad na Chrefydd. Yn wir, nid oes i ni Dduw y can- iateir i werin ein gwlad nesau ato o gwbl, ond ym mherson yr ymherawdwr Oblegid hyn mae ein moes yn isel a'n harferion yn halog. Duw sanctaidd yw Duw yr Iddewon. A dyma'r Duw hwnnw yn ymddangos ar y ddaear yn natur dyn, yn ei Sanct Fab.l Iesu, meddir, yw ei enw-" Efe a wared ei bob oddiwrth eu pechodau. Iesu yw angen mawr China. Cyflwynaf iddo anrheg.- Myrr persawrus yw, yn arwyddlun o ddylan- wad ei fywyd a'i wersi i berarogli awyr moes a chrefydd ymhob gwlad. Yna nesaodd disgybl Gautama, ac eb efe Anwylir Gautama, y Buddha mawr," gan lu I mawr yn India a China. Gadawodd ef ei balas brenhinol, ac aeth allan yn brudd at ddynion i geisio ymlid ymaith boen a gofid. Amcan canmoiadwy ond nid yw wedi llwyddo. Ni chydnebydd mai pechod yw achosydd rhan fawr o boen y byd, ac ni wel mai disgyblaetk yw y rhan arall o hono. Am fod bywyd mor boenus, dywed wrthym mai'r fendith fwyaf fydd ymwrthod ag ef, ac ymgolli yn Nirvana, heb ymwybyddiaeth bersonol mwyach yn eiddo i ni. Ond O nis gall ein natur ymfoddloni i wneud hyn. Mae angen am anfarwoldab personol arrom. Dioddef- ydd mawr yw Duw proffwydi Israel Yn ei holl gystudd hwynt, efe a gystuddiwyd Gwr gofidus a chynefin âdolur" yw'r Messia i fod. Mae dioddef yn ddwyfol. Angen India yw crefydd ac allor ganddi ar yr hon y rhydd yr addolwyr eu hunain yn ebyrth byw. Drwy hyn, cyfranogion o fywyd Duw. Bydd hynny'n sicrwydd i ni am anfarwoldeb personol. Drwy boenau Aberth y cymhwysir Iesu'n' Waredwr. Ond ym mwg ei aberth esgynna'i ysbryd ef yn arogldarth peraidd i ffroenau Duw. Derbynied y thus yma'n anrheg, fel arwyddlun o ddylanwad ei fywyd a'i aberth poenus. Yn olaf, nesaodd y Parsee defosiynol at Mair, ac ebe yntau wrthi: Disgybl Zoroaster, sylfaenydd crefydd Persia, wyf fi. Yn ein crefydd ni, yr haul a'i oleuni yw cynrychiolydd Ormuzd, yr arglwydd doeth a da. Yn rhyfela yn ei erbyn yn ddibaid iawn ceir ei elyn dialgar Ahriman, y tywyllwch. Y mae daioni a drygioni yn bod erioed, meddir wrthym, ac i barhau yr elynion i'w gilydd am byth Ond os cywir can yr angylion, mae Iesu, goleuni y byd, i ddwyn tangnefedd ar y ddaear." Mae'r tywyllwch i gael ei orchfygu gan Oleuni Haul y cyfiawnder. Bendith arno am hyn Ein diffyg ffydd ni yn nerth gorchfygol Duw a daioni yw'r sorod sydd yn pylu disgleirdeb ein crefydd ni. Dyma anrheg i'r Iesu, y goleuni sydd i Iwyr ymlid y tywyllwch aur dilyn disorod yw, yn arwyddlun o werth uchraddol Sylfaenydd crefydd newydd, a gwell nag eiddo Zoroaster, er cystal yw honno. iii. Dyma ni wedi manylu ar ymweliad y Doethion o'r Dwyrain a'r Iesu. Cyfeiriwyd gennym at eu hanrhegion, o aur, thus, a myrr, yn arwyddluniau o'u dyheadau crefyddol eu hunain, ac o'u dymuniadau da i'r