Y Brython

o Big y Lleifiad. OEDFA'R EPAIL.Dyma blic bach o lythyr y Sergt. Llew Davies sy gyda'r Fyddin Gymreig yn Ffrainc (ac un o aelodau eglwys M.C. Stanley Road) at gyfaill yn y dre :— Cawsom wasanaeth wythnos i'r Sul diweddaf mewn hen efail, a dim ond go leu cannwyll yno ond er hynny, darfu i bob un fwynhau'r gwasanaeth. Y Parch. Llewelyn Lloyd oedd yno, ac y mae pawb yn moddwl yn uchel iawn ohono. Yr oedd yno lawn cystal canu ag sydd yn Bootle, ac y mae hynyna'n ddweyd 11awer, onid yw ? LLE OEWOH FWY NA 5%.—Mvndyn fwyfwy poblogaidd y mae cyngherddau croeso i'r milwyr a gynhelir bob pythefnos yn Ysgol- dy Bankhall. Yr oedd yno lawn deucant a hannor o fechgyn y catrodau Cymreig sydd yn ysbytai a gwersyllfau'r cyffiniau yn bros- ennolnos Sadwrn ddiwoddaf ac un ohonynt yn datgan teimlad y gweddill wrth droi at Mr. R. O. Williams, trysorydd y mudiad, a dywedyd, "nad anghofient byth mo garedig- rwydd Cymry Lerpwl." Mrs. Shaw, South- port, yn rhoddi'r to a'r lluniaeth y tro hwn, a diolchwyd iddi am ei chalon hael ic i'r llu chwiorydd cyson eu caredigrwydd wrth y byrddau bob tro. Mr. R. Vaughan Jones a arweiniai'r cyfarfod y Parch. R. W. Rob- erts, B.A.,B.D., a draddododd yr anerchiad eroesawol; a'r retain a gymrodd ran Sergt. W. D. Williams (sydd ar ei ffordd i'r Aifft bellach, wedi hybu o'r anhwyldeb a gafodd ym medlamy Dardanels) y Preifat David Jones, yn canu ei hen alawon gwerin mor gartrefol y Preifat Gronow (dyna i chwi hen enw a hanes iddo !), Miss L. Kyffin Willliams, Miss Maggie Hughes, Miss Cissie Parry, Miss Rogers (ar y erwth), Miss Thompson, Miss Lilian Humphreys, Master Trevor Morris Mr. J. Halton Morris, Mr. Jack Hughes, Mr.T. O. Morris, a Miss Nellie Lewis,A.R.C.M. wrth y berdoneg. Ond wrth ddarllen am fwynhad y milwyr dewr, cofiwch fod angen pwrsllawn i'w croesawu a'r ffordd i ddangos eich gwerthawrogiad o waith mor dda, a wneir mor ddyfal a didrwstar hyd ygaeaf, ydyw anfon offrwm eich calon i Mr. R. O. Williams, London City & Midland Bank, Castle Street, gynted fyth galloch. Y teimlad braf a gyfyd yn eich cydwybod, dyna fydd eich llog ar eich arian. Ac y mae hwnnw'n werth mil o 5% y Llywodraeth. -a- "BUM GLAF AO YMWELSOCH A I All. "-Golynnodcl pwyllgor y cyngherddau uchod (drwy eiysgrifennydd, Mr. R. Vaughan Jones) inifer o weinidogion y cyloh ymweled &'r amryfal ysbytai i ddiddanu a ohysuro'r clwyfedigion Cymreig sydd yn y sefydliadau hynny ufuddhasant yn ebrwydd ac welo'u hymweliadau o ddechrou'r flwyddyn hyd ganol Chwefrol:—Alder Hey a Highfield, y Parch. David Jones, a'r Parch. G. Wynne Griffith, B.A.,B.D., 6 o ymweliadau bob un, gwelwyd 20 o gleifion Birkenhead Borough, y Parch. D. Tecwyn Evans: 3, 1 Tranmere, y Parch. Joseph Davies, 5, 4; Northern Hospital, y