Y Brython

ER COF. Q?E?.—Er Cof am William Owen, Tanad (gynt o Fanceinion), fu farw Ebri1112fed, 1901. Hefyd am William Owen, tad yr uchod. fu farw Gorphenaf lOfed, 1903. Hunant yn dawel ym Mynwent y Llan.

I AR GIP. I I TLYM'RIGIAID 6?7(77? .'? .—Cystadlai chou l' d"ugi1Ü am y Hymrig (?My'e?c?) goreu I y Eisteddfod Cricieth ddydd Llun y Pasc, a r wobr yn cbeI ei rhannu rhwng tri. 'Does d m cj-siadleuaeth lai ei lies i afradu arian ) a. j hon: yn lies yn y byd i'r cystadleu- wyr, na'r Uymrigcd buddugol yn enghraifft o ddim ond cywr' inrwydd troellog. Ac y mae Dvmrig yn gyfkithiad cywir a than gamp o limerick, erbyn sbio ar y peth- CI EH AGO B COEGYN.-Gwehr hanes yii y papurau am ryw dlotyn yn Llundain-a heliai ei damaid' drwy fali-L a gwerthu ysglod- ion-yn gwnetid amdano'i hun mewn ffit o iselder ysbryd oherwydd fod ei ful ftyddlon wodi mnrw. A'r nos o'r biaen, crogcdd gwas un o fformydd Sir Amwythig ei hun oblegid i'w hoff gefiyl farw. Mae'r cwlwm-gwlwm rhwng ambell gertiwr a'i geffyl yn llawer tynnach a thynlierach nag yw'r cwlwm dolen hawdd ei ddatod sydd rhwng ambell ddau enaid. A byddai'n haws gan ddyn farw dros ambell gi defaid ffyddlon a di-frad na thros ambell goegyn diehellddrwg sy'n gwisgo dillad dyn. -.Q- SWYIV Y MYNYDD.-Y mae yna haid o ddringwyr hyd fynyddoedd Eryri'r dyddiau hyn, 2,m y goreu'u gorchest yn crafangu i ben y geillt a'r clogwyni sertliaf a plieryelaf. Syrthiodd un ohonynt—Ffrancwr deg ar hug un oed-ar y Tryfan, uwchben Bethesda, ac y mae'n gorwedd yn dost ei friwiau yn Ysbyty Bangor. Oisiodd dau neu dri farchogaeth eu motor-cycles i ben y Wyddfa ddydd Sadwrn a dydd Llun diweddaf ond yr hen Wyddfa drechodd, a cholli eu gwynt a ddarfunt ymhell cyn eyrraedd y crib. Gresyn I na chollai 'r moduron yma'u drygsawr, cystal a'u gwynt. I TRI PHETH TBEFFYNNON.-Godid- og o Lun y Pasc a gaed ymhobman ddydd LInn diweddaf yr hin yn hyfryd y bob! yn llawn eu llogellau ac yn troi allan i wybeta hoen a phleser —pawb yn eu ffordd a'i ff?.siwn ei hun. Dyma ffyrdd Treffynnon y Pabyddion yn mynd yn heidiau lluosog at ffynnon oer Gwenfrewi carwyr maswedd yn hel.x'r ffair wagedd a phob rhyw chwrligwgan oedd ar faes Halkin Street a'r Cymry-y rhai gwerth eu galw, beth bynnag—yn troi am Gapel y Wesleaid, Pendref, i wrando'r Parchedigion O. Madoc Roberts (Conwy), D. Egwys Jones (Cro^soswallt), a Rd. Jones (Bethesda) yn cyhoeddFr Cymcd. .0- DBA MOD I'R HEN DESTAMENT.— Y mae Mr. Ik-rial; Gwynfe Evans, Caernarfon, wedi nyddu drama allan o Lyfr Esther, ac fe'i pergormid gan gwmni o ddeugain yno nos Fercher ddiweddaf. Y gwissroedd yn hardd. a hudol iawn yr olwg rhai ohonynt wedi eu gwneud yn un swydd yn Jerusalem a'r holl berfformiad yn cyfleu'r nofel Ysgrythyrol honno yn darawiadol iawn gerbron y llygad a meddwl y dyrfa astud. .0- CLEO BAWD AB EICH SUL.