Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

YSUFELL Y BEIROO

IEin Genddl ym Manceinion.

Advertising

ORAMiu RHOSESMOR.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

ORAMiu RHOSESMOR. Beimiadaetk y Parch. R. Dewi Williams, B. A,' Penmaenmawr, ar gystadleuaeth sgrijennu drama, yn Eisteddjod y Pang Jao a Ned (y ddau rybelwr) gan Liw yd o'r Cwm. IJywyd y chwarel,-chwarel lechi,- yvt r hywyd ahortreadir mewn dam helaetho hon,—ac y mae yn bortread da ond i bwrpas drama buasai yn well pe yn llai manwl luedd sydd. yma i orfeickio'r ddrama hefo many lion na ddeellir gan neb ond chwarelwyr -goirlau fol bounty," "poundage," agor," chambers," "rybelwr," "make," "dyfn," pIllars, clwt, etc. Anfantaisydvwhyn. Gall nofelydd fforddio ymdroi i fynd fmown i fanylion bywyd a chrefft, ond y mae dramod- wr yn peryglu pethau pwysicach wrth wneud hynny. Nid" Chwarelwr o'r enw John Jones sydd yn bwysig mewn drama, ond dyn o r enw John Jones, sydd yn digwydd bod yn chwarelwr neu rywbeth arall." Diffyi mwyaf y ddrama hon yw diffvg unol- laeth. M'n wir fod yr un cymeriadau- rhyw dri neu bedar ohonynt, yn rhedeg. trnvyddi,-oiid y mae yna rywbeth yn tynnu oddiwrth gyfanrwydd y eyftixisod(lifad. Yn un peth mae yma saith neu wyth, os nad rhagor, o gymoriadau nad oes iddynt ran o gwbl yn y ddrama. ar ol terfvnu'r Act gyntaf Peth arall, y mao yna ormod o break yn 'hanes y ddau brif gymeriad,—Jac a Ned Typolla. Heblaw hynny, mae yma ddiffvg unoliaeth mewn peth pwysicach. Yn y rhan gyntaf,- y portread o fywyd ch warol,-douir i gy- ffyrddiac' a, bywyd gwirioneddol nis gellir ei ddarllen, or tywylled ydyw, heb doimlo eich bod wyneb yn wyneb a ffeithiau celyd bywyel. Ond pan ddeuir i'r rhan olaf yr ydych mewn awyrgylch hollel wahanol. Nid y gwahan- iaeth yw fod y nail] yn ddifrif a'r llall yn ddigrif, y mae'r ddau yna yn bethau y gellir yn gyfreithlon eu eymysgu,-ond fod y naill yn real a r llall i fesur mawr yn jarcical, ac nis gellir yn ddiogel ieuo'r ddwy eIfon anghy- marus yna mewn drama. Datod a Rhwymo, gan Chwareuwr.—Drama wedi ei chynllunio'n dda. Profa Chwareuwr eihur. y fwy I o foistri ar 8tagecrajil nagodid un o'i gydymgeiswyr ac i ysgrifennu drama lwyddiannus'rhaid adnabod nid yn unig ddiffygion a rhagoriaethau y natur ddynol, ond hefyd brif neillduolion y stage fel cyfrwng portiaad o'r natur honno. Mae proftad wedi gosod rhyw derfynau. na thai i'r dramodwr eu hanwybyddu, ac y mae awdur hon wedi cadw cil ei lygad ar y terfynau hynny yn llwyddiannus iawn. Bn'n gynnil iawn, yn ganmoladwy felly—yn nifer ei gymeriadou ac yn amrywiaoth ei olygfeydd,—dau bwynt pwysig iawn, yn enwedig i'r ddrama yng Nghymru yn ei staid bresennol. Ond rywfodd, er fod graen ar y cynllun, a graon llenyddol ar y cyfansoddiad, nid yw Chwareuwr wedi llwyddo i snadlu digon o anadl einioes yn firoonau ei gymeriadau. Prin y teimlir wrth ymdroi yn eu cwmni eu bod yn eneidiau byw. Mae a wnelo yr iaith beth a, hyn. Mae I mymryn o'r