Y Brython

WANTED YOUNG GIRL for Office Work, recently JL left School. Welsh preferred. Bootle district. Apply Box 110 BRYTHON Office. Capel y Wesleaid. Claughton Road, Birkenhead. Cynhelir y Cyfarfod el Pregeth u blynyddol gjij: Dydd Gwener y Groglith, Ebill 2il. Gwasanaethir gan y Parch, 0. Madoc Roberts, BANGOR. Trefn y moddion-Bore am 10-30, pryn- hawn am 2-30, a'r hwyr am 6. Cesglir ym mhob oedfa at Drysorfa'r Ymddiriedolwyr. Darperir TE ar ol oedfa'r prynhawn, am OktVe" cheiniog yr un. "OfllBE OJ, WELSH. THE CALL TO ARMS is urgent, and young Welsh- men are needed to make up. the New Battalions of the Welsh Army Corps at LJan dudno. Liverpool has done well. but has not yet done its utmost. This appeal ss to YOU, my friend. Will you respond ? All infortnationa-ailable from W. O. THOMAS, 108 Robson Street, L'pool; or- R. VAUGHAN JONES, 52 Hertford Road, Bootle. Vsuol Amaethyddol Madryn Rhoddir cwrs o addysg i ferched ieuainc mewn trin llaeth, ymenyn, gwneud caws, cadw ffowls, magu gwenyn, &c. Dechreuir Ebrill 19eg. Gellir cymeryd gwrs o bedair i ddeuddeg wythnos. Tal am fwyd, llety, ac addysg, 10/- i 15/- yn yr wythnos. Ceir manylion cyflawn gan Mr. Evan R. Davies. Swyddfa Addysg, Caernarfon. J. HUGHES, TAILOR. 20 OXTON ROAD, 4^ BIRKENHEAD. Abo at Tel. No. 157y 21 lest JOateilais, M Price St.) Latest BeslgQ3, /HIPKCHHCHI Paitect Fit. r UP-TO-DATR <? U?CHeS? BTTLB8. Costumes QOOD ?? smp /??/ ?50/- SHIP. .^0 ??' Gentlemen I ?, from /? 45/- & 50/- ?? Ring up for Patterni? UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, ABERYSTWYTH. (one of the Constituent Colleges of the University of Wales). President—Sir John Williams, Bart., M.D.,D,Se.,G.O.V.O. Principal-T, F. Roberts, M.A, (Oxon), H.D. (Viet), Department of Instrumental Music. The above-named new Department is now open, to both male and female students. SPECIAL STAFF. M, Gaston Le Feuve, of the chola Oantorum, Paris M. Henri Delange. M. Camille Dolobelle. M, Charies Turbour. Madame L.Andre Barbier Classes will be held in Violin. Violincello, Vioia Cham- ber Music and < rchestral Classes, 1 heory ofI nstrumen tal Music. Singing. Ilia,, o. Sessional Con iposi, ion Fee, E12 Kegistration V ee, £ 1 Fee for a single couise, £212 I- per term, together with a Regrstration Fee of 10 Men stu- dents reside in registered lodgings in t e town, or at the Men s HostelWarden. H. H. Payne. Esq. M.A., B.Se. Women Students reside in the Alexandra Hall of Resi- dence for V/omenW arden Miss 0. P. Tremain. B.A. For full particulars respecting the Department a(n Hostels apply to J. H. DAVIES, M.A., Registrar. Printed and Published by the Pro prletors, Hugh Evans and Son. 350.8 Stanley Road, Liverpool, In the Coumty of Lancaster. Tel. 591 Bootle