Iesu. O'r Dwyrain i gyfeiriad y Gorllewin, fel yr haul naturiol, y teithia gwareiddiad a chref- ydd, gan wasgar goleuni datguddiad cyn- hyddol. Cychwyn o'r Dwyrain wnaeth Cristionogaeth hefyd ond croesodd dros- odd i Ewrob yn fuan. Cafodd hadau ei gwir- ioneddau ddaear mwy cydnaws yno i dyfu ac addfedu. Mae rheswm da am hyn. Pen- defigion oedd llywodraethwyr y Dwyrain, yn wladol a chrefyddol. Sylfaen gwareiddiad yr hen fyd Dwyreiniol oedd llafur caethweision, mewn hinsawdd gynnes, a lle'r oedd Natur yn hael ei hysbryd. Mae gwareiddiad y byd gorllewinol yn Ewrob ac America yn awr yn sylfaenedig ar lafur rhydd, mewn hinsawdd oerach, a Natur yn fwy crintach. Melltith fawr y Dwyrain yw caste—y gyfun- drefn fyn ysgar dosbarthiadau oddiwrth ei gilydd, a chadw'r werin yn gaeth. Angen y Dwyrain yw y grefydd Gristionogol sydd yn urddasoli dyn, ac yn ei wneud yn gyd- weithiwr a Duw yn nhiriogaeth gwareiddiad a chrefydd crefydd werinol yw Cristionog- aeth. Mae athrawiaeth yr Ymgnawdoliad yn urddasoli natur dyn yn ogystal a datguddio Natur Duw. Anfantais i wareiddiad a meithriniad cymeriad moesol cryf yw fod Natur mor hael nes gwneud llafur i lawer bron yn ddiangenrhaid. Anfantais hefyd i grefydd a moes yw'r gred mai Duw sydd i wneud y cyfan ynglyn ag iachawdwriaeth yr enaid. Mae arwyddion yn ein dyddiau ni fod y Dwyrain yn fwy awyddus nag erioed i groesawu'r Iesu fel gwaredwr unigolion a theyrnasoedd. Try oddiwrth Confucius, Zoroaster, a Gautama, goleuni'r Dwyrain," at Iesu, Haul y Cyfiawnder a Goleuni'r byd. A wna Cristionogaeth y byd Gorllewinol gyf- lwyno'r hanes am Iesu yn anrheg i'r Dwyrain, yn fath o ad-daliad am anrhegion y Dwyrain i'r Iesu adeg ei eni ym Methlehem ? G awn ni ddyfod yn nes adref, at ddisgyblion proffesedig yr Iesu, at bersonau a chenhedloedd sydd yn cydnabod eu dyled iddo ? Pa anrhegion roddwn iddo ? A wna'r'byd Cristionogol foddloni cyflwyno ei gyfoeth i hyrwyddo amcanion ymgnawdoliad Duw yn Iesu- Tywysog Tangnefedd ? Pa ateb a roddir i'r gofyniad gan y symiau enfawr a dreulir ar fyddinoedd a llongau rhyfel gan wledydd Cristionogol Ewrob ? Ai boddhaol i'r Iesu yw'r ateb a roddir gan gyllid tafarndai, chwareudai, picturedromes ar un llaw; a chyllid cymdeithasau dyngar a chrefyddol ar y Haw arall ? A foddlona Gioyddoniacth cenhedloedd Ewrob i'w hymchwiliadau a'i dyfeisiadau gael eu bedyddio i wasanaeth yr Iesu-ffynhonnell pob gwirionedd ? Diolch y gallwn ateb, Gwna, i raddau helaethach nag erioed. A wna Moes y byd diweddar gydnabod Iesu fel ei brif'ysbrydolydd ? Atebwn, Gwna, yn fwy cyffredinol o lawer yn awr na chynt. Trodd y doethion yn ol i'w gwlad ei hun yn 11awen. Try pob un ohonom ninnau'n ol i'n cartrefi ac at ein gorchwylion yn fwy llawen os ydym wedi rhoddi ein