Y Brython

Clep y Clawdd sef Clawdd Offa [GAN YR R CTTYN.1 PlPT TW'R GENERAL?-Gofynnir 'yn ami tua'r Clawdd ytaia, Pwy yw'r General efo ni ar faes y gwaed ar hyn o bryd ? Wedi dychweliad G. French, ni chlywir am neb. Ni chlywir gair am jellicoe chwaith. Beth sydd ar y blaenion ? Eglur iawn mai rhyfel y Common Soldier ydyw hwn y nhw sydd yn sgleinio. Ni chafodd y Milwr Cyifredin y fath gyfle erioed o'r blaen i ddangos ei werth a'i wrhydri. lawn o beth fai cael Living Exhibition, wedi'r rhy- ferthwy, o'r V.C.'s, a'r D.C.M.'s a'r D.S.C.'s a'r X. T.Z.'s, etc. Nid ffol o betli fai cael Review gan y Brenin o'r milwyr addurnedig mawr eu bri. DIRTWIAD A.G.G.-Ceiifydd y Clawdd yn eglur ddigon ddirywiad y bradwr yn y Daily News. Cyll ei erthyglau eu burth a'u bias, ac nid oes fawr ddarllen arnynt yn awr. Glasdwraidd yw ei druth. Collodd ei golyti drwy golynnu dadfeilia a threnga'n rhwydd. GWRTHOD r CADER.-Cadair wag yw eadair Pwyllgor Addysg Gwraig Sam. Cododd Savage o honi, mewn sarhad. Dowch yn eich ol," medd y pwyllgor. Na ddeuaf," medd yr ymddiswyddwr, hyd nes gwisgir y gadair ag anrhydedd." Mae anghydfod ysbryd ymhlith plant Gwraig Sam. BRAD r BRAC.-Cwyna'r Sasiwn Dafarnyddol fod y tafarnwyr yn is-werthu ei gilydd. Rhoddir tan-bris am y ddiod, ac nid saf-bris. Dywedir fod brad yn nhy Bachws—Beelzebub yn met-hu Ilywodr- aethu ei dy ei hun. Apeliwyd at Lys Ynadol y dref ymolchai pob ynad ei law o drafod y ffreg. Y ty a gyfyd yn ei erbyn ei him.-ai saif. GALAR r CLAWDD AM r MILWYR.—Yn anffodus, collir llu o tilwyr y Clawdd yn Ffrainc daw trwodd yn barhaus alar lais yn dweyd am dranc hwn a'r llall. Syrthiodd dan o Goedpoeth y dydd o'r blaen, a dyma'r newydd galarus eto am friw marwol milwr arall o'r Moss, ac un o Acerfair. Mae'r Rhos yma hefyd wedi colli amryw o wroniaid, ond syrth pob glew a'i fidog llym ar glemp y gelyn. DALIWCH EICH LLAW, OWEN OWEN /— Rhoddwyd coden aur yn llaw'r spector bregus gynt o Groesoswallt, y dydd o'r blaen. Efe'n gampwr efo addysg, ac wedi gloewi ami i gopa pwl tua'r Clawdd yma. Bu'n addysgu ac yn arloygu yng Nghymru am flynyddoedd. Treuliodd ei oes yn gyfan gyda dvsg. Nid gormod gwneud hyn iddo. BAT,ILIWN HOGIA'R YSGOL.-Syniadcamp- us yw cael holl hogia'r ysgolion sydd yn ymrestru wrth gyrraedd eu deunaw mlwydd, yn un fataliwn gyda'i gilydd. Gellir felly eu canfod a dilyn eu llafur a'u IIwydd hefyd, bydd yn fantais fawr iddynt fod gyda'i gilydd, fel old schoolfellows. Da fyddai eu galw yn S.F.B., sef y Schoollellows' Battalion. GENNOD Y CrFARPAR.