DYDDIADUR I EBRILL. 1, 4-03,manfa y Pasg yn Palmerston Drive 2-Cyfarfod Pregethu Claughton Road (W) 2, 4—Cymanfa y Pasg yn Windsor Street 14—Oyriianla Ganu y Bedyddwyr yn Everton Village 17-Cyfarfod Cystadleuol Cylchdaith Oakfield 17, 18-Cyfarfod Pregethu yn Park Road 18-Cyfarfod Pregethu Clifton Road 24, 25-Cyfarfod Pregethu yn Everton Village 25-Cyfarfod Pregethu Edge Hill (W) MAT 8, 9—Cyfarfod Pregethu Woodlands 15, 16—Cyfarfod Pregethu Grove Street I MEHEFIN 20-Cyfarfod Blynyddol Ysgol Claughton Road (W) HYDREF 29, 30, 31-Cymanfa Bedyddwyr Lerpwl a'r Cyffiniau CYMRU. tÎc. Groglith-Eisteddfod Tat y Bont, y Bala Stùgwyn-Eisteddfod Llanuwchllyn MEHEFIN. 10—Eisteddfod Gwyddelwern AWST 2, S, 4, 5, 6,r7—Eisteddfod Genedlaethol Bangor

Cyhoeddwyr y Cymod I Y~Saboth nesaf. Y METBODISTIAID CAJJFINATDD Pntsoxs RD-10 a 6, J Pule-ton Jones, Pwllheli DAVID STILEET-10.30 a 6 T J Rowlands FITEOLARENCE ST-10 a 0. J Hughes DOUGLAS RoAj)-10 a (J, G W Griffith CHATHAM ST—10-30 a R R Hughes OKOSSHALL ST.—10-30 a «. J Llewelyn Hughes, Clynnog AwraiD ROAD-10.30 a 6, T J Williams, Rock Ferry NEWSHAK PARK-10 a R Aethwy Jones BOOTLB-10 a ft, D Ffoulkes-Roberts, Rhvd bach PABKFIELD-10-30 a 6. W Ffoulkes-Evans, Cynwyd RBACoMBA-10-30 a 6 J H Morris GAE8TON—10-30 a «. J Daniel Evans Roex Fimity-10.30 a 6. 0 J Owen WAITON—10.30 a 6, E J Evans WATIKXiOo— 10.30 a 6. W Henry PEIL ROAD-10.30 a 6.R W Roberts Edge LAKH—10.30 a T Alun Williamq, Talsarn WiBSTiR BOAD—10-30 a a. W Owen LAIRD STREET—10.30 a 6. R B Roberts, Tohiketown WOODCHTJROH BD—10.30 a W 0 Jones NEW BRIGHTON—10.30 a 6. 0 J Owen WEST KmBY-ll a 6-30, J Talog Davies SOUTHPORT-10.30 a 8, R Davies BUTTON QUAERT—10.30 a (%, John Williams WaiSTON—10-30 a 6 E G Jones, Ashton ST. HELENS-E James Jones, Rhyl ST HELENS JuNmoN-J Ltew. Hughes, Rhvd-ddu. BANEHALL—<5.15, BUDESMEEE PORT-10.80 a 6, D Watkins, Dinbych RUNCORN-10 a 6 UPPER WARWICK STREET—6-15 Chwaer Evans ASHTON IN MAKERFIELD-I0 a 6, Cyfarfod Gweddi LOWER IVY ST-6, SKELMERSDALB—10.30 a 6. WIGAN 2-30 a 8, David Hughes, Bootie SJflTH STREET-6-15, §UNDERLAND—10-30 a' 6, J Jones, Easingtos P1NNYMOOR—10-30 a 6, J Ll Williams MIDDLESBROUGH—10-30 a a. R P Jones ELDON—10-30 a 5-30 M R Moses BASINGTON—10-30 a 8. T J Owen YR AGHOSION SEISNIO. j OAKFIELD RD-IO.45 a 6.30 R H Morgan, Aberystwvth BV!ON Baow—10.45 a 6.30. Ifor Haet Jones OATSASINiI $?-I I a 6-30, SPILLOW LANE—11 a 6-30. G R Jones BBEEEB ITIT.L-ll S 8,30, S Bidehalgh Jones OSBBLL, BOOTLJ-l1 S,S04 LISOARD-IO.45 a 6.30 WILLMEB BD—lo.ifi a 6.30. J HHoward YR ANSTIBYNWYE TABEENACL—10.45 a 6-30. J H Hughes, Abertawe PARK RD-10-30 a 8. Gwel Gorsebank Road (B) GBOVE FIT-10.30, A T Evans -15, Lloyd Williams OLIPTOS RD-10.30 a 8-15, J W Rowlands, Coed poeth Gt. MERSET ST.