hunain yn anrheg i'r Iesu, i'n defnyddio ganddo ao i fod yn eiddo iddo. Diolchwn i Dduw am anrhegu'r ddyn- oliaeth, oedd yn foesol dlawd, a'r Iesu, a'r cyfiawnder o ras sydd ynddo i'n eyfoethogi. Mae haeloni grasol calon Duw' yn parhau i gynhyrchu haelioni caredig yng nghalonnau dynion. Rhed ffrydlifo elusengarwch tos- turiol o galonnau disgyblion yr Iesu i gyfarfod ag angen tlodion a chleifion. Diloch i ysbryd yr Iesu am hyn. Ond y mae'n disgwyl mwy gan bob un ohonom. Fy mab, moes i mi dy galon." Dyma'r anrheg a werthfawrogir yn bennaf ganddo. Nid yr hyn sydd gennym, ond ein hunain. Gawn ni roddi i'r Iesu fore Nadolig, 1913, nid aur, a thus, a myrr ein golud yn unig, ond ein hunain yn llwyrach i'w wasanaeth ? Yna Uonnid angylion y nef, gorfoleddai'r saint yno, a llawenychai calon yr Iesu ei Hun. Rhoddai hyn "Nadolig Llawen i'n Gwaredwr bendigedig.
Advertising
??.mmtMM?..? ?? LIVERPOOL j :-?1OLSGV^r^rrn THE ;iOÓ\J,D;k:¡¡ 'Shoftesburv | Iiggi|C^^SpgEjBg Mount Pleasant ;nttlM;}1; Mount Pleasant i?::ZiEJ >ft4 & n:trrJ:il ..J-;I A First-class Temperamr ? Hotel, moderate charges. Tele.: Shaftesbury Hotel, L'pool." 'Phone: SS 82 MORRIS HOUSEHOLD OIL The never-failing Remedy FOR Rheumatism) Sciatica, Lumbago 6c Burns Scalds. Cuts. Bruises ac ALWAYS HANDY IN THE HOME ITS CURITIVE POWERS ARE WONDEREUL Get a Bottle at once from your Grocer or Chemie Price 1/lid. 6 2/6 Or direct from- MORRIS EV4NS & Co., THE MANUFACTORY, FESTINIOG. N. WALES Yn awr yn Barod. COFIANT THOMAS GEE, — GAN THOMAS GWYNN JONES. Cynnwysa y cyfrol 650 o dudalenau ynghyd ag amryw ddarluniau. Pris wedi ei rwymo mewn llian hardd, 6/- Cyhoeddedig gan GEE a'i FAB. Cvf., Dinbych. Balls' Wedding Rings. Guinea Gold Wedding Rings from 716 to 60/ Half dozen Best Electro-plated Spoons given to eich purchaser of a ring. BALL'S LUCKY WEDDING RING DEPOT, 33 LONDON ROAD, LIVERPOOL, Finger Size-Card poet free. If you want The most Comprehensive POLICIES uro THE BEST TERMS, write for particulars to The Gresham LIFE, FIRE, AND ACCIDENT Insurance Offices. Head Office: Branch Office St. Mildreds.Houae G14.Exchange iVld* Poultry. LIVERPOOL. LONDON. E.C. JAMES H. SCOTT. General Manager. XSTOP ONE MOMENT V ?? Oh, Dear Doctor ■ ■ Must My Darling Die ? There is very little hope, but try Tudor Williams' PATENT Balsam of Honey. WHAT IT tS Tudor Williams' Patent Balsam of Honey Is an essence of the purest and most effica- cious herbs, gathered on the Welsh Hills and Valleys in the proper season, when their vii tues are in full perfection, and oombineidl with Pure Welsh Honey. All the ingredient. are perfectly pure. WHAT IT DOES I Tudor Williams' Patent Balsam of Honey Cures Coughs, Colds, Bronchitis, Asthm Whooping Cough, Croup, and all disorders