-Dywedir fod tros ddwy fil o chwiorydd yn awr yn gyflogedig yng ngwaith y Cyfarpar ym Mhorthfa'r Frenhines, sef Queen's Ferry. Gwelir hwynt wrth yr ugeiniau yn dyfod ol a blaen yn ddi-ball a'u hysgrepynt yn eu dwylo. Dywedir fod y mwyafrif ohonynt yn Gym- ry glan, gloew. Pa ddarpariaeth grefyddol a wneir ar eu cyfer yn yr ardal ? Lie y mae cymaint o ym- yfed ac esgeuluso'r Saboth, peth pwysig iawn fod pob darpartaeth yn cael ei wneud gan yr enwadau cref- yddol i ddiogelu cymeriad a moes y merched hyn. Nac oeder, eler at y peth o ddifrif. YR HUTEN FEDDW.-Gwelir yn nhref Gwrec- sam bron yn ddyddiol ami i huten feddw o amgylch y tafarndai, ac hefyd yn y wlad. Daw rhai o'r cyfryw gerbronyllys,ond dianc wna'r mwyafrif. Dyma un o'r pethau mwyaf gwaradwyddus, sef dynes mewn diod. Gwaith da a wneir gan Undeb Dirwestol Merched Gogledd Cymru. r DDAU 0 FEIRION.-Mae dau wr enwog o Feirion yn llafurio ar y Clawdd-sef y Parch. Meiron Dafis a Mr. Meirion Jones: bugail gofalus a llafurus y naill, ac ysgolor pybyr a llwyddiannus y Hall. Nid oes ball ar ymdrechion Meirion Dafis gyda phob achos da, a dihafal efe i godi cyngerdd. Dymunwn Ion- gyfarch Meirion Jones hefyd ar ei Iwyddiant arhol- iadol. Mae eu genedigol Sir yn lion ohonynt ill dau. DOWCH ATOM NI I F0N.—Llawer sydd wedi dod o Fon mae'r Sir wedi tlodi ei hun trwy roddi i ereill. Geilw'n awr am ereill i lenwi eulle. Mae'r Parch. Robert Lewis, Coedpoeth, wedi penderfynu myned yno i wneud i fyny'r diffyg. Gwr da yw Mr. Lewis, yn llawn bywyd a serchowgrwydd. Bydd yn gaffaeliad mawr i Fon yn ei hangen. Mae gwyr mawr ym Mon, ond eglur y gwelant wyr mzoy oddiallan. Llwyddiant mawr i'r gweinidog hawddgar a'i briod fwyn. BANERDDYDD r MEIRCH.-Awgrymir cael banerddydd i'r meirch clwyfedig yng Ngwraig Sam y Sadwrn nesaf. Wel, dyma fater dyngarol iawn. Sicr i yw nad oes hanner digon o sylw wedi cael ei roddi i ddiogelwch a ffyniant y creaduriaid truain hyn. Beth ped ysgrifennid eu hanes O hanes rhyfedd a chalonrwygol fyddai stori llawer ohonynt. A oes yr un W.H.K.B. (" Person Gwlad ") yn fyw ac a gymer hyn i fyny ? Dyma le i anfarwoli. YMARFERIAD CORFFOROL, NID MILWR- OL.-Dywed y Bwrdd Addysg yn groew mai nid lies na mantais yn yr ysgolion dyddiol yw rhoddi i fyny'r ymarferiad corfforol ynglyn a'r plant, am yr ymarfer- iad milwrol. Condemnir yr olaf, a chefnogir y blaen- af. A wna ysgolfeistri'r Clawdd gofio hyn ?-sef, gwell y Swedish Drill na'r Military Drill i'r plant, a hyany mewn llawer ystyr. Cofiwch air y Bwrdd. PERCHEN CYDWYBOD.—Dynion ar i fyny yw y rhain. Dywedais fisoedd yn ol mai dyma fyddai eu hanes. Ac felly y mae; cant fwy o sylw ac o barch o ddydd i ddydd. Tynnwyd sylw Kitchener a'r Brenin atynt y dydd o'r blaen, ac nid oes ond corgi a rydd sen arnynt. Dyma'r dynion a fydd yn setlo pethau wedi'r rhyfel, chwi gewch weld. Bu'r enwad- au crefyddol yn hir yn codi llais o'u plaid, ond y maent o'r diwedd wedi ymddeffro. Rhaid ennill ar faes cydwybod cyn y bydd yn werth ennill ar faes y gwaed. ADDrSG YSGOLION GWRAIG SAM.