—10.30 a 8, Rhvs T Williams MARSH LANE—10.30 a 6. Albert Jones KENSINGTON—10.30, G J Williams 6, D R Pugh, Porthaethwy Taixrry RD-10.30 a 6 W Roberts LISCA.RD-10-45, Lloyd Williams 6-15, A T Evans VITTORJA ST—10-30, D R Pugh 6-15, G J Williams BALMORAL RD-IO 30, Cvfarfod Ysgol 6, HBATHPIELD ED-IO-S9, Y?gol 2-30, Lloyd Williams E4E.I33STOWN-10.30 a 5.30, GJLBOBNB-lû-SO a 5.30, J P Davies, Crewe ASHTON-in-MAKERPIET.T)—I n-ao a 5-80, Cyf. Gweddio PRESOOT—10-30 a 6. G J Williams SOUTHPORT-11 a 6-30, John Evanq, Birkenhead FHATTO HIMATH-5-30. J Owens, Sutton Heath Y WESLEATD. OAKInELD-10-30, T Isfryn Hughes 6, R W Jones SPILLOW LANE—10.30, J H. Jones 6 T Isfryn Hughes BOOTLE-10.30, R W Jones 6, J Roger Jones JlDGJI RILL-IO.30, J Roger Jones 6, J Lloyd Jones KNOWSLEY RD-10.80 E T Hughes 6, P Lloyd MYNYDD SEION-10.30, D Tecwyn Evans 6. L Edwards BISKENHEAD—10.30, L Edwards 6 Ed. Davies WIDNES—10.30 a «. W Myllin Davies GARSTON—2.30, Edward Davies 6, T Hughes i B9R]I)[ONT-I0-45, Ed. Davies. 6 D Tecwyn Evans Y BEDYDDWYR. EVERTON VILLAGE—10 30 a 6. D Powell BOUSFIELD ST—10.30 a 6, Myles Griffith WOODLANDS—10.30 a 8.15. J Davies EOG. LANE—10.30 a 8, H R Roberts BALLIOL ROAD-IO.30 a 6. P Williams SEACOMBE—10.45 a 8.15 R Lloyd PAIMXWJTOV DRIVE—10-30. L W iewig, 8. E W Wynne GORSEBANK ROAD—10.30,§ W R Jones, Glyn Ceiriog 2-30,.Peter Williams (Pedr Hir), Bootle, 6 § 0 J Owen § yn Park Road (A) EGLWYS RYDD Y OYMRY. CANNING STREET-10-31), D Davies 6 W 0 Jones BTGH PARK ST—10-30. W 0 Jones. 6. D Davies BOOTLE—10-30 a 8 D D Jones, Trefiynnon BIRKENHEAD—10.30 a 6, DONALDSON ST-l30, R Thomas 8. Gwasanaeth Plant YB EGLWYS SEFYDLEDIQ Dswi SANT-11. a 6.30. R D Hughes ASAPH SANT-10.45 a 6.30, DWNIOL SANT-11 a 6.30, W Williams WINIFRED BAqT-11 a 6.30 J Davies

Basgedaid o'r Wlad. I 0 FRYMBO.—Drwg gennym gofnodi marw- olaeth Mr. Morris Roberts, 12 Bod Idris, Brymbo, ddydd Llun, Mawrth 15fed, yn 56 mlwydd oed. Treuliodd ran helaeth o'i oes ym Mrymbo, lie y bu'n aelod ffyddlon o gapel y Methodistiaid. Brodor o Lan'rafon, Llawr y betws, ger Corwen, ydoedd, mab y diweddar Owen a Margaret Roberts, Pen y bryn. Claddwyd ei weddillion ym mynwent Glan 'rafon, ddydd Gwener, Mawrth 19eg. Cyd- ymdeimlir a'i weddw, Mrs. Roberts, a'i unig fab, Mr. Owen Roberts, sy'n Bwyddog yn y fyddin erys yn Llandudno. 0 LANGYBI.—Yn ddiweddar, heb gymaint a chael dweyd gair, hunodd yn yr angau, Mr. Wm. J. Pritchard, y Llythyrdy, o'r lie hwn. Dilledydd ydoedd, o ran ei alwedigaeth. Yr oedd yn frawd i'r diweddar fardd Gaerwen- ydd. Yr oedd yntau yn ddyn meddylgar, darllengar, a lied wybodus. Cydymdeimlir a'r weddw a'r amddifaid, rhai ohonynt yn Llynlleifiad, a Birkenhead yna, mewn safle- oedd anrhydeddus. Yn dawel daeth y diwedd,—heb air byr, Heb wen, mewn tangnefedd Ei ffarwel oedd taweledd Ei Dduw ar obennydd hedd.-CYBI.. GWRECSAM.