Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
DAU TU'R AfON I
DAU TU'R AfON I Bu Mr. Rd. Hughes, 8 Venmore Street, Everton, farw Rhagfyr 18fed, yn 69 mlwydd oed. Daeth i'r ddinas hon dros hanner can mlynedd yn ol. Bu am flynyddau lawer yn aelod selog o Eglwys Cranmer Street, wedi hynny Anfield Road. Yr oedd yn athro medrus a ffyddlon yn yr Ysgol Sul, a bydd yn chwith iawn gan y dosbarth ar ei ol. Dar- llenai lawer, a chymerai ddiddordeb neilltuol mewn materion eglwysig a gwleidyddol. Hebryngwyd ei weddillion i fynwent Anfield y dydd Mawrth dilynol, ac yr oedd y nifer dda ddaeth ynghyd i dalu'r gymwynas olaf iddo yn brawf o'r serch a goleddid ato. Gwasanaethwyd yn yr angladd gan y Parchn. John Owen, Ifor Hael Jones, ac O. Eilian Owen. Nawdd Duw fyddo ar y weddw a'r teulu. YSGOLION SUL WEBSTER ROAD A RAM- ILIES ROAD.-Nos Iau ddiweddaf, cynhaliwyd te parti a chyngerdd blynyddol y ddwy ysgol. Daeth y nifer arferol ynghyd, ac ymddang- hosai pawb yn eu hwyliau goreu. Cymerwyd y gadair gan Dr. T. J. Williams. Yr oedd Miss Gwladys Griffith yn bur boblogaidd. Y darnau ganodd oedd Gwlad y Canu," "Friend," ac "Y Gloch." Mewn atebiad i ddau encor, rhoddodd Cartref a Telyn- au'r Saint." Yr oedd Mr. Wm. H. Thomas o dan annwyd, ond gwnaeth yn rhagorol. Y darnau ganodd oedd The Guiding Light," Mentra Gwen," Cymru Newydd," ac Oberon." Daeth Mr. Gwynne Ivor Hum- phreys ymlaen i ganu penhillion ddwy waith, a bu raid iddo ateb encor y ddau dro. Efe ydoedd y beirniad ar y gystadleuaeth canu penhillion i blant y ddwy ysgol, a dyfarnodd y gwobrau fel y canlyn 1, Gwilym Williams 2, Maggie Jones; 3, Nellie Davies. Miss Florence Yates enillodd ar yr her-adroddiad. Y beirniad ydoedd Mr. T. O. Morris. Cymer- odd y Cor, o dan arweiniad Mr. David Owen, ran bedair gwaith fel y canlyn Y Gwan- wyn," Y Nant a'r Blodeuyn," Mai," Yr Haf." Cyfeiliai Miss Nani Hughes, a Mr. a Mrs. D. W. Davies. Diolchwyd gan y Mri. Isaac Roberts a Griffith Jones. Terfynwyd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau," o dan arweiniad Mr. W. H. Thomas. Nos drannoeth, cafodd plant y ddwy ysgol eu te parti a chyngerdd hwythau. Cymer- wyd y gadair gan Dr. Gwilym Owen, M.A. Achubodd yr eglwys y cyfle i'w anrhegu a Dressing Case, Case of Pipes, a Notebook, cyn ei symud draw i New Zealand. Pan ddaeth- pwyd at y rhan hon o'r rhaglen, cymerodd Mr. O. Hughes (Salisbury Road) y gadair, a galwodd ar Mr. Rd. Williams (Newborough Avenue) i gyflwyno'r rhodd ar ran yr eglwys. Wedyn, cyflwynwyd scarf pin i Dr. Owen gan Hugh Jones, mab bychan Mr. a Mrs. John Jones, Cranbourne Road, ar ran Ysgol Sul y Plant yn Webster Road, ar yr hon yr oedd Dr. Owen yn arolygwr. Wrth ddiolch, dy- wedodd Dr. Owen ei fod yn galw heibio i'w dad, y Parch. Wm. Owen, ar ei ffordd, ac hefyd heibio i Sydney, Awstralia, lie y mae tri o fechgyn ieuainc eglwys Webster Road un ohonynt, Mr. Jonathan Evans, wedi bod yn gweithio'n neilltuol o galed gyda'r plant pan yn eu plith, ac yn parhau'n agos iawn at galonnau'r plant o hyd. Wedi hyn, aed I ymlaen a'r rhan oedd yn ol o'r rhaglen. Diolchwyd gan Mri. W. R. Griffith a E. J. Jenkins. Terfynwyd cyfarfod difyr trwy ganu ":Hen Wlad fy Nhadau.X. Y.Z. CHATHAM STREET (M.C. )-Rhagfyr 31, agorwyd Guild pobl ieuainc yr eglwys uchod, pryd y rhoddodd Mrs. William Thomas, Aigburth Drive, wledd gampus i'r aelodau. Llywyddwyd gan y Parch. R. R. Hughes, B.A., ac yr oedd Mr. Wm. Thomas a Miss Thomas, a'r blaenoriaid, yno. Ar ol y wledd, cafwyd cyfarfod diddorol. Datganwyd yn swynol gan Mri. lorwerth Hughes a Griff. Jones, a chafwyd amryw gystadleuaethau difyr. Yn goron ar y cyfan, perfformiwyd Ymweliad Tomos Bartley a'r Bala (Rhys Lewis) Tomos Bartley, Mr. Ap. Gwilym Rhys Lewis, Mr. O. R. Hughes Williams y Stiwdant, Mr. Lewis Williams Mrs. Jones, y lletywraig, Miss Chaloner. Gwnaethant eu gwaith yn ganmoladwy, ac yn sicr dylai'r Guild fod yn falch fod ynddi dalentau mor ddisglair.