—Y mae llywodraeth Clwb Golff y Borth a'r Ynys Las, ar bwys Aberystwyth, wedi mynd i ddwy]o bagad o gyfeethogion Birmingham, sydd wedi gwladychu a chodi pawb ei hafdy yn yr ardal honno. Yroeddgolffa ar y Sul yn wahardd- edig hyd yma, ond y mae'r hil Hengist hyn yn awyddus i'w gael.. Y mae nobl vr ardal vn erbyn ac ami i deulu wed datga yn groew na osodant eu hystafelloedd i neb fo'n goIffa ar Ddydd yr ArgJwydd. "Clec bawd amdan- och ebwi a-'eli Sul hen ffasiwn," ebe'r ehwarae- wyr o Birmingham. Pin draen amdanoch chwithau a'ch pres," ebe pebl oreu'r Borth. GOLEUW R "Y SER.EN.Gvrili-(w,.f y Parch. J. Jenkins)—yw golygydd newydd Seren Cymru, sef wythnosolyn Cyfundeb y Bedyddwyr. Efe yw prifathro Ysgol Cwm- aman, yn lle'r diweddar Watcvn Wvn. Prin fod neb yn yr pnwad cymhwysach i ofynion y swydd; a sicr y cawn Seren oleu- ach ei chynnwys a'i Chymraeg nag erioed. I ? LLWGU'R MERLOD.—Dirwywyd Robt. Jones, fferm y Fron Deg, Nefyn, i chweugain a thros deirpunt o gostau ym Mhwljheli ddydd Mercher diweddaf, am ddarnlwgu tair merlen fynydd nes nad oedd y tair ond swp o groen ac esgyrn, ac yn rhy lesg a gwachul i gerdded heb son am garlamu fel y medrant hwy pan gaffent borfa a blewyn rywbeth yn debyg i'r hyn a haeddant, bethau tlysion a dignaif eu mwng a'u cynffonau. Dyma'r achos gwaethaf a welais ers ugain mlynedd," ebe'r Arolygvdd Snelling, dyn Cymd-ithas Atal Creulondeb at Anifeiliaid. IL V/ YBRA TPB GORIW AEBED.—Y mae Cyfarfod Misol Sir Fynwy wedi pasio penderfyniad yn gresynu ac arswydo wrth weld y llacrwvdd mwy a mwy sydd mewn crefyddwyr parth cadw'r Saboth, ac yn ystyried fod hslcyd i ffwrdd o hyd ac o hyd dros ben yr wythnos i wybeta difyrrweh, yn andwyo perarogl ere fydd y cartref. Y Parch. B. Ceitho Davies a gynhygiai'r penderfyniad, ac a ddywedodd bethau eryfion am y swydd- ogion a'r aelodau eglwysig hynny sy'n rhoi en -harian mewn cinemas ar y tir fod y lleoedd hynny'n gwrt.hweit,hio'r tafarnau. Nid ar gyfer yr un bobl y mae'r cinemas a'r tafarnau yn arlwyo, ac y mae'r eglwysi diodde'n dost, oherwydd y swyn a'r sugnedd sydd i'n hieu- enctyd ac ereill yn no uaddau'r lluniau byw. ■<- PERYGL CHWYRNELLTJ.-Wrth farch- ogaeth motor-cycle heibio Hendre Mwyn, i gyfeiriad y Wyddgrug, brynhawn dydd Sad- wrn diweddaf, daeth Maurice Thos. Roberts, siopwr, Regent Street, Gwrecsam, i wrth- darawiad a modur mawr perthynol i deulu o Lerpwp; ac mor dost oedd ei friwiau druan fel y bu farw ymhen yr awr neu ddwy. Kid oedd ond chwech ar hugain oed. SIR Y MEN G-DYMAR hen stori un waith eto, sef llys chwarter Sir Feirionydd heb yr un carcharor i'w brofi a chadeirydd y Fainc yn cael p&r o fenyg gwynion. A dim ond dau garcharor oedd i'w profi yn llys chwarter Sir Fflint a diau, onibae fod y Sir honno'n nes i Glawdd Offa a'r Saeson, y buasai hithau heb ei dau, ac yn cael menyg gwynion. AM EICH BYWYD.