—Cymdtithoa Gorawl y Phil- harmonic. -Cynhaliwyd cyngerdd gan y c6r yma nos Wener ddiweddaf, y 26ain. Er fod nifer y cor yn llai nag mewn blynyddoedd blaenorol, eto yr oedd y datganiad yn hynod effeithiol ar adegau yn y gwaith dewisedig, Death, of Minnehaha, Hiawatha, rhan II, gan y diweddar S. Coleridgt- Taylor. Arweiniai Mr. R. Wilfrid Jones, A.R.A.M., yn ddeheig, yn cael ei gynorthwyo gan gerddorfa, organ a pherdoneg. Canai Miss Mary Pollock yr unawdau soprano. Teimlem ei bod yn ddof ar y dechreu, ond fel yr elai ymlaen cynefinai a'i gwaith a chanai'n bur effeithiol. Cantores ieuanc ydyw, ond disgwyliwn glywed rhagor amdani yn y dyfodol. Canwyd yr unawdau baritone gan Mr. John Foulkes, gyda medr neilltuol. Gwyddom i gyd am ei allu ef i fyned i ysbryd pob can. Miss Madge Owen oedd y contralto, cyfoethog ei llais, ac mewn hwyl da. Ailalwyd hi bob tro. Ond nis gallwn lai na chroniclo hanes un o'r aelodau yn canu ar gais rhai oedd yn bresennol. Er iddi ganu ar fyrder, yr oedd ei datganiad o Good Bye Tosti mor effeithiol nes bu raid iddi ganu eilwaith, a'r tro hwn cawsom Y Deryn Pur yn Gymraeg. Canodd y cor hefyd ran- gan Ymadawiad y Brenin, wedi ei threfnu gan Mr. Hubert Rowland Jones, mab Mr. Wilfrid Jones. Hoffem glywed y rhangan hon mewn gwyl debyg i Wyl Harlech. Buasai'n tanio ysbryd unrhyw un ond ei chlywed gan gor 0 3 i 4 cant. Y rhaglen fel a ganlyn :-How lovely are thy dwellings, Miss Pollock Ship- mates of Mine, Mr. John Foulkes (encor) Loudly Proclaim (Ymadaiuiad y Brenin), y Cor Flower of all the World, Miss Madge Owen (encor) The Death of Minnehaha, y Cor, Miss Mary Pollock a Mr. John Foulkes, An Irish Melody, Miss Madge Owen (encor) An old-fashioned town a If thou wert blind, Mr. John Foulkes (encor); Sona of Dawn, Miss Mary Pollock (encor) Beyond the Dawn, Miss Madge Owen (encor) Good Bye, Miss Lottie Thomas (encor ).—Gwrandawr. 0 FOSTYN.Dydd Tau, Mawrth 18fed, bu farw'r cyfaill annwyl Arthur Glyn Jones, yn 86 mlwydd oed. Yr oedd y teulu yn adna- byddus yn y lie fel masnachwyr. Bu'r tad farw ers mwy na 60 mlynedd, cadwodd y weddw a'i thri mab y fasnach ymlaen am rai blynyddoedd. Priododd y ddau ieuengaf a buont feirw. Bu farw'r fam, a rhoddodd yntau'r fasnach i fyny, a bu fyw flynyddoedd ar ei ben ei hun yr oedd wedi mynd i fyw ers ychydig at ei chwaer-yng-nghyfraith, ac ymddangosai'n ddedwydd iawn. Yr oedd yn cerdded yn ddedwydd o gylch y lie ddydd Mercher, ond bore dydd Tau cafwyd ef yn ei wely, wedi marw. Claddwyd ef ddydd Llun, ym mynwent yr Ymneilltuwyr, pryd yr oedd tyrfa fawr yn ei hebrwng i dy ei hir gartref. Mae'r teulu wedi bod yn ffyddlon gydag achos crefydd 0 oes i oes. Yr oedd y tad yn flaenor gyda'r Methodistiaid, ac yr oedd yntau wedi bod yn flaenor o gylch hanner can mlynedd. Dywedai un o'r gweinidogion yn yr angladd mai efe oedd y blaenor hynaf oedd gan y Methodistiaid yng Nghogledd Cymru. Yr oedd y teulu i gyd yn hynod am eu tiriondeb a'u caredigrwydd. Byddai hanes caredig- rwydd y fam yn werth i'w gyhoeddi yn llyfr.

