Y Brython

o Big y Lleifiad. HEIDIO TUA'R LLOFFT STABAL.' Cyn- hyddu bob wythnos y mae'r dyrfa sy'n hel tua Llofft Stabal yr Hen Was bob nos lau a chynhyddu, feddyliwn i, y mae ei ddawn sgrifennu a'i hiwmor yntau. Y mae dameg y ddau fabi—babi'r Plas a babi'r Bwthyn-yn Y BRYTHON heddyw, yn gyforiog o ddoniolwch glan ac o synnwyr ysbrydol; ac os na thyn llith fel hon y balchter o gorun pawb sydd wedi meddwi ar ddillad a phethau'r byd hwn, wel, a helpo'r gwirion, meddaf fi a chwedl Dr. Moelwyn Hughes, Nid yw'r dyn sy'n colli pen felly ddim yn colli Ilawer. tt AIL GTNNU'R TAN TEMLTDDOL.—Dim ond pedair cyfrinfa fyw sydd gan y Temlwyr Da Cymreig ar Lannau Mersey ar hyn o bryd, lie byddai cryn ddeunaw flynyddoedd yn ol, a'r rheiny'n lluosog eu haelodau, yn gryf ac amrywiol eu talentau, ac yn llawn asbri dros Ddirwest a thros gadw pob Cymro a Chymraesa ddeuaii'r ddinas rhag cwympo i golledig- aeth ar y Llwybrau Llithrig. Ond sychodd y set, a chaeodd y Temlau y naill ar ol y Ilall, nes bod dim ond y rhain yn gweithio heddyw Eryri yn Seacombe, Cambrian yn Boo tie, Gwalia yn Edge Lane, a Gwynedd yn Laird Street. Ond er i'r mam ddarfod, y mae'r tan temlyddol yn mud-losgi yng nghalon rhai Teml- yddion o hyd, ac yn ysgoldy Fitzclarence Street, nos Sadwrn ddiweddaf, daethant at ei gilydd i ystyried beth, tybed, a ellid ei wneuthur i ail gynnu'r tan a chael y temlau oedd wedi pallu i ail gychwyn a blodeuo fel cynt. Mr. Lewis Roberts, y Dosbarth Brif Demlydd, a lywyddai, a chymrwyd rhan ganddo ef a'r Mri. R. O. Jones (Rhydzvenydd), Griffith Davies, J. H. Jones, Hugh Lloyd, Chambers, W. Philip Jones, J. Williams (Binns Road), Henry Davies, J. Owens (ysgrifennydd y Dosbarth Deml), J. Evans (Glenart, Birkenhead), Ernest Hughes, a Mrs. Foulkes. Gosodwyd ar Bwyllgor Gweithiol y Dos- barth Demi i geisio trefnu rhyw gynllun sut i wneud yr awgrymiadau a glywsid yn yr anerchiadau yn rhai ymarferol. Pan fo'r cynllun hwnnw'n barod, fe elwir cyfarfod eilwaith. Llawenheid fod y Dosbarth Deml bellach yn ddiddyied, a hynny'n ddyledus i raddau mawr i ymdrechion y Br. J. E. Roberts, TemI Gwynedd. Dyma sylw neu ddau a ddywedwyd :— Nad arwydd iach iawn ydpedd gweld bragwr fel yr Henadur Salvidge yn cael ei anrhydeddu gan y Llywodraeth a'i godi'n farchog gan y Brenin. Nid wrth syrio bragwyr yr enillai Prydain ei brwydr, yn sicr i chwi. Er fod trai ar Demlyddiaeth Dda yn Lerpwl a mannau ereill, peidied neb ohonoch ag anghofio mai y hi, serch hynny, yw'r Gymdeithas Ddirwestol gryfaf a mwya'i Ilwyddiant drwy'r byd i gyd, ac mai nid ceisio galfaneisio corff marw yr oeddym heno, eithr cymhwyso tipyn o massage treatment at un aelod bach ohono sydd wedi oeri -a diffrwytho tipyn. Sonnid a pharch dwfn am y diweddar Barch- edigion Dr. John Thomas a Griffith Ellis,—dau ddigon mawr ac eirias eu sel iffaglu'r wlad drosti, ac nid Lerpwl yn unig. Gweddiid am weld eu cyffelyb yn codi