Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
LANY TAF" YS
LANY TAF" YS [GAN Y GWYLIWR] It, Westminster, I t-o. Nos Faiurth, 10 Hi. 1914. Chwe Blvnedd Ulster. I DIWRXOD pwysig yn hanes Ty'r Cyffredin, os nad yr hanes y Deyrnas, ydoedd dydd Llun diweddaf. Er dyddiau poethlyd Mesur Ym- reolaeth Mr. Gladstone, nid- wyf yn cofio r cymaint arddanghosiad o chwilfrydedd a nwyd ag a welwyd ag a deimlwyd ddoe yn Westminster. Llenwid y lobbies gan ugeiniau lawer o ddisgwyledigion am eistedclleoedd nad oedd y gobaith lleiaf y deuent yn weigion, am fod y Galleries yn orlawn er pan agorwyd y Ty i'r eyhosdd. Unwaith y cymerid meddiant o sedd, glynai'r eisteddwr ynddi fel gelain. Yn y fynedfa i'r Peers' Gallery gwelid Arglwyddi yn aros eu tro fel pe buasent yn rhan o'r queue a ddisgwyliant yn awyddus am fynediad i un o'r prif chwaraedai. Ychydig mewn cymhariaeth o le a neilltuir i ben- defigion yn y Ty sy'n cynrychioli'r werin ac yr oedd y seddau neilltuedig wedi eu llenwi'n gynnar. Yr un modd yn y Ladies' Gallery, ac ymhob eongl lle'r oedd yn bosibl gosod rhywun i eistedd. Ar achlysuron fel lryn, nid yw'r Ty ei hun yn agos ddigon o faint i gyn- nwys yr aelodau sydd gaddynt hawl i eistedd ynddo, ac wrth gwrs yr oedd pob lie wedi ei lenwi ddoe. Yr atyniad arbennig ydoedd datganiad y Prif Weinidog gyda golwg ar berthynas Ulster a Mesur Ymreolaeth, a'r modd y bwriadai'r Weinyddiaeth gyfarfod gwrthwynebiad gwyr Ulster a'u cefnogwyr i'r cyfryw Fesur. Nid oes neb fedr godi'n. uwch i gyfarfod *■* achlysur fel hwn na Mr. Asquith, ac yr oedd ei araith ddoe yn deilwng ohono ef ac o'r cyfrif- oldeb a orffwysai arno. Er mwyn ennill heddwch, eglurodd fod y Llywodraeth yn barod i roddi lie i Ulster ym mhenderfyniad ei thynged ei hun. Trwy bleidlais ei Siroedd gallai sefyll allan o'r Mesur sydd i uno'r gweddill y Werddon, a rhoddid iddi chwe blynedd i geisio gwneud ei meddwl i fyny i gydweithio mewn heddwch ac undeb a rhannau ereill y Werddon. Ysgydwai Mr. Bonar Law ei ben, a protestiai Syr Edward Carson na phlygai Ulster byth i un math ar orfodaeth. Derbyniai Mr. Redmond ar ran ei gydaelodau, y Ceredlaetholwyr Gwyddelig, nid yn awyddus, ond fel un a dderbyniai yr hyn a haeddai. Danghosodd Mr.Ramsay Macdonald deimlad dosbarth Llafur, a gweith- redoedd Mr. Healy yn ol ei arfer, trwy wneud ei waethaf i'r aclios y cymer arno'i bleidio. Terfynodd y siarad, ac yn awr rhaid i ni aros i weled beth ddaw o'r ystyriaeth a roddir i ynhygion y Prif Weinidog yn ystod y dydd- iau sydd rhyngom a'r ddadl gvfiredinol ar yr ail ddarlleriad. .¡> Dyna gurfa gawsant! Heno fe gawsom ddadl fywiog dros bm yn Nhy'r Cyffredin. Vote of censure ar Gang- hellor y Trysorlys y bwriedid iddi fod, yn ol y papurau Toriaidd yn y bore. Ond nid barn- ediga-,th eithr cyfiawnhad ydoedd ei diwedd Digwyddai fod y Weslead Ceidwadol, Syr John Randies, trwy ffawd y Balot, wedi cael cyfleustra i ddwyn cynhygiad gerbron. Defnyddiodd ei gyfle i daflu anair ar Mr. Lloyd George trwy ofyn i'r Ty basio penderfyniad yn ei gondemnio am anghywirdebau (inaccura- cies). Mae'n debyg pe gofynasid hyd yn oed i'r Canghellor ei hun, nas gaHesid meddwl am well cynllun i roddi iddo'r hawl i ateb en- syniadau (ffol ar y naill law, enllibus ar y Haw :arall) ei wrthwynebwyr. Cododd Syr John Randies a'i bleidiwr, Mr. Cassels, bob chwedl frwnt sydd wedi ei thaeru drwy'r Wasg ac ar yr esgynloriau Toriaidd yn ystod y blynydd- oedd diweddaf. Clywsom am y Gorringe Case, y