Parch. J. O. Williams (Pedrog), yn wythnosol, a gwelodd 6 o glwyfedigion eto, Mr. Hugh Lloyd, 5, 9; Royal, y Parch. D. Adams, 6, 6 Myrtle Street, y Parch, Ed. Davies, 2, 2; Southern, y Parch. J. Vernon Lewis, 11, 3 eto, y Parch. D. D. Williams, yn wythnosol, 6 Seaforth, Moorland House, y Parch. Wm. Henry, 8, 12 Holt, y Parch. H. H. Hughes, B.A.,B.D., dim un milwr Cymreig yno Stanley Hospital, y Parch. M. Griffiths, 8, 5; Westminster Road, y Parch. John Owen, 5, 6; Venice Street, y Parch. Isfryn Hughes, a Windsor Street, y Parch. H. H. Hughes,—dim Cymry wedi cyrraedd hyd yma. Tystiai'r holl ymwelwyr fod y milwyr Cymreig yn cael pob chwarae teg a charedigrwydd; ac ebe Pedrog, yn ei ad- roddiad nodweddiadol ohono'i hun :— Pan f6nt yn iach, mwynhant fwy ar U games nag ar weld pregethwr, ac yn enwedig ar gwmni'r nyrsus. Anodd iawn cael at rai o'r gweilch. Er clod i'r nyrsus y dywedaf hyn." Byddai'n dda cael ambell lyfr crefyddol i'w roddi i'r milwyr. Y mae y rhai sy'n gallu mynd allan o 2 hyd 4.30 yn y prynhawn, yn agored i gael eugwahodd i gyfarfod pan ellir trefnu hynny."—Mr. Hugh Lloyd. Gwahoddasom y owbl ohonynt i Edge Lane fwy nag unwaith. Mae amryw o deulu- oedd yr eglwys yma yn gwahodd y naill neu'r Hall ohonynt, ac amryw ohonynt yn dilyn y moddion yma bob Saboth.Y Parch. D. Jones. Dylwn ddweyd fod cyfeillion eglwys Waterloo wedi rhoddi te a phrynhawn difyr amryw weithiau i tua 45 o'r milwyr claf A chawsom y fraint fawr o'u sirioli, yn Gymry a Saeson, yn yr ystyr uchaf hefyd. Y Parch, W. Henry Yn y cyswllt hwn, dylid crybwyll fod nifer o'r eglwysi wedi arlwyo te ac adloniant i'r clwyfedig o dro i dro, megis Grove Street, Chatham Street, David Street, Webster Road, a diau fod eglwysi eraill wedi gwneud heb i'r ysgrifennydd glywed amdanynt. Dymvina'r pwyllgor ddiolch o'u calon i'r ym- welwyr ac i'r eglwysi. Y mae'r chwiorydd a ganlyn wedi addaw yr ymwelanA yn swyddog- ol a rhai ysbytai i'r un amcan, sef Mill Road, Mrs. Wm. Thomas Tropical School, Mrs. R. 0. Williams Westminster Road, Mrs. Myles Griffiths; Fazakerley Ward C, Mrs. W. J. Roberts. Gobeithir o dipyn i both allu trefiiu I di,on o chwiorydd i ymweled a'r holl ysbytai, canys cofiwch wrth ymweld a'r milwyr clwyfedig eich bod felly yn ymweld a'r Hwn a ddywedodd "Bum glaf ac ymwelsoch a mi." PREGETHU'N DYGYMOD AG EF.- Yr oedd y Parch. Hugh Hughes ymysg y deg cennad a alwyd i bregethu yng Nghymanfa Wesleaid y cylch eleni eto, megis ami dro o'r blaen ac i rai sydd yn medru mynd ddeugain a hanner can mlynedd yn ol, synnent mor iraidd o gorff a fires o feddwl y deil yr efengyl- ydd eirias a diwygiadol o'r Hen Golwyn ond Hugh Hughes Birkenhead y bydd 11awer o'i hen edmygwyr yn hoffi ei alw, a hynny am mai yno'r ydoedd pan gawsant hwy eu ben- dith o'i bregeth. "GLYN DTVR" AM YR EILTRO.