-Galwyd pwyllgor Cyngor Eglwysi Rhyddion Cymru a,r frys i'r Mwythig ddydd Mawrth yr wythnos hon i ystyried sut y saif pethau gyda golwg ar gyflwyniad Mesur y Dadgysylltiad-ie, a'r Dadwaddoliad hefyd, er gwaethaf rhyw ddyrnaid o Ymneilltuwyr gwan eu gliniau -yn N by'r Cyffredin. Mr. Rd. Jones, Caer Sws, lywyddai, ac ymysg y rhai oedd yno ceid Syr Henry Lewis, y Prifathro Rees Bala-Bangor, a'r Proff. T. A. Levi, Aber- ystwyth. Diwrdd y trafod fu pasio pender- iad yn datgan ymddiriedaeth y byddai i'r Llywodraeth ddal at ei harfaeth i basio'r bil heb fymryn rhagor o ildio, ond gan awgrymu os caniata'r Aelodau Cymreig y gwyriad lleiaf oddiwrth y bil fel y mae ar hyn o bryd, y byddai'r peth yn fradychiad ar y genedl Gymreig, ac yn rhoi treth drom ar ffyddlondeb y Cymry i'r Blaid Rydd- frydol. FBSUR PEDW AR.-Dyma ddafadiJohn Jones, fferm Tan'rallt, Abergele, wedi bwrw pedwar oen a chan fod y famog yn rhy brin ei llaeth i ddigoni'r pedwar, y mae'r fiermwr tirion wedi llogi hogyn i ddiodi un o r pedwar a llaeth o betel; ac ymddengys fod y bychan yn ffynnu'n gampus ar ei ff hr. Pwy ond angbenfil o'r anghenfila fedrai fod yn frwnt wrth oen a phwy ond cigydd o'r cletaf fedrai ddal golwg ei lygad wrth ei ladd ?—Pwy biau'r englyn hwn i'r oen, ys gwn i ?-- 0 gylch ei fam yn llamu—'n iaoh yr Oen, Chwery ef o'i deutu Troedia'n bert—erioed ni bu Ei dlysach delw lesu." SEIBIANT I'R CORN.—Gwedi treul- io'i egwyl Pasg yn Llanystumdwy troes Mr. Lloyd George am Lundain brydnawn ddydd Mawrth, ac aeth tyrfa fawr i'w hebrwng i'r tren. Gwrthododd siarad yn gyhoeddus yn unman, gan bwyntio'i fys at ei wddf, ac awgrymu fod arno eisiau cael y corn hwn i drefn erbyn araeth fawr y Gyllideb a ddisgwylir ganddo yn Nhy'r Cyffredin gyda hyn. Y maent wrthi'n codi Clwb Rhydd- frydol yn Nefyn, ac y mae'r Canghellor wedi addo mynd yno i annerch ddydd yr agor. Aeth Mrs. George yn ei le i Gaer- gybi ddydd Mawrth, sef i agor Basar ddau ddiwrnod a gynhelid i ddiddyledu Clwb Rhyddfrydol y dref honno; ac wedi diolch iddi ar y diwedd, sylwodd y Parch. John Williams, Brynsiencyn, y gwyddai am un hen gwpl yn y dref oedd yn gweddio dros y Canghellor bob dydd "ac y mae hyn y'n rhywbeth," ebe'r Parch. J. W. Ond pe gwyddem y gwir, diau fod llawer Landlord a Thori'n gweddio'r un mor gyson droato, ond mewn ffordd bur wahanol, sef yn debyg i fel y gweddiodd rhyw hen rycbor Rad- icalaidd yn erbyn Disraeli- "Lladd o, Arglwydd mawr, achos chei di "mo dy grogi am wneud." DYCHWELIAD CENHADON. Y mae'r Parch. J. W. Roberts a'r briod (Lerpwl), a'r Parch. E. H. Williams a'i briod (Lladfair t G.) newydd gyrraedd adref o faes Cenhadol y Methodistiaid Calfinaidd yn yr Itidia- Aeth Mr. a Mrs. Roberts i Syithet saith mlynedd a banner yn oi, a dyma'u dychwaliad cyntaf. Cant flwyddyn o seibiant,jj ac o'u galw draw ac yma 1 annerch cyfarfodydd a dweyd hslnes o llwyddiant yr Efengyl. PWYTH I'R PWYLLGORAU.