Sutherland Case, y Cathcart Case, a'r St. Pancras Case, a'r gwahanol esiamplau a roddir o dro i dro gan y Canghellor i'r diben o egluro ei wleidiadaeth dirol. Ond nid oedd gan y naill na'r Hall nac ychwaith Mr. F. E. Smith,yr hwn a'u dilynodd,ddim goleuni newydd ar y mater. Nid felly'r Canghellor, yr oedd wedi sicrhau ei hun yn yr hen ffeithiau ac wedi ychwanegu rhai ereill diymwad atynt. Cafodd awr a chwarter ymron o amser i drir y pethau hyn, a rhoddodd y fath gurfa i'w wrthwynebwyr fel y buasai'r Ty yn gfllln cydymdaimlo a, hwynt onibae eu bod yr llwyr haeddu yr hyn a gawsent. Hwyrach na dderfydd y siarad etillibul ar hyd a lied y cynryehioiaethau, ond mae'n amheus gennyf a glywir ef byth ond hynry yn Nhy'r Cyffredin. -.0- -<>- I Cael ei big i fewn. I Prynhawn yfory, bydd disgwyliad am Fesur newydd Mr. Edward T. John ar Ym. reolaeth i Gymru. Yr wyf yn gorfod ysgrif- ennu cyn, gwybod ei gynnwys, ond dywedir ei fod yn tebygu'n fwy i'r Mesur Ysgotaidd nag i'r Mesur Gwyddelig ar Ymreolaeth. Hwyrach y cawn gyfle i ddweyd rhywbeth ymhellach yr wythnos nesaf. -0--
Dinbych. 0 I
Dinbych. 0 I Nos Wener, dan nawdd Cymdeithas Lengar y dref, cynhaliwyd cyngerdd yn neuadd y dre, i goffa Dewi Sant. Dyma'n ddiddadl y cyfarfod goreu o'r fath a gafwyd yn Ninbych, erioed, a mawr y canmol gan bawb oedd yno. Yn absenoldeb y rheithor oherwydd afiechyd, arweiniwyd gan y cyfaill Elfyn Hughes. Cafwyd caneuon gwladgar gan y Chwaer Tregonning a'r Chwaer May Roberts, caneuon lien gwerin gan y Chwaer Claudia Jones, a'r delynores Megan Edwards yn canu'r delyn a phenhillion. Cafwyd hwyl gan y pedwarawd —sef y Chwiorydd Claudia Jones a May Roberts, a'r Brodyr R. G. Jones a T. R. Will- iams—yn canu rhai o hen ganeuon y genedl. I Y Chwaer E. A. Roberts, R.A.M., oedd yn cyfeilio yn fedrus. Ond gwledd fawr y ¡ cwrdd oedd canu penhillion y Brodyr Francis (G. W. ac O. W.) o'r Nantlle, ac er fod yr holl gantorion wedi gorfod ymddangos eil- waith ar y llwyfan, yr oedd y curo dwylo i benhillion y Francisiaid yn fyddarol bob tro. Cafwyd gair neu ddau gan yr arweinydd, yr hwn a alwodd ar y beirdd oedd yn bresennol i dalu parch i goffadwriaeth Dewi, ac yn wir ni thybiwyd fod cymaint o ysbryd Twm o'r Nant yn meddiannu rhai o drigolion tref Shon y Bodiau, canys gwych a doniol ydoedd pill pob un ohonvnt. Er yn galon i Ddyffryn Clwyd, tref Soisnigaidd dros ben ydyw Din- bych, a balm i enaid Cymreig ydoedd cael noson fel hon.-E.R. I
Cymcmfa'r Wesleaid.i
Cymcmfa'r Wesleaid. Y Naw Cennad. DYlVIA'r naw cennad gynhaliodd Gymanfa Bregethu flynyddol Wesleaid Cymreig Lerpwl a'r cylch Mawrth 6, 7, 8 :-Y Parchedigion T. Hughes, Llandudno O. Evans, Porth- madog R. Garrett Roberts, Llanfeirfechan R. W. Jones, Porthdinorwig W. R. Robeits, Llangollen D. Tecwyn Evans, B.A., Llan- I gefni; J. Roger Jones, B.A., Manceinion J. Parry Brooks. Caerwys J. P. Jones, Cerrig y drudion. Y Seiat Fawr. Cynhaliwyd hon yng nghapel Mynydd Seion nos Sadwrn, tan lywyddiaeth y Parch. J. Felix. Wedi i'r Parch. Parry Brooks ddarllen a gweddio, cododd y llywydd, ac ebe fo :— I GWELD EU LLE'N WAG. I Hwyrach mai priodol ydyw i ni heno atgoffa ein gilydd ar ddechreu 8")iat fod lie rhai brod- yr yn wag. Yr ydym i gyd yn gweled lle'r annwyl Edward Humphreys yn wag heno. Gwr fu am flynyddoedd yn un o'n pregethwyr blaenaf ni fel enwad yng Nghymru, a gwr fu am flynyddoedd yit-, sefyll yn ddiddadl yn rheng pregethwyr goreu'i genedl. Y mae wedi mynd, a'i le nid edwyn