0 LANGOLLEN. I Marw Sydyn.—Brawychwyd y fro gany newydd am farwolaeth sydyn Mr. Wm. Jones, Bryntysilio Lodge. Tarawyd ef a'r parlys bore ddydd Sul diweddaf yn yr Ysgol Sabothol, ar ol bod. yn bqli'r plant, a bti farw 9 ar gloch y nos. Bydd colled fawr ar ei ol yn eglwys M.C. Eirianallfc, lle'r oedd yn flaenor ffyddlon. Gedy un ferch i alaru ar ei ol. Bedydd Esgob.-Bore heddyw, yr oedd Esgob Llanelwy yn conffirmio nifer o bobl ieuainc yn eglwys y Llan. Disgwyl Gwybed yr Ha'Er gwaetha'r rhyfel, paratoir yn brysur ar gyfer ymwelwyr y Pasg yma, a disgwylir nifer ohonynt am ychydig ddyddiau o seibiant, er nad oes dim trAn rhad. Chwarae'r Dreflan. "—Bu Cwmni Cym- deithas Lenyddol Rehoboth, sef macwyaid Mr. A. Parry Morgan, A.C.P., yn chwarae'r Dreflan (Daniel Owen) yn Neuadd y Dref nos Iau ddiweddaf, a'r holl elw i'w gyflwyno at Gronfa Clydwch y Milwyr Cymreig. Hwn oedd eu perfformiad cyntaf, a mawr ganmolir yr actio drwyddo draw, er fod rhai, wrth gwrs, yn rhagori. Dylem deimlo'n ddiolchgar fel ardal i Mr. Morgan am ddal ati mor ddygn i'w hyfforddi a chael cystal gwledd i'r cynhulliad lliosog ddaeth ynghyd. Dyma'r cymeriadau o'r sawl a'u hactiai:— Mr. Pugh y Cartrefle Mr. J. W. Kyffin Mrs. Pugh, ei briod Miss W. Sybil Roberts Miss Pugh-Kit, ei ferch Miss SalJie Jones Robert Pugh, ei Fab Afradlon Mr. J. Hywel Roberts Susan, y Porwyn Miss Blodwen Jones Noah Rees, y gweinidog Mr. Ifor Evans Mr. Smart, blaenor- Mr. Henry Parry Mr. Bevan, blaenor Mr. Willie Roberts Ismael Price, crydd Mr. R. P. Owen Jim, mab Ismael Price Idris Edwards Dr. Ellis Mr. R. O. Davies Ted, hogyn ffarm Master Tudor Edwards Mrs. Enoc Jones, gwraig wcddw Miss Naomi Williams H m. J ones, dilledydd Mr. Rd. Edwards Jeremiah Jenkins Mr. Edward Rolant Benjamin Prys Mr. Rowland Edwards Becca Prys, ei wraig Miss A. J. Jones Plant y Square, Eric Edwards, Tudor Edwards. A dyma farn un o'r edrychwyr ar y cwmni a'r chwarae :—Act I, Gol. I-Gallasai Noah Rees ddangos tipyn mwy o ynni ac ysbryd. Nid oedd yn ddigon dwysfyfyriol o dan ddylan wad llais yr ysbryd ond ar y cyfan, gweddai y cymeriad ef yn dda. Gol. 2-Mrs. Pugh yn wir dda trwy'r holl chwarae, yn naturiol, restrained Kit heb ddigon o bersonoliaeth Mr. Pugh yn dda iawn Susan yn ddiguro, ond yn symud braidd yn rhy chwim i un yn dioddef dan y rhiwmatis; ei hysbryd a'i hesboniad ar y cymeriad yn agos yn berffaith. Gwnaeth Jim hefyd ei waith yn gampus. Dyma'r ddau chwaraeydd goreu o ddigon. Mrs. Enoc Jones yn son yn wir naturiol, heb strain, am Enoc. Braidd yn ddof oedd y son am i Noah aros yng Nghartrefle dros y nos,— dylasai Mrs. Enoc synnu mwy. Act. II.—Gol. 2.-Plant y Square yn gamp- us Jim yn actiwr o'r bru-yn born actor. Gol. 2-1shmael yn dda iawn yn ei ymddiddan a Jenkins, ac yn wefreiddiol pan ymosododd ar yr anghenfil hwnnw. Fel pure acting dyma un o'r adrannau goreu. Dr. Ellis yn dda, yn professional ac oersych, fel y dYlaf Dr. ymddangos, er nad felly y teimlai. Ni fu gwell golygfa ar y cyfan na hon. Act. III.—Dylasai Wm. Jones gymeryd mwy o drafferth i fesur Jim yn iawn ar wahan i hyn yr oedd yn eithaf. Campus oedd adroddiad Mrs. Enoc Jones am y tan. Gol. 3—Benjamin Prys yn pesychu gormod. Dylasai gael pwl drwg o beswcli ac yna ddis- tewi, fel y gallai'r bobl ei glywed. A gallasai Beca fod yn fwy cynhyrfus. ond yr oedd yn dda ar y cyfan. II Act. IV—Gol. I-Nid oedd yr olygfa hon mor effeithiol ag y gellid Kit yn rhy stiff. Gol. 2.