-Rhoes Mr. Wm. Jones, yr Aeiod dros Arlon- bwyth yr oedd ei h"isiau i bwyilgorau eis, teddfodol, wrth siarad yn Eisteddfod Llan- dudno Junction y Pasc. Er gwyn ydoedd fod y riarnau detholedig i'w h&drodd yng nghystlldleuon y piant yn rhai llawer rhy brodd a surbweh.—gormod o arogl gwely angau arnynt, nes eu bod yn niwedio natur y plant yn fwy na dim. Da chwi, ebe fu, detholwch ddarnau siriol, tebyg i Ddamhegion Esgob (a gyfeithwyd mor odiolog i Gymraeg gan Nicander). Cyfeiriodd hefyd at y dirywiad echrjdus sydd ar ein hen ganu penhillion rbagor fyddai. Fe goffai ef un hen Gymro fedrai ganu ri-bi di- res o bob un o'r pedwar inesur ar hugain gyda'r delyn. Y mae Mr. Jones yn ganwr penhillion gwych ei hnn ac a brofodd ei bwnc a'r bwyth heno drwy ymollwng i ddan- cos sut i g"nu awdi wrth gyfeifiant y delyn. A dyna beth goreu y cyfarfod, o ddigon. WRTH WELD YR HEN WLAD.—Bu trwp o newyddiadurwyr Lloegr ac Ysgot- land wrthi'n teithio a chyd-weld Gogledd Cymru'r dyddiau diweddaf. Dibennid y daith ddydd Mawrth diweddaf gyda gweld ehwareli'r Wyddfa, ac oddiyno i Fedd- gelert, Porthmadog, Pwllheli, Ysgol Amaethyddol Madryn yn Lleyn, ac yn y blaen. Ciniawyd hwy yn Ngwesty'r Royal, Caernarfon, nos Lun a phe gellid ei roi mewn geiriau, credwn mai rywbeth ya debyg i hyn fuasai'u syniad amdanom ni a'n paradwys Y mae mynyddoedd Ysgotland zew,-un obonynt, beth byniaag-yn uwch o dipyn na'ch Ciwyddfa chwi ond y mae'eh rhai chwi'n fwy 'sgythrog a brochus eu golwg, -yn union fel y bobl sy'n byw ar eu godre. Fe fyddai'ch pobl yn gryfach o gorff er's talm nag ydynt heddyw fe roisoch y goren i'ch uwd a'ch llyrnru, eich brywes a'ch siot, ac a'u newidiasoch am de a'r deisen 'rydym ni yn yr Alban acw wedi dal at ein bwyd ceirch yn well na chwi, onite fe fuasai'n chwisgi wedi'n lladd ninnau ymhell cyn hyn. Y mae'n dolydd ninnau yn Lloegr acw, ebe'r .papurau Seisnig, yn frasach a gwell at dyfu biff a bloneg; ond y mae'eh ffriddoedd llymion chwi yng Nghymru yma yn rhoi rhyw flas ar fyton nad oes gennym ni ddim a ddeil gannwyll iddo. Ac y mai cyffelyb wabaniaeth, yn feddyliol ac ysbrydol felly, rhwng eich pregethwyr a'ch beirdd a'ch gwerin lenyddol. Llifo'n araf a lleidiog eu Hiw y mae'n hawen a'n hafonydd ni acw; ewynu a brochu'n ddiamynedd wrth ruthro am eu Crewr a'u Cartref yn y mor mae'eh awen a'ch afonydd chwi. Ac fel yna y gallesid mynd ymlaen am oriau i ddweyd teimladau papuryddion Iloegr a'r Alban; ond dyma'r maker-up yn dyweyd fod y gofod am ben, na lie i'r un Hinell yn rhagor. Yn boeth y bo fo! a ftnnau mewn hwyl i frygawtha'm ffregod I Rhagor ar tudal 7.

