Y Brython

DYDDIADUR.. I MEHEFIN 18, 14—Cyfarfod Pregethu, Vittoria Street MEDI 19—Eisteddfod Gerddorol yn y Twr, New Brighton HYDREF 14, 15—Oymanfa DdirwestoL Gwynedd yn Lerpwl 23, 24, 25-Cymanfa Bedyddwyr Lerpwl a'r Oylch TAOHWEDD I-Cyfartod Cystadleuol, Mynydd Seion 13—Darlith gan Elfed yn Chatham Street 14-15.-Cyfarfod Pregethu Chatham Street 19-Eisteddfod Qadeiriol yn Central Hall, Llundain 21—" Parsifal gan yr Undeb Corawl Cymreig 24-Cyfarfod Cystadleuol Anfield Road t8-Cyfarfod Cystadleuol Unedig yn Nouglas Road RHAGFYR 10—" Y Messiah gan yr Undeb Cerawl Cymreig -1915.- IONAWR SO-Cyngerdd yr Undeb Corawl-Clara Butt, etc CHWEFROL O-Eisteddfod Plant Bootie MAWRTH 20-Cyngerdd yr Undeb Corawl Cymru, 6c. Mehefm 11—Eisteddfod Gwyddelwern Mehefin 20—Eisteddfod Pontsrdawe Gorfl. 2-Gwvl Gerddoro! Ca«teil Harlech Gorfl 13—Eisteddfod Gadeiriol Rhosllanerchrugog Gorff. IS-Eisteddfod Connahs Quay Awst 3-Eisteddfod Corwen Awst 7—Ei-teddfod Gadeiriol, Glannau'r Ystwytk: Medi 7-12—Eisteddfod Genedlaethol Bangor Tachwedd 19-Eisteddfod Llundain

Cyboeddwyr y Cymod I Y Saboth nesaf. Y METHODISTIAID OALFINAIDD PMNOHS ROAD-10 a 6, H Harris Hughes DAVID STREET—10.30 a 6 R Prys Owen, Llangcfni FmoiARENCB ST-10 a 6 J Hughes DOUGLAS ROAD—10 a 6, W Henry CHATHAM STBKET—10-30 a 6, R R Hughes CROSS HALL ST.—10-30 a 6, J E Davies, Tretfynnon AXFIELD ROAD—10.30 a 6, J Daniel Evans NRWSHAN PARK-10 a 6, 0 Eilian Owen BOOTLE—1 N » R, 0 Lloyd Jones PABKFIELD—10-30 a 6, W Owen SEACOMBE—10-30 a 6, L Lewis GAR'STON—10-30 a 6. J Owen ROCK FICRR7-10.30 a 6, E J Evans WALTON-10.S0 a 0 J Owen WATERLOO—10.30 a 6, G W Griffith PEEL ROAD—10.30 a 6, R W Roberts EOOE LA.NE-10.30 a 6, D Jones WEBSTER ROAD—10-30 a 6, W M Jones LAIRD STREET—10.30 a 6. J T Rowlands, Llanfeehell WOODPHTTRCH ROAD—10.30 a 6. W 0 Jones Nitw BRIGHTON—10.30 a 6, Hywel Parry, Llandegla WEST KIRBY—II a 6-30, SOUTHPORT-10.30 a 6. R Davies HTTTTON QUARRY—10.30 a 6 Isaac Owen WHI3TOT>— 10.30 a 6. Owen Jones, Wigan ST. HELENS—E M Fisher, Brvmbo Sr. HELENS JUNCTION—D Jones-Hughes, Bootle BANKHA.LL-6.15, G J Williams, Birkenhead ELLESMERB PORT—10.30 a a. RUNOORN-10 a J H Hughes UPPER WARWICK STREET-ti-15 Griffith Jones WIGAN—2-30 a 6. Griffith Evans Lerpwl ASHTON IN MAXERFIELD-10 a 0, Cyfarfod Gweddi SMITH STREET-6-15, Cyfarfod Gweddi SKELMERSDALE—10.30 a 6. William Hughes, Lerpwl MIDDLESBROUGH10.30 a 6. SUNDERLAND-I 0.30 a 6, M R Moses SPENNYMOOR—10-30 a 6, W Williams ELDON-10-30 a 5-30 T J Owen EASINGTON—10-30 a 6. J T Williams YR AGHOSIOIT SEISNIO. OAKFIELD ROAD-10.45 E G Miles, 6.30 T G Owen EVERTON BROW-10.45 a 6.30 D W Morgan 047UAJUNB ST—11 a 6-30, J Talog Davies SPELLOW LANE—11 a 6.30, G R Jones BuEZII HILL-ll a 6.30 H Rldetaalgh Jones ORRELL, BOOTLE—11 a 6.30. J Howell Evans LISCARD-IO.45 T G Owen, 6.30 E G Miles WILLHEB RD—10.45 a 6.30, D W Williams,*Gwersyllt YR ANNIBYNWYR TABBRNAOL—10.45, T D LI Morgan, 6-30, 0 L Roberts PARK RD—10.30, W Roberts, 6 J Vernon Lewis Gaon STRBICT-10.30, W A Lewis 6-15, D Adams CLIFTON RD-10.30 a 6-15, E Aman Jones. Ceinewydd GT. MERSEY ST.