Y Brython

gw- GOSTEG. CAMWRI CINMEL Pam y symudwyd Owen Thomas ? Dylai'r wlad gael gwybod. Y GERKOD fwyaf dirmygus a gafodd Cymru er ys talm ydoedd ayntud ei heilun a'i gwasanaethwr cenedl- aethol, y Cadfridog Owen Thomas, o'i swydd yng Ifghinmel Credwn y daw'r gwir reswra am y symud hwnaw i'r goleu yn fuan bellach a bydd gennym air go gryf a helaeth i'w ddweyd amdano Hyd hynny, goddefer i'r llythyr a ganlyn ddweyd ei neges; a goddefer i ninnau awgrymu fod penodi rhywun ar unwaith i fynd yn syth i Lundain, at yr Aelodau Cymreig, ac efont hwy i'r Swyddfa Rhyfel, a mynnu cael gwybod y rheswm hwnnw ac nid y gau resymau a roddwyd mor esgusodol gan y Senedd Y mae'r peth yn gamwri rhy bwys;g i'w adael man y mae; ac 7 mae anrhydedd ac enw da ein Seneddwyr Cymreig yn galw arnynt i fynnu cael y gwir ar hyn i elvw gwlad At Oiygydd Y BRYTHON SVR,-Teimlaf nad yw Cymru wedi sylweddoli y camwri dybryd a wnaed drwy symud y Cadfridog Owen Thomas o Kinmel, onite buasai wedi codi fel un gwr, a datgan yn eglur nad ydym am ddioddef y fath ddirmyg a thrais anghyfiawn Pan ddaeth sibrwd fod ym mwriad rhyw bersonau goruchel yn y Fyddin i symud yCadfridog, cymrodd y wlad y mater mewn Haw, a phasiwyd penderfyniadau cryf gan y Cyng- horau Sirol, etc ac anfonwyd hwy i'r awdurdodau rhyfel yn Llundain ac hefyd at yr aelodau Cymreig, etc Mawr ddisgwylid y buasa; hyn yn effeithiol, a skrhawyd ni gan rai eu bod yn gwybod na symudid y Cadfridog ond erbyn hyn, gwelwn fod yr hyn a fawr ofuid wedi digwydd, ac arnom ni fel Cymry y mae'r bai Da iawn oedd pasio penderfyniadau yn gwrth- dystio yn erbyn y bwriad, ond dylesid ar bob cyfrif fod wedi anfon cynrychiolaeth « Lunda;n, ac i rai o'r Aciodap Seneddol f yned gyda'r ddirprwyaeth honno i'r Swyddfa Rhyfel (nid a cap in band deputation, cofier), a hysbysu'r swyddogion yno yn ddifloesgni mai'r unig reswm a dderbyniem fel cenedl dros symud y Cadfridog fuasai nad oedd yn aUuog i gyflawni ei ddyledswyddau'nfoddhaol. Ondni feiddiwyddweyd 4itu ar y f ath bethhydprma Acfellypa reswmsydd droi ei symud ? tfid mewn llythyr fel hwny gellir dweyd Ein He ni ydyw mynnu cael ymchwiliad i'r paham a'r pa fodd y dygwyd hyn oddiamgylch Gyda phw-y y dechreuodd y syniad, a beth oedd wrth ei wraidd ? Sicrhaf y darllenydd mai nid unrhyw iethiant yn y Cadfridog i gyflawni ei ddyledswyddau a roddodd fod i'r bwriad neu buasai hynny wedi ei wneud yn amlwg Credaf mai camgymeriad ydoedd gwaith y ddirprwyaeth (a ddaeth i fod yn sydyn ac mewn undydd unnos) yn ymweled a Chaer, a chredaf pe buasai'r ddirprwyaeth honno wedi mentro'n syth i'r swyddfa Ryfel yn Llundain y buasai wedi cael gwrandawiad parchus ac wedillwyddo i atal yr anfad- waith Nis gallaf lai na synnu fod ein Haelodau Cymreig mor ddidaro yn y mater Nid oherwydd