ddim ohono mwy, eto y mae ei goffadwriaeth yn fendigedig. Y mae lie brawd arall yn wag heno, y tyner a'r addfwyn T. W. Griffiths, Bootle, gwr fu'n swyddog defnyddiol a blaenor llwyddiannus am lawer o flynyddoedd. Ac y mae ereill hefyd. Gobeithio y bydd i'r bechgyn ddod i lenwi lle'r tadau, a'r genethod i lenwi He'r mamau. Pwnc y Seiat oedd Rhufeiniaid vi, 22. Ac yr awrhon, wedi eich rhyddhau oddiwrth bechod, a'ch gwneuthur yn weision i Dduw, y mae i chwi eich ffrwyth yn sancteiddrwydd, a'r diwedd yn fywyd tragwyddol." I YN EHYDD ODDIWRTH DY BECHOD, NID ODDIWRTH EI GOSB. Y Parch. OWEN EVANS ar Wedi eich rhyddhau oddiwrth bechod." Sylwer mai nid rhyddhad oddiwrth gosbedigaeth pechod. Y mae llawer yn meddwl ar hyd y llinell yna, yn meddwl am faddeuant fel diangfa oddi- wrth gosb, ac yn meddwl am nefoedd fel lie i fynd i ddianc oddiwrth gosb. Na nid ydyw y Beibl yn son am ryddhad oddiwrth gosb fel y cyfryw, ond rhyddhad oddiwrth bechod sydd yn gofyn am gosb ac yn ei haeddu. Rhyddhad oddiwrth bechod "—dyna'r gair sydd yn redeg drwy'r Beibl. Ac y mae y rhyddhad yma yn golygu mewn modd ar- bennig fod grym pechod yn cael ei dorri yn y ,yn cael ei dorri yn y bywyd, a bod y dyn, wedi dod i gyflwr y medr o frwydro'n Ilwyddiannus a phechod. Nid ydyw'r gwaith wedi ei orffen pan y mae'r rhyddhad yma'n bosibl Yr atebiad mewn un gair ydyw-tr-vv7 lesu Grist. Efe ydyw'r Un fedr dorri'r cadwyni. Os y Mab a'ch rhyddha chwi, rhyddion fyddwch yn wir." Ond sut y mae yn gwneud ? Creiaf mai trwy greu dymuniadau at y da, a chodi del- frydau newydd sydd yn swyno dyn ar eu hoi. The expulsive power of a ney affectionYr wyf yn meddwl mai felly y bu gyda'r Apostol Paul. Fe fu ef yn brwydro a'i bechod wyneb yn wyneb am gyfnod, ac yr oedd yn methu ei goncro. Ond ar y ffordd i Damascus, fe gafodd weledigaeth newydd—fod Duw yn lesu Grist, yn Ei gariad anfeidrol, wedi cyfar- fod ag ef yno, ac y mae'r hen fywyd yn- myrid yn ddarnau o dan ddylanwad y weledigaeth. Y mae lesu Grist yn dod a ni i ryddid. Y mae yn torri grym pechod trwy godi delfrydau newydd, a rhoi grym ynddynt a swyno dyn at y da, ac ysbryd y da sydd yn arwain yr ysbryd drwg allan. Y mae rhyddid yma yn golygu nid gorffeniad y gwaith, ond ei gych- wyn. Tybed nad ydyw Eglwys Dduw yn y dyddiau hyn wedi colli ei chred i fesur yn Efengyl Crist i allu dorri cadwyni pawb trwy'r ddaear i gyd ? Fe ddymunwn ddweyd mai nid dyna ysbryd yr Arglwydd lesu. Yr oedd ef yn edrych yn fwy difrifol ar bechod na neb, ond y mae yn fwy gobeithiol am roi ymwared oddiwrth bechod na neb hefyd. Y maejefengylpesu Grist yn gofyn inni gredu y gellir codi'r gwaethaf, y dyn sydd wedi suddo ddyfnaf i'r pydew-y mae modd ei godi i'r lan. Y dyn sydd wedi mynd ddyfnaf i gaethiwed, y mae Un wedi ei eni fedr agor drysau y carchar a thorri'r cadwyni i gyd. NEB ALLAN 0 WAITH YNG NOW IN-I LLAN DUW. Y Parch. G. GARBETT ROBERTS, Alch gwneuthur yn weision i Dduw." Nis gall ond yr ysbrydol fyw i wasanaethu'r Arglwydd, ac ymao yn amhosibl i ni fyw'n ysbrydol heb i ni yn gyntaf farw i bechod. 