-Cwynir. mai yn Haw y genethod y mae addysg y plant, ac fod y bechgyn yn cael eu gyrru allan i ymladd. Ofna rhai mai anffawd i addysg yw hyn. Credir gan ereill mai yma y gorwedd ffawd addysg, ac mai gwell y merched na'r bechgyn. Felly ffurfir dwy blaid, sef plaid y male teachers a phlaid y female teachers. Ni synnwn i ddim nad yr olaf a orfydd. BRrN r BAW A FFANT r BAW.-Mae bedydd-enw Brymbo yn cael tipyn o sylw ar dudal- ennau'r BRYTHON y dyddiau hyn, hwyrach y ceir goleuni ar yr ystyr maes o law, a da fyddai cael ychydig oleuni ar enwau ereill o bobtu i'r Clawdd yma, sef Gwrecsam fel enghraifft I Ai Gwraig Sam ydyw ? fel y dywed y diweddar Morien. Mae swn baw yn hanes y dref hon hefyd, oblegid dyma ddisgrifiad un, ar lyfr, ohoni: Wrexham is a large, dirty, and ill-paved town." Beth ydyw barn y Gwrecsamiaid am hyn ? CRIBO GWRAIG SAM .-Dywed rhyw Feiciwr fod yr Hutyn yn hoff o gribo Gwraig Sam. Ffei, Feiciwr ffyrn Sut y gwyddoch nad oes gennyf wraig fy hun ? Ai eisiau i honno fy nghribo i sydd arnoch ? Na fydded i chwi ddwyn cam dystiolaeth yn erbyn eich cymydog, gyfaill. Mae hyn yn orchymyn. Bydd yn dda i chwi gofio hynny. Mae gwneud helbul rhwng gwr a'i wraig yn drosedd. Gwyliwch chwi na ddaw Sam a'i Wraig ar eich gwar- thaf. Hyn y tro hwn.

I Ffetan y Gol. I Metan y GoL j! Cofied pawb fo'n anfon i'r F jet at mai dyma'r gair sydd ar ei genau.- NITHIO'R GAU A NYTHU'R GWIR. I Shisli. I I At Olygydd Y BRYTHON SYR,—Difyr oedd darlien llythyr y gwr o 'I Lundain am sibols yn eich rhifyn di- weddaf bron mor fletsus a'rllysieuyn ei hun. A pha beth mwy (Uddoral na chwilio hanes a -? -?? I -?  gwreiacuau hen eiriau uaiar gwiau < uyrna l chwi airyrhoffwn wybod ei dras, gan nad oes j gennyf y ddimadaeth wannaf o ble y daeth I shisli. Arferid ef pan oeddwn yn fachgen I yug ngwlad Ceiriog ac nid oes fawr erhymiy. Ceid ef mewn dau gysylltiad, dyma'r cyntaf Os byddai bachgen, yn chwaraeon y pentref a'r ysgoI, yn rhy hoff braidd o gwmni'r genethod, gwaeddid arno gyda gwawd brathog "Ha ha! 'rhen shisli merched Ac yn ami iawn, byddai'r orucliwjdiaeth yn effeithiol i ddwyn y pechadur yn ol mewn edifeirweh at ei ryw ei hun. Yr un modd, os ceid geneth yn euog o drosedd cyffelyb, galwai'r lodesi shisli bechgyn ami, gyda chanlyniad tebyg. (Deallaf mai "siwgr I gennod a "siwgr hogia ddywed plpnt Sir Gaernarfon). Gwedd arall ar yr un gair ydyw hwn mewn rhai ffermdai, ceid gwas bach yn gwneud cryn lawer o orchwylion ty, megis mor-yn, a shisli y gelwid ef. Ys gwn i o ble y daeth y gair, ac a ydyw ar arfer yn rhywle heblaw'r "hen ardal annwyl, 1-tir ti. dolennog ?