—10.30, D Adams, 6. W A Lewis MARSH LANE—10.30,Robert Jones 6. HMarry, Ellesmere KENSINGTON—10.30 a 6. E Powell, Banaor TRINITY RD-10.80. J Vernom Lewis 6. W Roberts LISCARD-10-45, H Parry, 6-15, R Jones, Bala-Bangor VITTORU ST—10-30, 0 L Roberts, 2 30 a 6-15, T D Li Morgan, Beaumaris B-A. LMORAL ROAD-10.30 a 6, Hugh Jones HEATHFIELD RD—1030, Ysgoi. 2-30, D Adami PRESCOT-IO,30 a 6, LhUTBPORT-Io-30 a 6-30, T C Jones. Lerpwl BARLE8TOWN—10.30 a 5.30, Oyfarfod Gweddi GOLBORNB—10.30 a 5.30, W Jones Ashton ABHTON-IN-MAKEBCTBLD—10-30 • 5-30. Robert Eames. THATTO HEATH—5-30, John Griffiths, Ashton in M'fleld Y WESLEAID. AKFIELD—10.30, John Felix, ft, J E Williams SPELLOW LANTS—10.30 T 0 Jones 6 John Felix BOOTLE-10.20. W R Williams, 6, R J Williams EDGE HILL—10.30. R J Williams 6. W R Williams KNOWSLEY ROAD-lO.SO. J E Williams 6 T O Jones MYSTDD SKION—10.30 T Isfryn HUGHES 6, W o Evans BMKE.I;READ-10.30. W 0 Evans. 6, T Isfryn Hughes WIDNES—10.30 a 0, A Owens GARSTON-2.30, W 0 Evan" t. W R Willioms EGREMONT-ID-45, J Lloyd Jones, ft T Hughes ASHTON-IN-MAXEBJTBLD—10.30, J M Williams 0, B J Parry EA?MSTOWN—10-30, Cyf Gwnddi 5.30, ¡Hugh Ourry?'? GOLBORNB—2 a 5.45. J M William# SPRJNG Vn:W-2 S J Parry 6. R Carr LEIGH—10.30, E J Parry 5-45, Cyf. ST. HELENS-10-S0, Hugh "rry 5 ^««h Roberts Y BEDY. YR. N EVERTON VMLAOR-10 30 F> D Powell WINDSOR ST—10.30 a 6 Thomas Shanklana -ngor BOTJSFIELD STREET-10.30 a 6, M Griffiths V WOODLANDS—10.30 a 6.15, T NAVIW BDGE LAV2-10.30, it 3 II Roberta BALLIOL ROAD—10.30 P Williams 0, W Thomas REACOMBE-10.45 a R Llov-d PALMERSTON DRIVE—ifr-so, L W Lewis, 6, W Wynne EOLWYS RYDD Y CYM^T v CANNING STREET—10-30 E Evans 8 >V"o Jones HIGH PARK ST—10-30, R Thomas d, D Davies BOOTLE- 10-30, W O Jones 6 BIRKENHEAD—10.30, D Davies 0, R T Roberts DONALDSON ST—10-30 a 6, W Thomas, Banger j YR EGLWYS SEFYDLEDI0 DEWI SANT—11, a 6.30, R D Hughes 48APH 3AXT—10.45 a 6.O. WiUiam Owen L PMNIOL SANT—ll a 6.30, W WiiUams *J WINIFRED S4.r-ll a 6.30 J Davies

Angladd y Parch. JONATHAN JONES, LLANELWV. CLEDDIP y gwr annwyl a'r pregethwr da a'r Ilenor rhagorol uchod ddyddSadwrn diweddaf. Darllenwyd wrth y tý gan y Parch. R. Will- iams (Tywyn) gweddiwyd gan y Parch. R. Richards (Rhyl); yna aed yn orymaaith. i'r capel (yr hwn oedd yn Hawn ), y gweinidog- ion a'r blaenoriaid yn gyntaf. Cyn dechreu'r oedta, cnwaraeodd Aliss Lloycl, Arsyilia, y Dead March. Darllenodd y Parch. J. Roberts (Rhyl) gweddiodd y Parch. J. D. Jones (Gellifor) yna cafwyd gair gan y llywydd (y Parch. O. Owens). Darllenodd Mr. W. G. Jones lythyrau oddiwrth amryw yn datgan ou gofid na allent fod yno,—oddiwrth Mr. J. Herbert Lewis, A.S. (oedd ar y Cyfan- dir), y Parch. Evan