Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
USE KEENORA SELF-RAISING FLOUR for Pastry, Scones, &c., &c.
EISTEDDFOD NEW BRIGHTON.
EISTEDDFOD NEW BRIGHTON. Y Cymry n Mynd a Hi. ER gwaethaf tywydd gwlyb ac oer, dasth cynulliadau da i'r Twr brynhawn a nos Sadwrn diweddaf, i'r bedwaredd eisteddfod ar ddeg a gynhaliwyd yno. Mr. Llew Wynne oedd ei hysgrifennydd eleni eto, megis ar hyd y blynyddoedd Dr. McNaught a Mr. Dan Price yn beirniadu'^ canu Madame Gladys Williams yn beirniadu'r adrodd Madame Maggie Evans a Miss Millicent Richards yn cyfeilio a Mri. J. T. Jones, Humphrey Lloyd, F. D. Williams, a W. Cernyw Jones yn stiwardio. CYFARFOD Y PBTOHATO. jjyma r buddugwyr Unawd i enethod dan 16, Cherry Ripe (Horn), gwobr;el I a thlws arian Miss Gladys Duncan, Lerpwl, ac yn cael 88 marc allan o gant. Unawd contralto, May Night (Brahms), 91 11 6 a thlws arian Miss Myrtle Jones, Birkenhead—94 marc allan o gant. Can Ystum (Action Song), i blant dan 12,—1, £ 3, a thlws arian i bob un o'r parti 2, un parti ddaeth i'r gys- tadleuaeth, yr Excelsior o Goed Poeth, dan arweiniad Mr. E. J. Jones, ac a berfformiodd y Battle of Stirling nes boddloni'r bobl a'r beirn- iaid, a chael 94 marc allan o gant, a'r brif wobr. Adroddiad i feibion, darn o Richard III, gwobr £ 1 /1 /— a thlws arian Mr. Harry Ryecroft, Colne. Y Corau.-Daeth chwe chor plant i gystadlu ar A Lake and a Fairy Boat (Danhill), —gwobrau, 1, 95, tlws aur i'r arweinydd, ac un arian i'r aelodau 2, E3, a thlws arian i'r arweinydd. Yr oedd dau, os nad tri, o'r arweinwyr yn Gymry, ond un c6r o'r chwech ddaeth o'r Hen Wlad. Dyma'r rhestr, a'r marciau 1-Woodchurch Rd., B'head (G. D. Ker- mode) 94 2-Llanfihang il, ger Llanfyllin (C. E. Shimmin) 92 Claughton Girls' (Tom Lloyd) 89 Ellesmere Port (J. Weedal) 89 Gorse Hill, Stretford (J. Corlett) 86 Rhyl St. Mission, Bootle (J. Roberts) 77 Rhyfedd oedd clywed pob cor ond Llan- filiangel yn canu A Lake and a FERRY Boat. Cystadleuaeth dda oedd hon, a'r corau wedi cyrraedd gradd uchel ac er nad oedd dim dadl nad cor Woodchurch Road a gyfiawn haeddai'r brif wobr, yr oedd y cor bach gwladaidd yr arno o Sir Drefaldwyn yn dynn wrth ei sodlau. Pob llwyddiant i adar bach Llanfihangel y tro nesaf. Cystadlodd deg o gorau meibion ar The Assyrian came down (Cyril Jenkins), i'w ga.nu heb y berdoneg gwobrau—1, E15, a thlws aur i'r arweinydd 2, £ 8 a thlws arian i'r arweinydd 3, 95 a thlws arian i'r arweinydd. Un o'r deg ddeuai 0 Gymru, sef c6r Llanrwst a Threfriw. C6r o Accrington ganodd gyntaf. Yr oedd ei aceniad, meddai'r beirn- iaid, yn ganmoladwy, ond dim digon o fynd yn ei ganu, na digon o fawredd yn ei climaxes. St. Helens Gleemen gormod o fynd, y rallentando'n digwydd yn rhy fuan yn dda odiaeth wrth ddiweddu. Highfield (Run- corn) bas cyfoethog, llawn, pwyslais da, yn darigos gwelediad a chwaeth goeth diwedd y darn yn ardderchog. Blackheath bas da, ond y tenor braidd yn tueddu i garlamu a chwyddo darnau tawel heb fod cystal, ond y climaxes yn dda. Llanrwst yn agor mewn