o the Throat, Chest, and Lungs. Wonderfu Cure of Children's Coughs after Measles. It is invaluable to weak-chested men, delicate women and children. It suceceds where all other remedies fail. Sold by all Chemists and Stores in 1/ 2/6, and 4/6 bottles; 011 direct from Proprietor for 1/3, 2/9, Great saving in purchasing the large size bottles. WHAT IT HAS DONE FOR OTHERS I A Stipendiary and Magistrate in the County of Glamorgan remarks:—" I feel it my duty to inform you that I have been using your Tudor Williams' Balsam of Honey in my family, which is a large one, for many years, and have proved its great value, having used nothing else for Cough during Measles,, Whooping Cough and Bronchitis, and can highly recommend it to all parents for suob complaints." YOU NEED NOF SUFFER Disease is a sin, inasmuch that, if you act rightly, at the right time, it can, to a great extent, be avoided. Here is the preventative. The first moment you start with Sore Throat, take a dose of Tudor Williams' Patent Balsam of Honey. It has saved thousands; it will save you. It is prepared by a fully qualified chemist, and is, by virtue of its composition, eminently adapted for all oases of Coughs, Coldi. Bronchitis, Asthma, etc., it exercises a dfø. tinct influence upon the mucous lining of the throat, windpipe, and small air vessels, so that nothing but warmed pure air passes into the lungs. THE CHILDREN LIKE IT It is the product of the Honeycomb, ohemi. oally treated to get the best results. THEY ASK FOR IT. So different from most Medicines. Nice to take Cures Quickly I For vocalists and publio speakers it has ne equal, it makes the voice as clear as a bell. Inventor: D. TUDOR WILLIAMS, R.S.D. Manufacturer: TUDOR WILLIAMS, M.R.P.S., A.S.Aptha Analytical and Consulting Chemist and Druggist by Examination. MEDICAL HALL, ABERDARE, WALES WHOLESALE AGENTS Messrs. Robert Davies fi Co., Grocers Grayson Street. Llverpoo Messrs: Evans, Sons, Lescher 6 Webb Wholesale Druggists, Hanover St. Liverpool Messrs John Thompson 6 Co.. Wholesale Druggists, 58 Hanover St:, L'pool ..Lost Property.. UMBRELLAS. Railway. fTramway, Police I Beautiul Umbrellas & Sunshades, 1 I /4, 1,19, 2 upwards. Walking Sticks 2d upwards. These are good knock-about umbrellas. :1, Northern Umbrella Depot 28a Bold St. (upstairs), few doors from Church St I Rhifyn y Gaeaf. Y BEIRNIAD CYLORGRAWN CHWABTEROL dan nawdd Cymdeithasau Cymreig y Colegau Cenedlaethol a than olygiaeth J. MORRIS JONES ATHRONIAETH HENRI BERGSON 1 Yr Athro D. Miall Edwards RHYS GOCH AP RHICCERT Ifor Williams Y GYMRAEG A CHENEDLAETHOLDEB H. Parry Jones ENWADAETH Y Parch. John Williams GWYDION A HUAN Y Golygydd CREFYDDWYR IEUAINC Y DYDD Y Parch. E. Tegla Davies DIARHEBION SION