—LI. W. CAPEL M.C. WATERLOO.—Daeth tyrfa lu i'r capel uchod am un ar gloch, lonawr laf, yn llawn sirioldeb a dymuniadau da, ar ach- lysur priodi Mr. Wm. Bulkeley Jones, mab y diweddar Mr. Owen Jones, Llansadwrn, Mon, a. Nellie, merch hynaf y diweddar Mr. Griffith Morris, Oil Merchant, o'r ddinas hon, a Mrs. Morris, Holmlea, Waterloo Park. Y gwas priodas oedd y Parch. J. Smith, Penucheldref, Mon, a gwasanaethwyd ar y briodferch gan ei chwaer, Miss Emily Morris, a chyfiwynwyd hi gan ei mam. Cyflawnwyd y seremoni yng ngwydd y cofrestrydd, gan y Parch. W. Henry —yn cael ei gynorthwyo gan y Parch. H. Jones, Trefriw, a'r Parch. J. J. Evans, Niw- bwrch. Ymunodd llu o wahoddedigion yn Holmlea i gyfranogi o'r wledd briodas, ac i ddymuno pob llwydd i Mr. a Mrs. Jones. Cafwyd anerchiadau pwrpasol a hynod ddiddorol gan amryw. Heblaw'r gweinidog- ion oedd yno, datganwyd teimladau da'r cwmni mewn modd hapus a doniol gan Mr. W. Jones, Beaumaris, a Mr. David Morris, Great Crosby a mawr fwynhawyd yr anerchiad barddonol a anfonwyd gan frawd o Fon, ac a ddarllenwyd gan y Parch. J. J. Evans. Yr oedd yr anrhegion yn lluosog a gwerthfawr, ac yn eu plith un a gyflwynwyd i Mrs. Jones gan ei dosbarth yn Ysgol Sabothol Waterloo, lie y bu'n athrawes ddiwyd a ffyddlon am dymor maith. Teimla'r cyfeillion yn Water- loo yn chwith iawn ollwng chwaer mor ddefn- yddiol o'u plith. Y mae wedi gweithio'n rhagorol fel ysgrifennydd Cangen y Chwior- ydd o'r Genhadaeth Dramor ynglyn a'r eglwys am nifer o flynyddoedd. Yn sicr, bydd yn ennill i'r cylch newydd y symud iddo, oblegid bydd y cartref newydd yn Niwbwreh, lie y mae Mr. Jones yn assistant master yn Ysgol y Cyngor. Ymadawodd y par ieuanc i ddech- reu eu mis mel yn Llandudno. Eiddunir I iddynt gan eu cyfeillion ym Mon a Lerpwl bob cysur angenrheidiol i wneud eu Gyrfa'n brydferth, hir, a glan." GWYL Y CALAN YN CLIFTON ROAD, BIRKENHEAD.-Cyngerdd, am 7.30 Mr. Owen Evans, Lerpwl, yn y gadair, a'r Parch. G. J. Williams, Vittoria Street, yn llywyddu. Y capel yn llawn, a gwelid yn y gynulleidfa lawer o eglwysi ac enwadau ereill. Dyma'r rhaelen Unawd, Cwm Llewelyn, Mr. Fred- eric George ail ganodd. Adroddiad, Mr. I J. R. Salisbury Reciting Competition ail- adroddodd The Welsh Landlord,-y ddau ddarn o'i waith ei hun. Unawd, The Watch- man, Madame Myra Roberts ail ganodd, Little Home in the West. Unawd, Mr. Griff Owen, Pwy fel fy Mam ail ganodd, My Pretty Jane. Unawd ar y crwth, Danse Negre (Coleridge-Taylor), Miss Morfydd Hughes. Unawd, Madame Humphreys-Lees. Friend ail ganodd, Myfi sy'n magu'r baban. Deuawd, Madame Myra Roberts a Mr. Fred- erick George, A Singing Lesson. Unawd ar y berdoneg, Variations and Fugue (Paderewski), Miss Edith Darbyshire, L.R. A.M. Ail chwar- euodd. Yn ei araith, sylwodd y cadeirydd mai hon oedd y ddeuddegfed flwyddyn a thrigam er pan agorwyd Eglwys Gynulleidfaol Gymreig gyntaf Birkenhead yn Chester Street drwy gyfarfod pregethu, lie y clywyd Gwilym Hiraethog ac Ap Vychan. Aed ymlaen ag ail ran y rhaglen Unawd, A Life's