—Yr eiddoch yn wladgar, J.D.R. I Pero a Sibols. I At Olygydd Y BBYTHON j ANNWYL SYR,'—Mae eich gohebydd Men Fugail (neu George Borrow yn bytraeh) yn iawn ynglyn a'r gair Pero. Gair Ysbaenig yw am gi. Ysgrifennir ef gyda dwy r-—Perro. Y mae'r un gair hefyd yn air o wawd neu ddirmyg, ar berson, a Pero (un r) yn air am afal neu ffrwyth (o'r un tarddiad a r gair Saesneg-—•pear ?) Am ast (bitch) Perra yw'r gair Ysbaenig. 'Roedd Ysgotynyn sros gydami achawsom Young Onions i de. Yr oedd eiyn un da am siarad Gaelic. Dywedais wrtho mai Sibols oedd y gair Cymraeg amdanynt. Ac ebe fe mewn svndod. Sibols is the Gaelic word for them too Arweiniodd hyn ni i gymharu'r ddwy iaith, a chawsom fod llawer o eiriau yn debyg.—Yr eiddoch yn bur, ARFONWR. Yr Ysgol Haf Gymraeg, 1916. At Olygydd Y BRYTHON SYR.—Yr wyf we-di derbyn amryw ymhon. iadau parthed yr Ysgol 14af. Gofynnir a gynhelirhi,ymhale, aphabryd. Caniatewch imi hysbysu pawb fod Cyngor y Gymdeithas Wedi penderfynu ei chynnal yn yr Ysgol Sir, ¡ Aberteifi, yr yr adeg arferol. Ond eto ymddibynna cyniialiad yr Ysgol ar y nifer o I, fyfyrwyr a restrir. Mae cynifer o athrawon ein hysgolion wedi eu galw i'r gad fel nas gellir disgwyl tyrfa fel y gwelwyd gynt ym Mangor, j Rhyl, Aberystwyth, Abertawe, a mannau i ereill. Hefyd, otnir y bydd y lleihad yn mter yr ysgoloriaethau ynghyda diffyg tocynnau rhad ar y rheilffyrdd yn milwrio yn erbyn rhif y myfyrwyr eleni. Eto, gan y dichon fod amryw o athrawon a myfyrwyr ereill yn ewyllysio treulio eu gwyliau yn nhref dawel, rhad, a gwledig Aberteifi, lie y mae awelon. Preselau a'r Werydd yn cyd-gyfarfod i nithio 'I afiechyd allan o'r ardal dips, bwriedir agor drws yr Ysgol led y pen eleni eto. Gan I hynny, erfyniaf am enwau'r rhai sydd yn bwriadu ymuno. Diolchaf am air oddiwrth bob un sydd yn penderfynu dyfod i'r Ysgol Haf. Mae'r darlithwyr a'r trefniadau yn barod yr unig anghenraid yw sicrwydd y I daw rhyw 50 neu 60 o fyfyrwyr. Os na cheir y nifer gofynnol, rhaid fydd i'r Cyngor gyfar- fod eto i ail-ysytried yr amgylchiadau. I Anfoner ataf erbyn y Sulgwyn yn ddiffael. D. JAMES (Defynnog) Ysgrijennydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, Treherbert. -1 I Maes Gwyn Lahore. I At Olygydd i :■ t > r ANNWYL SYR,—Diddorolgweldlluaws o'ch gohebwyr yn galw sylw at enwau, arwydd- eiriau a diarhebion Cymreig uwchben tafarn- dai, ar byrfch palasdai, etc. Wele enghraifft arall a adroddwyd gangyfaillo Gymro gwlad- gar a dreuliodd flynyddoedd gyda'r fyddin ynghanol India. Arhosent mewn lie o'r enw Lahore, a rhyw ddiwrnod aethai am dro i'r wlad y tuallan i'r dref, pan ddaeth ar draws bungalow ar borth yr hwn y sylwai fod yr enw Maesgwyn." Deffrowyd ei chwilfrydedd iholipwy oedd ynbywyno, ganddisgwylmai rhyw Gymro oedd y preswylydd, ond atebwyd mai Groegwr oedd yno ar y pryd. Meddyhai yntau Pwy bynnag sydd yma'n awr, y bu a wnelo rhvw Gymro a'r lie o'i flaen ef." A r 37 Fell Street. J. JONES.