cyoghanedd nerthol; y darnau tawel yn dyner a thlws canwyd y moderato braidd yn gynt nag y cyfarwyddai'r cyfansoddwr, ond cyiiawnhaodd y c6r hynny drwy ei gyflawni mor effeithiol y lento ddim cystal mewn un man cymerwyd mwy o seibiant nag a ganiatai y cyfansoddwr ond ambell waith, meddai Mr. Price, yr arweinydd wyr oreu, ac felly yma. Perfformiodd cor Llanrwst yn fendig- edig ac er iddo glywed y darn yma lawer gwaith, tystiodd y bsirniad nas clywodd erioed mor berffaith o'r blaen. Ni chlywaf mohono'n well nes yr af i'r nefoedd," ebe fo. Todmorden diffyg uniad a theimlad a chyd- gord Canu flurfiol, heb argyhoeddiad. Manchester uniad a dull canmoladwy, a'r manion wedi eu caboli; y climaxes yn wan ond y diwedd yn ddwys fel y dylai fod. Nelson Arion ymosodiad grymus, canu da drwyddo, yn enwedig tua'r diwedd. Holme Valley braidd yn ddidrefn ar y dechreu, yn ddigon clir a bywiog, ond yn ansad ar adegau. Brierfield yn rhy ofnus a chaeth, ac h b fod yn ddigon mawreddog. Wele'r marciau :— 1-Llanrwst a Threfriw (T. R. Williams) 93 2-Nslson Arion (Lawson Berry) 91 3-ManChester (J. Kirkham) 90 Highfield (W. Shaw) 87 St. Helens Gleemen (Dr. Siddall) £5 Blackheath (E. Parkes) 82 Holme Valley (J. Silverwood) 81 Accrington and Church Co-Op (E. Whittaker). 80 Brierfield Wesleyan (G. Walmsley) 80 Todmorden (Harold Lees) 79 Gwledd gerddorol y prynhawn oedd datganiad Cor Llanrwst a Threfriw—anian yn drech na disgyblaeth. Gwnaed dramatic pause sydyn, megis distawrwydd dychrynllyd, wedi i'r delwau ddisgyn yn deilchion ar lawr eu temlau Didrefn oedd y cor ar y llwyfan llithrodd un neu ddau o'r aelodau i mewn wedi iddo ddech- reu canu, ond yr oedd y datganiad yn ddarlun byw. Clywyd rhuthr yr Assyriaid, swn y mor yn y nos ar draeth Galilea, a gwynt yr Hydref yn cwyno yn y coed. Clywyd anadl Arglwydd y Lluoedd yn yr awyr, a gwelwyd y gelyn yn diflannu fel niwl y bore neu eira'j anialwch. Teimlwyd braw a dychryn y ddwy linell olaf i'r byw :— the might of the Gentile, unsmote by the sword, Hath melted like snow in the glance of the Lord. A dyna guro traed a dwylo a hwre gan y lluaws Cymry oedd yn yr oedfa. I CYFARFOD YR HwYR. I Agorodd parti Coed Poeth a'u can ystum' The Battle of Stirling. Yna canodd y corau cymysg, saith o horynt (a) On Himalay (Granville Bantock), a (b) Lee Share (Coleridge Taylor) gwobrau 1, E20, tarian arian, gwerth £35, a thlws aur i'r arweinydd 2, f,10, a thlws arian i'r arweinydd 3, £5 a thlws arian i'r arweinydd. Dyma'r marciau 1-Colne Valley (Dr. Pearson, F.R.C.O.) 89 91 180 2-Gledholt(J. F. Sykes, F.R.C.O.)9I 85 176 3-Accrington (E. Whittaker). 