Davies (Trefriw), Syr Herbert Roberts, y Parchn. T. E. Williams (Mostyn), G. Havard (Rhyl), J. Owen 1  -? I I (Anheid). huaradwyd gan y Farehn. I-ewis Ellis, Evan Jones (Dinbych), J. Puleston Jones, M.A., J. D. Owen, 'Mr. D. S. Davies, a'r Parch. E. J. Jone8. Terfynwyd gan y Parch. W. M. Jones (A.). Wrth i'r dyrfa fyned allan, chwaraeodd yr organydd ddarn cyfaddas. Yr oedd yna dros 16 o gerbydau a nifr fawr iawn yn cerdded. Wedi cyrraedd y Cefn, dechreuwyd y gwasanaeth yno gan y Parch. R. Jones, Casia. Cafwyd gair gan y Parchn. D. Jones (Rhuddlan), ac Ed. ThomaS (Llanrhaeadr), yr hwn oedd wedi dechreu yr un adeg ag ef, ac yn cael ei dderbyn yn yr un Cyfarfod Misol, ac yn cydletya ag ef tra yn y Coleg ac er ei fod ef wedi bod yn symud cryn dipyn, nid oedd meithter ffordd nac amser wedi oeri dim ar y cariad. Dygodd dystiolaeth uchel iddo fel lienor. Terfynwyd trwy weddi gan y Parch. W. Lloyd; adrodd- wyd y rhannau priodol wrth y bedd gan y Parch. O. Owens gweddiwyd gan y Parch. Enoch Anwyl. Dodwyd ei weddillion i orwedd wrth ddrws y capel, mewn man yr oedd ef wedi ddewis. Gyda galar mawr yr ymadawai pawb, gan deimlcrfod Gwr Duw wedi eu gadael. Diolcha'i annwyl briod yn garedig i bawb am eu cydymd imlad yn ei phrofedigaeth. Nos Sul, preg thodd y Parch. Enoch Anwyl br geth g, ffa yn y Cefn a nos Fa wrth, gan y Parch. Puleston Jones, M.A., yn Llanelwy. Dyma'r prif alarwyr :—Mrs. Jones (priod); Mr. William Jones (Rhuthyn), Mr. Robert Jones (Liverpool), Mr. Joseph Jones (Rhu- thyn), Mr. David Jones (Llanfair D.C.). brodyr Mis? Jones (Tywyn), Mrs. Coburo (Tywyn), Mrs. Joseph Jones (Rhuthyn), chwiorydd yng nghyfraith Mr. a Mrs. Morgan, Liverpool: Mr. R. J. Wright (Edin- bnrgh), Mr. E. S. Davies (Liverpool), Mr. G. H. Jones (Rhuthyn), Mr. David Roberts (Liver- pool), neiod Mrs. John Davies a Mrs. William Jones (Rhuthyn), nithoedd Mr. a Mrs. D. Davies, Trefnant Mr. Thomas Jones, Colwyn Bay Mr. Charles Jones, Abergele. Gwelwyd y rhai hyn yn yr angladd :-Dr. H. Lloyd, ei feddyg; y Parchn. 0. Owens, (llywydd y Gymanfa Gyffredinol, 1.915), J. Puleston Jones, M.A., John Jones (Casia), R. Jones (Casia), Enoc Anwyl (Adfa), E. J. Jones, R. Richards, J. Roberts, W. Lloyd, E. W. Evans, Lewis Ellis, J. Glyn Davies, M.A. (y Rhyl), Parry Jones (Cefn Beren), Ernest Jones a R. R. Parry), Mr. Gwilym Howell Jones (Coleg Aberystwyth), James Richards (Gyffylliog), E. M. Roberts (Rhiw), Ed. Thomas (Llanrhaeadr), Pierce Owen (Rhewl), J. D. Jones (Gellifor), J. D. Owen (Bodffari), Dr. Jones Parry a Charles Will- iams (Prestatyn), R. P. Hughes (Dyserth), David Jones (Rhuddlan), Dr. Roberts a H. T. Owen (Rhuallt), R. Williams (Tywyn), T. R. Jones (Caerwys), W. H. Jones, J. P. Jones, Evan Jones, D. E. Jenkins (Dinbych), W. Foulkes (Bodffari), W. M. Jones (A.), R. Kendrick (W.), Llanelwy, D. W. Davies (Ficer), Mri. D. S. Davies, Y.H., Plas Castell