anwybod nac ychwaith oherwydd nad ydynt yn credu fod anghyfiawnder wedi ei wneud a'r Cadfridog, y inaent mor ddisymud Tybiaf eu bod yn too proud to fight, fel y dywedwyd am yr America Gallai un ieddwl mai hwn yw y rheswm oddlwrtb, yr hyn a fldigwyddodd yn y Senedd y nos o'r blaen pan ddygwyd y mater gerbron Deellais fod Syr Herbert Roberts wedi rhoddi rhybudd ei fod yn bwriadu dod a'r achos gerbron y Ty ar noson benod. edig Llannwyd fy nghalon a diolch i'r marchog anrhydeddus, a pherswadiais fy hun y byddai'r Aelodau Cymreig y noson honno yn taro ergyd nas anghofid yn fuan dros hawliau Cymru Ond « dis- £ wyl neH^lU gwych i ddyfod" fu'r cwbl "Too proud to fight" fu'r hanes, a gadawsant i'r Sais Syr Arthur Markham godi'r pwnc yn Nhy'r Cyffredin Diolch i hwnnw am a wnaeth, ond gwell fuasai i rhyw aelctd arall fod wedi gwneud, canys y mae ef yn un o'r rhai sydd wedi arfer gwaeddi Blaidd a'r blaidd byth yn dod; ac felly, pan waeddodd yn achos y Cadfridog Thomas, ni chymerwyd fawr sylw ohono. Ac ofnaf fod yr aelodau Cymreig hefyd wedi perswad- io eu hunain nad oedd yr un blaidd yn y golwg Ond, ysywaeth, y mae blaidd yn y mater hwn, a dylem fel Cymry benderfynu na chaiff y Cadfridog ddim mynd yn ysglyfaeth iddo Manteisiwyd ar y cyfle annisgwyliadwy a ddigwyddodd drwy farwolaeth Arglwydd Kitchener i gario'r bwriadau anfad i ben. Yn y gorffennol, priodol efallai oedd i'r milwyr Cym- reig fod o dan y Western Command yng Nghaer, ond y mae pethau wedi newid cryn dipyn er pan dorrodd y rhyfel allan. Y mae'r Fyddin Gymreig wedi cyn- hyddu y tuhwnt i'n dychymyg, a chredaf fod yr amser nodedig wedi dod i hawlio Command o'i heiddo ei hun i'r Fyddin Gymreig, ac ar y llinellau hyn y buaswn yn dymuno gweled y camwri a wnaed a'r Cadfridog yn cael ei unioni. Purion peth fuasai i'r holl Gynghorau Sirol yng Nghymru basio penderfyn- iadau i'r perwyl hwn ar fyrder, a'u hanfon i'r Swyddfa Ryfel ac i'r Aelodau Cymreig -Yr eiddoch, AVroy Road, Lerpwl W 0 THOMAS Teitynau Eisteddfod 1917--yu y wasg y mae y rhain, ac a fyddant ar werth wythno6 Eisteddfod Aberystwyth. TN v nesaf.-Adolygiad ar gyfrol y Parch. O. L. Roberts ar y Philipiaid; a Pythyr Cymro Lerpwl ar y (I Bocsio Barnol," chwedl Yr Hutyn.

DYom^nijR. I GORFFENWAF 8,at-Cyfarfod Pregctliu Vittoria Street HYDREV ll-Darllth yn Chatham Street 27, 29-Oynianfa Bedyddwyr Lerpwl a'r Cyffiniaa