-Saf1e'r chwaraewyr yn gyfeiliornus yn hon. I ran fawr o'r gynulleidfa yr oedd Noah Ree., a Kit yn rhwystr i glywed na gweled Bob dylasent eistedd ym mhen arall y soffa, a phe gellid troi'r soffa yn fwy i wynebu'r dorf, goreu i gyd. Mr. a Mrs. Pugh yn gampus yn yr olygfa hon. Kit yn rhy wamal o dan yr amgylchiadau. Gwaith Noah yn mynd ar ei hoi yn taflu'n gynulleidfa i ysgafnder a hynny'n lladd effaith stori Bob. Gol. 3.Nid oeddynt yn ymddangos gystal meistriaid ar eu gwaith yn hon ag yn y golyg- feydd eraill. Yr oedd Ishmael yn fwy natur- iol yn ddyn drwg na dyn da. A chymryd y chwarae fel cyfanwaith yr oedd yn dda iawn. Saif Peter a Mrs. Pugh, Jim, Susan, Ishmael, Mrs. Enoc, Noah a Dr. Ellis allan fel ser y cwmni. Nid oedd neb sal, ond rhagorai'r rhai a nodwyd. n —

RHEDIADY RHYFEL. Y CWMWL YN HEL- Na ddyro goel ar newyddion oni b6nt hen," ebe'r hen ddihareb Gymraeg na fu erioed yn fwy rheidiol ei chofio nag wrth weld y colofnau aneirif o "newyddion gwneud a reffir mor gyflym ac mor gelwyddog yn y newyddiaduron. Eithr, a chymryd popeth at ei gilydd, y mae'n weddol amlwg bellach fod yr ymladd yn graddol droi o du'r Cynghreiriaid, ac fod cwmwl gwarth a gorchfygiad yn dech- reu hel uwchben Berlin ac ar ael y Caiser. Pan dyr hwnnw, fe ysguba'r hen Iwrop gydag o, ac fe gyfyd Iwrog newydd sbon o'r alanaa. se, A WR A V STRIA AR DD YFOD- I Dyma'r Rwsiaid dygn wedi gwneud eu gorchest fwyaf hwy er pan ddechreuodd y rhyfel, sef cymryd Przemysl, y hi a'i chant ac ugain o filoedd neu fwy 0 garcharor- ion. Bellach, clywir eu swn yn heidio dros y terfyn i Hungari, ac yn rhuthro drwy fylchau mynyddig Carpathia. Dywedir iddynt, gydag iddynt feddiannu Przemysl, wasgaru taflenni argraffedig ymysg y trigolion, yn galw arnynt i ymdawelu, a pheidio ag ofni dim y byddent bellach dan aden y Csar, ac fod ei wyr a'i awdurdod ef wedi dod yno i aros. Gwir neu beidio, y mae'r stori'n bur debyg i'r gwir, canys unwaith yr elo dyn neu wlad i balfau'r Arth honno, nid ar chwarae bach y gwing nac yr ymnydd hi allan o honno. I A phwy all ddirned y braw a'r arswyd sydd yn Vienna a Budapesth wrt-h glywed swn ei ffroen a'i thraed hi yn graddol neshau atynt o'r pellter ? Ond 'does fawr o gydymdeimlad a hwy, canys gwir a ddywedodd Mr. Gladstone un tro, Nad oes dim un enghraifit mewn hanes lle y bu llywodraeth Awstria o'r fendith leiaf i'r un o'r cenhedloedd fu dan ei hawdur- dod ac yng nghyrraedd ei gwialen." Ydyw, y mae ei hawr hi ar ddyfod I GWDDF Y DARDANELLES Diau fod yr awdurdodau wedi bwrw'r draul cyn byth y dechreuasent ar waith mor dra anodd ag agor bwlch y Dardanelles ond er i'r antur argoeli llwyddo'n lied gyflym ar y cyntaf, gwelwyd o dipyn i beth fod y gwaith yn llawer mwy a chaletach nag a feddylid; fod y gelyn, a'i fedr a'i gyfrwystra arferol, wedi bod wrthi ers blynyddoedd yn cryfhau'r caerau nes eu gwneud yn anorchfvgedig bron, ac y rhaid wrth ymladd hir a cholledion trym- ion cyn byth y gellir tewi'r gynnau mawrion a phell eu hergyd sydd wedi eu gosod i boeri angau o bob llathen o'r culfor pwysig hwnnw. Y mae'r anawsterau'n anferth ac afrifed ond y mae llongau cryfaf a mwyaf angeuol Ffrainc a Phrydain