eto, nes bod dipyn o swn yr hen bwerau i'w glywed drwy Gymru. Clywsom hefyd waith mor fendigedig ac achubol a wneir yn y Fyddin, gartref ac ar faes y frwydr, gan Gymdeithas y Y.M.C.A., ac fod yna yn agos i gant a hanner o filoedd o lwyrymwrthodwyr proffesedig yn y Fyddin a Llynges Brydeinig; ac fod gwell gwedd ar bethau ar hyd dociau Lerpwl nag a fyddai, gan fod y gweithwyr yn achub y cyfle i fynd i'r tai bwyta dirwestol a godir yno, yn lie gorfod mynd am eu cinio a'u prydau i'r dafarn, y hi a'i sawr ffiaidd a'i swn rheglyd < v -v » HTN AC ARALL Sylwch ar yr hysbysiad am Seiat Fawr y Sun Hall' sef mai nos Lun y Sulgwyn y cynhelir hi, ac nid yn y bore fel arfer. Y mae'r 2nd Lieut. M. O. T. Hughes, mab Mr. a Mrs. Edward Hughes, Maldwyn, Birkenhead, wedi cael ei ladd yn Ffrainc. Yr oedd yn llanc tal a chryf ei gorff, ar fin ei un ar hugain oed, a phawb o gydnabod y teulu yn cydymdeimlo a'i rieni trallodus. Dyma gyfeiriad at ei farwolaeth allan o lythyr y Lieut, F. Venmore, D.C.M., at ei dad, Mr. James Venmore, Y.H.:— You will be very sorry to hear that 2nd-Lieut. M. T. Hughes, of Birkenhead, is killed, and we are all very sad. He was very popular with all his men and fellow-officers. We shall all miss him very much, for we were very fond of him. We truly sympathise with his family." H Y mae Mr. Wm. Thomas, Treflyn, wedi prynnu busnes y diweddar Mr. Owen Jones, plumber and decorator, Conway Street, Birkenhead, tt I GLEWDDYN r CAMEROONS.-Y mae'r Lieut. Stirrup, Catrawd y Gold Coast, West African Frontier Force, wedi cael ei grybwyll gan Syr Charles Dobell am ei wroldeb a'i bybyrwch fel milwr yn y rhan bellennig honno o'r byd,-mentioned for dis- tinguisbed and meritorious service yw geiriau'r Gazette fel y cyhoeddid hwy yn y Times yr wythnos ddi- weddaf. Efe a'i wyneb ar y weinidogaeth gyda'r Bedyddwyr ac yng Ngholeg Bangor pan dorrodd y rhyfel allan; y mae'n frawd i Mrs. Tecwyn Evans, Birkenhead ac wedi gweld a phrofi pethau cofiadwy tros byth wrth hela'r Ellmyn ystumddrwg o'r Cr meroons-gwlad anferth, mwy na Germani ei hun, gyfoethog ei hadnoddau, a'r unig un o'u trefedigaeth- au oedd yn talu ei ffordd iddynt, ebe'r Times. Bydd ei lu cydnabod ym Hon a'r wlad yn falch o glywed fod ei wrhydri wedi ennill sylw a. chydnabyddiaeth yr awdurdodau. HIRAETH JOHN HUGHES AM EVAN I JONES.—Y mae gan y Parch. John Hughes, M.A., cyn-fugail Fitzclarence Street, gan hiraeth am y Parch. Evan Jones, Caernarfon, yn Nhraethodydd Ebrill,—dau bennill ar hugain, a deg llinell ymhob pennill. Ysgrifennwyd hi yn Oakland California, Rhag. 2i, 1915 cyffyrdda'n dyner a gwir deimladwy a phob tant yn y cymeriad cryf ac amlochrog hvrnnw ac er cymaint galw sydd ar ein gofod, rhaid mynnu lie i dri neu bedwar o'r ddau bennill ar hugain, yn enghraifft o weddill y gan Wylaf yma 'mhell o dref, Ddagrau'n Hi', Am dy symud fry i'r nef, Heb i mi Mwy dy weled yn y cnawd, A chael