— Cafwyd ail berfformiad o ddrama genedlaethol Glyndwr (Pedr Hir) nos Fercher ddiweddaf, sef yn y Florence Institute, Mill Street, Tyrfa dda, ac ystyried noson mor hyllig ac oer ei heirlaw end beth bynnag oedd y rheswm, ni chafwyd cystal arddeliad y tro hwn ag a gawsid mor fyw a blasus yn y per- fformiad cyntaf yn y Gordon Institute, Stan- loy Road. Cymerodd Mr. J. R. Hughes, M.A. Ie Mr. J. O. Roberts fel Harri'r brenin a Mrs. R. E. Jones le Mrs. Phillips fel Modryb Angharad. Cafodd y cwmni gynhorthwy mawr gyda'r trefniadau y tro hwn gan Mr. E. E. Williams, o eglwys David Street; a dis- gwylir elw at yr amcan da oedd mown golwg-chwyddo cronfa'r motor ambulance sydd i'w rhoddi'n rhad rodd gan Gymry Lerpwl at wasanaeth y Fyddin. + CRYFION PULPUD GT. MERSEY.— Y Parch. D. Stanley Jones, Caernarfon, a Dr. Gwylfa Roberts, Llanelli, a gadwai gyfarfod I pregethu eglwys Great Mersey Street nos Sadwrn a'r Saboth diweddaf,—y Gogleddwr o'r De yrt pregethu nos Sadwrn y ddau fore anosSul a'r Deheuwr o'r Gogledd brynhawn Sul. Cynulliadau da a'r ddau wrthi'n Cy. hoeddi'rCymod ar eitha'u dawn a'u difrifwch. Y mae lliw Armagedon y Cyfandir ar bob traethiad y dyddiau hyn ac felly yma, nes bod yn haws cael clust y gwrandawyr at wirionedd mawr nag y byddai cyn y Rhyfel. Nid oes dim dichon yr el y Genadwri byth yn ofer cyhyd ag y'i pregethir fel y gwnaed yma. Daw'r had o'r ddaear, prun bynnag a gaiff yr heuwr fyw i'w weld ai peidio. Parai'r bregeth ar Beth bynnag a heuo dyn, hynny hefyd a fed efe," i un gofio am sylw'r Parch. D. Chns. Davies wrth i'r meddyliwr mawr ac analytic hwnnw draethu ar yr un adnod Y mae'r gwirionedd sydd yn fy nhestun i yn unlmor bwysig nes fod Dwyfol Ysbryd- oliaeth wedi chwilio am y gymhariaeth gryfaf yn y Cread i'w wasgu adref deddf hau a medi." Yr oedd yna wr poblogaidd iawn wedi pre- gethu o'i flaen ond aeth y bregeth o'r cof yn ei chrynswth gynted y dechreuodd yr analyst treiddiol hwnnw agor ei destyn. Gresyn fod terfynau'r gwaharddiad goleuol yn peri fod rhy fach o amser i ddau efengylydd mor gryf ou hadain gael cyfle i'w lledu'n llawn mown oedfa ddwbl. TYNNU LLUN ANN GRIFFITHS.— Cafwyd yr englyn a ganlyn tufewn i Gofiant Ann Griffiths ymysg llyfrau y diweddar Mr. T. C. Jones (Alonydd), yn Woodhouse Street, ao yn llaw Alonydd ei hun :— Gwyllt o drem, a gwallt du drwoh,a rhyw Drwyn Rhufeinig cofiwch [fain Rhiain wiw, nid lliw y llwch, Ei hurddas yw ei harddweh. Llun dychmygol ohoni sydd yn ei chofiant* fel y gwyddis, seiliedig ar ddisgrifiad y Parch: John Hughes, Pontrobert. Gresyn na fuasal gennym photo iawn a gwirioneddol ohoni, modd y cawsem rhyw syniad am y gwawr ysbrydol a'r goleu byd arall a dywynnai mor danbaid o'i dau lygad, 1 DRAMODYDD MYNYDD SEION.