MAES LLAFUR Undeb Ysgolion Sul M.C. Lerpwl a'r Cyffiniau. Bsboniad Dr. Owen Thomas ar yr Epistol at yr Hebreaid, 3/6. Eto, Principal T. C. Edwards, 2/ Eto, Parch. J. Morgan Jones, 1/6. Yr Epistol at yr Hebreaid, gan y Prif-athro T. Rees, M.A., Bangor eyf. i., pen. 1—7, Ilian Is. j cyf. ii., pen. 8-13, Ilian 1/- Llawlyfr ar Damhegion Crist (i rai dan25 oed, gan y Parch. M. H Jones. B.A., Ton, 1/- Llawlyfr y Parch. E. O. Davies, B.Sc., ar Ddamhegion Mathew," 3c. yr un, 2/6 y dwsin. Cwestynau ar y Chwa Penod Cyntaf yn yr Epistol at y Rhufeiniad gan y Parch. Griffith Ellk, M.A. Pris lc., trwYtY post la* eto. Ar y saith penod olaf pris Ita. trwy y peat 2e. I'w cael gan- Hugh Evans a'i Feibion. 358 STANLEY ROAD Y NEGESVOD CENHADOL DARLUNIADOL. Cylchgrawn Chwarterol Anenwadol, er lledaenu Newyddion Cenhadol. Pris 6ch. y flwyddyn, cludiad rhad. Congl y Plant o dan olygiaeth Mrs. (Dr.) P. Fraser, Bryniau Lushai, India. Golygydd :-Watkin R. Roberts, Bryniau Lushai, India Rhifyn Tachwedd yn barod. Dylai gael ei le ym aahob cartref Cymreig. Telerau arbennig i ddosbarthwyr. Cyfeirier SWYDDFAIR "NEGESTDD CHNHADOL," 21 High Ssrodt, Ctrnarvoa PAlAIS DE LUXE, LIME ST. LIVERPOOL. LLUN 111) BVW SfMUDOL Chwaethus, dyddorol, ac adeiladol as YN BARHAOL. 0 2.0 hyd 10°30 bob diwrnod o'r wythnos. euwoh pan y mynnoelt, ac arbomweb oyhyd ag y dymnnoch. a V* rhad heb dal rhtmg I a 6 yn yv Ovehestr Stalls, Pit Stall*, a'r Bras Cirdt. Myisedlad. 1. I.. » 6cb Yr Ail Gcmrif: RHAI GWERSI ODDIWRTH Y CANMLWYDDIANT Atodiad i'r Anerchiad o Gadair y Gymanfa Gyflredinol Drefnewydd; 1912. GAN Y Parch. JOHN HUGHES, Liverpool. PRIS SWI.LT. Cyhoeddedig gan: V t HUGH f.V ANS A'J FEIBION, 356-8 Stanley Rd., Liverpool. Dym9 < chwi g-,flp- am ddarlun Campus o'r. Gwir Anrhyd. D. l Loyd George sef adlun (Autotype Reproduction) .'r llun a Baentiwyd ohono 'gan Mr Christopher Williams. Yr adlun i'w gael gan HUGH EVANS a'i FEIBION, SwyddfaV "Brython," 356 358, Stanley Road, Liverpool. Prisiau trwy'r Post, 7" x 10" 116, 14" x 20" 5/21"% 29 12/=, Postal Order i ganlyn yr Aroheb. 'Telerau neilltuol i Lyfr- werthwyr. At the Cross—Wrth y Groes SACRED SONG. I. CAN GYSEGREDIG. In Two Keys. For Tenor or Bass- WELSH WORDS BY The Rev. PETER WILLIAMS (Pedr Hir). ENGLISH ADAPTATION AND MUSIC|BY JOHN JHENRY. Copyright 6d. nett. Liverpool: HUGH EVANS & SONS, 356-8 Stanley Road YR, IAITH (IYM RAEG El HORGRAFF A'I CHYSTRA WEN. D. Tecwyn Evans, B.A. Nid oes ei hafal < bawb awyddus I ddysgu siarad ac ysgrlfennu Cymraeg yn gywin Wete ei gjimwys I-ORGRAFF A CHYSTRAWEN. L