TUDUR TRAFOD PYNCIAU CREFYDDOL D. J. Jones GALARGAN AM YR ARGLWYDDES RHYS Gwili HAWL AC ATEB NODIADAU Y Golygydd ADOLYGIADAU gan yr Athrawon D. Will- iams, Syr E. Anwyl, y Parch. H. Harris Hughes, a'r Golygydd. Lerpwl [Hugh Evans a'i Feibion, Argraffwyr 356, 358 Stagey Road. r. NOW READY, THE NEW WALES: Some aspeots of NATIONAL IDEALISM with a PLEA for Welsh Home Rule. By GWILYM O. GRIFFITH. INTRODUCTION BY EDWARD T. JOHN, Esq., M.P. Price, 6d.; By Post, 7d. Published by HUGH EVANS 6 SONS, 356-8 Stanley Road, Liverpool ANWYD, PESWCH, INFLUENZA -Mae rhai'n gyda ni bob amser. Pair hinsawdd gyfnew- idiol fod llawer o ddioidef oddi wrth Beswoh, Bl ncbitis, ^as, Dolur Gwddf, Crygni, Caethdra, Diffyg Anadl Y mae yr hen feddyxiDiaeth "DAVIEW'S COUGH MIXTURE" eto ar y blaen, ae y cael ei gwerthfawrogi yn fwy nag erioed, bob amser wrth law, yn felys, yn oynhesu y frest, ac yn rh, d(ihau y phlegm. Bydd doso mewn pryd yo ddigon. Is. lie, a 2s. 9c. (postage, 3c.).-HUGH DAVIES, Chemist. MACHYN- LLETH. GWVVE13 PRVDFERTH.Sa,zine Blood Mixture at glirio y croen, a ph^ro y gwaed. Y raae yn myned at wraidd y dTwg, ymlid ymaith bob math o piracies, cochni, ysfa, scurvy, pen- ddynnd Gwel I a hAn ddoloriau coesaa drwg, crydgymalnu, gan adfer y elopd i'w harddwch nnturiol. 2s 60 y botel gan b"b Druggist; So 7n ychwanegol gvda'r post.-HUGH DAVIfig hemist. MACHYNLLETH,j
iin Cqnedl ym Manceinion.
iin Cqnedl ym Manceinion. Oyddiadur, I IONAWR 1914 24-Te Parti Mawreddog yn Pendleton CHWEFROL -Darlith y Gymdeithas Genedlaethol 18—Cyfarfod y Gvmdeithas Genedlaethol 14-Cyngerdd Undebol y Band of Hope 22-Cyfarfod Pregethu Lord Duncan Street r nhadon y Sul Nesaf. I Y METHODISTIAID CALFINAIDD. MOSS SIDE—10.30 a 6.30, W Thomas. Llanrwst PENDLETON-10.30, D D Williams 6, R Williams HEYWOOD STREET—10.30, R Williams 6 E W Roberts HIGHER ARD WICK—10.30 E W Roberts 6, D D Williams LEIGH—6, STARNWORTH—10.30 a 6, Richard Jones EARLESTOWN—10.30 a 5.45. WARRINGTON—10.30 a 6, W G Jones, Manceinion EGLWYS UNDEBOL ECCLES—11 a 6.30, Gyi Gweddi YR ANNIBYNWYR ■CHORLTON ROAD—10.30, a 6.15 W 0 Williams, Llanrwst BOOTH STREET—10.30 J Morris 6-15 M Llewelyn LD DUNCAN ST., SALFORD—10-30 M Llewelyn 6-15 J Morris QUEEN'S ROAD-I0-30a-6 15, D Jones, Crowe HOLLINWOOD—10.30, a 6.15, Dr Price, Rhos WJ5ASTE—10.45 a 6, W W Jones Y WESLEAID DEWl SANT—10.30,J Spencer Williams 6, T H Evans HOREB—10.30 T H Evans 6, J SpencerWilliams ■gjON—10.30, Cartrefol 6 J Roger Jones BEULAH-2.30, J Roger Jones 6 Cartrefol CALF ARIA—10.30, JRoaer Jones 6, A Lloyd Hughes ECOMS—2.30, A LI Hughes 6.30;Cartrefol Y BEDYDDWYR UP. MEDLOCK ST.—10.30, a 6, J H Hughes LONGSIGHT-lO.aO, a 6.30, ROBIN'S LANE. SUTTON—10.30 a 6.30 COLOFN Y CYFRIN. QYRDDAWR GALAN.