- Cymro gwerth ei godi ar drostan Y BRYTHON a'r byd yw Mr. R. Pierce Jones, a lywyddai yng nghyngerdd Wesleaid Claughton Road, Birkenhead, y nos o'r blaen. Un o blant M6n y fo.mewn swydd uchel a chyfrifol iawn dan y Llywodraeth, sef yn bennaeth y Labour Exchange, a channoedd dan ei awdurdod. Efe hefyd yw awdur Helynt a Heulwen, y ddrama y bu cymaint actio arni ddau tu'r Mersey a mannau eraill; a chyn ei ddod i Lerpwl o Lundain, bu'n ysgrifennydd Undeb Cymdeithasau LlenyddolyBrifddinas am bum mlynedd. Y mae'n un o golofnau'r gorlan Wesleaidd ym Mynydd Seion, a'i bennaf hy fryd wch ydyw cael crefydda yn Gymraeg. Gan ei fod yn gredwr mor gryf yn y Ddrama, buasai'n dda gennyf ei weld o ac Arvon Hope (Mr. J.W. Roberts) yn rhoi eu deupen ynghyd i ffurfio Cwmni Drama sefydlog ar Lannau Mersey, gan ddetho] pigion y talent- au lu sydd draw ac yma drwy'r cylch, a'i gadw wrth ei gilydd i wasanaothu Duwies y Ddrama fel y cadwodd Mr. Harry Evans ei g6r hyglod i wasanaethu Duwies Cerdd. -0. HIRAETHU AM HARRY.—S6n am Harry Evans, pasiwn y Philharmonic Hall yr wythnos ddiweddaf, ac a welwn fod rhywun yn mynd i berfformio Omar Khayyam Gran- ville Bantock; a chaeodd y gwddf gan chwydd hiraeth wrth feddwl pa sawl gwaith y troed- iais i'r Neuadd honno i sbio ar ei wynepryd a nyddiadau'i gorff wrth arwain ac ysbrydoli'r c6r a'r gerddorfa. Gwelais un o'r aelodau ddydd Sadwrn diweddaf, ac a ddywedai fod Mrs. Harry Evans a'i dau febyn yn y Brif- ddinas. Coffhai fi hefyd am yr hyn a ganlyn. Ganwyd un o'r ddau noson rihyrsio'r Messiah, a dyma'r c6r, pan ddaeth y newydd i'r neuadd, yn taro i ganu For unto us a child is born, nes oedd yr arweinydd yn floesg o deim- lad a diolchgarwch. ARFAETH FITZGLARENCE STREET —Bydd y Parch. John Owen a G. Wynne Griffith, B.A.,B.D., a'r Mri. Wm. Pritchard (Bethlehem) a R. O. Jones (Stanley Road) yn anelu am Fitzclarence Street nos Sul nesaf, dros y Cyfarfod Misol, sef i glywed llais yr eglwys gyda golwg ar alw dilynydd i'r Parch. John ftughes, M.A., fel bugail. + ETO, AT Y 310TOR AMBULANCE.— Chwiorydd Edge Lane (M.C.) 5 0 0 Mr. G. Palmer Lewis 3 0 0 Pwyllgor Chwiorydd Eglwysi Rhyddion y Cylch, drwy law Mr. Arthur Venmore 2 10 0 Mr. John Edwards, Kirkdale Rd. 1 0 0 Ysgol Sul Bedyddwyr Bousfield St 3 10 0 Plant Ysgol M.C. Waterloo (ychc wanegol) 0 4 6 Wedi ei gael £ 335 I'w gael. 165 £ 500