T. D. Jones, Y.H., J. Jones, W. Jones (Rhyl), W. Jones, Ezra Roberts, R. Roberts (Rhuthyn), Charles Mansbridge, T. Jones (Noddfa), Owen Williams, Y.H (Bodfhri), R. Jones (Probate), J. Jones, W. Williams (Abergele), W. Morris, Y.H. (Rhuddlan), W. G. Jones, Morgan Williams, M. Roberts, J. P. Jones, E. O. Evans, R. Hughes (chwe blaeror eglwys Llanelwy), David Hughes ac Annwyl (Caerwys), Davies (manager y N. P. Bank), Emrys Jones (fferyll- ydd), Arthur Ellis (Accountant, Sir Gaer), a thyrfa rhy liosog i'w henwi bob yn un. Un a'i hadwaenai yn dda a ddywed fod yr awydd am bregethu ym Mr. Jones er pan yn 8 neu 9 oed. Clywodd ei chwaer ef yn yr oedran cynnar hwnnw yn pregethu i'r fuwch frith dosbarthai bennau ei bregeth yn ol y gwahanol liwiau neu smotiau oedd ar y gwartheg. Pan tua 12 oed, cystadleuai yn Rhuthyn mewn araeth ar Ddisgrifiad o ddyn meddw ond ymddengys mai i'r cyfeiriad o bregeth ddifrifol yn erbyn meddw- dod fe] pechod yr oedd ei arawd ef. Meddai ar ddawn nodedig i adrodd sylwadau yr hen bregethwyr, megis y Parchn. J. Hughes (Gwyddelwern), John Wynne (Llansannan), John Foulkes a W. Evans (Rhuthyn), H. Hughes (Abergele), W. Morris (Rhuddlan), -J. Davies (Nercwys), R. Edwards (Wydd- grug), ac Emrys Evans (Cotton Hall). Dywed ei frawd (Mr. R. Jones, Woodbine Street, Kirkd le) nad anghofia byth OrSenna 1866, pan y daeth yr ymadawedig ato ganf ddweyd, Robert, mae gen i eisieu i ti wneud cymwynas a mi. Mae gen i eisieu i ti ddod aare 1 iielpu fy nhad. Mae Joseph a Dafydd, fel y gwyddost, yn rhy ieuainc i helpu fy nhad ar y fierm, ac mae gen i eisieu mynd i Lerpwl (i'r ysgol dan ddysgeidiaeth Mr. J. Hughes, Elm Bank)." Bu wrthi yn ymdrechgar iawn tra yn Lerpwl, ac yn yr ysgol dan Mr. Mills, Caerwys. Llanwodd bob swydd o bwys yng Nghyfarfod Misol Dyffryn Clwyd a chafodd y Sasiwn ufudd-dod ganddo i draddodi ar Natur Eglwys." Yn ei eglwys yn Llanelwy, profodd ei hun yn weithiwr gonest a gwas ffyddlawn yn yr holl dy. Pa beth bynnagellir roddi o glod iddo yn yr ariaser a fu, yr ydym yn credu yn onest ei fod eilwaith yn ddyn new- ydd yng Nghrist lesu wedi iddo brofiyn helaeth o fendithion Diwygiad E%.n Roberts a phair a sancteiddiodd ei dalentau ymhellach ydoedd ffwrn profedigaethus afiechyd parhaus a difrifol ei briod. Gwelsom of yr adeg yna yn wylo fel plentyn yn y seiadau, a'i sol dros gysegr Duw wedi tanio ar ol clywed un yn lladd ar ganiadau Seion wrtho, ac yntau yn credu fod y gwr hwnnw yn ymddangos yn bur brin oraen.gras ynefoedd Gorfodid ni i gredu ei fod yn cyflawni ei weinidogaeth, nid I yn unig yn y pulpud, ond ymhlith rhai gwrthgiliedig a phobl "o'r byd"; a phe croniclem y rhai a ddygwyd i mewn i'r eglwys ganddo, byddai yn destyn syndod ac cdmyg- edd. Byddai ei bregethau yn dwyn ôl darllen helaeth o waith y Tadau Piwritanaidd a byddai ganddo allu gwerthfawr iawn i wneud y pethau hynny yn rhan o'i fywyd ef ei hun.