—Bu Eisteddfod yr Annibynwyr, Booth Street East, a gynhal- iwyd yn y Chorlton Town Hall, yn boblogaidd fel arfer. Y cadeirydd oedd Phylip Hughes, Ysw., Moss Side, a'i briod, Mrs. Hughes, gyf- Iwynai'r gwobrwyon. Arweiniwyd y cyfar- fod yn ddidrafferth gan y Parch. M. Llewelyn Mr. H. O. Davies, Fallowfield, oedd yr ysgrif ennydd a chyfeiliai Miss Edith Williams. Caed presenoldeb Arglwydd Faer y ddinas yng nghwmni'r Cynghorydd Rhys J. Davies. Y cadeirydd a ddywedodd ei fod yn hoffi gwneud a allai i'r holl enwadau fel ei gilydd, a bod hynny'n un ffordd i ychwanegu undeb vn ein plith. Diolchodd hefyd i'r Arglwydd- Faer am ei bresenoldeb, a chefnogwyd hynny gan y Cynghorydd Rhys J. Davies. Dyfarn- wyd y gwobrwyon fel hyn :—Unawdau, soprano, Can, wennol, can (J. P. Hughes), Maggie Thomas, Manley Park contralto, Still as the night (Carl Bohm), Bertha Lee, Longsight tenor, Y Plsntyn a'r Gwlith (R. S. Hughes), Mr. Fern, Gorton baritone, Can y Marchog (J. T. Pritchard), Llew. Hughes, Eccles pedwarawd, The sea hath its pearls," Parti Mr. Frank Owen, Longsight yn unig yn ymgeisio, ac yn cael y wobr. Ym- geisiodd pedwar c6r am y pum punt, a'r gwpan arian, sydd i'w hennill deirgwaith canwyd 0 happy eyes (Elgar), Ymgeis- ient yn y drefn gaiilynol: C6r Chorlton Road, C6r Booth Street, C6r Levenshulme, a Ch6r Stockton Heath, Warrington. Enillodd Stockton Heath dan arweiniad Mr. Edward Roberts (brodor o Fwlch gwyn) a chafodd C6r Chorlton Road yr ail wobr, a Mr. W. G. Davies yneuharwain. Adroddunrhyw ddarn Cymraeg, a'r darnau glywyd oedd Carlo," Araith Buddug," ac "Ymweliad yr Ysbeilwyr," a'r wobr i H. G. Williams, Pen- dleton. Adrodd unrhyw ddarn Saesneg: Miss Sunderland, Cheetham Hill. Can llmell farddonol i "cfriffith John Cenin, Pwll- heli, yr unig ymgeisydd, yn teilyngu mwy na'r wobr. Cyfansoddi stori John Jones, Levens- hulme. Tea Cloth Miss Davies, Marple. Cushion Cover Miss M. C. Parry, Ardwick. Beirniad y gerddoriaeth oedd Mr. T. Carring- ton (Pencerdd Gwynfryn), Coedpoeth, ac amlwg i bawb deced ei glorian. Beirniadwyd yr adroddiadau gan y Parch. W. S. Jones, B.A., Weaste, a Mr. A. Brymer, Urmston. Hwy ill dau yn condemnio ystumiau annaturiol yr adroddwyr, a'r pwyllgor a phawb sy'n trefnu cystadleuaethau adrodd yr unrhyw. Bu'r beirniaid canu ers rhai blynyddoedd yn dyrnu yr un arfer ynglyn a'r unrhyw ganeuon, a buont Iwyddiannus i'w glirio bron i gyd o'r ffordd, A wneir yr un fath a'r adrodd, tybed ? Y Parch. J. J. Williams, Pentre, feirniadai'r farddoniaeth, a'r gwahanol gyfansoddiadau ereill gan y Mri. Rd. Williams, J. H. Johnson, Mrs. Hallam, Mrs. Pugh, a Miss Turton. Cyfarfod difyr, a llu yn ymgeisio ar fwyafrif y testynau bu llwyddiant diamheuol ar y cwbl o'r gweithrediadau. Cymer y Saeson, fel