rhetorical yn yr arddull,—nid yn unig yn y mannau lie mae yn amlwg,—ac yn weddol oddefol,—ond yn rhedeg trwy'r ddrama ae yn llercian mewn lleoedd annis. gwyliadwy. Canlyniad hyn yw fod y cymer- iadau, fel lliwiau, yn tueddu i redeg i'w gilydd, a pheth o'r un lliw arnynt oil. Does yma ddim un cymeriad yn argraffu ei hun ddigon ar galon dyn,—mewn hoffter na digter-a hynny ydyw'r prawf o fywyd yng nghymer. ladau drama. Buasai yn dda gennyf gael ychwaneg o ystwythter yn yr iaith,—a'r directness a r incisiveness hwnnw sydd mor nodweddiadol o ymddiddanion yn gy feed in. Hefyd anffawd mewn drama fel hyn yw fod eisiau i un o'r cymeriadau drafferthu i egluro cysylltiadau'r gorffennol, fel y gwna Guto yn agos i'r diwedd ac y mae araith Hywel ar ol hynny yn rhy debyg i gymhwyso'r gwir- ionedd. Dylai drama gario oi chenadwri fel rhosyn ei berarogl,-mor amlwg na chyll neb mom, ac mor ddirgel fel na fedr neb roi ei fys ami, Pentre Rhyd, gan Vronallt. Gresyn fod cymaint o ddonioldeb ag o ddigrifwch ag sydd yn y ddrama hon wedi ei greu yn ofer. Ond felly y mae, a hynny oherwydd fod Vronalll, 'rwy'n ofni, wedi ildio i'r demtasiwn o ysgrif. ennu ar antur, o olygfa i oljgfa, heb dynnu cynllun iddo ei hun ymlaen Haw. Y wers oreu iddo fuasai cael ei osod yn ben ar gwmni i berfformio ei ddrama ei hun. Yn gyntd.f oil y mae ei gymeriadau yn rhy luosogl-oddoutu deunaw. Yn ychwanegol at hynny y mae ganddo dair act a phed air golygf-a ymhob un,- dwsin i gyd. Ac o'r deuddeg yna y mae un ar ddeg o olygfeydd gwahanol yn dreth lethol ar unrhyw gwmni,-hyd yn oed ar gwmni o ddeunaw. Mewn gay* y nuu. 1" beth owbl anymarferol. Peth arall, y mae yma ddiffyg unoliaoth yn y ddrama. 'Does yma ddim both i'r olwyn,-dim byd canolog yn rhoi sefydlougrwydd ac ystyr ae unoliaeth iddi. Gresyn hynny, oblegid y mae yn hawdd gweld fod ganddo ddawn i ysgrifennu ym- ddiddanion byw ond bydd raid iddo gofio foci drama igynnwys mwy nag ymddiddanion, —rhaid iddl fod yn llyfr actau hefyd. Merched y Fot, gan Owenhivyjar. Cornedi ydyw hon, ac ymvU ar fod yn jarcical mown rhai mannau hynny ydyw, comedi yn cael ei gwthio mor bell nes colli cyffyrdcliad a bywyd. ac mewn canlyniad, yn lie bod yn ddlgrifol yn mynd yn chwerthinllyd. Bradychir diffyg chwaeth anfaddeuolmown un man (Act 1, Gol. II) wrth son am fywyd ar y mor. Gellir dygymod yn weddol ddilol ag ambell lw gonest mewn drama ond nid oes gan ym- adroddion fol a geir yma fusnes mewn drama np.c mewn dim arall. Ceir yma saerniaeth dda, a gallu dramayddol amlwg ond y mae yma hefyd rywbeth yn rhedeg trwy'r ddrama sydd heb fod yn ddymunol, er nad yw yn hawdd rhoi bys arno. Vno'r Rhwyg, gan Agricola. Drama yn nhafodiaith rhannau o ganclbarth Cymru. Dwy olygfa yn unig s-,cl- -viicldi,-cegiriau dwy ffarm. Prif ddiftyg hon yw diffyg action,-y mae hi mor amddifad ohono hI mai prin y gellir ei chyfrif yn ddrama. Ym. ddiddanion tawel yw'r oll, a'r oil yn ddigon natuiiol a didramgwydt1. Syniad llywodr. aethol