y Cymod Y Sabothjnesaf Y METHODISTIAID lOALFIJfAIDO PMKOWS ROAD—10 a 6. T J Rowlands DITID ST—10.30 a 6, John Owen SITZCLAREN-CE 3-r-10.30 a fl, L Lewis DOUGLAS ROAD—10 a 0, O L!oj d Jones CHATHAM ST.—10.30 a 6, W. Etenrv OAOSSHAIII ST.-ll1 30 a 8, J H Wiiiianas, MYAJDIL Isa; ANFIELD ROAT>—10.30 art D. D. Wiiiiatas NBWSHAM PARK—10 aft. 0 J Owen BOOTLE-lO a 6, G W Griffith PÜKFlELO-IO.30 a 8, W B Roberta, RIKH a 6-30; G R Jones GABSTO 10.30 a 6. John Hughes ROOK F«Rar—10.30 a 6. R Aethwy Jonog I WiliTOS—H .30 a 6, D E Jenkins, Dinbyos I Hughes PLEL ROAD—10.30 a 8 W ,0 Jones EDGE LANE—10.30 a 6, D. Jones WEBSTER ROAD—10.30 a 1- J Daniel Erans LAIRD ST—10.;iu a 6, H H Hughes WOODCHFRCH ROAD— 10.30 a 6, R W Robert Naw BRIGHTON—10.30 a 8-30, David Jones, Rhuddlan WEST KlRRY-ll a 6-30. Owen Lloyd, C'aergwrle SOUTHPORT—10.30 a 6, R Da vie-! Hvrrot QPARST—10.30 a 6, D Hughes, Bootle WHI3TON—10.30 a 6 Dr Pan Jones, Mosstyn 81. HELENs-John Griffiths, Caer St. HELENS JUNCTION—Caradog Rowlands a E Wynne, Bootle WlGAN—2.80 a 6. E Griffith Lerpwl BLLISMERE PORT—10.30 a 6, ISHTON-in-MAKERFIELD—10.3G a 6, Enoch Rogers UPPER WARWICK STREET—6.15, Owen Jones SMITH STItEET-6, MEIDDIESBROUQH—10.30 a 6.30, R P Jones SUNDERLAND-10.30 a 6, M R Moses SPlNNYMOOfi—10.30 a 6 J LI Williams SASINGTON—10.30 a 5.30, Cyfarfod Ysgol BliDON—10.30 a 5.30, SatTON OAK (Undebol)-10.30 a 5 30, Eliaa E-rans YR AOHOSION SETSNIG OAKFIELI) RD—10.45 a 6.30 J Lewis Jenkins SVIRTON BROW—10.45 a 6.30, Oliver Williams CATHARINE STl1, J T Davies. 6.30, A Wellesley Jones WlliLHER RD-10,45 a 6.30 G H Evans SPILLOW LANE-11 a 6.30, DISCARD—10.45 a 6.30 Emlyn James BREEZE HILL—11 a 6.30, Gwel hvsbysiau 0 SHELL. BOOTLE-ll a 6.30, J Howel! Evans YR ANNTBYNWYR f ABERNACL—10.45 a 6-30, 0 L Roberts] E-ARE ROAD—10.30, T Calvert Jones 6, J Vernon Lewis IROVE 8T-10.30, R R Owen, 6.15, H Ivor Jones, Caer 3LIFTON RD—10.30, J 0 William. 6, J J Roberta 9T MERSEY ST-10.30, Ivor Jones, 6, RR Owen, Shotton HARSH LANE—10.30, T Price Davies, 6, Albert Jones IfINSINGTON-10.30, J J Roberts, 6, J 0 Williams FRLNITY RD—10.30, J Vernon Lewis, 6,T Calvert Jones USCARD-10.45. Albert J ones, 6-15, T Price Davies VITTORIA ST—10.30 a 6, Owel hysbysiad RIATHITELD RD—1030, Ysgol, 2.30, H Ivor Jones, C&er BALMORAL ROAD-10.3q,A 6, R J Williams BARLESTOWN—10.30 a FF;30, iOUTHPORT-11 a 6.30, A3HT0N-MAKERFIELD—10-30 a 5.30, R Hughes, Mostym] PREBCOT—10,30 a 5.45, M Walking, Earlestown fHATTO HRATH-5.45, GOLBORNE-IO.30 11.6.30.1 Y WESLEAID DAILYIELD-10.30, Heber H Chambers, 6, J Roger Jones SPELLOW LANE—10.30, R W Jones, 6, T Isfryn Hughes BOOTLE-IO,80, J Roger Jones, 6, R W Jones EDGE HILL—10.30, Cyfarfod Gweddi, 6, H H Chambers tNOWSMY Rd—10.30 T Isfryn Hughes, 0, E EBb MYNYDD SmoN-10 30, D Tecwyn Evas, 6, Ed Davies SIRKENHEAD—10.80. R W Davies, 6, D Tecwyn Evans WIDNE9—10.30 a 6, T Huglies 3ARSTON—2.30 a 6, J Evans SGREMONT—10.45, Edward Davies, 6, R W Davies, ASHTON-in-MAKBRFIELD—10.30 a 6, EARLESTOWN-2 a 5.30, OOLBORNE-2 a 5.30, SPRING VIEW—10.30 a 6, LEIGH- 10. 