Gyda'r Clawdd, I Sef Clawdd Offa. i 2 Gan GYMRO 0'1 EOORYN rw GAPN. •;> CYl\'fANFA .COED PO:E'I'H.-Dydd :M.t1wl'th a dydd,; Merchcr cyr y diwtddti, eynhaiiwyd Cymanfa Amxibynwyr Dinbych a Fflint yng Nghocd poeth. Nawn dydd M'awrth yr ocdd y gyn- hadledd, a diljaxwyd hi gan gyfeillach. Llyw- yddwyd gan y Parch. Morgan Davies, Aber- ge]e. Etholwyd swyddogion am y flwyddyn nesaf llywydd, Mr. S. Moss, Coed pocth ail-ddewiswyd yr ysgrifennydd, sef y Parch. T. Roberts, Wyddgrag. Cafwyd adroddiadau caionnog o'r gwahanol bwyllgorau, ac yr oedd yr ystadegaeth yn dra boddhaol-cynnydd ymron yr holl adrannau. Pasiwyd pender- fyniad ar undeb nes rhwng yr Eglwysi Riiyddion a'i gilydd. Pwnc y gyfeillach ocdd "Arfer duwioldeb gartref (I Tim v, 4). Agorwyd gan Mr. Arthur Rowlands, Rhyl, a siaradwyd ymhellach gan y Mri. Jor.ah Hughes, Rhos Boaz Jous (W.), Dinbych y Parch. R. W. Parry, Rhosymtdrc Dr. Oliver, Treffynnon J. Jay Jones (B.), Coed poeth; W. H. Humphrceys (M.C.), Coed poeil). James Charles, Dinbych. Cymanf a' r rhat d yn rhagorol ar y pwnc. Ychydig a wyddem y gelwid ar un o'r siaradwyT mor fuan o'ii plith' sef Mr. Boaz Jones, a fu farw bOI? 'r Sadwrn dilynol. Siaradai'n wresog a nerthol a f o, o bawb, a siaradodd rcddodd y pwj slais gorcu ar y gair Arfer, arfer duwioldeb gartrof. Ac y niae syrnudiad disymwth Mr. Jones i'r Wlacl Well wedi rhoi mwy o fin ar ei eiriau. Beth pe buasem yn gwybod, pan yn ei wrando, ei fod yn llefaru ar drothwv'r byd a ddaw ? Pregethwyd nos Fawrth a thrwy'r dydd dran- noeth gan y Parchr. H. I. Jones, Caer James Charles, Dinbych J. P. G-ough, Rhos H. Elfed Lewis, M.A., Llundain J. J. Will- i'lms. Pentre, Rhondda Gwilyrn Rees, B.A., Marthyt. GoRAiTa Y WESLEAID.—Cynhalicdd Wes- leaidCylehdaithCoed poeth euCymairfaYsgol- ion ddydd Llun cyn y diweddaf. Cyn y cyfar- fodydd cerddodd y plant, tua mil ohonynt, yn orymdaith trwy'r strycloedd i'r capel. Treul- id y cyfarfodydd i ganu, adrodd, holi a gwobrwyo'r plant. Y llywydd yn y pryn- hawn ocdd Mr. S. C. Hughes, Brymbo ac yn yr I-Lwyr y Parch. R. J. Parry, Bwlch gwyn. Y TE A'n DDVSGL ARIAN.—Derbyniodd y gantores swynol, Miss H. Egan, Cefn mawr, anrheg gan ei chydathrawon yn Ysgolion y Cyngor, Cefn mawr. Gwnaed to ac yna cyflwynwyd yr anrhog iddi, sef dysgl arian. Y meistr—Mr. David William.3, oedd yn y gadair, a chymerwyd rhan yn y cyflwyno gan Miss A. Morrison, Miss Roberts, Mrs. Hurst, a Miss Sali Jones. Canodd Miss Egan hefyd, a diolchodd iddynt i gyd am eu dymuniadau da iddi. CRETTHIO'R DYFFRYN.—Gwneir daxpar- iadau i agor pwll glo newydd yn yrayl Cefn y bedd. A bydd yn gaffaeliad mawr i weithwyr y gymdogaeth. Nid yw ymhell oddiwrth ddau bwll npwydd arall. Da gweled gobaith am waith i'r trigolion, ond chwith gweled wyneb Dyffryn prydferth Maelor yn hacru. YSFA SEISNIG.—Y mae Cwmni Drama Saesneg ar gael ei sofydlu yn y Rhos. Ai ysfa i Soisnigeiddio'r Rhos ywhyn etc ? Hyderaf y ceidw'r Rhos ei enw da fel. ardal ieithgar, ac na ato Duw i'r un ohonynt, na neb arall, wneuthur dim i hymvyddo'r llanw Seisnig orlifa't) gwlad annwyl ni. Nos Sul cyn y ddiweddaf, bu farw'r Parch. Isfryn Williams, gweinidog Eglwys Bethel (M.C.), Rhos. Nld oedd ond un ar ddeg a deugain oed. Daeth y diwedd yn ddi- symwth iawn, ond nid yn annisgwyliadwy i'r rhai oedd yn gwybod am anhwyldeb ei galon. Pregethodd y bore Sul diweddaf y bu fyw yn Salem (A.), Rhos, yn nodedig o rymus. Aeth i angladd yn y prynhawn, a bwriadai bregethu'r nos ym Methlehem (A.), Rhos: ond, ac yntau'n eistedd yn y gadair, ehedodd ei ysbryd Uednais at yr Hwn a'i rhoes. Gedy weddw a saith o blant i alaru ar ei ol. Nawdd Duw fo drostynt. Un o Drawsfynydd oedd Mr. Williams; ac wedi ei addysgu yng Ngholeg y Bala, fe'i hordeiniwyd ym Mhont- cysyllte a'r Fron. Gwedi tair blynedd yno, symudodd i Fethel, Rhos. Yr oedd yn bre- gethwr rhagorol, yn fardd da, ac o gymeriad diargyhoedd. Bu am chwe blynedd yn ysgrifennydd y Cyfarfod Misol. Claddwyd ym Mynwent y We'rn, Rhos, ddydd Mercher. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parchn. John Rowlands ac Evan Jones, Adwy, a chynhaliwyd gwasanaeth yn y Capel Mawr, a daeth llond y capel yno. Cymerwyd rhan yn y capel gan y Parchn. D. 0. Ellis, Llarl- fachraeth E. Mitchell, Ponciau darllenodd y Parch. Wynn Davies lythyrau oddiwrth lu mawr o gyfeillion Mr. Williams fethai a dod i'r angladd. Siaradwyd ymheUaoh gan y Parchn Wynn Davies; D. Hughes, Trawsfvnvdd R. Roberts, Rhostyllen R. E. Morris, Gwrecsam a Mr. E. T. John, A.S. Terfyn- wyd y gwasanaeth gan y Parch. W. H. Lewis, Beaumaris. Chwaraewyd y Dead March gan Mr. Emlyn Davies, yr organydd. Gwasan- aethwyd ar lan y bedd gan y Parchn. Thomas Jones, Rhostyllen, a Wynn Davies, a ohanwyd Bydd myrdd 0 ryfeddodau i derfynu. Yr oedd ugeiniau o weinidogion ac arweinwyr cref- yddol wedi dod i dalu'r gymwynas olaf i'r gwr annwyl a hebryngid i dy ei hir gartref. Y mae cydymdeimlad mawr a'i deulu, y weddw a'r plant, ac a'i dad a'i fam oedrannus. Cynhaliodd WesJeaid Tan y fron eu cyfarfod pregethu blyryddol y Sul a'r LInn diweddaf. Pregethwyd gan y Parchn. E. Mostyn Jones, Pwllheli, a R. W. Jones, Felinheli. Daeth cynhulliad da, a chafwyd gwleddcedd breision. Enillodd amryw o Faelor yma yn Eistedd- fodau'c, Llungwyn. Cipiodd C6r Meibion y WX y Hawryf ym Mhenarlag; rllOddwyd c;oeso cynnes iddynt ar eu dychwoliad o f es y frwydr a chladwyd yr arweinydd, Mr. Bennie Evans, ar ysgwyddau'i gyieillion trwy'r ystrydoedd.

CYNHELIR PERWERYDD-AR-DDEG I Eisteddfod Gerddorol FLYNYDDOL ■ MEUADB Y TWR, NEW BRIGHTON, ffi DYDD SckDWRN, MEDI 19eg, 1914. BEIRNIAID CFRDDOIZOL- -■AS iflilll II DAN PRICE, Ysw.. HARRY EVANS, Ysw. BEIENIAD YR ADRODDIADAU— Madame GWLADYS WILLIAMS, Rhaglen gyflawn i'w chael ond anfon stamp i'r Ysgrifennydd— LLLW WYNNE, 317 Walton Breck Road, Liverpool.

Am Lyfrau. I.Job fyripr-y vyth foio, Na gweniaith wrth ganmol. Spurrell's Welsh-English Dictionary. Edited by J. Bodvan Anwyl, with a preface by Sir Edward Anwyl. New Edition. W. Spurrell & Son, Carmarthen. 2 /6 net. —SYNDOD fod geiriadur newydd sbon yn dyfod yn ddidwrw o'r wasg ni chlywsom gymaint a son fod yr awdur wrthi. Tybed ai tro ym mywyd Cymru yw gorffen gwaith cyn son amdano-ysbryd Owen M. Edwards wedi lefeiixio'r llenorion ? Dyma'r geiriadur yn llyfr taclus, cryno, wedi ei argraffu'n rhag- or. 1, ac m bris isel,—gwaith llafurus, ao ymdrech deg, yn ol gofynion ein gwybodaeth heddyw. Nid ail argrafliad yw hwn, ond I cyhoeddiad newydd, yn rhagori yn ddirfawr ar yr hen bwtyn tew o lyfr fu yn ein gwasan- aethu ni cyhyd. Y mae 'r awdur wedi chwynu 1 llawer o eiriau a geir yn yr hen eiriaduron ar ol adeg Pughe, am eu bod yn ffiig-" Ptighe's splits fel y gellir eu galw, am mai Pughe a,'u gwnaeth ac nid ni ein hunain. Mae'n dda cael eu lie, ond ni ddylid gwrthod hyd yn oed gair ffug os ydyw ar gael mewn llenyddiaeth, megis y mae rhai yma ac acw ym marddoniaeth Eben Fardd a Dewi Wyn. Nid oes fath air a nigus," a geir hefyd yng ngeiriadur Davies, 1632,—camgvmeriad ysgrifennol ydyw am megys "—ond os arferwyd y gair gan y beirdd, mae'n iawn ei gadw. Mae cryn lawer o eiriau gwneuthur diweddar yn y geiriadur hwn, termau gwyddonol agos i gyd, a rhyw olwg anhaturiol arnynt, sydd yn haws eu hebgor. Mae'r geiriau a drinir yn perthyn i bob cyfnod ar yr iaith agos, a rhoddir ffurfiau llafar gwlad hefyd yma a thraw, fel cyrens I mewn torth frith. 