Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

3 erthygl ar y dudalen hon

Advertising

Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu

Beirniod y Gouof. I Cyloh grawn Chwarterol, dan nawdd Cym- ideithasol- Cymreig y Colegau Cenedl- aethol, a than olygiaethj. Morris Jones. Lerpwl: Hugh Evans a'i Feibion, Argraffwyr, Stanley ROECI. Pris Is. DYMA rifyn olaf Cyfrol V, a pharodd cipdrem dros rostr y tostynau a'r awduron am y flwyddyn inni atgofio'r gwladdoodd a gawsom, rifyn ar ol rj-lifyit, wrtIL eu darllon. Yr ysgrif flaonaf yn y rhifyn presennol yw IJiddD Syr Vincent Evan., ar George Borrow yng Nghymru, a d iddorol iawn ydy w. Amean yr ysgrifennydd yw dangos ddarfod i Goorge Borrow ymweld fwy nag unwaith a. Chymru, ae nid yn unig ar y daith y ceir hanes mor fy ohoni yn Wild Wales. Wrth Iwc, fo ddargan fuwyd nodiadau o'i eiddo ar oi ail ymvreliad gan Mri. T. C. Omitrill a J. Pringlo, a chy- hoeddwyd hwynt yn Y Cymmrodor. Mao hynny a goir o sylwadau'r Borrow athrylith- gar ar ei ail ymweliad mor ddiddorol a Wild Wales, ond ymddongys iddo roi i fyny'r hanes cyn ei orffon, gan dorfynu a. dim ond onwau Hooedd yr ymwelsni a, hwynt. Dengys y nod iadoJu hyn yr un cyfnniad ag a goir yn ysgrifau cyntaf Borrow ar Gymru—athrylith i ddar- hmio a. diffyg cywirdeb hanos. Rhyfedd y •swyri aydd ymhob symudiad o'i oiddo Dywodir iddo fod yn Donnington yn holi hynt Goronwy Owen, yr hwn a ddynododd yn Wild Wales fol the one time curate, and all time poet. Bydd yn newydd i lawer fod ar gaol ymysg papurau Borrow" ogonoddiad o Dwm o'r Nant mown rhyddiaith," fol rhan o lyfr y bwriadai ei ddwynalbn tan yr ornv Celtic Bards, Chiefs and Kings, a,c mai hiraoth am oi wraig a achoeodd farwolaoth y Bardd o'r Nant. Bydd yr ysgrif hon yn flasus i bawb a'i darllono, ac yn pori dyhou am y gwoddill sydd" ar gaol o ymwoliad Borrow a'r Deliou- barth. Plesor digyraysg fu gonnym ddarllen Ifan Rhydderch, gan yr awduros dalontog Moelona. Modd gymwystorau uchol i sgrifonnu stori-- eraffter i ganfod calon cymoriad, modr i ddar- lunio'n fyw a naturiol, a'r dawn oedd mor nodedig yn Daniel Owon o gynhilo iaith. Tuedd rhai o'n ehwedlonwyr diwoddar yw Iliwio'u darluniau'n rhy drwm. ac riiao arddull Ifan Rhydderch yn feirniadaoth lem arnynt hwy. Cymoria-d arbonnig yw Enoc Dajls, a thfimla'r darllonydd rym a dyfndor ei gyf- nowidiad yn y fra-wddeg northol hon, Ma'r HoUalliog wedi mynd yn drech na ft, Gal lem toddwl mai yn nha.fodiaith Ponfro y llefara cymeriadaxi'r stori. Annibynwyr Mon gan mlynedd yn ol yw tostun ysgrif wir ddiddorol ein oyfaill, y Parch O.' L. Roberts. Darganfu drysor hanosyddol mown, hen lyfr cofnodion, o oidd.o'r Parch. Jonathan Powell, yn cymryd i fawn hanes Annibyn wyr Môn ddochrau 'r ganrif ddiwodd &f ac a llaw gyfarwydd y nyddodd allan olionynt ddefnydd yr ysgrif hon, Gwolwn mai'r Jonathan Powell hwn oodd awdur yr emynau Dnwr bondithion yw Dy Enw, Yn. eyfrannu'n holaoth iawn. etc. Mao CVist a'i wradwyddiadau, A'i groesau o -bob rhyw. Mao darllon ysgrif fel hon yn pori inni deimlo ar