30 a s 45, ST HELENS— Vi BEDYDDWYB SVERTON VILLAGE—10.30 a 6 D Powell SARLSFIELD RD-10.30 a 6, Joseph Davi4es BALLIOL ROAD—10.30 a 6, Peter Williams BOUSFIBLD ST-10.30 a 6, M Griffith WOODLANDS—10.30 a 6-15,; SDGJS LANE—10.30 a 6 H. R. Roberts IIACOMBE—10.45 a 6.15, R. Lloyd PALMERSTON DRIVE—10.30 L. W. Lewis, 6, E.W.Wynne EGLWYS RYDD Y OYMRY CUNNING STREET—10.30. D Davies, 6, W 0 Jones aiOH PARK STREET-10.30 a 6, It D Williams BOOTLE—10.30 a 6, Evan Price, Halcyn BIRKENIIEAD-IO.30, W 0 Jones, 6, R T Roberts DONALDSON STREET—10.30, E Evans, 6: D Davies YR EGLWYS1 SEFYDLEDIG DLWL SANT—11 a 6.30. R. D. Hughes ABAPH SAN-T-10.45 a 6.30, S Jones-Parry' OIINIOL SANT-11 a 6 30, Griffith Jones WLNLFRED SANT—11 a 6.30, J. Hughes J

I Basgedaid o'r Wiad. PYTIAU 0 SIR FFLINI"Bu Mr. John Williams yn wael iawn, ond y mae yn gwella, a da gennyra hynny, gan mai dyn rhagorol yw ef, a buasai colled fawr, ddeublyg, ar ei ol.Lladdwyd Mr. Daniel Roberts, Fron Haul, Coed Talon, Meh. 23ain. Deuai i Wrecsam, a thua phedwpr o'rgloeh rhe<Iodd y ceffyl neu rhywbeth, a bu fai'w tua chwech ar y gloch. Profedigaeth lem iawn i'w briod, a cholled fawr iawn iddi hi ac i eglwys Horeb. Yr oedd yn 34 oed.—Y mae Mr. Robert Jones, PrenBrigog, Bwcle, wedi I marw, Yr oedd ef yn 88 oed. Cynhebrwng gwadd adrefnwyu iddo Meh.29ain. Casglodd lawer o arian yn Lerpwl yna, ac ar y mor. Bu'n egniol iawn. Y mae Qhin, Bromffild wedi sefyll, er mawr golled i deuluodd., eg- lwysi, a siopau yr Wyddgrug a'r cyIch. Ac ni wyddis i sicrwydd beth oedd yr achos. Y mae hyn wedi chwalu'r glowyr i bob eyfeiriaci. Tua glan y mor y mae pethau yn rnyud oreu. Ac y mae pethau'n bywhau yn Nhreffynnon. Agorwyd y farchnad yno y dydd Llun olaf o Pehefin, a disgwylir y bydd yno le da am wyau, ieir, ymenyn, a llu o' bethau bwytadwy. Y prif symudydd ynglyn a, hyn yw Mr. J. Philip Jones ac un peniog anghvffredin yw ef, a dylai Treffynnon a'r Sir i gyd. fod ynddjolchgariawn amdano. Credir hefyd fod amgylchiad.au'r ddau fyd yn gwella yno. Heblaw fod pethau'n fywus ynglyn a'r byd hwn, y mae rhyw don o fywyd newydd ynglyn a chrefydd wedi dod yno gyda'r Parch J. C. Rowlands, gweinidog newydd capel Saesneg y M.C. Cynhelir cyfarfodydd ar yr heol nos Sul ac unwaith yng nghanol yr wyth- nos.Bu nifer o weinidogion y wlad a'r trefi yn Rossett, Mehefin 28, ar wahoddiad y Parch. J. Glyn Davies, yn treulio dydd tawel. A chan mai i weinidogion yn unig yr oedd, ni allaf roddi fawr o fanylion amdano. Ond gwelais un o'r cvlch cyfrin, a dywedodd eu bod wedi cael diwmod da. Pfydd Ber- sonol y Gweinidog Heddyw," a Chenadwri Gyhoeddus y Gweinidog Heddyw oedd prif destynau'r ymdrafod., a'r Parchn. G. Parry Williams, yr Wyddgrug, a W. Wyn Davies, y Rhos, yn eu hagor yn 11yd an. O'R HEN SIR, SEF SIR irON.