0 ran geiriau yr hen len- yddiaeth, gellid, debyg iawn, ddisg-wyl ryw faint o amlieuaeth yr yr ystyron a gynhygir nid ellir pwyso ar beth mor frau ag ystyr wedi ei seilio yn unig ar ol a blaen, ond da ei gael serch liyrmy, oblegid mae'n debyg fod Syr Edward Anwyl yn foddlon ar bob ystyr a roddir. Gallwn oil, fawr a man, farnu'n wahanol i'r awdur a'i frawd heb friwio eu teimladau. Efallai, mai'r camgymeriad gwaethaf yn y llyfr yw rhuwch sieve rhif unigol rhuchion 'husks' ydyw. Ychydig iawn o eirdarddiadau a roddir, a gwell fuasai heb yr un nid dyma eu lie. Nid oedd eisieu esbonio tegell fel te gell mae'n erbyn synnwyr cyffredin ac fel y dywed Dr. Morgan Davies, nid ffyliaid anfeidrol oedd ein tadau." Ond yr oedd eisieu ifurfiau ereill y gair, sef tecell a tegil,' a ddengys yn amlwg darddiad y gair, sef teakettle. Nid yw'r awdur Uafurfawr yn honni fod ei yn gyflawn. Hawdd pentyrru geiriau o feirdd y 15fed ganrif na cheir mohonynt yma hawdd hefyd meddwl am lawer o eiriau da ar lafar gwlad na cheir mohonynt hwythau chwaith. Na feier mo'r awdur am hynny: nid oes neb yn feistr ar holl eiriau'r iaith mae gan y rhan fwyaf o'r rhai hynny sy'n ymegnioristudio'r iaith ryw stoc o eiriau nad wyr neb yn y byd banner cymaint amdanynt. Dyweder yn dda am yr awdur am iddo beidio ag oedi ac oedi or mwyn sicrhau fod pob gair yn y hyfr, nes myned yn benwyn fusgrell ar ganol ei dasg. Os nad ydym yn methu, mae rhyw faint o'r ystyron a roddir i'r geiriau hynaf yn waith ysgolheigion Celtaidd y Cyfandir. Mae'n hen gwyn gan yr ysgolheigion hyn fod y Cymry'n bur barodji ddefnyddio gwaith ymennydd pobl I ereill yn ddigydnabod. Ni fuasai'n fawr o beth cydnabod llafur o'r fath yn y rhag- ymadrodd. I Dyma'r ffordd i gael geiriadur oenedlaethol -fesul tipyn. Dyma gychwyn da. Aed rhywun eto ati i hel ychwaneg o eiriau i wneuthur cylrol fechan yn atodiad i'r gyfrol hon. Tro go sal fyddai pwyso ar Mr. Bodfan Anwyl ymgymeryd a'r gwaith, er ei ragoroced. -ffitiach rhannu'r llafur, Os cawn ni hanner dwsin o gyfrolau bychain fel hon, ac mor brydlon, ni fydd ryw fawr o frys am eiriadur eliffantaidd fel un Silvan Evans. J.G.D. Pobl Capel y Gro. Gan y Parch. O. Madoc Roberts. Pris 1/6, i'w chael gan yr Awdur.—Nofel fechan Gymreig, yn disgrifio bywyd crefyddol Cymru mewn pen- tref gwledig ydyw'r gyfrol brydferth hon. Y mae'n dwyn llawer o debygrwydd o ran cynllun a chynnwys i'r gyfrol arall, se; Ffyddloniaid Abercrwy, gan y Parch. O. Lloyd Owen ac eto, y mae digon o wahaniaeth rhyngddynt i gyfreithloni eu bodolaeth yn llawn. Y mae Mr. Roberts yn ysgrifenwr nodedig o ddiddorol, ac y mae ei ddisgrifiadau o fywyd crefyddol y pentref Cymreig yn fyw. Y mae yn gyfuniad prydferth o'r chwareus a'r difrifol. Ymddanghosodd rhai o'r penodau o wythnos i wythnos yn y Gwyliedydd Newydd ac y mae yn hawdd gennym gredu fod y rhai a'i darllenodd yn y cyhoeddiad hwnnw wedi datgan awydd cryf am eu cael yn gyfrol ddestlus fel hyn gyda'i gilydd. Nis gall en darllen beidio a gwneud lIes i ben a chaIon dyn. Cbir yma ami i ddam barodd i ni chwerthin yn iachus,ac yn ei ymvl ddarn arall barodd i ni golli dagrau melys iawn. Hyderwn y caiff y gyfrol gylchrediad helaeth y mae yn deilwng o'r pregethwr poblogaidd sydd yn awdur iddi O.L.