Lesson, Madame Myra Roberts. Unawd, Mr. Fred- erick George, Floral Dance; ail ganodd. Unawd ar y crwth, Miss Morfydd Hughes, Second African Dance (Coleridge-Taylor). Unawd, Madame Humphreys-Lees, O na byddai'n haf o hyd ail-ganodd, Little Damosel. Deuawd, Mr. Griff Owen a Fred- erick George, Battle Eve; ail ganasant, Watchman, what of the Night. Adroddiad, Mr. J. R. Salisbury, Cyngerdd y Llan, ail ad- roddodd The Welsh Pessimist, a bu raid iddo adrodd drachefn,Lecture on a Liont-ycwbl o'i waith ei hun. Unawd, Mr. Griff Owen, Mona. Pedwarawd, Mesdames Humphreys Lees a Myra Roberts, a Mri. Griff Owen a F. George, Sleep, gentle Lady. Diweddwyd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau a'r cwbl yn felys iawn. Y mae Grace B. Jones, merch fach dair ar ddeg oed Mr. J. R. Jones, Thackeray Street (ac a ddysgwyd gan Miss Edith Jones, L.R.A.M., Mulgrave Street) wedi pasio arholiad y Royal Academy of Music a'r Royal College of Music, yn yr adran elfennol gyda distinction. Hwi Grace 0 CYNGERDD DAVID STREET.—Nos Calan, daeth llond capel i David Street i wrando gwledd gerddorol ac adloniadol oedd wedi ei pharatoi ar eu cyfer. Cynhwysai'r rhaglen bigion gwlad a thref, ac yr oedd calon llawer un o'r hen wlad oedd yno yn llamu o lawenydd wrth glywed Dewi Mai o Feirion yn canu pen- hillion mor swynol, a'r Telynor Dall yn tynnu mel o'r tannau man- Llywydd y cyfarfod oedd Mr. R. R. Thomas, Bentley Road (Cric- ieth gynt), yr hwn a draddododd anerchiad dra phwrpasol, a chyfrannodd yn hael at amcan y cyfarfod, sef y Sale of Work sydd i'w chynnal yn Ebrill nesaf. Bu raid iddo ym- adael cyn diwedd y cyfarfod, a chymerwyd ei le gan Mr. J. Evan Morris. Gwnaeth yr holl ddatgeiniaid a'r adroddwr eu rhan wrth fodd calon y dyrfa. Dyma'r rhaglen detholiadau ar y delyn gan y Telynor Dall, gan roddi tine Cymreig hen ffasiwn i'r cyfar- fod. Canwyd "Ar y traeth," "Gwlad y Bryniau," a Nant y Mynydd," yn dder- byniol iawn gan Miss Gwladys Hooson, soprano ieuanc obeithiol o Goed poeth. Meistr- olgar iawn oedd datganiadau Mr. R. J. Will- iams, David Street, Lerpwl, o Light of the World a Niagra." Canu penhillion gan Ddewi Mai yn odidog ryfeddol, a'r dyrfa'n clustfeinio'n astud. Canwyd Friend a Sink, red Sun gan Miss Elsie Hulme-Jones yn neilltuol. Yr oedd Mr. Ifan Tomos yn ei ,hwyliau goreu yn adrodd Modryb a F'Ewyrth," a thynnodd y ty i lawr am ei ben. Encoriwyd y cwbl yn frwdfrydig iawn. Cyfeiliwyd yn fedrus gan Miss Jennie Thomas. Y mae'r trysorydd (Mr. W. W. Davies, Wen- dover Avenue) yn disgwyl elw da oddiwrth y cyfarfod. CYMRU FYDD ANFIELD.—Terfynwyd 1913 a chanol tymor llwyddiannus yr uchod mewn modd hynod hapus. Ar wahoddiad caredig Mr. Wm. Evans, Y.H., un o gyn-lywyddion y Gymdeithas, daeth cynuhlliad llfosog ynghyd i fwynhau rhaglen ysblennydd amrywiaethol ac ymgomwest, yn cael eu coroni a chwpan- aid o de rhagorol. Y datgeiniaid oedd Miss Jenny Maldwyn Jones, Madame Myra Ro- berts, a'r Mri. Steve Lloyd a Frederic George, a rhoddodd pob un foddhad digymysg. Diolch yn arbennig i Miss Maldwyn Jones a Mr. George am eu caneuon Cymraeg campus, er creu'r awyrgylch briodol i'r Gymdeithas. Cafwyd deuawd nodedig o ddifyr gan Miss Jones a Madame Roberts, Over the hawthorn hedge," a phedwarawd gan yr Arcadians, Merrie England," swynol dros ben. Cyfeiliwyd gyda'i fedr hysbys gan Mr. Bert Kennison. Yn ben ar y cwbl, syfrdanwyd pawb garr Mr. Arthur Erskine, conjuror, gyda'i gampau gwyrthiol bron. Darparydd y rhaglen oedd Mr. Sam