croesaw'n ol gan frawd Ae fydd Cymru imi'n dlawd Heb dy wedd, Er dy fod yn uwch dy rawd Hwnt i'r bedd. Yno'r wyt yn tawel huno Heb wahardd; Ni ddaw atom mwy i'n swyno, Un mor hardd; Ni chawn byth dy weled eto, Yn dy fedr yn dadweinio Dy hen gleddyf, ac yn taro Gelyn gwlad, A dy floedd fel ilew yn rhuo Yn y gad. Pwy amheua ei wroldeb Gyda ni, Neu ei hawl i anfarwoldeb Yn ei fri ? Glew efe-nid heb ei feiau,— Cysgod oeddynt o'i rinweddau Llechu wnaent o dan geseiIiau Didwyll ddyn,— Gwelid hwynt, pan welid yntau, Oil ei hun. Braint a defod gwlad goleuni Ddwg i ti Lewyrch haul ar y trueni Welwn ni; Culni Sectau-sel Enwadaeth, A gorfaeliaeth Eglwysyddiaeth, A holl annhrefn Methodistiaeth, Nid ynt mwy Yn dy olwg-lachawdwriaeth Guddia hwy. O fy nghyfaill! gwiw yw cofio Oriau cu, A rhyw ddistaw prudd freuddwydio Am a fu; Ni all dawn na grym darfelydd Fyth ddisgrifio dy lawenydd, Gyda'r saith ugeinmil dedwydd, Uwch y byd, Wedi cyrraedd trwy'r ystormydd Hafan glyd. Amlwg wyt ar fynydd Seion, A dy ddawn Yn difyrru'r cadwedigion Fore a nawn; Os oes yno brinder defnydd Newyddiadur a Golygydd, Mae dy ddoniau'n fwy ysblennydd Nag erioed Caiff y nef Oleuad newydd Yn ddioed. Minnau yn y nos arhosaf, Nes daw'r wawr; Ar y ser yn fud y tremiaf, Ar y llawr; Yn eu llewyrch mi ymlwybraf, Heibio'r ffos, a'r waun, a'r gwaethaf, Ac am danat y disgwyliaf, Yn y nef; A chawn gwrdd-fy nghyfaill mwynaf, Ynddo EF. H Gwers i'r Hirwyntog.-Un o effeithiau gofidus y rhyfel ydyw mynd a chymaint o sylw'r byd nes fod dynion mwyaf a goreu'll cenedl yn cael disgyn i'r bedd mor ddisylw. Leied o son rhagor a haeddent a fu am Syr Edward Anwyl a Syr John Rhys ac ereill a gollasom yn ystod y ddwy Hynedd ddiweddaf; ond dichon y bu mwy 0 ysgrifennu ar y Parch. Evan Jones nag odid i neb, yn y newyddiaduron a'r cylchgronau ac y mae atgofion y Parch. Rd. Jones (Glan Alaw) amdano yn y Traetboyddd hwn ymysg y pethau mwyaf diddan a byw a ddywedwyd amdano. Byddai n eithaf peth dyfynnu'r pwt a ganlyn er mwyn iddo fod yn wers i bob cadeirydd sy'n chwannog i andwyo cyfarfod drwy frygawtha'n hir ac amgylchog. Ym Moriah y gwelais ef gyntaf ar noswaith ei sefydliad. Yr oedd y cyfarfod sefydlu yn un lluosog iawn, ond aeth yn llawer rhy faith. Y Ilywydd oedd y Parch. T. Hughes, Moriah, ac fe gymerodd ef lawer gormod o'r amser i siarad. Nid wyf yn cofio pwy oedd yr oil o'r siaradwyr eraill. Y Parch. D. Davies, y Bermo, oedd yn "cyflwyno Mr. Jones dros Gyfarfod Misol Gor- Ilewin Meirionydd, a'r Parch. R. Ellis, Ysgoldy. oedd yn ei dderbyn dros Gyfarfod Misol Arfon. Y mhlith pethau eraill, dywedai Mr. Davies, pe buasai ganddo ef i gyflwyno ambell un i eglwys fel Moria, mai ei gyngor iddo fuasai, am iddo ymwroli a pheidio ag ofni, am fod Mr. Jones fe lefiathan wedi ei lunio heb wybod am ofn. N chydsyniai Mr. Jones a hynny, a dywedai, os oedd weithiau yn ymddangos yn hun heb wybod am ofn, mai