0 lwch yr hen ddyn yr adgyfodir y dyn newydd. Rhagor- fraintpob Cristion yw cael bod yn gaethwas i Dduw. Nid bywyd goddefol yw hwn o ran ei natur, ond gweithredol. Nid oes y fath beth ag unemployment yn llywodraeth foesol Duw. Y mae cyflwr o inactivity allan o'r cwestiwn. Rhaid i bob un weithio. Y mae byw i fwy nag un meistr allar o'r cwestiwn. Nis gallwch wasanaethu Duw a Mamon. Nid oes gan yr Arglwydd spare timers yn Ei was- anaeth o gwbl. Y mae llawer iawn o'r rh. in gyda chrefydd yng Nghymru, ac o bosibl yn Lerpwl, ac ychydig iawn o amser y maent yn gallueihebgor at wasanaeth crefydd o gwbl. Am weithwyr y mae Duw yn adferteisio i'w "winllan. Y mae gwaith i bob oed yng ngwasanaeth Duw. Lie i'r euanc—nid oes neb rhy hen yn banner cant oed yng ngwas- anaeth yr Arglwydd. Lie i'r i?uanc, a lie i'r hen. Nid oes supernumeraries. Gweithwyr ydynt i gyd. Y mae gweithwyr Duw bob un yn marw yn y gwaith. Y mae'r cyfleus- terau ar bob llaw yn aneirif. Gweithiwn tra y mae hi'n ddydd. Y cwestiwn a ofynnir i ni yw, Pa ddefnydd a wnaed a'r dalent sydd gennym, nid pa sawl talent roddwyd i ni. Ac os ydym wedi ei defnyddio yn iawn, cawn hynny o ogoniant fedrwn ei ddal. YN Y BYD ER NAD O'R BYD. j Y Parch. THOMAS HUGHES ar Y mae i chwi.eich ffrwyth yn sancteiddhad." Your gain," meddai Dr. Moffat, is consecration," Yr wyf yn ofni bron fod rhai yn parhau i feithrin y syniad o gael eu poeni gan y syniad o fywyd sanctaidd. 0 leiaf, rhyw fath ar atgasrwydd at y syniad o fod yn sant. Pa- ham ? Oherwydd eu bod wedi cael eu har- wain wrth ddarllen neu weled darluniau yn periinideimlo yn annymunol wrth edrych ar V darluniau, ac wrth ddarllen amdarynt. Pobl yn byw bywyd annaturiol. Mynachod rhai Nuns rhai. Dyna'r syniad fu'n ffynnu am lawer oes yn yr eglwys—fod yn rhaid byw yn we,hanol i bobl gyffredin os am fyw bywyd sanctaidd, a chadw draw oddi wrth bobl ereill. Ond y mae Duw wedi meddwl i bawb fod yn sanctaidd. Cofiwn hyn-mae pob un, yn ol bwriad Duw yn nhrefn Ei ras, i fyw bywyd llwyr gysegredig iddo Ef. Cadw oddiwrth y drwg, a chyflawni ei Ewyllys yn gystal a hynny. Y mae y Duw mawr am i bob bachgen a geneth ieuanc fyw bywyd sant. Yr ydym yn arfer rneddw] hwyrach nad oes dim modd byw bywyd hollol gysegredig i Dduw, gyda gorchwylion beunyddiol. Y mae modd i ni fyw bywyd sant heb geisio ymgodi oddiwrth y byd mewn ystyr gorfforol. Nid merched yn byw mewn mynachdai, end pobl yn byw mewn dinas fawr, a'i hawyr foesol yn llygredig, ac eto trwy ras Duw yn byw bywyd mor dda nes y mae'r Apostol yn edrych arnynt fel saint. At bawb sydd yn Rhufain, yn annwyl gan Dduw, wedi eu galw i fod yn saint," Y gair arall—ffrwyth a gwerth yn- ddo. Y mae yna ffrwyth pur wahanol yn y testyn rhagor y peth y mae'r Apostol yn son amdano. "Pa ffrwyth gan hyn flY oedd i chwi y pryd hwnnw o'r pethau y mae arnoch yr awrhon gywilydd o'u plegid ? Ond beth bynnag yw ein safle, ein goruchwylion cyffredin, y mae byw bywyd cysegredig i'r Arglwydd yn rhoi rhyw ddyrchafiad moesol i'n dyledswyddau, er eu bod yn ddyled- swyddau cyffredin. Y mae cysegru bywyd i'r Arglwydd yn gwneud y gorchwyl mwyaf dis- tadl yn aur, medd George Herbert. Pan mae cynlluniau dyn yn troi yn fethiant, bydd yn dda i ni feddwl, os ydyw yn gofalu rhoi ei hun i'r Arglwydd, a byw bywyd cysegredig- iddo Ef, y mae gwerth yn ei fywyd, a bydd amcan y Duw mawr Ei Hun gydag golwg ar ei fywyd yn cael ei sicrhau. Y mae yn werth ymgysegru i Dduw. Rhoed yr Arglwydd gymorth i ni i wneud. I DAFN 0 FYWYD DUW. Y Parch. D. TECWYN Ev ANS ar Y diwedd yn fywyd tragwyddol." Dyna ydyw bywyd tragwyddol mewn gwirionedd—sancteidd- rwydd Duw yn y galon. Adnabod Duw. Y bobl, sydd yn byw efo ni sydd yn ein hadnabod ni. Fedrwn ni ddim adnabod Duw chwaith heb fyw efe fo. Byw bywyd o gariad a daioni a hunanaberth—dyna'r bywyd tragwyddol. Yn awr, y mae hyn yn y Testament Newydd, nid fel rhyw syniad