BARDDONIAETH GORONWY OWEN. ChweebedArgraffiad. Gyda Pywgraffiad byrr gan Pedrog a Llyfrbryf. Amlen, Is. Wedi ei rwymo ynghyda'r LIythvrau, mewn llian, 2s. 6ch. HUGH EVANS & SONS, SM-gs Stanley Read Liverpool j GWYL GERDDOROL CASTELL HARLECH Dydd Iau, Gorffennaf 2, 1914. I Cyfarfodydd am 10, 2, a 5.30. Yn yr Hwyr, perff ormir St Paul (Mendelssohn). Duw sydd noddfa (J. T. Rees). gan 2000 o Gantorion, 16 o Gorau ac offerynau. IDatganwyr— Miss SYBIL VANE. Miss ANNIE DAVIES. Mr, DAVID ELLIS a Mr. DAVID BRAZELL.- Trens rhad o bob cyfeiriad. Eisteddfod Godeirioi NEWMARKET, Gwyl y Banc, Awst Sydd, 1914. Prif Destynau: PRYDDEST (heb fod dros 200 llinell)-" A hwy & ranissant ei ddillad Ef." Gwobr, Cadair Dderw Gerfiedig. TRAETHA WD-" Sefyllfa Llaturwyr Amaeth- yddol o'u oymharu a^LIsfurwyr eraill." Gwohrt 15s. CORAU MEIBION-" Cydgan y Pererinion" (Dr. Parry). Gwobr, £ 12. CORAU CYMYSG-" DryIliwyd y Delyn" (D. Jenkins) Gwobr, £ 12. CORAU PLAlI-T-" Nant a'r Blodeuyn" (Tom Price). Gwobr, a. Rhestr gyflawn o'r Testynau, le. Ysgrifennydd-E. HUGHES JONNS, Ty Isa, Newmarket, Dyserth, S.O. DIRPRWYAETH Y GWASANAETH GWLEDIG. Yr Arholiad Dyfodoi. OLEROOD YR AIL DDOSBARTH, DIRPRWYAETH YSWIRIOL YR IECHYD CENEDLAETHOL (CYMRU) (20-25) MEHEFIN 18fed. Dyma'r dyddiad olaf a therfynol i dderbyn y ceisiadau; a rhaid eu gwneud ar ffurf- lenni y gellir eu cael hwy a phob manylion oddiwrth THE SECRETARY, Civil Service Commission, Burlington Gardens, London, W. DIRPRWYAETH Y GWASANAETH GWLEDIG. YR ARHOLIAD DYFODOL. Clercod Cynorthwyol (Abstractor Class) Dirprwyaeth Yswiroi yr lechyd Genedlaethol Cymru, 17-18) Gorffennaf laf. Dyma r dyddiad olafa tberfynol i dderbyn y ceisiadau a rhaid eu gwneud ar ffurflennl y gellir eu cael hwy a phob manvlion oddi- wrth THE SECRETARY, Civil Service Com- mission,. Burlington Gardens, London, W. MAES LLAFUR Undeb Ysgolion Sul M.C. Lerpwl a'r Cyffiniau. Esboniad Dr. Owen Thomas ar yr Epistol at yr Hebreaid, 3/6. Trwy'r post, 3/10. Eto, Principal T. C. Edwards, 2 Trwy'r post, 2,3. Eto, Parch; J. Morgan Jones, 1/6. Trwy' post, 1/8. Yr Epistol at yr Hebreaid, gan y Prif-athro T. Rees, M.A., Bangor; cyf. i., pen. 1-7, Ilian Is.; cyf. ii., pen. 8-13, Ilian 11- Trwy'r post, 1/2. Llawlyfr ar Damhegion Crist (i rai dan 25., oed, gan y Parch. M. H Jones, B.A., Ton 1 Trwy'r post, 1/2. Gwerslyfr ar Ddamhegion Crist gan y Parch. M. H. Jones, Ton Pentre. Pris 2g., trwy'r post 2tg. 1/6 y dwsin, gyda'r post, 1/10, Cwestiynau ar y Chwe Penod Cynh: yn yr Epistol at y Hebreaid gan y Parch. Griffith Ellis, M.A. Pris Ie., trwy y post 2' I'w cael gan- Hugh Evans a'i Feibion. 358 STANLEY ROAjD JOHN JONES" UNDERTAKER, 19 Preston Grove, ?ocKy Lane, Liverpool. Funerals Furnished on terms corl,nirigr?,conomy with best Quality. Satisfae^ Guaranteed. ))!)m!m!!m!)!)!mMmt)!m!!mtt!!m ? -?  Printed and Published the Pro. prletors, Hugh Evans and S. as, 356.8 S+unley Road, Liverpool, In. Ae County of Lancaster. Tel. ggi BooO ■. 'is