89 84 173 Upper Hanley (E. Rathbone) 83 90 173 Hanley & Dist. (E. C. Redfern) 85 85 170 Nottingham (W. Wolley) 83 87 170 Pembroke Chapel (J. Hebson, L.R.A.M.) 82 82 164 Cyn traddodi'r feirniadaeth, arweiniodd Dr. McNaught y corau i gyd a'r gynulleidfa ar God Save the King, tra y codwyd llumanau Prydain, Ffrainc, a Belgium ac ypa, mewn ychydig eiriau, mynegodd ei OhwÏ!h Atgo' am y diweddar Mr. Harry Evans :— Efe," meddai, oedd i fod yma'n beirn- iadu heno, ac ni anwyd ei well erioed yn y gelfyddyd galed honno. Credaf hyn- ny'n ddiysgog er i mi glywed llaweroedd o bob cenedl yn beirniadu, ni chlywais neb mor alluog » theg ag ef. Gweithred dywell, annealladwy, o eiddo Rhaglun- iaeth, oedd ei daro i lawr ym mlodau ei ddyddiau, ar ddechreu ei yrfa, ac ef yn un o'r gwyr mwyaf ei athrylith a gododd Cymru erioed. Gwyddai'r deyrnas hon yn dda amdano, a phe cawsai fyw deuai cenhedloc,dd y byd i'w adnabod ond mae fy nghyfaill wedi ei gladdu, a bwlch yn fy enaid innau-bwlch a lenwir mewn rhan gan ei goffadwriaeth ber. Dyna sy'n aros i mi a llawer sy'n bresennol heno o'r gWr oedd mor chwith ei golli." Yr Adrodd a'r Vnawdau.—Enillwyd y wobr o £ 1/1 a thlws arian am yr adroddiad i ferched, Papa's Letter, gan Miss Emily Sun- derland, Manchester,hi'n cael 48 o 50 o farciau. Dau ddaeth i'r llwyfan i gystadlu ar yr unawd tenor, Ye people rend your hearts a phan ym- ddangosodd Mr. Griff Owen, gwyddai pawb mai iddo ef y syrthiai'r El 11 /6 a'r tlws arian, er i'w gystadlydd ganu'n dda. Dywedodd Mr. Dan Price na chlywodd erioed mo Griff mewn gwell hwyl. Wedi i Madame Gladys Williams adrodd The Kaiser and God (Barry Pain), enillodd Miss Ada Guest, Altrincham, f 1 11 6 a thlws arian am yr unawd soprano, All Soul's Day (Strauss). Sylwodd Dr. McNaught wrth feirniadu mai ffolineb atgas oedd gwrthod canu a pherfformio cerddoriaeth yr Ellmyn ar hyn-o bryd. "'A thing of beauty is a joy fo; ever,' meddai, although made in Germany." Mr. Llew Powell, Rhyd y mwyn, gafodd 90 o farciau o gant ar yr unawd baritone, Pipes of Pan (Elgar), a'r £ 1/11/6 a thlws arian. Clywsom fod y bari- tone aml-fuddugol a Ddyffryn Maelor ymhlith y pedwar cyntaf, ond heb gael lie ar y llwyfan.
IBasgedaid o'r Wlad.
I Basgedaid o'r Wlad. Athrofa Bala-Bangor. DYDD Gwener diweddaf, y 18fed cyfisol, cyn- haliwyd cyfarfcd Pwyllgor Gwemyddol yr Athrofa uchod yn Llyfrgell yr Athrofa ym Mangor, tan lywyddiaeth y Parch. D. Stanley Jones, Caernarfon. Ar 01 i'r Parch. J. G. Jones, Cana, Mon, ddechreu'r cyfarfod trwy weddi, ac i'r Parch. Keinion Thomas ddarllen y cofnodion, pasiwyd penderfyniad o gyd- ymdeimlad a theulu'r diweddar Syr Edward Anwyl, a fu'n un o gyfeillion ffyddlonaf yr Athrofa am fiynyddau. Cyfiwynwyd adrcddiadau yr is-bwyiigorau,a mabwysiad- wyd hwy. Cyflwynodd y Piifathro T. Rees, M.A., ganJyniad Arholiad yr Ymgeiswyr am dderbyniad i'r Athrofa. Ymgeisoidd wyth, a derbyniwyd y pedwar canlynol ar y prawf arferol: William Jones, Trefriw Griffith J. Jones, Borth, Aberystwyth D. J. Howell, Glandwr, Penfro a W. D. Evans, Heol Prior, Caerfyrddin. Yr oedd y ddau flaenaf wedi pasio arholiad y matriculation. Anerch- wyd hwy gan y Cadeirydd a'r Proffeswr J. E. Lloyd, M.A., Pasiwyd pleidlais o ddiolch cynnes i Mr. Thomas. Porthaethwy, am anrheg i'r Athrofa o ddarlun hardd (oil painting) o'r diweddar Barch. Richard Jones, Rhuthyn. Yn ei adrcddiad o waith y tymor, myoegcdd y Prifathro fed tri o'r myiyrwyr wedi d erbyn galwadau