diwinyddol yn unig, ond y mae mewn gweithred ac mewn gwirionedd wedi ei ymgnawdoli mewn Person digyffelyb. Fe fu yr Arglwyddlesu Grist fyw y bywyd tra- gwyddol yma ar y ddaear. Yr oedd pob awr o'i fywyd yn perthyn i'r bywyd tra- gwyddol. Nid ei eiriau sydd wedi ein dysgu am y bywyd tragwyddol, ond ei bresenoldeb. Y ffaith ei fod wedi byw fel y darfu iddo, a marw, ac adgyfodi, gyfieithodd y bywyd i ni. Nid oedd bywyd yr Arglwydd Iesu yn di- bynnu ar amlder y pethau oedd ganddo, ond ar burdeb, ar gariad, ar ymgysegriad er daioni a lies uchaf ei frodyr a'i chiworydd yn y byd. Ac os ydym ni am gael y bywyd tra- gwyddol yma, yr unig ffordd ydyw trwy fwyta o'i gnawd Ef, ac yfed ei waed Ef gwneud anian, a chymeriad, a naws ysbrydol yr Arglwydd Tesu yn eiddo i ni. Meithrin y grasusau a'r ansoddau moesol oedd yn harddu ei fywyd a'i gymeriad Ef. Cydnabod Duw, a chymuno mewn gweddi, ac ymostwng i ewyllys Duw. A'r neb nid yw'n gwneud hyn, nid yw yn byw. A'r diwedd yn fywyd tra- gwyddol." le, a'r dechreu hefyd, Y mae gan y credadyn yn awr. Y mae yn cyfranogi o fywyd Duw ei hun. Nid yn 11awn, wrth gwrs, ond i raddau digon llawn i fedru byw am byth. Nid oes bosibl adnabod Duw yn llawn, ond y mae yn bosibl ei adnabod ddigon i gael gafael ar yr un bywyd ag Ef. A dyna sydd yn ardderchog efi hwn-y mae yn tyfu o hyd. Os nad ydym yn y nefoedd heno os ydym yng Nghrist, y mae'r deyrnas ynnom ni. The real life "-ni all y bedd mo'i lygru, na thragwvddoldeb ddim ond ei ddat- blygu. A'r'diwedd yn fywyd tragwyddol." Hynny yW, y diwedd yr ochr yma, oblegid y heauty ydyw, diwedd diddiwedd ydyw. A cardinal point of Christianity is the life after death," medd Tennyson. Ond beth ydyw hyn i'r dyn y mae ei fywyd wedi ei guddio gyda Christ yn Naw ? Nid ydyw ya ddim ond digwyddiad ar ffordd bywyd. Y mae rhai pethau anfanteisiol i ni yn y byd yma, ond y mae dydd yn dod y cawn wared a'r pethau yma i gyd, ac y bydd holl gynheddf- au'r enaid ar lawn waith i wasanaethu Duw ac i gyflawni ei ewyllys Ef. Terfynwyd trwy weddi gan yr Hybarch Ddr Owen Evans. i o
I Goreu Cymro: y Cymro Oddicartref.
I Goreu Cymro: y Cymro Oddicartref. SOXJTHPOST Capel Cymraeg Portland I Street.—Dathlwyd Gwyl Ddewi gydag ym- gomwest yn y Lecture Hall, Portland Street, Mawrth 4, a drodd yn llwyddiant tuhwnt. Llywyddwyd gan Mr. John Pritchard, un o flaenoriaid yr Eglwys, ond sydd ar ein gadael i fyw i Gymru. Paratowyd y rhaglen gan mwyaf gan barti o Chatham Street, Lerpwl, a gynhwysai chwarae darnau o Rhys Lewis. Dechreuwyd ar gynnwys y rhaglen trwy i Mr. Iorwerth Hughes ganu The Trumpeter. Yna can, Green Isle of Erin, Miss Wareing, Southport adroddiad, Taffy was a Welsh- man, Miss M. Hughes, Southport can, Wyres Fach Ned Puw, Miss Katie Jones, Ffestiniog adroddiad, Silver Sixpence, Miss C. Cawthorne, Southport; can, Gymru''n Un, Mr. G. Price Edwards, Maesglas, Treffynnon encor, a chafwyd, ar ddymuniad, Y Gwcw Fach. Adroddiad, Wanted, a Cook, Miss Jenny Jones can, Mary's Choice, Mr. Iorwerth Hughes encor, a chafwyd Ca8tiau Gwraig adroddiad, Chwerthin, Mr. Ap Gwilym Jones cau, Y Fam a'i Phlentyn, Miss Katie Jones can, A Welgoch chwi V encor, Deigryn ar Fedd fy Mam, Mr. G. Price Edwards. Cy- meriadau'r ddrama Tomos Bartley, Mr. Ap Gwilym Jones Barbara, Miss L. Chaloner Rhys Lewis, Mr. O. R. Hughes Williams y Student, Mr. Lewis Williams Athraw, Mr. Llewelyn Williams. Gwnaeth pob un ei ran yn ardderchog, a mwynhawyd y perfformiad yn fawr iawn, a chafwyd hwyl gyda phob un o'r cymeriadau. Diolchwyd gan y gweinidog a Mri. John Williams a W. D. Owen. Diolch- wyd hefyd i'r chwiorydd am yr arlwy do a danteithion. Trefnwyd y gweithrediadau gan y Misses L. Jones ac A. K. Jones, a'r lluniaeth gan Mrs. J. Williams. AR LANNAU'R HYMYB.