Evans, a diolchwyd iddo ef, y cadeirydd, y perfform- wyr, a'r boneddigesau am eu gwasanaeth gwerthfawr gan y Mri. Jno. Meek a Lewis Edwards. Dengys yr adroddiad blynyddol fod cynnydd o 6 yn yr aelodaeth. Llyw- yddion y Gymdeithas ydyw Mr. John Herbert a Mrs. T. J. Thomas cadeiryddion, Mr. Rd. Williams a Mrs. O. Eilian Owen trysorydd, Mr. Evan Williams ysgrifennydd ariannol, Mr. J. Vaughan Hughes a'r ysgrifenyddion, Misses Fanny Jones ac Euronwy Jones, a'r Mri. Eleazar Roberts (ieu.) ac Alun E. Jones. Llwyddiant a ddilyno eu llafur cariad, a rhagored yr ail ran o'r tymor ar y cyntaf, os oes modd. GWAITH CENHADOL.—Llawer o son sydd yn y dyddiau hyn am y Gwaith Cenhadol a wneir mewn gwledydd tramor, ymhlith pagan- iaid y byd, yn enwedig yn y dwyrain pell, yn India a China a Japan, etc., a'r cri a ddatgenir yn uchel yn awr yw,—" Y Byd i Grist yn ystod yr Ugeinfed Ganrif." Nis gellir byth ddweyd na gwneud gormod yn y cyfeiriad hwn, a bendith Duw fyddo ar ymdrechion pawb sy'n awr yn llafurio ynglyn a'r gwa- hanol Gymdeithasau Cenhadol Cristionogol ymhob rhan o'r byd paganaidd, fel y byddo i'r gwaith ardderchog hwn gynhyddu a llwyddo, nes y pregethir yr Efengyl dra- gwyddol i bob enaid byw. Ar yr un pryd, y mae yma lawer o baganiaid wrth ein drysau, o fewn y wlad fwyaf Cristionogol dan haul a llawer ohonynt wedi syrthio i gyflwr isel a thruenus, fel nad oes obaith am eu hadfer, ond yn unig trwy'r Efengyl. Yr un Efengyl sy'n abl i agor llygaid deillion paganaidd India all godi'r tlawd o'r llwch a'r anghenus o'r domen, yn slums Liverpool. Y mae'n dda gennym sylwi fod yma amryw chwiorydd teilwng yn ymroi i wneud gwaith cenhadol rhagorol iawn ymhlith y Cymry yn rhannau isaf y ddinas hon, a'u bod yn ennill llawer o'u cydgenedl i droi o gyfeiliomi eu ffyrdd at y Duw byw,ac i fynychu moddion gras ar ddydd yr Arglwydd a nosweithiau'r wythnos. Y mhlith y chwiorydd lafuria yn Liverpool, gallwn enwi y rhai canlynol fel rhai ddyry eu holl amser i'r gwaith cenhadol trefol :-y Chwiorydd Evans, Williams, a Watkins, yn gweithio mewn gwahanol fannau ymhlith y Cymry, a Miss Radcliffe ymhlith y Saeson, ac y mae'r pedair hyn wedi addo, yn garedig iawn, roddi ychydig o hanes eu gwaith cen- hadol hwy eu hunain, ar y Nos Saboth nesaf, yr lleg cyfisol, yng nghapel Chatham Street, a disgwylir y cenir unawdau gan Sister Will- iams a Sister Watkins yn y cyfarfod. Y mae y gwaith hwn yn un mor bwysig fel y dylai ein holl eglwysi gymeryd y diddordeb neilltuol ynddo, a gobeithiwn y bydd y cyfarfod uchod mewn modd amlwg o dan fendith yr Arglwydd Ceir y manylion mewn hysbysiad ar golofn arall.—J.J.B. o
BOOTLE. I
BOOTLE. CENHADAETH BANKHALL.-Cynhaliwyd cyngerdd blynyddol y genhadaeth lwydd- iannus honarwyl nos Calan, am yr unfed tro ar ddeg ar hugain. Mr. Robert Griffith yn- llywyddu, ac yn cyfrannu'n hael i'r drysorfa a dyma'r talentau canu ac adrodd :-Miss C. Bolton, Miss Annie Hughes, Mr. Griff Owen, Mr. R. J. Williams, Mr. J. Collins (offerynwr), Mr. D. Glynne Davies (adroddwr), a Miss L. Kyflin Williams yn cyfeilio. Cyngerdd rhag- orol, a'r goeden Nadolig ac yntau wrth fodd y plant a'r dyrfa. Yn ystod y cyfarfod, dy- wedodd yr arolygwr, Mr. Daniel Williams, focl yT ysgol yn awyddus i anrhegu Mr. John Roberts, i ddangos eu gwerthfawrogiad o'i lafur fel arweinydd y canu am lawer o flyn- yddoedd. Hyfryd iawn oedd ganddo alw ar Mr. Edward Griffiths, yr aelod hynaf o ran dyddiau ac fel aelod, wedi bod yn ffyddlon i'r ysgol o'i