- Gwaith rhagorol wneir ynglyn fi sefydliad y morwyryng Nghaergybi, a'radeilad dymunol a god wyd y flwyddjm ddiwedd af i bwrpas y morwyr, druain, yn glir o ddyled, ac wedi costio deunaw cant o bunnoedd. Dyna "Bethel a all gynnal cwrdcl, ei liwbili pryd y mynno. Y cenhadwr ydyw'r Parch. H. Mon- fa Parri, a'i sirioldeb ac angerdd ei ysbryd yn eigymhwyso i'r gwaith allongyfarchwyd ef ar y gwaith bendigedig a wna. Ac wrth s6n Ii am Gaergybi, gair swyddogol yn dod, yn hysbysu fod Mr. J. Wat kin Action, a fu ama lawer blwyddyn yn forwr ar longau Cwmni'r Rheilftordd, yn un o ddwylaw colledig yr I Invincible. Bu ym mhoethter brwydrau y Dardanelles, agedy o'i ol briod adau blentyn. -Baleli oedd Cwrdd Chwarter Bedyddwyr y Sir o ddeall i Mr. G. Wynne Owen, mab y Gwarcheidwad ffraeth ei ddeufin, Mr. E. Wynne Owen, Sgubor Bach, Caergeiliog, basio'n anrhydeddus iawn i Goleg y Bedydd wyr ym Mangor, yn uchaf ar y rhestr. Yn addaw llawer fel pregethwr, ac yn fab cefn- der i ddau o aur-enau yr enwad-yr "ld wal o'r Rhos, a'r Parch. D. R. Owen, Seion, Cefn Mawr, ac yn fab brawd i'r gweinidog dawnus, y Parch. H. W. Owen, Caergeiliog. ;niN,2th i ,)dO, iii3? Drwv'r unporth cyfyng hefyd ymwthiodd un arall o Lannerah y medcl, Mr.O. E.Williams, Pontypi-id(I.Cyiriaiifa ragorol a gaed yn I Llangefni gan y Bedyddwyr cynLilliMaii lluosog, a phregethau meistrolgar. Pwnc amserol iawn oedd mater cyfeillach saith ar loch y bore, yn Llangefni,-Gweddi. Cred wn na welodd yr un oes lai o bwys yn cael ei roi ar Weddi.-—Llygad Agored. [Cyfeiriais at Gwmni Drama Aegre Lan, Penuel, Llangefni, ac at un o'i aelodau pwysic- af, Mr. Rt. Williams, fel Gol. Y Wyntyll. Enfyn y brawd hynaws a galluog arnaf gywiro hynny, gan nad yw wedi cymryd y Gadair Olygyddol eto]. CARMEL, LLANRWST.-Gwasanaetli- wyd yn yr Wy 1 Plynyddol eleni Mehefin 28-29 gan y Parchn. T. Williams, Caergybi, a J. E. Davies, Treffynnon. II CYMANFA GANU DOSBARTH VWCH GWYRFA.I.-Cynhaliwyd h)n nos Sadwrn, Mehefin 24, yng nghrapel Brynrodyn. Dyma'r Gymanfa gyntaf er pan rannwyd y dosbarth, ac yr oedd ei llwyddiant mawr yn sicrhau mai'r gyntaf o gyfres ydoedd. Yr arweinydd oedd Mr. G. W. Hughes, G. &L.T.S.C.,oddinas YBBYTHON. Dyma'r tro cyntaf, ni gredwn, iddo fod yn arwain Cymanfa yn y cyffiniau hyn,ac yn sicr fe gaiff gyhoeddiad eto. Einteimlad gydallawero'n harweinyddion cymanfaol yw eu bod yn ami, wrthgeisio cael perflteithrwydd celfyddyd, yn 11 add yr ysbryd addolgar adefosiynol. Ond nid felly Mr. Hughes. Yr oedd rhai o'i bwyntiauyngweddnewid ami i don nad o ecld. ym o'r blaen yn meddwl fawr ohoni. Yr oedd mynd anghyffredin ar A berteifi, Nor- mandy, Cwrn Rhondda, Cydweli a Bryncoed. Pwy yn y Gymanfa a anghofia'r canu ar Her- mon E. T. Davies—teimlem fod y don a'rgeir- iauyn cyflEwrdd pob calon yn y capel. Ton a-dderchog j w Penybryn, a chafwyd eneiniad wrth ei chanu, ac y mae'n siwr o ddod yn boblogaidd. Canwyd