er y cyfarfcd o'r blaen sef Mr. Robert Jones, i Handbridge, Caerlleon; Mr. Owen Morris i Gapel Mawr a Hermon, Mon a Mr. R. H. Williams i Tyrhos a Fachendre, Penfro. Pasiwyd penderfyniad, argynhygiad Dr. R. W. Phillips, yn cael ei gefnogi gan y Parch. Peris Williams, yn llon- gyfarch yr athrawon yn wyneb y gwaith rhagorol a wnaed yn ystod y tymor. Dygodd y Prifathro gerbron gais a wnaed at y myfyrwyr i ymrestru yn y fyddin, a phasiwyd pender- fyniad yn mynegi nad oedd y Pwyllgor yn ystyried y dylai my'yrwyr sydd a'u hwyii ibau ary Weinidogaeth ymuno a'r Fyddin. Wrth gwrs, yr oedd pawb yn argyhoeddedig y g,llent gyflawni gwaith gwerthfawr dros eu gwlad yn yr argyfwng presennol mewn llawer cyfeiriad heb ymiestru fel milwyr. Cafwyd gan y Parch. T. Price Davies, Liscard, ad- roddiad o'r ymddiddar ga 3d a Dr. Pan Jones ynghylch Orial Bala-Bangor." Terfynwyd y cyfarfod trwy weddi gan y Parch. T. E. Thomas, Coedpoeth. Y Traws a'r Delyn. Nos Sadwrn, y 19eg cyasol, o dan nawdd pwyllgor yr Arddanghosfa, cynhaliwyd cyngerdd telyn yn Nhrawsfynydd. Cymer- wyd y gadair gan Mr. Evan Jones, County School, LIanrwst, yn absenoldeb Mr. D. Vihiite Phillips, Blaenau Ffestiniog. Arweiniwyd gan Ddewi Mai o Feirion,a Mr.D. Francis (y Telynor Dall o Feirion), yn canu'r delyn. Cloriannwyd y cystadleuwyrr gan Ddewi Mai, a gwnaeth hynny i foddlonrwydd pawb. Wele'r dyfamiadau Cystadleuaethi ra; dan 14 (y cystadleuwyr i ddewis eu halawon eu hunain) 1, D. Lloyd Jones, Blaenau .Ffestiniog 2, Madge Jones; 3, D. W. Morris 4, Glyn W. Morris 5, Lena Morris, Trawsfynydd. Cystadleuaeth i rai dros 14 a than 21 1, Caradog Davies, Blaenau Ffestiniog'; 2, Gracie Hughes, Blaenau Ffestiniog 3, Howell Jones, Blaen- au Ffestiniog. Y Brif Gy-stadleuaeth, i rai dros 21 oed 1, J. D. Jones (loan Dwyryd) Blaenau Ffestiniog 2, Richard Jones, Traws- fynydd 3, Arthur Ellis, Ffestiniog. Cyngerdd byr, blasus ac adloiliadol dros ben, a gresyn na buasai ychwaneg on trefi Cymreig yn cymeryd esiampl oddiwrth y cyngerdd yma er ceisio codi y Delyn yn ei hoi i'w hen safie Gymro. Nefyn yn gwneud ei rhan. GALLWN ninnau, bobl tref fechan Nefyn, ddweyd ein bod yn gwneud ein rhan i gynorth- wyo y gweiniaid clwyfedig yn y rhyfel. Yr ydym wedi anfon ein meibion allan i wneud a allont er cynorthwyo'r mihvyr ac hefyd nid ydym yn ol i neb mewn anfon arian a nwydd- au i'r rhai sydd yn dioddef, sef y milwyr clwyfedig. Cynhaliwyd tri chyngerdd i hyrwvddo Trysorfa Tywysog Cymru. Cynhaliwyd yr olaf Nos Fawrth ddi- weddaf cadeiriwyd gan y Parch. Dr. Knap. Y datgeiniaid ydoedd Miss Gwenonwy Griffith, soprano Miss Ethel Dyer, mezzo- soprano Mrs. Cynfelyn Jones, contralto Mr. Griffith Jones, tenor Mr. T. Nevin Jones, baritone cyfeilydd, Mrs. Dr. Griffith, Rhianfa. Trysorydd, W. Tlaomas, Y.H., Gerallt, a chafwyd un o'r cyngherddau goreu a gynhaliwyd yma yng nghof neb. Codwyd yr hwv 1 trwy i Miss Griffith ganu geiriau o waith Bryfdir, I ryfel, i ryfel yr awn," etc., nes i'r gynulleidfa ymuno drosodd a throsodd. Caf- wyd elw da iawn.