yn y culfor ac nid tebyg y ciliant oddiyno nes y bo'r gaer olaf wedi ei thewi, a thynged y Twrc wedi ei selio. Ac am byth bellach. M  DrCNWC? Y FF??UVCOD__ Wedi brwydro dygn am ddyddiau, cafodd y Ffrancod fuddugoliaeth bwysig yr wythnos ddiweddaf drwy onnill crib clogwyn yr Hartmannsweilerkopf yn Alsace. Nid rhyfedd fod y Ffrancwr yn ymladd gyda ffyrnigrwydd eithriadol or mwyn gweld y wlad a gipiwyd oddiarno yn 1870 yn argoeli dod yn ol i'w feddiant wedi bod tan sgidiau hoelion y Caiser ers pum mlynedd a deugain. Y mae rhyw ogwydd ffol a hunanol yn rhai o'n mil- wyr Prydeinig i fychanu plwc a sa'r Ffrancod yn y rhyfel hwn, gan ddywedyd mewn amboll lythyr at eu pobl yma fod y Ffrancod yn ymladd yn well pan fom ni'r Prydeiniaid yn eu hymyl ac yn gefn iddynt. Tipyn o chwydd a swn gwyn y gwel y fran ei chyw sydd yn yr ymadrodd, ac yn harddach arnynt dewi, canys nid oes genedl yn y byd loewach ei hathrylith filwrol, ddewrach ei meibion, nac enwocach ei chadfridogion na Ffrainc na neb ohonynt hwythau'n lewach na miloedd cefndryd y Cymry, sef y Llydawiaid, sydd yn yy Armagedon. k r CARCHARORION DRUAIN- Yr hyn sy n aredig calon llawer mam a thad y dyddiau hyn ydyw meddwl fod eu meibion, ay'n garcharorion yn llaw'r Germaniaid, yn brin o fwyd ac ymgeledd, ac yn cael eu darn- lwgu y mae lie i ofni, mewn llawer man, tra'r carcharorion Germanaidd yn cael eucartrefu mor glyd a helaeth eu hymborth yn y wlad hon. Da gweled fod y Swyddfa Ryfel wedi penodi pwyllgor arbennig i hyrwyddo'r gwaith o anfon bwyd a dillad ac arian i'r carcharorion Prydeinig yn Germani. Gwneir hyn yn bennaf drwy gydweithrediad yr American Express Company ac er nad ellir sicrhau y cyrhaedda pob pecyn i'w berchen- nog, dyma'r trefniad goreu sy'n ddichon- adwy yn yr amgylchiadau presennol. Ni chodir dimai o dal am anfon nac arian na nwyddau a dyma'r lie i'w hanfon The Prisoners of War Help Committee, Savoy Hotel, Embankment Entrance, Victoria Embankment, London, S. W.

IN AID J OF THE Birkenhead & Wirral Children's Hospital. CLAUGHTON GIRLS CHOIR.  S d C t By the above Choir, Sacred Concert Byt-afrgir &the Y.M.C.A. HALL, GRANGE RD., BIRKENHEAD, on Good Friday, AS)ril 2nd" 1915. Under the distinguished Patronage of His Worship the Mayor (A. R. Arkle, Esq., J ARTISTES Miss ANNIE W. 6ETTIE. A R.C.M. Mr. FKEDE?ICK GEORGE. COITIRAWO. Lancashire »nd Northern Ooneerts. BARITONE. Liverpool and North Wale? 0«*cwts Mr. ROLgkNO JAi ^KSON. Recitals by Madarns- GLADYS WILLIAMS. Tzxox. London and PrOTinoial Concerts. PROFESSOlt 011 ELOCUTION. Conductor.—Mr. TOM LLOYD. Aecompaikist.- Miss MILLICENT RICH^RDS, Doora ope* 7. Commence 7-30. Carriages 10. Admission: Received Seats, 1.6: Other Seats 1 j- it 6d Royal Street Lecture Hall, Everton Valley. ø GRAND CONCERT 0 will be given by THE PUPILS OF MR. T. ARMON JONES, R.A.M., on Wednesday Evening, April alst, 1915. Assisted by the following well-known Artistes Mr- Lindon Wytt, the celebrated Entertainer. Miss Kay, Elocutionist. Mr. Griff owe, Tenor. Mr. T. Armon Jones, Med. R. A.M., Baritone. Liverpool M ssion Choir. Miss Blodwen Hughes, Violinist. Accompanist, Miss NELLIE LEWIS, A.R.C.M Mr. T. W. WHALLEY will preside at the Organ. Chairman Dr. CHARLES EDWARDS. Doors op»n 7-45 Commence 8 15. Tickets—1/6,1/ and 6d. each.