ceisio troi y tu goreu allan y bydda i Ymhell cyn y diwedd yr oedd y lluaws yn blino. ar hyd y cyfarfod, ac yn myned allan. Yni gweled hynny, gwaeddodd y Ilywydd, Peidiwch a mynd allan, gyfeillion; nid oes yma neb i siarad eto ond Robert Ellis, ac fe fydd ef yn fyr.' Gyda'r sydynrwydd oedd mor nodwedd- iadol ohono, cododd y gwr o'r Ysgoldy, ac meddai Na fyddaf ddim yn fyr; nid oes fawr neb yma yn ceisio bod yn fyr. Mynnodd y Ilywydd i ddechreu gael dweyd yr oil oedd ganddo, a dilyn- "odd pawb ei esiampl, ac felly gwna finnau. Ewch chwi allan, mi siaradaf finnau.' Ar hynny, dechreuodd pawb droi yn ol, a chafodd Mr. Ellis y gwrandawiad goreu o'r oil." U Yn rhestr y London Gazette o'r rhai a gyfrifwyd yn deilwng eu crybwyll am waith da a dewr ynglyn a'r rhyfel yn y Dardanelles, ceir Capt. John Parry, H.M.T. Georgian. Cartrefa Capt. Parry yn 10 Exeter Road, Bootle, ac y mae'n aelod 0 eglwys Stanley Road. Yn 1906, pan yn gap ten y Bostonian, bu'll foddion 1 achub bywydau lawer oddiar y British King, am yr hyn y cafodd gwpan arian ddrud a hardd odiaeth gan y Llywodraeth, ac anrhegion eraill gan Lywodraeth y Taleithiau, am yr hyn a gyfrifid yn orchest achubol fwyaf y flwyddyn honno. Brodor o Benmon yw'r capten glew; ac y mae'r anian achub fel petae wedi mynd i waed pawb o bobl y trwyn creigiog ac enbyd hwnnw. H Nid oes dref ym Mhrydain ddyfnach ei diddordeb na Lerpwl yrn mrwydr fawr Mor y Gogledd mawr y gofid a ddatgenir wrth feddwl colli cynifer o ddynion glew, ac ami i Gymro, mae'n ddiau, yn eu mysg. Dyma un Cymro a gollwyd Instructor Thos. Elwyn Jones, B.Sc., ail fab y Parch. S. T. Jones, Colwyn Bay, a brjiwd i'r Sergt. W. H. Jones, B.A., (Elidir Sais). Derbyniodd ei addysg yn y Rhyl a Choleg Bangor, a mathematical master yn Ysgol Sir Caerfyrddin ydoedd pan ymunodd a'r Llynges. Efe oedd yr instructor ar y Defence, a mab i Syr Percy Scott ymysg y rhai oedd tano. H Cymro arall oedd yn y frwydr oedd Mr. Emrys Daniel, Lerpwl (nai i Mr. Robert Roberts, Y.H., Judges Drive), paymaster ar fwrdd y Cordelia, un o cruisers cyflymaf ein Llynges. Bu'n brwydro am chwe awr a banner ac wrth forio'n ol wedi'r alanas, gwelodd gyrff ar wyneb yr eigion am gan milltir o ffordd! A'r olwg arnynt yn rhy ofnadwy i eiriau byth fedru ei fynegi. tt Rhag PryJedu.-Byddai'n werth i ch wi d afln golwg dros hysbysiad Kennedy's Antiseptic Belts, a welir ar tudal. 5, sef at ddifa'r pryfetach sy'n peri'r fath flinder i'n bech- ¡ gyn glew yn ffosydd y rhyfel. I