♦r EVERY .2_1 SHOULD send l etampe tor our 33 page Illustrated Book coataining valuable information how all Ir.gWfiti. and Suppressions may be entirely avoided or removed bY8imple = Recommended Yb7.nt t PhyMcant. u the only Safe, Sure and Genume Remedy. Nevef (*il Thousands of Testimonials. Bstablished 1862. Mr. PAUL BLANCHARD Beln*atiIffaau/Daiataa Laae. LONDON LEADU10 HOUSE POR   FURMITURE.BED8TEAOS ??? m JXL ??? OLAS..IROnMOMOORV. ?.?? qAtfJ. ?CASHoR ?? ?? OUTodHCOME  OUTOFIHCOME rJF* I P. Lloyd Jones FUNERAL DIRECTOR, 364 Stanley Road, L'pool. TELEPHONE-Z.. 800TL8. TELEPHONE—575 ANFIELD. J. T. JONES, Fwieral Undgrtaker EVERTO N 40 AuhMy Street, EVER,TONT and 55 &recK Roa LIVERPOOL. Funerals personally arranged to all parts. Why go to Town ? When the BOOTLE Shorthand & Typewriting ACADEMY, 4 TRINITY ROAD, give pupils a practical business training in Shorthand, Typewriting, and General Office Routine equal to any City School. No Failures. Day and Evening Classes. Apply Principal. BARGAINS.—Underwoods, Remingtons, BYosts, Smith, Premier, Barlocks, Em- pires, Oliver, Blieks, Royal Standard, from £ new condition, See the REX £23 worth for 12 guineas. -LONGMORIC, 41b North John Street, Liverpool, Sole Agency Carona Portable Typewriters. COOK& TOWNSHEND Special Value this week. Boys' Oilskin Coats, 8/6 to 12/6 Boys' Sylkoyly Coats. 14/6 to 21/6 Splendid Selection of Boys' Sports Suits, Rugby Suits. 12/6 to 15/6 15/6 to 21/6 Boys' Covert Coats, 12/6 to 21/- Gentlemen's Business Suits to measure, 50/ 55/- and 63/- Byrom st. & Dale St., LIVERPOOL. B UTTERFIELD'S, 73 and 73A Presoot jj Street, have 15 Pianos at half-price. £ 515 /-Handsome Rosewood Piano, by Crane's suitable for learner. 4711716-Solicl Walnut Piano nice tone; at Butterfield 's. £ 11 /17 /6-Walnut Piano, in splendid con- dition nice tone at Butterfielci IS. £ 16 /16 /-Handsome Piano, by Bishop at Butterfield's. 11 other Pianos, each one a genuine bar- gain. A handsome Piano Stool given free with each piano. All pianos tuned and delivered free. Butterfield's, 73 and 73A Prescot Street. Tel. 3913 Royal. For Bedsteads and Bedding. w. WHITTLE SON & STOTT LTD., 116, 118-6 120 WHITECHAPEL, LIVERPOOL. 0 ¡ Telephone 2137 Royal. v T*l»phoD»ltB«ys) 11(7 lalabllalMd li ROBERT ROBERTS 1STATI AGBNT. SS Netherfield Road Soutr HM Property to Let is rftrkraa parti oi owa. Mortgagee arranged. Vsluatloiis nr 205 Established 1884. 'Phone 1140 Boo. t I S47 t- WOOSNAM ROBERTS. F.A.I., Estate Agent, Bootle Estate Office Personal, Practical, Prompt, and Reliable Management of all Classes of Real Estate, 52 STANLEY ROAD, BOOTLI (I doors from Bedford Road) Telegrams « WOOSNAM. BOOTIES. Telephoae No. 7009. J. LEWIS JONES. ISTATL AQINT VALUIR, 60 Victoria St., Liverpool. Propartlea carefully managed. Rents pt sonally eolleetwi. Purohases and Sales je, foliated. Mortgages arranged and Insturas affected. THOMAS