y cyfansoddiad yw dangos dau etyn yn cael eu cymodi trwy briodas ddirgelaidd mab y naill hefo merch y llall ond nid y w cymer- iadau'r ddrama yn gwneuthur iawr fwy nag adrodd yr hanes. Rhaid i Agricola gynlluaaio drama a mwy o "symudiad ynddi. j-- Gwylan, gan Mab y Bryniaii. Drama yn dibynnu am ei diddordeb ar ddigwyddiadau yn hytrach nag ar gymeriadau, a pheth an- ffodus mewn drama ydyw hynny. Esgeulus a ffwrdd a hi yw Mab y Bryniau ym nihortread ei gymeriadau, ac am y rheswm hwnnw mae'r digwyddiadau yn colli eu gafael arnom. Os na fedrwn ni deimlo diddordeb mewn cymeriad ar y stage, nid yw f-twr o wahaniaeth gennym beth ddaw ohono, Rhaid i gymeriadau mown drama gael eu gwneud yn fyw ac agos atom cyn y deuwn i deimlo nemor ddiddordeb yn eu tylided. Dyna brif ddiffyg y ddrama hon. hcblaw hynny, mae rhai o'r digwyddiadau yn hon yn rhai a fuasai yn gweddu yn llaxvn gwell i jairy tale er enghraifft, y cyd-ddigwyddiad- au sydd yn dilyn llongddryiliad Bob. Nid hapus yehwaith yw fod corff merch wedi boddi yn cael ei ddwyn i'r lan yn yr olygfa .gyntaf, a chryn sylw yn cael ei grynhoi arno. Y mae dramodwyr, am reswm digonol, wedi bod yn bur gynnil yn eu d -I-fiiydd o gorff marw ar y stage aq y mae eisiau rhyw reswm ac angenrhaid eithriadol dros oi lusgo i mewn i'r olygfa gyntaf; ac hyd yn oed" yr amser hwnnw nis gftllir gwenuthur hynny heb lawer o risk, oherwydd y mae'r fath beth yn bosibl a tharfu'r ysbryd 8; dd yn gweddu i'r ddrama. Dod yn ol, gan Awena Rhun. Drama svml, -buasai yn anodd iddi fod yn fwv syrnl,-ac etc y mae hi yn ddrama jyw. Mae'r cymer- iadau yn argraflu eu hunain ar y med.d vvl yn gwbl glir ar ol y dftr Uoniiid cyntaf. Ac y mae gan bob un ohonynt gymeriad—maent vn sefyll,-bob un ohonynt.-—yn fyd bach ar ei bon ei hun. A pho fwyaf yr erys dyn yn eu cWlli»i mwyr f yn y byd o doiddordeb gymer yn eu hanes. Llafar gwladfel y dy wed ir, yw'r iaith,-foliv o ran h-viiiiy y mao mwyofriv" y dramodau yn y gystadlsuaeth,—ond nid iaith gyffredin ydyw er hynny. Y mae tipyn o gamp urni, ac y mae'n gyfrwng da i'r cymeriadau sydd yn ei defnyddio i ddvstgudoio eu hunain trwyddi. Y darn mwyaf anfodd- haol o'r ddrama yw'r olygfa olaf. Mae cydgyfarfyrdiad yddau afradlon wrth gamfa 'r coed ar ol blynyddoedd oddicartrtf yn llai naturiol o gryn lawer na dim sydd cyn hynny yn y ddrama ac y mae hyn rywsut wedi arwain yr ysgrifennydd i dipyn o benbleth mewn ystyr ddramayddol. Teimlodd ei hun fod y ddrama yn diweddu yn anfoddhaol braidd, a cheisiodct lenwi'r gwagle hefo gor- foledd a llawenydd y perthynasau. Ond nid acirodd penillion a chanu emynau yw'r diweddglo mwyaf priodol i ddrama fel hyn. Ond fel y mae, y mae'n ddrama lyze, ac yn ddiddadl y fwyaf byw yn y gystadlene.eth, a dylai ei pherfformio, a gwylio ei pherfformio, fod yn bleser braidd digymysg. Y peth gwaelaf yndd i y,r leitZ. Buasai Troad y Rhod yn swnio'n well ac yn awgrymu mwy., R. DEWI WILLIAMS. [Gwel nodyn ym Mhig y Lleifiad].

Advertising