I DAU T U"R AFON. CYMANFA YSGOUON Y BEDYDDWYR.—Cynhal- iwyd hon 0 dan nawdd Undeb Ysgolion Sabothol Lerpwl a'r cylch prynhawn dydd Sadwrn diweddaf, pryd y daeth nifer lluosog ynghyd. Llywyddwyd gan y Parch. Myles Griffiths, a chafwyd anerchiad amserol ganddo, yn pwysleisio y ffaith mai nid sefyd- liad i'r plant yn unig oedd yr Ysgol Sul, ond cymwys i bob oed ac yn He i bawb weithio, ac fod gwir angen am fwy 0 sel a ffyddlondeb i'r sefydliad, sydd wedi gwneud cymaint 0 les yn ein gwlad. Canwyd amryw donau o'r Llawlyfr o dan arweiniad y Bd. Robert Roberts, Bousfield Street, yn cael eigynorthwyo wrth yr offeryn gan Miss Maggie E. Roberts, Balliol Road, a'r Bd. Rhys Davies, Earlsfield Road, yr hwn sydd wedi ymuno a'r fyddin ac yn teimlo cymaint o ddi- ddordeb yn y gwaith fel ag i fod yn bresennol ar nos Sadwrn mewn cyfarfod perthynol i'r Ysgol Sul. Parhaed y diddordeb hwn yn ein pobl ieuainc yn y gwaith da hwn. Adroddwyd rhannau o'r Ysgrythyr gan blant y gwahanol ysgolion, a holwyd hwy ar Fcdydd gan y Parch. H. R. Roberts, o Holwyddor- eg y Parch. D. Powell. Holwyd y rhai mewn oed hefyd ar Ffydd," seiliedig ar Heb. xi, gan y Parch. Thomas Michael, B.A..B.D. Darllenwyd adroddiad o'r Arholiad Llafar gan yr ysgrifennydd, a chafwyd fod ychydig leihad yn nifer yr ymgeiswyr eleni,— Megan Hughes, Everton Village, a enillodd y brif wobr i'r Safon o dan 8 oed, gyda 100 o farciau, a'r canlynol yn cael safle anrhydeddus Blodwen Price, 94; Pattie Foster, 94; Noel Jones, 98; Blodwen Williams, 93 j a Nancy Davies, 93. Dyma'r goreuon o 8 i 10 oed Griffith J. Roberts. Emrys Humphreys, a Wm. R. Owen, i gyd o'r Woodlands, Birkenhead Blodwen Owens, Earlsfield Road; Theodore Rob- erts, Rhyl Street; a Doris Williams, Balliol Road, yn gydradd, gyda rco o farcfau. Enillwyd ar yr Iaith Gymraeg i rai dan 8 oed gan Blodwen Price, Earlsfield Road, a rhwng 8 i TO oed gan Janie Williams, Wood- lands. Cyflwynwyd y gwobrwyon gan Mrs. Myles Griffiths. Yr arholwyr oedd Miss E. Evans, Edge Lane, a Miss M. E. Roberts, Bootle. Gwahanwyd wedi cael gwledd. Awn ymlaen gyda mwy o ddiwyd- rwydd eto yn y dyfodol. Cofiwn am y plant, am mai hwy yw dyfodol ein heglwysi. a rhown bob cefnogaeth i'r Yagol Sul.—Dymunwr Da. ———— ¡i.S'í CYNGERDD m MILWYR CLWYFEDIG.—Nos Sadwrn ddiweddaf, aeth parti 0 tua hanner cant o aelodau'r Gymdeithas Gorawl Gymreig (Welsh Choral Society) i'r Woolton Auxiliary Hospital- Woolton Hydro-i roddi cyngerdd i'r milwyr clwyf- edjg yno, 0 dan arweiniad .Mr. W. H. Parry. Yr oedd dros gant o filwyr, ynghyda'r nyrses, yn bres- ennol yn yr ystafell, a chaed dros ddwy awr o gyd- ganau, deuawdau ac unawdau, y rhai a fwynhawyd yn fawr, y milwyr yn galw am encores dro ar ol tro. Yr unawdwyr oedd y Misses Annie Williams, Cissie Jones, Watkins, Quine, Read a Hooson, a'r Mri. Vaughan Jones, Jenkins (a gafodd dderbyniad heb ei fath, ac a'i gwir haeddai) a Spencer. Mr. Arvon Hope oedd yr" hiwmorydd "(humourist), a chyfeiliwyd gan Madame Maggie Evans. Diolchwyd ar ran y milwyr a'r hospital staff gan- Sergeant Sixsmith, ac atebwyd ar ran y parti gan Mr. Rd. Hughes. Dyma ddywedodd yr Assistant Matron (Mrs. Pugh) wrthym cyn ymadael: We have never seen the soldiers so appreciative as to-night"; a dyna ein barn ninnau, ar 01 bod yno amryw weithiau. CYFARFOD YSGOLION YNG NGHAPEI, M.C. EDGE