yr anthem Yn llawen. iawn croesawn y dydd gyda hoywder a melys ter, a gwnaed gwaith rhagorol ar Am fod fy Iesu'nfyw (Tom Price), er fod y cydbwysedd yn ddiffygiol oherwydd prinder Tenor a Bass. Y llywydd oedd Mr. Gwyneddon Davies, Graianfryn, a rlioes araith ragorol, a rhodd sylweddol. A syniad hapus iawn o'i eiddo oedd cael gan y gyunlleidfa adael y taflenni canu i'w hanfon i'r bechgyn yn Ffrainc a mannau ereill. Cafwyd gair hefyd gan y Parch. J. Jones, Brynrodyn, a diolchwyd gan Mri. Gilbert Williams, Rhostryfan, a John Owen, Brynrhos. Yr oedcl yn Gymanfa ardderchog, yn enwedig pan ystyrier yr amgylchiad.au ac na chaed Rihyrsal o gwbl gan yr arweinydd a'r cantorion Talwyd sylw canmolad.wy i'r arweinydd, cymerai'r cantcr- ion y pwyntiau a'r awgrymiadau i fyny gyda phob parodrwydd, ac yr oedd popeth yn mynd gyda'r rhwyddineb mwyaf. Am ben hyn oil, yr oedd "ysbryd y peth byw yn nodweddu'r canu, a'r dylanwad ysbrydol yn amlwg.—H.J. CYNHALIODD ymddiriedolwyr Ysgoloriaethau Eleazar Roberts gyfarfod yng Nghaer yn niwedd Mehefin- Er eu gofid, ymddiswyddodd eu hysgrifennydd galluog a ffyddlon, Mr D Pryse Jones, Niwbwrch, Mon, oherwydd gwaeledd Bu ymdrechion diflino Mr Jones o wasanaeth amhrisiadwy i gerddoriaeth yn y Gogledd am flynyddoedd lawer, nid yn unig fel beirn- iad ac arweinydd, ond hefyd fel ysgrifennydd Undeb Solffawyr Gogledd Cymru, ysgrifennydd y mudiad a I gododd Gronfa'r Ysgoloriaethau uchod, ac yn ddiweddarach fel ysgrifennydd yr ymddiriedolwyr eu hunain Pery'n aelod o Gyngor Coleg y Solffa, Llun- iq Beth amser yn ol, cyflwynwyd anerchiad a swm o aur iddo gan Solffawyr Cymru ac edmygwyr ereill, fel arwydd o werthfawrogiad o'i wasanaeth gwerthfawr Datganodd yr ymddiriedolwyr yn y cyfarfod uchod eu cydymdeimlad dwfn â Mr Jones, a'u dymuniad am ei adferiad buan Dfiwiswyd Mr Wm Howells, Porth, Deheudir Cymru, yn ddilynydd iddo fel ysgrifennydd a Mr G W Hughes, Lerpwl, yn drysorydd y Gronfa, fel dilynydd i'r diweddar Mr Thomas, Caerdydd | I TOM ELLIS ANNWYL i—Y mae Mr. O. Llew. Owain, swydclfa'r Genedl, Caemarfon, wedi sgrifennu llyfryn 6ch ar Tom Ellis Qwladgarwr a Gwleidydd. y byddai'n dda i rieni ei ddodi yn nwylo'u plant ac i awdur- dodau'r ysgolion alw sylw'r athrawon ato. Eir dros brif gamre'i fywyd byr portreiadir prif deithi ei gymeriad glan a'i ddoniau gloyw- on, a phair i ddyn deimlo'r fath golled a gaf- odd Cymru pan gipiwyd ei gwleidydd gonestaf oddiarni. Nid oes yr un Cofiant llawn wedi ei sgrifennu amdano hyd yma a ph an wneirhynn), a chan nad pamorgymwys a galluog y bo'r cofiannydd, ni fedr byth ddweyd mwy nag a ddywed pawb arall wrth s6n amdano: "Tom ELLIS ANNWYL Dyna'i golfant mewn tri gair, wedi ei sgrifennu ar wefus a chalon gwlad ei dadau dros gen- hedlaeth a chenhed.laeth.