—Mawrth 2, daeth llu o Gymry Hull i westy'r Grosvenor i gyd- wledda a dathlu Gwyl Ddewi. Gwedi'r wledd a'r llwne destynau, caed arawd gan y llywydd, y Parch. Frank Edwards. Yna cafwyd can gan Mrs. J. S. Rhys. Swynol dros ben oedd clywed Hen Glychaii. Aberdyfl yn canu yn Hull. Dilynwyd gydag araith gan Mr. D. J. Owen, Goole, sef mab y diweddar Parch. R. Ceinwenydd Owen. Canwyd Gwlad y Delyn gan Mrs. Barnard Cook. 0 Gaernar- fon yr hanyw hi ac fel pawb o odre'r Eryri, y mae yn dwyn llawn sel dros Gymru a Chymraeg. Dilynwyd gan y Prifathro Ivor B. John, pennaeth Coleg Hyfforddi sydd yn Hull. Efo oedd arwr y rioson, a chaed ganddo arawd gref ymhlaid Ceninen Pedr fel arwydd- lun y Cymro. Dywedai fod y Cymro'n hoff o liwiau tlws. Anogai dderbyn y blodyn yn hytrach na'r llysieuyn. Pedwarawd, Ti wyddost beth ddywed fy nghalon, Mrs. J. S. Rhys, Mrs. M. J. Watkins, Mri. J. S. Rhys a M. J. Watkins. Swynol iawii. Yna araith gan y Parah. J. Howell Jones,—-hollol nod- weddiadol o'r pregethwr Cymreig. Yna arawd Gymrag lawn tan gan Mr. J. S. Rhys; ysgrifennydd y Gymdeitlias. Iddo ef yn bennaf y mae i ni sydd wedi'n halltudio i ddiolch am aclwyd yn Hull, a honno'n aelwyd Gymreig. Yna can, Hiraeth, gan Mrs. W. O. Jones. Cododd y gan hiraeth mewn llawer mynwes. Siaradwyd ymhellach gan Mri. T. R. Williams, W. E. A. Lloyd, a M. J. Watkins. Siaradwyd dros fyfyrwyr y Ccileg gan Mr. W. B. Jones. Araith feddylgar a llawn o anogaeth i'r ieuenctyd. Wrth y piano yr oedd Mr. W. M. Lewis, athro cerdd y Coleg, ac un o dref Daniel Owen. Tra bydd trefniadau'r Gymdeithas yn nwylo Mr. Rhys, a'r garddoriaeth yn nwylo Mr. Lewis, mae ein hiechydwriaeth yn sier. Rhaid peidio ag anghofio dweyd fod y delyn yn yr wyl. Dyma gychwyn ardderchog yn Hull. Mi a hyderwn y cwyd yr haul yn uwch i'r lan eto.D.J. MIDDLESBROUGH.—Yn neuadd eglwys y M.C., nos Fercher ddiweddaf, cynhaliwyd cyfarfod brwdfrydig o dan lywyddiaeth Dr. J. Watkin E(Iwards-iiii o'r Cymry mwyaf Cymroaidd yng Ngogledd Lloegr-i goffa Sant y Cymry. Mown araith gref, cyfeiriai'r llywydd at y Sant fel dyn, fel efengylydd a phleidiwr addy g. Awgrymodd hefyd y priodoldeb i weinidogion Cymreig baratoi pregeth arbennig ar fywyd a rhin- weddau'r Sant, ar gyfer y Saboth o flaen yr wyl. Diolchwyd i'r llywydd a'i briod gan y cyfaill unplyg, Mr. W. Jonathan Davies, brodor o Gaerfyrddin, a chan y gweinidog, y Parch. R. Pryce Jones, B.A.,a dystiai fod y-meddyg pybyr yn alluog nid yn unig i iachau dyn ion, end i adgyfodi'r meirw, oblegid gwnaeth Dowi'n fyw iawn. i'r rhai oedd yn ei wrando. Caed caneuon gafaelgar gan Edith ac Annie Davies, Ella Lofts-Lofts, J. G. Wood, R. J. Davies, a'r Park Vale Quartette, o dan arweiniad Mr. Ernest Thomas. Canwyd detholion ar y berdoneg gan Miss Olwen Jones a Willie Davies, ac ad- roddwyd yn gampus a doniol yn Gymraog gan y cyfaill mwyn Ivor Edwards. Amlyced oedd y goninen ar addurniadau, fel y rhaid cydnabod caredigrwydd Mri Thomas Jones a John Harrison am eu rhoddion. Caed cwpan- aid odea digonedd o fara brith a danteithion, a diolchwyd amdanynt gan y Rri. Ernest Thomas, Ivor Edwards, E. Dennis Owen a Miss John. ?BoLTON.