chychwyn yn Clyde Street, 38 mlyn- edd yn ol, ac yn athraw effeithiol yn ddifwlch bron o'r adeg honno. Yna galwodd ar Mr. Griffith a Mr. Roberts ymlaen, a chyf- lwynodd Mr. Griffith ar ran yr Ysgol, mewn ychydig o eiriau toddedig a phwrpasol, oriawr aur a Llyfr Tonau i Mr. Roberts. Dywedodd y Parch. O. Lloyd Jones mai un o'r golyg- feydd mwyaf diddorol yw edrych ar y ddau hen wron hyn wyneb yn wyneb ar yr esgyn- lawr yma, wedi dal pwys a gwres y dydd ond peidiwn a dweyd eu bod yn hen Two Boys of the Old Brigade ydynt. Gobeithiwn y ca'r ddau fyw'n hir i weithio gyda'r Ysgol, Mae'ch gwaith yn rhoi oriawr i Mr. Roberts yn brawf eich bod yn bwriadu iddo fyw'n hir i gadw'r amser a'r ffaith eich bod yn rhoi Llyfr Tonau iddo yn dangos eich bod am iddo barhau i ganu. Diolchodd Mr. Roberts am y rhodd, gan wneud apel at rieni plant i ddangos pob cydymdeimlad a'r rhai sydd yn gwario eu hamser a'u nerth i'w dysgu dyna'r tal goreu ellir roi iddynt. Brodor yw Mr. Roberts o Bentre celyn, ger Rhuthin; daeth i Lerpwl tua deugain mlynedd yn ol, gan ymaelodi yn Cranmer Street, a dechreuodd lafurio gyda'r plant yno, ac ar ol hynny yn Anfield Road. Tua 35 mlynedd yn ol, symudodd i Bootle i fyw, gan ddod yn aelod o Eglwys Stanley Road, ac o Ysgol St. John's Road. Ac am dros chwarter canrif, bu'n arweinydd y canu yn Ysgol St. John's Road a Bankhall, ac arno ef y disgynnai gofalu am y Band of Hope y rhan fynychaf, a'r dosbarthiadau cerddorol bob amser. Cynhaliai ddau a thri o'r dos- barthiadau hyn bob wythnos yn ystod mis- oedd y gaeaf, a bu'n offeryn i basio uwchlaw dau gant o blant yr ysgol yn llwyddiannus trwy'r arholiadau, plant ysgol genhadol. Mae'n amheus a oes neb arall yn Lerpwl wedi gwneud cymaint ag ef yn y cyfeiriad hwn. Heblaw hynny, bu'n athraw ffyddlon ar hyd y blynyddoedd. TRINITY ROAD (A.).—Treuliwyd dwyawr ddifyr dros ben gyda'r plant yn Ysgoldy Trinity Road Nos Calan. Dyma'r noson yr ymwelodd yr hen Santa Claus a ni am y 12fed tro, i anrhegu pob plentyn perthynol i'r Eglwys, ond gyda chryn wahaniaeth i blant y Gobeithlu. Caed cyngerdd amrywiaethol, Mr. R. J. Lloyd yn y gadair, a dyma enwau'r rhai gymerodd "ran :—Canu, Mrs. W. Owen, Miss Myfanwy Jones, Miss Florrie Pierce, Miss Ella Thomas, Master D. Leslie Thomas, Mr. J. Thomas, a Mr.TomOwen, a bu raid i'r cwbl ail-ymddangos. Cyfeiliwyd iddynt gan Mrs. W. Roberts, a Mr. E.Thcmas, Queen's Road. Adrodd, Miss Freda Jones, Miss Myfanwy Thomas, Mr. Rees Owen, a Mr. TonrOwen.. Cafwyd tair cystadleuaeth am sillebu, Rees Owen am ddarllen, Miss Freda Jones am ganu, Miss Bella Jones. Personolwyd yr hen dad yn ddeheuig gan Mr. E. Thomas, ac estynnodd rodd fach i bob plentyn, a'r rhai mewn oed. Diolchwyd gan y Parch. W Roberts a Mr. J. Jones, Hero Street Nos Fercher ddiweddaf, cynhaliwyd Gwyl. nos (Watchnight) flynyddol Capel y Wesleaid Trinity Road, Bootle, a chymerwyd rhan gan y datgeiniaid talentog a ganlyn. :—Soprano, Miss Nellie Lewis, A.R.C.M. contralto, Miss Edith Jones, A.L.C.M. tenor, Mr. George Jones baritone, Mr. Sam Kniveton (Leigh) Miss Addie Farwell yn adrodd, a Miss Nellie Lewis, A.R.C.M., wrth yr offeryn. Cadeir- iwyd yn hynod o ddeheuig gan Mr. Roberts (Anfield). Terfynwyd gydag anerchiad byT a gweddi gan y gweinidog, y Parch. T. O. Jones (Tryfan). Ddydd Sadwrn diweddaf, hebryngwyd gweddillion Mr. John Williams, 44 Oxford Road, Bootle, i fynwent Anfield. Yr oedd Mr. Williams yn aelod ffyddlon a gweithgar yn Eglwys Stanley Road, ac yn un o'r dynion