DAU T U"R AFON. I Birkenhead.—Mawrth 4, yn 22 Aiderley Avenue, yn 76 oed, bu farw Mrs. Catherine Williams, gweddw'r diweddar Hugh Will- iams, tailor and draper, Porthmadog. Gened- igol ydoedd o Landdona, M6n wedi gwas- anaethu am rai blynyddoedd yn Goole, sy- mudodd i Liverpool, a phriociodd. Buont yn aelodau yn Pall Mall, Chatham Street, Bootle, Symudodd y teulu i Borthmadog 4" mlynedd yn ol, ac yna i Liverpool 15 mlynedd yn ol, a 9 mlynedd yn ol i Birkenhead. Yr oedd yn wraig grefyddol iawn, addfwyn a charedig, ac wedi darllen ei Beibl drwyddo droeon darllenai hefyd lawer o gylchgronau ein cenedl. Cafodd ei rhan o brofedigaethau, ond ymostyngodd yn dawel i'r Drefn. Rhoddodd ddygiad i fyny da i'w phlant, ac y maent mewn safleoedd parchus, a thalenb ganddynt i fod yn ddefnyddiol yng ngwasan. aeth y cysegr. Gedy chwech o feibion ac un ferch Mri. Hugh Williams, Porthmadog j Rd. Williams, tý capel M.C. Edge Lane; T' O. Williams, Bootle Ll. Wynn Williams. Birkenhead W. Parry Williams, yn Alder shot; Goronwy Williams, Llundain a Miss Maggie Williams dau frawd hefyd, sef y Parch. O. Parry, Comaes, a'r Hall (tad Miss Winnie Parry) yn South Affrica, a chwaer (Mrs. J. J. Evans, Wallasey). Claddwyd yn Smithdown Road ddydd Iau, a gwasanaeth wyd gan y Parchn.T. J. Rowlands, M.A.,B.D.. R. R. Hughes,B.A., D. Jones, J. H. Morris, O. Lloyd Jones, M.A.,B.D., a J. Williams, Huyton Quarry. Cludwvd ei gweddillion gan Mri. J. Morgan, Evan Evans, Hugh Williams, a David T. Jones. Diolcha'r teulu am bob cydymdeimlad it hwv vn ou prof e(tigaoth,- R.J.G, "c-<" Kensington..—John Ambrose Lloyd oedd testyn anerchiad diddorol Mr. D. R. Jones (Alaw Madog) i Gymdeithas Pobl Ieuainc. Kensington DOS Fercher ddiweddaf ac er gwaethaf y rhyfel-sydd wedi cymryd ymaith amryw o aelodau'r Gymdeithas,—cafwyd cynhulliad pur dda, tan lywyddiaeth Mr.W Thomson Jones. PEEL ROAD-Aml yw nifer man-gyng" herddau y cyfnod hwn, ond nid ydynt rv liosog ychwaith, canys er budd achosion dyn gar y'u cynhelir,a'r bobl drwyddynt yn "rhoi dan ganu." Mwynhawyd un bywiog iawn yn Peel Road nos Fercher ddiweddaf, a drefn. wyd ar fyr rybudd. Ag eithrio Miss Annie Griffiths (Alawes Menai), sydd mor barod ei chymwynas a medrus ei chyfeiliant, cyfeillion wedi dod i'r dref yma'n lied ddiweddar a roddai eu gwasanaeth yn rhydd a rhad Mr. Tom Owen, tenor Mr. G. J. Roberts, bari- tone Miss Florrie Williams, soprano Mrs. Burt, contralto a Miss Maggie Parry yn canu penhillion. Dyma ddeunydd cyngerdd camp- us, ond nid digon hyd yn oed hynny, canys daeth Mr. Wm. Roberts a'i g6r plant ymlaen ac a ganodd droeon, a chystal graen a hwyl a phan gipiodd y darian a'r brif wobr yn Eis- teddfod Plant Bootle. Y cadeirydd oedd M. T. Williams, Ysw., Abersoch,—peirian- nydd o'r m6r, a'i law yn ddeheig ar y tele- graff ar hyd y cwrdd. Bu braidd yn gynnil ei eiriau, ond o ran haelioni yn full horse potver Can diolch i'r Tenorydd Tom Owe i, felys lais A'r cerddor G. J. Roberts, Sy'n byw yng ngwlad y Sais Y C6r a'i hoff arweinydd Deilynga ein mawrhad, Am roddi cystal enghraifft 0 gyngerdd yn y wlad. Avr merched, bendith arnynt. Pwy all eu hebgor hwy ? Caed un o wlad y Saeson, A