—Cynhaliwyd Cyfarchwel Gwyl Ddewi nos Fercher, y 4ydd cyf., a daeth cynhulliad rhagorol. Cafwyd noson ddifyr ticadeiladoldros ben. Y gwyr ieuainc ofalai am y cyfan, yn fwyd a chanu, ac actio darnau disgrifiadol. Cafwyd caneuon gan y Mri. E. McDowell, Penri Roberts, Alun Hughes, R. T. Roberts, Isaia Jones, Gwilym Roberts, Tom Pierce, J. G. Roberts, a C. Davies a chafwyd adroddiad rhagorol gan Miss J. Ed- wards. Yn y seibiant, mwynhawyd te a theisen. Gorffennwyd gyda Sketch ddoniol, Yn eisieu Ysgrifennydd Cyfrifol. Llyw- yddwyd gar Mr. A. Tones, yn ol ei ddeheu- rwydd arferol, a chyfeiliwyd yn fedrus i bawb gan Mr. Johnnie G. Thomas. EGLWYS WEASTE (A.).-Nos Sadwrn ddi- weddaf, trefnodd y bobl ieuainc gyngerdd da trwyddo. Cymerwyd y gadair gan Mr. David Jones, Darwen Street, a chafwyd ganddo anerchiad brwd, yn llawn o gefnogaeth i'r bobl ieuainc fynd ymlaen. Dyma'r rhaglan Pedwarawd, Y Bwthyn ar y Bryn, gan y Misses M. a K. Lewis, Mri. T. Hughes, J. A. Roberts. Unawd, 0 peidi vch a dweyd wrth fy nghariad, gan Miss Pugh, Weaste Lane, a chanodd Miss Katie Lewis My ain Folk yn swynol iawn. Triawd, Gwnewch bopeth yn Gymraeg, gan y Mri. EdATones, Ed. Hughes, G. T. Jones a deuawd, Flow Gently De/oa, gan Mri. T. Hughes a J. A. Roberts. Cafwyd tri adroddiad, 0 Dduw, rho im' Dy hedd, gan Miss E. Roberts Die Ifan y Ddol, gan Miss P. W. Jones a Chwerthin, gan Mr. Robert Roberts, PendletOl. Cafwyd dadl hefyd, Chwaer Die Shon Dafydd gall Miss E. Roberta a Miss P. W. Jones. Cafwyd dwy gystadleu- aeth gofyniadau ar y pryd gan Mr. Edward Hughes y beirniad oedd Mrs. W. Washing- ton Jones, a Mrs. Roberts, Tylor Street. Dyfarnwyd y obr i Mr. Richard Evans. Beirniaid y gystadleuaeth arall oedd Mr. E. R. Morris ac Edward <Tons, a dyfarnwyd Mr. R. Roberts yn gyntaf, a Mr. R. Evans yn ail. Gwasanaethwyd wrth yr organ gan Mr. Gomer Evans. Terfynwyd cyfarfod da drwy i Mr. J. Aneurin Roberts arwain yn yr Anthem Gonedi.,iethol.-Talwenydd. "WARRRN OTON.-Cyi)hpli odd Cymry Warr- ington eu Gwyl Ddewi Mawrth'5ed, dan nawdd Cymdeithas Lenyddol Crosfield Street. Daeth nifer dda ynghyd, yn llawn brwdfrydedd a hwyl Gymreig. Yr oedd yr ystafell wedi ei haddurno a blodau, ac ar y parwydydd, mewn llythrennau breision, yr oedd arwydd- eiriau Cymraeg cyfaddas i'r amgylchiad. Wedi i bawb ymddigoni a'r danteithion ar- dderchog, a baratoisid gan y chwiorydd, aed trwy'r rhaglen ganlynol dan lywyddiaeth Mr. D. J. Price 'Unawd ar y berdoneg, Mr. Percy Smith anerchiad, Dowi Sant o fythol gofihad," gan y llywydd can, Birthday, Miss Carrie Hastings llwncdestyn, Y Brenin, Tywysog Cymru, a'r holl Deulu Bren- hinol," Mr. R. Thomas; cystadleuaeth unawd, Ar hyd y nos, goreu-Miss N. Thomas; can, Mr. E. Walker; can, Miss Emily Taylor cystadlu darllen darn, heb atalnodau, goreu, Mr. W. Hughes anerchiad, y Parch. R. Parry Jones deuawd, Misses Ethel ac Emily Taylor can, Cymru Fydd, Mr. W. Hughes cystadleuaeth, dau bennill i'r "Cymro Oddi- cartref," goreu-Mr. E. E. Hughes deuawd, Miss Hastings a Mr. E. Walker anerchiad, "Dydd Gwyl Dewi," Mr. W. Jones; can Gwlad y Delyn, Mr. W. Davies deuawd, Miss C. Hastings a Mr. W. Hughes llwnc-destyn, Y Gymdeithas Lenyddol." Mri. E. E. Hughes a J. H. Jones. Cyfeiliwyd gan Mrs. Draper, Miss Bibby, Mr. P. Smith, a Miss Blodwen Parry Jones. Cloriannwyd y cys- tadleuwyr gan Mr. H. O. Hughes, cyn-aelod o'r Eglwys, a'r Parch. R. Parry Jones. Yr oedd y trefniadau wedi eu hymddiried i Mr. D. J. Price, ac iddo ef y mae ltwyddiastt yr wyl i'w briodoli yn bennaf.