Rhaglith. IL Dyblu- Cydseiniaid. HI. M H," "Ft," a Chydseiniaid Ereill. IV. Ai-Ei Au-Bu AA "A.U E- Y," eto V. Y Blaeuddodiftd Di- Dy- An- VI. Yn." VII. Rbai Ffurfiau a GhraDau Cyffredin. VIII. Etc (parhad). IX. Y Rhagenwau Pertbynacol (Relative Pronouns). X. Y Modd Dibynnol (Subj unetivo Mood). XI. Berf-Enwau (Verb. Nouna). XII. Brawdkiseu Synal a Chymysg. XIII. Y Ferf ey Gweithradydd (Vsrb and Subject). XIV.) Rhrv (Gander). XV. Aoen a Phwyskus. XVI. Nodion. 2-CYMRAEG Y BIBL. I Orgraff. IL Cysferawan. in. Ffurfiau Anghyffrodin. 3.—GEIRFA. Pris mewn Llian, Is. 6ch. Hugh Evens ai Feibion, SwyddfaV u Srvthon.*

Mae'r "sgwrfa" yn rhy dost i fod yn wir effeithiol. Ond honna'r ysgrifennydd mai ei amcan ydoedd gwneud lies, trwy ddad- ansoddi'r cynhyrchion a gynhygir fel saf.n barddoniaeth yn yr oes oleuedig hon Pryddest arobryn, fil o linellau, gaiff ei sylw fel enghraiffto waith "bardd newydd" y pryd hwnaw-1895. Mor bell ag y dy wed yr ysgrif hon, Did oes yn y Bryddest ddim da yn trigo, oddigerth cyflawnder o iaith. a chordeddiad o eiriau. Ni cheir lie i gredu fod y tan dwyfol wedi cyffwrdd unwaith A- enaid y Bardd wrth ei chyfansoddi; nid yw ei hiusawdd, ei harddull, ei hieithwedd, ei meddylddrychau, na'i ff ugyrau yn ddinam. Danghosir ei bod yn gymysgedd annheil- wng o gylielybiaethau aflednais ac anaddas, o ailadroddiadau blinderus, anghysondebau amlwg, a thrwstaneiddiwch anesgusodol. Methodd yr adolygydd yn lan a chanfod ynddi yr un gradd o naws neu eneiniad I barddonol-er fod y tri beirniad gosodedig wedi ei chyhoeddi yn gwbl deilwng o'r Goron genedlaethol. "Mae yn traethu yr hanes, bid siwr, yn egniol, mae yn llawn 13 orwylltedd trystfawr, mae yr afchrawiaeth yn ddeheuig; ond nid ydyw byth yn ym- godi uwchlaw traethawd odledig." Onibai eu bod mor eithafol, gallasai llawer o'i sylwadau wneuthur daioni mawr. Er enghraifft, danghosir afresymoldeb y gofyn am "fiI o linellau" mewn pryddest, gan awgrymu fod y fath feithder yn gorfodi yr ymgeisydd i barhau i ganu wedi i'r ysbrydoliaeth ei adael; nodir allan y duedd anhapus o ystrydebu ar enw y Bed Dwvfol yn y cysylltiadau hyn ac angenrheidiol yw'r rhybudd i wylio rhag cymysgu ffugyr- au, a arweinia yn ami i ffolineb chwerthin- llyd. Ond gosodir allan y diffygion mor oganus gan Elphin, fel mai anodd osgoi'r argratt tod. yn hoff ganddo feirniadu a chon- demnio. Pan ddaw chwerwder wermodaidd i mewn i'r feirniadaeth try tosturi'r dar- llenydd at y sawl fydd dan yr ordd ac o deogys beirniad "eneidlym" fyrdd o frychau yn llygaid ei frawd, amheuir a oes