mwyaf hoffus a adnabuom. Brodor ydoedd o ardal Gellifor, ger Rhuthyn, a daeth i'r dref tua 33 mlynedd yn ol. Ymsefydlodd i ddechreu yn Birkenhead, ond yn fuan symud- odd i Bootle, ac yno y cartrefodd weddill ei oes, yn fawr ei barch a'i ymroddiad gyda phob achos da. Bu flynyddau lawer yng ngwas- anaeth Mri. Joseph On a'i Gwmni, mas- nachwyr coed, yn llenwi swyddi o ym- ddiriedaeth a chyfrifoldeb mawr, ac yr oedd llu mawr yn cynrychioli'r Cwmni a'u gweith- wyr yn yr angladd. Ymdaflodd o ddifrif i waith crefyddol yn Bootle. Ni hoffai fod yn gyhoeddus, ond nid oedd ball na mesur ar ei waith o'r golwg. Efe oedd apostol y plant yn Stanley Road ers blynyddoedd, a thystiol- aeth uchel i'w werth oedd dagrau glan y plant bach ar ei ol. Rhoddodd ei oreu i'r Gobeithlu, a gweithiodd lawer gydag Undeb Gobeithluoedd Bootle. Efe hefyd oedd trysorydd Cymdeithas Ddirwestol Stanley Road. Bu'n ysgrifennydd ffyddlon i'r Cyfar- fod Darllen am dros ddeuddeng mlynedd, a theimlai ddiddordeb mawr yn y dosbarth. Yr oedd yn ffyddlon i'r Ysgol Sul, ao yn athraw ar ddosbarth da o ddynion ieuainc. Bydd colled fawr ar ei ol, yn y gwaith ac yn yr eglwys, a hir y teimlir chwithtod ar ol ei natur hoffus a chymwynasgar. Noswyliodd yn yr oedran cynnar o 53, gan adael ar ei ol dri o feibion-Mri. W. J., Arnold, a Herbert Williams. Y mae'r tri wedi tyfu i fyny ac yn dilyn Ilwybrau heirdd eu tad. Collasai ei briod, yr hon oedd yn enedigol o Fynydd Llandegai, Bethesda, tua deng mlynedd yn ol. Cafodd angladd mawr a pharchus iawn. Gweinyddwyd gan y Parchn. W. M. Jones, Birkenhead, ac O. Lloyd Jones, M.A.,B.D. a'r trefniadau yng ngofal Mr. P. Lloyd Jones, Stanley Road.
I Y CYFARFOD MISOL'
I Y CYFARFOD MISOL RHAG. 31, 1913.-Hysbyswyd am dderbyniad llythyr oddiwrth y Parch. Wm. Owen, o Davos, yn diolch am gydymdeimlad y Cyfar- fod Misol, ac yn mynegi ei fod yn parhau i wella. Rhoddodd y Parch. Robert Davies hanes Basar Southport. Yr oedd elw clir, ar ol talu pob costau, o E721. Casglwyd jE94 o fewn cylch y Cyfarfod Misol i deuluoedd y rhai gollodd eu bywyd drwy danchwa Senghenydd. Pasiwyd i gyfrannu £2 o drysorfa y C.M. at dreuliaur Wyl Ddirwestol. Hysbyswyd am farwolaeth Mr. Hugh Hughes, blaeror yn Newsham Park ers saith mlynedd, aC arweinydd y gan yno ers chwar- tericanrif. Pasiwyd cydymdeimlad a'i chwaer a'r perthynasau ereill, ac a'r eglwys. Dyma'r pedwerydd blaenor a gollwyd drwy angeu o Newsham Park yn gymharol ddiweddar. Cydymdeimlad a'r Parch. Lodwig Lewis a Mr. John Pritchard, Southport, y naill a'r Hall wedi claddu brawd. Coffhaodd y Parch. John Owen a Mr. J. Williams, Wigan, yn dyner iawn am y di- weddar Barch. T. Rees Jones a Mr. Robert Roberts am y diweddar Mr. Richard Parry, Parkfield. Cafwyd anerchiad rhagorol gan Mr. J. J. Thomas wrth gyflwyno'r gadair i'w ddilynydd, y Parch. John Owen. Penodwyd y Parch. Simon G. Evans, B.A., ac Ivor Hael Jones, a'r Mri. Wm. Thomas, Chatham Street, a Henry Parry, Newsham Park, i wrando llais Woodchurch Road yng ngalw gweinidog (hwythau bellach wedi anfon galwad i'r Parch.W. O. Jones, Pentir). Cafwyd anerchiad grymus gan y Parch. John Owen ar y Symudiad Ymosodol, yn annog pob cynulleidfa i gasglu'n gryf at symudiad sydd wedi llwyddo i lincio yr eglwysi a'r slums. Dewiswyd Mr. John Edwards, Anfield Road yn ysgrifennydd Pwyllgor y Capelau, fel dilynydd i Mr. Ellis W. Jones. Y cyfarfod nesaf i fod yn un pedwar misol, ac yn Walton Park, Chwefrol 4ydd. Caed sylw ar.Sul yr Ysbytai gydag anog- aeth wresog i chwyddo'r casgliad. Eglwysi Dalton a Millom yn anfon galwad unfryd i Mr. J. R. Jones, Gwersyllt, fel bugail, Cadarnhawyd. I Hysbyswyd fod Mr. Ivor Hael Jones ar dir i'w ordeinio, a chymeradwya swyddogion Anfield Road fod hynny'rflwyddyn hon,