JONES, ASTATA AGINT8 VALUERS. IHIVUTMIKT IVILIIIM, 67 Eord Street. Eiyerpot Telephone No. -1868 Bank. Properties Bought and Sold. Mortgs arranged. Valuations made. Rents coUbst TUB. SI 7 AWUTOD. laSABLiixaD 1872 Stephen Roberts & Sc Sa-TATB AQBNT9 .4.LU.Blc 137 Everton Road, Liverpoe Properties carefully managed. Rents y zonally Collected. Purohages and fif negotiated. Mortgages arranged and suraimoes affeoted- Henry Jones ESTATE AGENT, VALUER & PROPERTY AUCTIONEER, 3 Lord Street, Liverpt, Tami fS,AJTK MM. j 0. JONES WILLIAMS, F.A MTATZ L AGENT & VALUER, 17 Boundary Place, Moss Liverpool. Eat. 1885. b Telephone 1 561 Rw Telephone 8586 Ba at y, JONES 0 HXJGIIEI. SSEAfflt OFFICE, 13 Whitechapeli Eiverpc J i FREEHOLD LAND FOR SA V. Advances Made. R. E. HUGHEb, I' Sstate AgeatjSurreyor Val Charing Cross, Birkenhefc Telephone No.-Sit B'head. v HMHoases to Let and for Sale in various « t of the Town and out distriota. Also Land « I' Sold for Building purposes. Advances ma a Builders. Estates laid out. Rents.Colleote. di Property carefully managed. LADIES BLANCH4RD PILI ? An mMtT?M tot aU Irrowadum. a:? <&<y 't § &Rod MtM &ad new Mt te aBrrlats an <Ba<r Th«y rapanwd* pwnyroyal. Ml Ooahla, Bittar Ar ) BLANCIA Va an the bed 01 aU Pill f-Iw. sold In bUll. 1/li, by Boon' BnmthM, ? f BrMthf. and ? ?MB?t. ? p«it fnI. MUM pdt m LESH6 ,RTYN. U<. Chemhtt.?4 Da"t.. Lane.  Bootle Auction Roo! 76 & 78 STANLEY RD., BOOTL W. H. Butterfield e It. holds Weekly Sale at their Rooms 4 Friday Evening, 7 p.m. Furniture and Stocks of every kind J" for prompt sash. Telephone 1299 Bootle. ANWrD, PESWCH, INFLUENZA~ y < rhain gyda ni bob amser. Pair hinsawdd W, iiol fod llawer o ddioddel. oddivvrth Beswch, Br. itia, Paa, Dolur Gwddf, Crygni, Caethdra, DiflFy d. Y mae'r hen feddyginiaeth "DAVIES'S ."n MIXTURE eto ar y blaen, ac yn cael ei sh- fawregi yn fwy nag erioed, bob amser wrth yn felya, yn cynhesu y frest, ac yn Bydd dose inewn pryd yn ddigon. u. I d. 4 (postage, 34.)-HUGH DAVIXS, Chemist, Ma. th MOLRAT.—At Ladd Tyrchod 5 Ysgrifenna John Pryse, Maes y meirch i Snid ni acw gan dyrchod; cynhyddent bob blwy 1, fel > yr oedd y tir a golwg ddifrifoi amo, ac yr Of maf gywilydd ohono ond dywais fod Mr. Hugl viea, Chemist, Machynlleth, wedi dyfeisio peth i'v Id yn ddidrafferth iawn.—Ei enw ydyw Molra wn < packets is 6d. yr un. Prynnais backet, a -ozis ef yn ol y cyfarwyddyd am ben pryfed n, Ir a 1 hoddais y rhai hynny yn Ilwybr y twrch, hod ddtwrch mwy. ? I Kl

oddef ei gormes. Y canlyniad fydd tynnu at gweryl a rhyfel. Dymuniad a gweddi pob gwladgar a dyngar ddylai fod am igenhadaeth Mr. Lloyd George Iwvddo, pe ond, dros amser y rhyfel mawr hwn. Nid mynych y gwth- iodd dyn ei ben i broblem fwy dyrys iia'r Werddon Wvllt ac os goleua pen Llwyd o Eifion trwycUl i hyd i gytundeb hedd, fo ennill li radd newydd. a bydd gan ei erlidwyr fwy o waith nag erioed i gael ei ben i lawr.