trawst yn ei lygaid ei hun. Dosbarth arall ffrewyllir yn ysbeidiol gan Elphin, yn Saesneg ac yn Gymraeg, yw pregethwyr yr Efengyl-ac yn enwedig eiddo un o lwythau Israel," na roddasant eu nawdd fel y dylasent i'r Eisteddfod. Un o'r cyfleusderau diweddaf gafodd i arfer y wialen atynt hwy ydoedd wrth draethu ar y "Y Ddrama yng Nghymru," ynglyn ag Eisteddfod y Fenni, y llynedd. Ei gwyn ydoedd fod y pulpud ar ffordd y ddrama yn y wlad, ac fod y rheswm am hynny'n codi oddiar achos anianol, hunan gar ac ariannol, —ofn eolli'r gynulleidfa, a thrwy hynny golli eu cyfraniadau. Anodd fyddai dy- feisio a gwneud cyhuddiad haerach ac angharedicach ac un ydyw nas gellid ei brofi heb fod y cyhuddwr yn medru barnu cymhellion dynion. Un o'r dramodau cyn- taf yn y cyfnod presennol yw eiddo Elphin ei hun, sef Y Bardd a'r Cerddor," a ym- ddanghosodd yn y Geninen am 1895. Cys- tadleuir ami mewn mannau yn y rhagbrawfau ar gyfer Eisteddfod Bangor ym Medi. Perthyn iddi rwgoriaethau amlwg, a chyfleir gwersi gwerthfawr drwyddi. Gwneir hi i 1< fyny o dair act, gyda phedair golygfa ym- hob act. Y bardd yw Ap Ceridwen o Nant fran, a gelwir y cerddor yn Handel Jones. Enwau awgrymiadol ereill ar gymeriadau yw Gwenieithog Roberts, George Wooden- head, Awenydd Gwâr, Arthur Spooner Thomas, Prydydd Paradwys, Gwylfardd Gwalia, Crotchet Williams, Ap Taran, Dryw Bach, Hu Gadarn, Baldorddwr Ben Beirdd. Adnabyddir ycymeriadau wrth eu henwau, a gwelir ar ba ochr y safant yn y ddadl. Mae'r syniadau yn hapus a naturiol, a dywedir rhai sylwadau gogleisiol iawn. Iachus hefyd yw'r portread roddie o lawer math o ddyn, a dosbarthiadau o ddynion, megis anghymreigrwydd aelodau pwy] Igor Eisteddfod cignoethni cystadleuwyr bost hunanol, hollwybodo] yr arweinydd cerdd- orol Handel Jones, ac yswildod y bardd cadeiriol Ap Ceridwen a gofelir, yn union- gred, am ddwyn i mewn ystori garwriaetbol a ddiwedda'n ddedwydd ym mhriodas bardd y gadair â. Gwenllian Paw, un o rianedd teilwng y fro, Dichon fod y cym- ( eriadau yn hytrach yn lliosog, ac fod gofyn I am newid y golygfeydd yn rhy ami; gwna hyn hi yn drafferthus a chostua i'w gweithio allan yn foddhaol. Ond comedi gampus ydyw ac fel rhagredegydd, rynnodd dyrfa ar ei hôl. Yr un pryd, nid da rhy o ddim a hawdd canfod fod Cymru, am ryw dymor eto, wedi ymwerthu i'r math hwn ar chware. Nid ydym yn hyderus y megir glewion o gymeriadait yn y ffordd hon heb sobrwydd meddwl- a wanheir gan waith y bobl yn codi i fyny i chware—ni thynnir allan holl ymadferthoedd cenedl i gyflawni .ei gwir genhadaeth. CLWYDYDD. I