o Big y <.Lleifiad
o Big y < Lleifiad OEDI'R CL Y WE DION. Clywodd y Lleifiad lu o bethau'r dyddiau diweddaf draw ac yma hyd ddau tu'r afon ond 'doedd gan y Gol. ddim lie iddynt oherwydd y doreth drom o bethau ddaeth o'r wlad, ac felly fe'u" trawaf yng nghongl'y nghlwyd tan y rhifyn nesaf. 0.9- ELIDIR YN Y DRE- Mr. W. H. Jones, B.A.-awdur At the Foot, of Eryri, a chyfres ysgrifau byw a bachog Elidir Sais yn Y BRYTHON—ie, y fo sydd i gyfarch y Gymdeithas Genedlaethol yn Colquitt Street nos yfory (nos Wener), sef ar Farddoniaeth Newydd Cymru. Bydd yn werth ei wrando oblegid swyn 91 arddull, annibyniaeth a beiddgarwch ei feddwl, ei wybodaeth lwyr am ei bwno, a'i afael gref a nerthol ar egwyddorion beirniadaeth. 0.9- TROI DRA W. Y mae Dr. Gwilym Gwen, M.A., newydd adael y ddinas. Yn gyntaf oil, aiff i Switzer- land, i aros wythnos neu ddwy gyda'i dad, sy'n gwella da clywed ac oddiyno hwylia ymlaen i New Zealand, i ddechreu ar ei waith fel Proffeswr Gwyddonol yng Ngholeg Auck- land, ar gyflog o seithcant o bunnau'r flwyddyn. Y mae iddo gyfrol ar hanner dod o wasg swyddfa'r BBYTHON, sef Cwrr y Llen wrth ei henw, ac yn hanner coron ei phris. 0.9- CAROLWYR STANLEY ROAD.- Tro Cristnogol iawn, a gwerth ei efelychu, a wnaeth parti o ieuenctyd eglwys M.C. Stanley Road y Nadolig yma, sef mynd at ddrws a rhiniog hwn ac arall o'r bobl gefnog i ganu carol a u at gael dyrnaid o arian at ddau beth da ddiguro 1, at Egwyl Plant Cenhadaeth Bankhall i'r wlad bythefnos o'r haf a 2, at Gartref Amddifaid Bont newydd, sir Gaernarfon. Mr. T. H. Parry yn arwain, a Mr. Llew Davies yn ysgrifennydd. Bendith arnynt hwy a'u Parti Carol, gan fwyaf yn fechgyn wedi eu magu yn eglwys Stanley Road, a'r ddinas. ■<- CYFARCHWEL Y VILLAGE.— Bu Cymdeithas Lenyddol Everton Village yn cadw cyfarchwel nos Fercher ddiweddaf, sef social, er mwyn i chwi ddeall. Y Parch. D. Powell yn y gadair, a'r cyfarfod yn agor gyda phedwarawd o feibion a'u canu'n rhag- orol. A dyma ereill gymerodd ran: — Mr. J. C. Thomas, adroddiad ysmala tros ben. Misses Margaret Hughes, Winnie James, Lena Morris, May Hughes a Lalla Williams yn canu'n gymeradwy. Parodd chwarae The Area Belle i'r dyrfa chwerthin a gwryddu yn ddibaid am ddeugain munud, sef gan y rhain Miss Mary Roberts, Miss Winnie Wynne-Jones, Mri. Tom Hughes, W- Hughes, a J. T. Wynne-Jones. Noson gofiadwy tros ben, lawn o dalent a digrifwch glan. 0.9- WRTH ERCHWYN Y CLAF Dyma adroddiad blynyddol y Parch. John Evans, sef o'i ymweliadau a chleifion Cymreig Ysbytai Lerpwl o lonawr hyd Rhagfyr, 1913 Ymwel. Pers. Royal Infirmary 38 234 Royal Southern 31 149 Eye and Ear Infirmary .29 90 Hospital for Women (Shaw Street)23 59 D. Lewis-Northern 19 31 Ysbytai ereill (21) .69 42 209 645 Eu hardal- Lerpwl a'r Cyffiniu. 125 Sir Gaer 24 Sir Drefaldwyn 16 Sir Ddinbych 84 Sir Feirionydd 76 Sir Fon 68 Sir Fflínt 39 Sir Gaernarfon 209 Deheudir Cymru 4 645 Flu henu-ad- Eglwys Loegr 89 Annibynwyr 92 Bedyddwyr 45 Methodistiaid Calfinaidd. 255 Wesleaid 66 Eglwys Rydd y Cymry 5 Eglwys Rhufain 2 Primitive Methodists 2 Presbyterian C. of E. I Plymouth Brethren. 1 Anhysbys 4 Dibroffes. 