LANE. Y Saboth diweddaf, cynhaliwyd cyfarfod Ysgolion yma. Am 2.15, Mr. R. W. Roberts, Douglas Road, yn llywyddu dechreuwyd y cyfarfod gan Mr. J. Jones, Fell Street, ac adroddwyd Marc ii, 1-13 gan ddosbarth Mr. David Roberts. Holwyd y plant ieuengaf yn Rhodd Mam v, a'r rhaihynaf yn y Gwyrthiau gan y Parch. Wm. Williams, Talysarn,— yr holwr yn ei hwyliau goreu, a'r plant yn y ddau ddosbarth yn ateb yn rhagorol ac mewn Cymraeg da. Rhoddwyd adroddiad o safle'r Ysgol gan yr ysgrif- ennydd, Miss Jones. Esher Road, a chafwyd sylwadau gan yr ystadegydd, Mr. H. R. Hughes hefyd gair neu ddau gan yr arolygwr a'r cyn-arolygwr. Hawdd canfod oddiwrth yr hyn a ddywedwyd fod gwaith da yn cael ei wneud gyda'r Ysgol yn Edge Lane. Dar- parwyd te i'r cynrychiolwyr yn yr ysgoldy gan chwiorydd y lie. Mawr fwynhawyd y danteithion gan bawb, a diolchwyd i'r boneddigesau gan Mr. Price, Rock Ferry, a Mr. Oswald Jones, Anfield Road; ac estynnwyd croeso ysgol Edge Lane i'r Undeb gan Mr. R. O. Williams. Am bump ar gloeh, cynhaliwyd cyfarfod i'r cynrychiolwyr. Am 6 yr hwyr, cafwyd adroddiad o loan iii gan ddosbarth Miss Evans, ac arweiniwyd mewn gweddi gan Mr. Cledwyn Hughes, Princes Road. Yna holwyd y rhai mewn oed gan y Parch. Wm. Williams oddiar Efengyl loan i. Mater y drafodaeth oedd Ymddwyn yn addas i Efengyl Crist:" agorwyd yn rhagorol gan Mr. R. Vaughan Jones, a dilynwyd gan Mr. J. D. Jones, Stanley Road, a'r Parch. Wm. Williams. Saboth dymunol dros ben, a daeth nifer dda o'r cynrychiolwyr ynghyd ag ystyried y tywydd. Undeb Eglwysi Annibynnol Liverpool, Manchester a'r cylch. Cynhaliwyd Cynhadledd ynglyn a'r uchod yn Hollinwood, ger Manchester, prynhawn dydd Mercher diweddaf, dan lywyddiaeth Mr. E. Thomas, Y.H., Widnes. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan Mr. Wm. Jones, Ashton-in-Makerfield. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod diweddaf gan yr ysgrifennydd, y Parch. O. L. Roberts, a derbyniwyd hwy fel rhai cywir. Pasiwyd fod grant o k 15 yn cael ei roddi i eglwys Trinity Road, Bootle, at gynorthwyo'r Weinidogaeth, a bod adroddiad oddiwrth yr eglwysi sydd yn derbyn cynhorthwy ariannol i'w roddi yn adroddiad blynyddol yr Undeb. Darllenwyd llyth- yrau oddiwrth eglwysi Widnes ac Ashton, yn amlygu parodrwydd i symud ynglyn a sicrhau gweinidogaeth sefydlog. Pasiwyd fod yr ysgrifennydd i ohebu ag eglwysi ereill y cylch, ac i ddwyn adroddiad i'r cyfar- fod nesaf. Cafwyd trafodaeth ynglyn a sefvllfa eglwys Spring View, Wigan, a phenderfynwyd ym- ddiried yr achos i ofal y Pwyllgor Cyfarwyddol. Rhoddodd.yr ysgrifennydd adroddiad o'i ymweliad a'r eglwys yn Southport, a phasiwyd i ofyn i'r Parch. Albert Jones, B.A., Marsh Lane, i arolygu'r lie hyd ddiwedd y flwyddyn hon. Darllenwyd Ilythyr trosglwycldiad y Parch. J. J. Roberts, B.A., Birken- head, o Gyfundeb Seisnig Morgannwg, a rhoddwyd iddo dderbyniad siriol a chynnes. Hefyd cyflwyn- wyd i sylw'r Gynhadledd y brodyr John Williams, Ashton, a T. Rowlands, Widnes, fel pregethwyr cynorthwyol cymeradwy. Pasiwyd i roddi Ilythyr aelodaeth i'r Parch. D. M. Mason, Wigan, ar ei symud- iad i Gyfundeb Lleyn ac Eifionydd, ac yn gofidio ei golli o'n plith. Cafwyd adroddiad y Parch. G. J. Williams, Birkenhead, o ymweliadau acblysurol gweinidogion ag eglwysi gweiniaid y cylch. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad, a theuluoedd mewn galar, sef teulu'r diweddar Mr. Edward Parry, Gt. Mersey Mtreet, Liverpool: Mr. John Hughes. Southport; Srs. Roger Williams, Clifton Road, Birkenhead; a Mrs. John, Luton, gweddw'r diweddar Barch. D. John, Booth Street, Manchester. Datganwyd gofid o ddeall am afiechyd y Parch. T. Price Davies, LIscard, gyda dymuniad iddo gael adferiad buan. Llawenhc id; i weled Mr. W. Wynn Hughes, Hollinwood, yn bres- ennol, wedi ei gystudd diweddar Dewiswyd y rhain i weithredu ar wahanol bwyllgorau yr Undeb Cymreig am y flwyddyn ddyfodol: Cyngor yr Undeb, y Parch. O. L. Roberts a Mr. Salmon Evans, Liverpool; y Gronfa, Mr. E. Lloyd, Y.H., Liverpool; Caniedydd, Dr. Owen Evans; Cenhadol, Mr. W. O. Farrelf, Manchester. Pasiwyd penderfyniad o apel at y Llywodraeth i sicrhau tegwch i'r rhai sydd yn ateb cydwybod ynglyn ag ymrestru. Hefyd, pender- fyniad yn anghymeradwyo yu y modd liwyraf fwriad y Swyddfa Ryfel i symud y Cadfridog Owen Thomas o'r Fyddin Gymreig, ac yn erfyn na fyddo i hynny ddigwydd. Pasiwyd fod y Gynhadledd nesaf i'w chynnal yn Chorlton Road, Manchester. Terfynwyd trwy weddi.gan y Parch. Morgan Llewelyn, Booth Street. Ieuanc ydyw yr achos yn Hollinwood, a dyma ymweliad cyntaf yr Undeb a'r lie. Ceir yma eglwys weithgar, llawn bywyd a sirioldeb, a rhagolyg- on am achos cryf a IIwyddiannus. Yr oedd y parato- adau ar gyfer yr ymwelwyr yn bopeth allesid ei ddymuno, a diolchwyd yn gynnes am y croeso. Ya yr hwyr, cafwyd pregeth felys ac adeiladol gan y Parch. J. J. Roberts, B.A. Dechreuwyd y gwasan- aeth gan Mr. Rd. Williams. Tabernacl, Liverpool.-  Dlnesydd.

COlli ARGL WYOD KITCHENER. O BOB anffod a cholled a gafodd Prydain o ddechreu'r rhyiet, y drymaf ydoedd y newydd am foddiad Arglwydd Kitchener tuallan i Ynysoedd yr Orkneys nos Lun ddiweddaf. Yn yr Hampshire yr ydoedd, efe a gwyr enwog ereill o'r staff, ar eu ffordd i Rwsia; nid yw'n sicr eto pa un ai torpedo ai mine ynteu beth a yrrodd y Hong i'r gwaelod ond parodd y newydd dristwch dwfn drwy'r holl wlad, a gorfoledd mawr i Berlin. Wythnos gyffrous a fu'r ddiweddaf; a'r naill loes ar ol y Hall, fel cenhadon Job, yn dod a newydd gwaeth na'i gilydd o faes y gyfiafan. Ar ol y newydd cyntaf am suddiad y llong, taenwyd si fod Kitchener wedi dod i'r Ian ar raft; ond si ddisail ydoedd a'r ffaith noeth ydyw fod Prydain wedi colli yr organiser milwrol goreu a fu ganddi odid erioed, er y bu ereill mwy athrylithgar hwyrach fel cadfridogion.