unwaith dobycod, ac eto mor wahanol, yr amser hwnnw i'r amser hwn. Ac un o'r pothaumwyaf aruiisgwyliadwy i lawer mown cofnodion o'r cyfnod hwnnw fydd gwold fel y Qyiniiiethir ynddyht gymaint o gyfathrach ryngenwadoi. Gwehvn ddarfod i'r Annibyn- wyr gychwyn rneth a.r "gyfarfod misol y pryd hwnnw, ac i rai ei wrthwynebu'n lied ffyrnig. Mao plant yr Hen Sir yn lluosog iawn, a chredwn y bydd ibawb ohonynt a ddarHeno'r ysgrif hon ei maw fwynhau. Ebo" O.L." Ond or bod yr hon dadau hyn yn selog a "fiyddlon i'w hegwyddorion, nid oeddynt na chul na rhagfarnllyd at eu cydgrefydd wyr o onwadau ovaill. Cawn gofnod o'r Parch. Christmas Evans, oedd wedi ym- "sofydlu yn woinidog y Bodyddwyr ym Hon, yn pregothu fwy nag unwaith yn oin cyfarfodydd misol (Annibynnol), ac felly hefyd rai o'r Tadau Mothodistaidd." Ac os gwir a glywsom, bydd un o'r "tadau Annibynnol o Lorpwl, yn un o brogothwvr Sasiwn Mon—ei sir onodigol—yr haf nesaf. Diau y bydd rl-tywlin, mewn amser a ddaw, yn oofnodi'r ffaith ddiddorol honno yn hanos lindeb yr onwaclau.11, Parha'r Parch. T. Shankland ei bonodau ar hanos Goronwy Owon, ac mao bellach wedi. mynd yn rhy bell ymlaon i droi'n ol cyn cyf- lawni campwaith hanosyddol a llonyddol teil- wng o'i destun. Eglur yw fod yr Athro W. Phillips wodi cydio'n ei bwnc A ellir DisgyhltCr Meddiol ? <0 ddifrif, ac am ei drin yn dra manwl, yn ei arwedd wyddonol. Rhesum, yw teitl oi ysgrif y tro hwn, ond rhesymeg a gaiff y sylw arbon- nig. Diamou gonnym oi fod yn torri'r tir o dan rai hen syniadau poblogaidd am alluoedd datblygiadol y moddwl, a'r moddion gorou i'w ddisgyblu. Rhaid cmffu ar y gair "cUs gyblu sydd yn y tostun cyn y deollir gyrfa a nod yr ysgrifau galluog hyn. Pa mor ddwfn yr a i'r maddwl ei him cyn y diwedd, nis gwy- ddorn ond eredwn fod yma ddyn yn doall oi bwnc. lViae ysgrif Mr. Tfor Williams ar Un o Lyfrau William Salesbury yn orlawn o wybodaeth ddiddorol ynghylch y tostun, ac yn troi golou disglair, mown ychydig frawddogau, ar oi gysyl It iadau cyfnodol. Coir yma ysgolhaig aoddfod a boiriiiafl craff-i-noistr ar ei waith ymhob modd. .Vae'r Nodia(lau leithyddol, Gohebiaeth, ac Adolygiadati, yn helaoth yn y rhifyn hwn, a chan xrfrv meclrus ymhob enghraifft. Caras- om fanylu, ond rhaid cofio prinder y gofod. Nid oas ym marchnad cyfnodolion Cymroig hoddyw well bargon na'r Beirniad, yn ddiam. heuol. Mao oi ysgrifau o worth parhaol, a choir ymhob rhifyn nodiadau o'r awdurdod a'r gwarth uchaf ar fatorion perthynol i'r iaith Gyinraog, llonyddiaoth Gymreig, a. phob cangon o fywyd cenocll y Cymry, y cwbl yn yr ysbryd iachaf, ac yn glir oddiwrth bob malais. Sut yn y byd na chaod darn barddonol i'r rhifyn hwn ? Ffoi gancr Buasai pwt o onglyn yn well na dim, ac i gystadu a'r dim" hwnnw cynhygiwn a ganlyn ;• Yn ORQBIVIFB" NEWYDD Doi or,raff (laoltrgryzi-ar arfor ?' 4 Hirfaith ami. lenoryn i7" Er hynny, bob yn ronyn, Ei graon a ddwg ar "hen ddyn." Clywsom fod cystudd yn nheulu Golygydd Y Beirniad, a gofid mawr inni fix clywed 'hynny.

Beirniod y Gouof. I

Llithoedd Cymry'r I Khaki.