y Cymry, ddiddordeb mawr yn yr Eistedd- fod hon, ond mae un perygl y dylid ei ochel rhagllaw, sef osgoi iddi fod yn ormod o Eis- teddfod ganu ac adrodd, a cholli nodweddion Cymreig Eisteddfodau eih cenedl. ~>- Cyfarfod perthynol i'r Ysgol Sul a gynhal- iwyd yn Heywood Street gan y Methodistiaid, a daeth cynulleidfa luosog i fwynhau'r te yn y prynhawn a'r cyfarfod yn yr hwyr. Llyw- yddai Mr. H. R. Meirion-Jones, yr arolygwr. Yr ysgrifennydd oedd Mr. Rt. Parry, a'r cyf- eilydd Miss A. Gwladys Roberts. Canwyd gan y Mri. H. Owen, Roderick J. Davies, a.'r Misses Katie Vaughan, a Dilys Lloyd, a chaed deuawd gan y Mri. J. Ifor Hughes a Herbert Conway. Adroddodd Miss Myfle Williams a Mr. W. J. Jones. Beirniadwyd yr arholiadau Ysgrythyrol gan y Parchn. E. Humphreys ac E. Wyn Roberts. Perfformiwyd y ddrama fach ddoniol, Betsi Jos, gan R. J. Davies, J. C. Roberts, Arthur Jones. N. J. Owen, a Gwen Evans, Janet Davies, ac Annie R. Hughes. I Cynhaliodd y Wesleaid eu te a'u cyngerdd hwythau yng nghapel Hardman Street. Y cadeirydd oedd Mr. John W. Williams. Yr oedd y rhaglen yn un faith, a nifer luosog lawn o gantorion. Y caneuon yn gymysg o Gymraeg a Saesneg, a gwelir mor amryw- iaethol oedd wrth enwau'r rhai Cymraeg yn unig, megis Y Bachgen Dewr," Modryb unig, Mari a fi," Y Mab Afradlon," Y Llythyr Olaf," Cartref." Wele enwau rhai o'r cantorion James Owens, Ernest Will- iams, Hugh Owens, Tom Greenall, Joseph Jones, Clara Greenall, Minnie Williams. Adroddwyd gan Lizzie Roberts. Canwyd The Lord is my Shepherd," a Seren Beth- lehem hefyd gan y Cor. ?- <  Bu Gwylnos Iwyddiannus yn Gore Street yn cynnwys ychydig luniaeth, a chyngerdd gyda naws grefyddol ddymunol arno. Daeth manylion Cyngerdd Manley Park nos Sadwrn ola'r flwyddyn i law yn rhy ddiweddar o lawer. Yr oedd hwn y cyngerdd goreu gynlialiwyd yno, amryw o'r cantorion yn etholedigior hysbys o bell. Y dor iol Gynghorydd William Rowlands oedd yr arweinydd. -4>- Rhagiyr 25, bu Mr. W. T. Jones farw yr ei breswyl, 20 Mary Street, Harpurley. Gan- wyd ef ym Mostyn, 6ir Fflint. Symudodd i Golborre, pan yn lied ieuanc, ac oddiyro i Manchester ers tua 24 mlynedd. Dechnuodd bregethu pan yn 19 oed, a phre- gethodd hyd y gallodd, dros 30 mlynedd. Yr oedd yn aelod o'r Eglwys Wesleaidd yn Horeb, Church Lane, Manchester. Pregeth- odd lawer, i'w enwad ei hun, ym Manchester, ac hefyd, i enwadau ereill ym Manchester, Liverpool, ac ymysg y Cymry ar Wasgar. Bu'n afiach am tua dwy flynedd. Yr oedd yn un o flaenoriaid eglwys Church Lane. Cladd- wyd ef yn y Southern Cemetery. Gweinydd. odd y Parchn. J. Roger Jones, B.A., A. Ll. Hughes, T. O. Jones (Tryfan), J. Felix hefyd y Mri. J. Mostyn Williams, J. Spencer Will- iams, a'r Cynghorydd W. Rowlands.— —< P. Lister. rv