Advertising
VSTOP ONE MOMENT V 0 h, Dear Doctor ■ ■ Must My Darting Die ? There is very little hope, but try Tudor Williams' PATENT Balsam of Honey. WHAT IT IS I Tudor William.s' Patent Balsam of Honey Is an essence of the purest and most effioa- oious herbs, gathered on the Welsh Hilln and Valleys in the proper season, when their vir tues are in full perfection, and combined with Pure Welsh Honey. All the ingredient. are perfeotly pure. WHAT IT DOES ? Tudor Williams' Patent Balsam of Honey Cures Coughs, Colds, Bronchitis, Asfcfitn Whooping Cough, Croup, and all disorders o the Throat, Chest, and Lungs. Wonderfu Cure of Children's Coughs after Measles. It is invaluable to weak-ohested men, delicate women and children. It suceoeds where all other remedies fail. Sold by all Chemists and Stores in 1/ 2/6, and 416 bottles; or direct from Proprietor for 1/3, 2/9, 0 Great saving in purchasing the large size bottles. WHAT IT HAS DONE FOR OTHERS A Stipendiary and Magistrate in the County of Glamorgan remarks:—" I feel it my duty to inform you that I have been usina your Tudor Williams' Balsam of Honey in my family, which is a large one, for many years, and have proved its great value, having used nothing else for Cough during Measles, Whooping Cough and Bronchitis, and can highly recommend it to all parents for suck oomplaints." YOU NEED NOF SUFFER Disease is a sin, inasmuoh that, if you act rightly, at the right time, it can, to a great extent, be avoided. Here is the preventative. The first moment you start with Sore Throaty taka a dose of Tudor Williams' Patent Balsam of Honey. It has saved thousands; it will save yoc. It is prepared by a fully qualified ohemist, ana is, by virtue of its composition, eminently adapted for all oasss of Coughs, Colda, Bronchitis, Asthma, etc., it exeroises a die. tinct influence upon the mucous lining of tha throat, windpipe, and small air vessels, set that nothing but warmed pure air passes into the lungs. THE CHILDREN LIKE IT It is the produot of the Honeycomb, oheml oally treated to get the best results. THEY ASK FOR IT. So different from most Medicines. Nice to take I Cures Quickly For vocalists and public speakers it has Dr equal, it makes the voice as olear as a boU. Inventor D. TUDOR WILLIAMS, R.S.D.L Manufacturer < TUDOR WILLIAMS, M.R.P.S., A.S.Apth. Analytical and Consulting Chemist and Druggist by Examination. MEDICAL HALL, ABERDARE, WALES WHOLESALE AGENTS Messrs. Robert Da vies & Co., Grocers Grayson Street, Hverpoo Messrs: Evans, Sons. Lescher & Webb Wholesale Druggists. Hanover St. Liverpool Messrs John Thompson & Co., Wholesale Druggists, 58 Hanover St:, L'poo /,I .II l? T ..Lost Property.. öœ¡ UMBRELLAS. Railway, Tramway, Police Beautiul Umbrellas & Sunshades, 1 1/4, 1/9, 2/- upwards. Walking Sticks, 2d upwards. These are good knock-about umbrellas. Northern U mbrella Depot 28a Bold St. (upstairs), few doors from Church St Yn awr yn Barod. COFIANT THOMAS GEE, GAN THOMAS^GWYNN JONES. Cynnwysa y cyfrol 650 o dudalenau ynghyd ag amryw ddarluniau. Pris wedi ei rwymoTmewn llian hardd, «/- Cyhoeddedig gan GEE a'i FAB. Cyf., Dinbych. MITCHELL BROS. Marsh Lane, Bootle. English Manufactured IMAPLE BLOCK FLOORING. All Sizes kept in Stock. Largest Stock in the Kingdom Phoae 639 Bootle .Tei: Ad. Peremptory" Li verpoo