Advertising
DRINK ) u N DWYRYD TEA. The Tea of Old Time flavour.
Advertising
Beaty Bros Ltd. CELEBRATED TAILORS I I THE PREMIER LIVERPOOL FIRM — FOR Good Class Tailoring, AT REASONABLE PRICES. I ONLY ADDRESSES: I I London and Church St., LIVERPOOL. I Closed on Wednesdays at 1 p.m. Open all day Saturdays. mm Ill Ill iimim in II mil A > w'ch Llygaid yn eich blino? Yw pethau'n troi'n niwlog ac anelwig ? Dyna arwydd a rhybudd Ilethdod y Ilygad, a dylech gael eu hedrych rhag blaen eu gwaethygu wna'u hesgeuluso. Gallwn ni gyda'n hoffer fwyddonol ddweyd wrthych os oes amoch an^en gwydfau ac os felly, eich cyflenwi a'r rhat a barai fwyaf o les i chwi, Galwch heddyw: ARCHER a SONS Eyesight Specialists, I 73 LORD STREET. T I Sefvdlwvd I848. LIVERPOOL- P 'Phone-392S BanK. W* glimias & SOD, TAILORS 29 SOUTH JOHN ST., LIVERPOOL AIM AT 349 STANLEY ROAD, BOOTLE. MILITARY OFFICER'S UNIFORMS, SERVICE JACKETS, BREECHES, etc. 'Phone—580 Bootle. Ceinion Rhuddfryn Yn cynnwys pigion o'i englynion a'i gywyddau ,vffi O eu dethol gan ANTHROPOS, a than olyg- iaeth ei fab, y Parch, LEWIS MORRIS, Wrexham Ynghyda darlun o'r awdur, a nodiadau bywgraffyddol gan Dr. Cernyw Williams. Argraffiad Rhad (mewn amlen),*6cb Trwy'r post, 7o, HUGH EVANS A'I FEIB O'R MWG I'R MYNYDD- Llithoedd Goky Brythdn Oddicartref 34 0 LUNIAU FINWOGION CYMRU. 170 tudal. 2a, 6c £ o'r Swyddfa hon a chap bob L'yfr\?e:'thwr.fr\i- E: V IF YOU WANT REALLY OOTS ¡', f "<:). :¿i TRY LUNTS, 49 Paradise St; Liverpool. The Largest Stock of Boots and Shoes in Liverpool tc select from, for Ladies & Gentlemen, Youths and Boys School Boots in great variety. 1SK FOR IDRIS ?v% 's ?6 '?*s'y jt Table Waters In 9yphous and Bottles, SODA WATER. POTASH WATER. 6BJLYSBR WATER. LEMONADE »AY LINGER ALB. Ita., MIC. II)'()¡;S'& L ???F??? ?'U? ? ?. Co., Ltd., Northumberland St., LIVERPOOL Yr Ail Ganrif: RHAI GWERSIf ODDIWRTH Y CANMLWYDDIANT Atodiad i'r Anerchiad o Gadair y Gymanfa Gyfiredinol Drefnewydd; 1912. GAN T Parch, JOHN HUGHES, M.A. Liverpool. PRIS SWLLT. "^•hoeddedig gan: UGH EVANS A'I FEIBION, Stanley Rd., Liverpool ROBERTS 6 EOWARDS ESTATE' AGENTS, 64 KirHdale Rd., Liverpool Telephone: 2118 Roya'.