Gofea Cymtfo, yrc un OddieartFe BETHEL (A.), ASHTON-IN-MAKKRFIELD.-— Nos Sadwrn ddiweddaf, cynhaliwyd te a chyngerdd llwyddiannus iawn o dan nawdd yr eglwys uchod, i derfynu tymor da a defnyddiol y Band of Hope. Mwynhaodd y plant y te rhad a baratowyd iddynt gan y chwiorydd mewn modd mor swynol. Gofalodd y plant gydnabod y caredigrwydd yng nghyfarfod yr hwyr drwy arddangos ffrwyth eu llafur caled yn ystod y tymor. Canwyd ac adroddwyd yn yr hwyl oreu ganddynt. Llywyddwyd yn ddeheig gan Mr. Chas. Hughes, a chyf- lwynwyd y gwobrwyon i'r plant am eu ffydd- londeb ym mhob cylch gan Mr. Thos. Will- iams, a chafodd y plant gynghorion da a buddiol iawn ganddo., Cyfeiliwyd gyda medr gan Mr. Arthur Jones. Teimlodd pawb yn niwedd y cyfarfod fod yna bob ysbrydiaeth i aelodau'r eglwys pe bae am ddim ond gofalu am fudd y plant. Caed elw ariannol da iawn oddiwrth y ddau gyfarfod.—A elod. BIRMINGHAM.-Y Gymdedha8 Lenyddol. Ymgymerodd pwyllgor y cor a threfnu cyfar- fod Mawrth 20fed. A ehafwyd cyfarfod o'r fath oreu,—pawb mewn hwyl. Llywyddwyd gan Mr. Edward Lloyd, ac agorwyd y cyfarfod trwy gainc ar y delyn, gan y telynor medrus, Mr. D. Roberts. Adroddiadau gan Miss Heulwen Thomas a Mri. J. T. Edwards a W. O. Phillips. Cafwvd unawdau gan Miss Gwladys Lloyd, A.N.C.M., Miss Jane Ethel Evans, Mri. Edwin Davies, Tom Evans, a Mr. John Edwards, Potter's hill. Cafwyd deuawdau ar 'y berdoneg gan Miss Katie Murphy, A.T.C.L., a Gwladys Davies, Mr. Trefor Morris a Miss Gwladys Lloyd, A.N.C.M. Canwyd penhillion gyda'r tannau gan Mr. Walter W. Watkih, yn feistrolgar iawn. Canodd y telynor amryw alawon ar ei delyn, gyda'i fedrusrwydd arferol. Terfynwyd trwy i Mr. W. Watkin ganu Hen Wlad fy Nhada/l. Cyfeiliwyd gan Miss Gwladys Lloyd, A. N. R. M. a Mr. Trefor Morris. Mawr ganmolir pwyll- gor y cor am drefnu cyfarfod mor rhagorol.— Gohebydd. 0

AR GIP. I Sefydlid y Parch. John Hughes, B.A.,B.D., Pwllheli, yn fugail ar eglwys Saesneg M.C. Princes Road, Bangor, nos Wener ddiweddaf, Syr Henry Lewis, blaenor hynaf yr eglwys, yn y gadair. Bu priod yr Henadur J. R. Pritchard, Caer- narfon, farw ddydd Sul diweddaf, er gofid i gannoedd a wyddent am ei chymeriad tirion a'i gwaith mawr gyda chrefydd a phob achos da,-yn arbennig yn eglwys Annibynnol Salem, lie y bu'n aelod ddeugain mlynedd a mwy. Bu Lady St. Davids farw mewn clafdy yn Llundain bore ddydd Mawrth yr wythnos hon. Y hi'n wraig alluog iawn yn siarad- ydd gyda'r rhwyddaf a glywyd ar lwyfan yn bleidydd gwresog i egwyddorion Rhyddfryd- iaeth, ac a siaradodd lawer oddi ar yr un llwyfan a'r Mri. Tom Ellis, Lloyd George, y Parch. Evan Jones, Casfnarfon, ac eraill ac a gynorthwyodd lawer ar ei phriod (Mr. J. Wynford Phillips cyn ei godi'n Arglwydd St. David's) gyda'i waith Seneddol a chyhoeddus. at&" Cydnabod Cydymdeimlad. Dymuna Mrs. Evans, 62 Holt Road, ddat- gan ei diolchgarwch llwyraf am y caredig- rwydd a'r cydymdeimlad ddangoswyd tuag ati yn ei dwfn brofedigaeth.