chaed yn Gymry ddwy j Hir gofir Florrie Williams Ac er nad wyf yn flirt, Canmolaf Maggie Parry, A doDiau Mrs. Burt. Er mynd drwy glamp o gyngerdd Yn tynnu at ddwy awr, Dan ofal doeth y llywydd, Nid aeth y 8team i lawr Heblaw bod yn beiriannydd, Y clir wirionedd yw, Fe roddodd glap ei hunan I gadw'r tan yn fyw. Ymweliad A STANLEY ROAD. BooTrjL- Ymwelais a'r eglwys trwy osodiad ryw byth- efnos yn ol, ac a garwn ddweyd gair bach o'm teimlad. Golygfa hardd oedd yn y tt: cannoedd yn gwrando'r Gair mewn distaw. rwydd perffaith fel am eu bywyd ymddyg- iad y dorf mor weddus fel ag i'w gwneud yn hawdd pregethu ac er i mi wrando'r Parch. L. Lewis (fy ngweinidog) ugeiniau o weithiau, nid wyf yn meddwl i mi ei glywed yn fwy effeithiol. Dan arweiniad medrus Mr. R. Jones, yr oedd y canu cynulleidfaol yn rymus a nerthol, a da oedd eu clywed yn canu tonau newyddion y gymanfa mor effeithiol. Eto, nid oedd yr hyn y dylasai fod gyda'r fath ddefnyddiau lleieiol. O 'r fath bosibil- rwydd sydd yma i ddatblygu Caniadaeth y Cysegr. Yn garedig rhoddwyd i mi adrodd- iad blynyddol yr eglwys, ac y mae yn dlws, destlus, a chrvno a cheir ynddo amlygiad o drefn, gofal, a gweithgarwch eithriadol ond y mae'n amheus gennyf a ydyw Moliant. Seion yn cael y lie dyladwy. Mewn eglwys yn rhifo yn agos i 900, onid ellir ffurfio Cdr yr Eglwys" fel cynhorthwy i'r arweinydd, i hwylio'r mawl ? Byddai C6r o'r fath i ganu emynau, sahnau, ac anthemau, yn sicr o ennyn sel a brwdfrydedd yn yr ieuenctyd a byddii Caniadaeth Stanley Road yn ddylan- wad gorchfygol yn yr ardal boblog hon. Y mae canu i'r Cymro yn rhan o'i natur, a dylet- swydd yr eglwysi yw gofalu fod y reddf natur- iol ac arbennig hon yn cael ei lie a'i symbylu i'r iawn gyfeiriad, a bod goreu'r gan yn troi yn foliant i'r Creawdr. Ni ddywedaf ond gair neu ddau am y rihyrsal a gynhaliwyd yn yr ysgoldy. Cafwyd canu pur dda, yn neilltuol ar yr anthem Gwywa y gwelltyn (Hopkin Evans). Yr oedd yn I\mlwg fod rhai o'r tonau ychydig yn ddieithr, ond hyn sydd sicr gydag ychydig ymroddiad,cynhorthwy alsylw i'r arweinydd, bydd Stanley Road yn rym dan fendith Duw, i wneud y Gymanfa eleni yn llwyddiantperffaith. Nis gallaf lai n a datgan fy niolchgarwch am y derbyniad a gefais gan y cyfeillion yn Bootle, heb anghofio caredig- rwydd y blaenoriaid croesawgar, dynion sydd yn deall pa fodd i wneud y dieithr yn hollol gartrefol yn eu plith, ac yn wir deilwng arweinwyr mewn eglwys mor fawr.-Henry Roberts. Dylasai'r many lion a ganlyn ddilyn y chwith atgofyn y rhifyn diweddaf am Mr. Wm Owen, Sydenham Avenue Claddwyd yn Smithdown Road y Parch. H. H. Hughes- B.A.,B.D., ac O. Lloyd Jones, M.A..B.D., yn gweinyddu ac wele'r prif alarwyr -Mrs Owen (gweddw), Mr. O. Lloyd Owen (brawd), Parhad ar tudal. 8.