YN EllAV. GENERAL for small family: washing. \JT Welsh preferred, Mrs. Ablett, 35 Hamiltca Square, Birkenhead. 4c EVERY WOMAN "SOULD send 2 stamps for ocr 32 page Illustrated Book íi containing valuable injormation how all Irregularities and Suppressions may be entirely avoided or removed by simple means. Recommended byeminent Phyaicawa. u the only Safe, Sure and Qcnuine Remedy. Nevsi 'aij Thousands of Testiuson.-als. Bstabiished 1862. Mr. PAUL BLNCHARO BelBenMaon*e.'?>slsioD lue. I TiNDOW OFPIOR Training CLASSES. SPECIAL Rapid Course for those who desire to become Shorthand Typists ist one session. NO TIME WASTED BY OUR METHODS, SPECIAL DAY & EVENING CLASSEP. Send for prospectus before arranging winter study. OREGO SCHOOL, 21 HarringMk St. (off Oastle-St). Phone 3660 Bank. IN a Letter Home a Soldier writes :—" It is hard to find a clean soldier now. The belt you sent me Is splendid, and every man out here should be provided with one." He refers to KENNEDY'S KILL-LICE 11 BELTS, which absolutely repel vermin and disease. Help yow boy to keep clean. 3 Oelts for 4 All Chemists, 1/6 each. or post paid anywhere from KENNEDY, 2 Park-rd., Liveipool. MITCHELL BROS, Marsh Lane, Bootle. English Manufactured MAPLE BLOCK FLOORING. All Sizes kept in Stock. Largest Stock in the Kingdom Phone 680-Bootle. Tel. Ad. "Peremptory," Llverpoo Athrofa Aberystwyth (UN o.a COLEGATT YM MHRIFYSGOL CYMRO). Prifathraw-T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. I DECHREUA'R Tymbor nesaf ar Ddydd DMawrth, Hydref 4ydd, 1916. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Prifysgol Cymrn. Cynygir amryw o ysgoloriaethau (amryw o honynt yn gyfyngedigi Gymry) y flwydayn hon. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y 19eg 0 Fis Medi, 1916. Am fanylion pellach.fyicofyner &— J. B. DAVIES, M A. Cofrestrydd EFENGYLIOAN gyda Rhagarweiniad a Nod adau ar bob Adnod, gan y Parch. Owen Davies, DO., Caeronrfon. a'r Parch. H. Cernyw Williams D.O., Corwon. Pris goftyngol I ysgolion. Oyf. I, td. 202 (2s.) 18.8. Cyf. II, td. 304 (2s. 6c.) Is. 6c neu y ddwy »m 2s. 6c- Y cludiad yn rhad. Oaniateir 2s. y swllt i Ddosbarth. wyr a Llyfrwerthwyr am 6 copi ac uchod. Anfoner pob archebion i Rev. O. DAVIES, D.D., Cefntaes, Carnarfon Palatine Trade Protection Office (Lpool). 35 Exchange Chambers. 2 Bixteth Street, LIVERPOOL, and at LONDON. Subscription ii is, per annum. Includes an UNLIMITED number of collections of accounts. l egrams, Q uo ium. Tel. 8365 Central (3 lines). 'Telegrams, Quorum." Apply for further particulars- PARKIN S. BOOTH, General Manager. BUTTERFIELD'S, 73 and 73A Presort ..Street, have 15 Pianosat half-price. £ 5/o/-Handsome Ropewood Piano, by Crane's suitable for learner. l* £ 7 /17 /6-Solid Walnut Piano nice tone; I at Butterfield's. í: £ 11/17/6-Walnut Piano, in splendid con- dition nice tone at Butterfield's. £ 16/16 /-Handsome Piano, by Bishop at Butterfield's. 11 other Pianos, each one a genuine bar- gain. A handsome Piano Stool given free with each piano. All pianos tuned and delivered free. Butterfield's, 73 and 73A. Prescot Street. Tel. 3913 Royal.