83 645 Ac y mae'n syn meddwl fod nifer y Cymry y cafodd y fraint a'r hyfrydwch o sibrwd gair o gysur enaid iddynt wrth erchwyn eu gwelyau, bellach yn cyrraedd 6,981. A dyna adroddiad blynyddol fydd gan y saith mil hynny pan gwrddant eu hymwelydd tuhwnt i'r lien yn y wlad lie nad oes ysbyty na nursing home o'i mewn. -9- Clywed fod Watchnight Mynydd Seion yn un rhagorol. Arweiniwyd gan y Parch. W. O. Evans. Canwyd unawdau cyfaddas yn dra effeithiol gan Miss Annie Hughes a Mr. Arthur Jones, a dwy anthem gan y Cor, dan ) arweiniad Mr. Evan Edwards. Cyfeiliwyd yn fedrus ar yr organ gan Mr. T. Herbert Hughes. Traddodwyd yr anerchiad eleni gan y Parch. Howel Harris Hughes, B.A., B.D., gweinidog galluog Eglwys M.C. Princes Road, ac anodd fuasai cael anerchiad rhag- orach—mwy priodol i'r achlysur, yn enwedig i'r dyrfa fawr o bobl ieuainc oedd yno. -9- SSn am eglwysi Princes Road a Mynydd Seion, clywed fod c6r cymysg o'r eglwys lfaenaf a ch6r meibion o'r eglwys olaf, tra'n canu carolau-ar wahan i'w gilydd, wrth gwrs—wedi digwydd cydgyfarfod ar gyrrion y ddinas ac heb ddim seremoni, wedi ymuno a'i gilydd i ganu caniadau Seion, nes dias- pedain yr awyr. Cyn gwasgar, ffurfiasant gylch, gan ymaflyd law-yn-llaw, a chanasant Auld Lang Syne gyda hwyl. A ydyw hyn yn broffwydoliaeth o ymuniad dyfodol y gwahanol enwadau ? Cyn belled ag y mae'r bobl ieuainc yn y cwestiwn, maent hwy'n aeddfed i'r dyddiau dedwydd hynny. Clywed fod y Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., wedi cael amser nodedig o dda yng nghylchwyl Oakfield,—teimTwyd o'r newydd ei fod yn cyfuno'r ysgolhaig gwych gyda'r efengylydd eiddgar. Gwledd yn wir hefyd oedd pregeth ragorol gweinidog Douglas Road-y Parch. G. Wynne Griffith, B.A., B.D. YnWatchnight Oakfield, cafwyd unawdau rhagorol gan Mrs. Frank Price, Miss Morton, Mri. Parry a J. Simon Lloyd, ac anerchiad campus gan y Parch. F. E. Jones, y gweinidog. Cyfeiliwyd yn ddeheuig gan yr organvdd, Mr. G. W. Hughes. Profodd te a chyngerdd blynyddol Oakfield mor boblogaidd ag erioed. Gwasanaethwyd yn neilltuol o effeithiol yn y cyngerdd gan Miss Cassie. Hughes, Madame Annie Beattie, A.R.C.M., Mr. Matthew Thomas, Mr. J. C. Brien, Madame Jennie Hunter, a Miss Nellie Lewis, A.R.C.M. (cyfeilydd). Cadeiriwyd yn fedrus gan Mr. Arthur R. Price-un o golofn- au yr achos yn y lie. Cyflwynwyd y diolch- iadau etc., gan y Parchn. F. E. Jones a John Felix, a Mr. J. E. Simon. Cleddid Mr. Hugh Hughes, blaenor a chod- wr y gan yng nghapel Newsham Park ers blynyddau, ddydd Sadwrn diweddaf, a daw gair am y cyfaill cywir yn y rhifyn nesaf, gan hen gydnabod iddo. -9- Y mae Mr. a Mrs. Hughes, Newsham Drive, wedi anrhegu eglwys Bethlehem, Douglas Road, a llestri cymun (pawb ei gwpan), ac wedi cael diolch cynnes yr aelodau am eu tiriondeb meddylgar. Gwelaf fod Mr. J. H. Davies, M.A., yn dod i Ysgoldy M.C. Princes Road nos Wener, yr 16eg cyfisol, i draethu ar Lyfrgell Genedlaethol Aberystwyth, ac i ddangos llun ei thrysorau lien ar y llian a'r llusern. 0.9- Cleddid un o wyrda Mon ym Mynwent Anfield ddydd Llun diweddaf, sef Mr. Hugh Williams, Amlwch gynt, ond a ddaethai yma i fyw yn lied ddiweddar. Byddai'n overseer yn Amlwch yn aelod o eglwys a chor St. Elaeth; yn canu'n fynych mewn cyngherddau, ac yn rhad at bob achos da, mewn llan a chapel; ac yn rhoddwr hael a pharod at bob enwad ddeuai ar ei ofyn.
Advertising
Tom Davies (Dewi Meirion), ADRODDWR. ARWEINYDD, BEIRNIAD, Buddvigol yn Eisteddfodau Taleithiol y Gogledd ac yn Eisteddfod Genedlaethol Llundain. Rhoddir Gwersi. V Cyfeiriad- Bryn Deiniol, Bangor