Ein Cenedl ym Manoeinion. I r Cenhadon y Sul Nesaf. YCMETHODlSTIAID ?OALFINAIDDJ Moas SIDE-10.30 a 6.30 R Prys Owen, Llangefni PENDLETOX-IO.30, J Williams, 6 T T Jorea, Stcekport HETWOOD ST-l 0.30, T T Jones. 6, John Williams, Carno VICTORIA PK—10.30 a 6, W Wilson Roberts, Lerpwl FARNWORTH— 2-30 a 6 LEIGH-IO.30 a 6, WARRINGTON-IO.30 a 6, R Parry Jone* EARLECTOWN—10.45 a 5.30, ASHTON-TINDER-LYNE—10.45 a 6.30, EGLWTS CNDEBOL -PCCIES-ll a 6.30, YR ANNIBVNWYR CHORLTON RD-10. 30, E J Roberts, 6.15. It Llewelyn BOOTH ST-10.30 M Llewelyn, 6.15, E J Roberts, Rhyl QUEEN'S ROAD—10.30 a 6.15, T Griffiths LD DUNCAN ST, SAIFORD-IO.IW a 6.15, John Morris HOLLINWOOB—10.30 a 6.15, G James Y WESLEAID D E,WI' SANT—10.30 a 6, Cyfarfod Pregethu HOKEB—10.30, John Felix, 6, J Roberts SEJON—10.30, D R Ropers, 6, J T Ellis BRATTLAu-2.3(i a 6.30. D R Rogers OALFARB-JO.30, Jil) Owen, 6, John Felix WEASTE—2.30 6-30, G Tibbott Y BEDYDDWYR Llp. MEIVLOCK ST.-I0.30 a 6, J H Hughe- 10>*G8IGHT—10.30 a 0 30, ROBIN'S LANE, SUTTON-IO.30 a 5.JO Y OEWRJ ANIFEILAIDD.—Aeth yr Arddangosfa fawr heibio. Nj fu'r tywydd yn deg bob dydd. Tra'n hindda nid oedd le hyfrytach. Tra'n gawocTog, yr oedd dyn yn rhodio megis ar glai tomlvd, cyn gymaint oedd y pridd a'r gwelltglas v/edi ei bwyso gan draf nidi aeth y tyrfaoecUl. Siorn fawr oedd absenoldeb y Brenin, oblegid yr oedd rhyw ddisgwyldistaw ynbod bronliyd y funud olaf. Yr adeIlad brenlnnol wedl er brydferthu yn well nag erioed o'r blaen. Gwnaed tros £ 50 trwy dair ceiniogau y pris a delicl am gael golwg arno. Enillodd anifeiliaid y Brenin gryn lawer o wobrau. Bron na ellid dweyd mai Arddangosfa amaethyddol boneddwyr ac uchafiaid y wlad oedd hi. Siawns wael amaethwyr gwledig a chyffredin yw ennill gwobr oddiar rai nad oes dim o bethau'r byd hwn ar eu ffordd i gael a meithrin goreuon y byd anifeilaidd. O'r tu arall, mae'n werth cael Arddangosfa fel hon i gael golwg ar y posibilrwydd perfieithiaf ynglyn ag anifeiliaid a'u magwraeth. Yr oedd pawb yn rhyfeddu at fawredd anferth rhai ohonynt. Beth harddach na rhai o'r ceffylau oedd yn edrych cyn gryfed a pheiriannau, a phob blewyn arnynt yn llyfndeg fel petasai newydd gael ei osod gan law ei Greawdr. Mae'r crocbris eithafol a roddir amwartheg yn awr yngwneud i ddyn synnu wrth sefyll i edrych ar y teirw tunnell o bwysau oedd yno. 'Ddywedaf fi ddim pa un ai caredigrwydd ynteu creulon- deb a dybiaf fi ydyw bwydo moch nes y maent yn rhy dew a phasgedig bron i allu sefyll, ac'wn i ddim sut y cawsai rhai ohonynt eu hanadl petase'r hin yn boethach. Nid oedd osgo asgwrn i'w weled yn eu corpwS blonhegog. Lied debyg mewn maintioli cawr- aidd oedd y mwyafrif o gynnyrch y maes. Sut na fuasai natur yn tyfu popeth fel hyn, yn lle'r llawer o bethau bach crebachlyd a welwn yn rhy ami. Credaf y rhaid tynnu llaw yn dyner hyd ben natur cyn y dyry ei goreu i ddyn, ac y maeson ei bod yn dyheu am ryddid gogoneddus i ddangos beth a all ei wneud, a rhyw ernes o'r gweithredoedd mawr hynny oeddwn i yn ei feddwl oed.d cynhyrchion ardderchog yr Arddangosfa. Yroedd llawer o bethau diddorol iawn ar wahan i'w lies a'u defnyd.diold.eb, ynglyn a'r Arddangosfa, megis trin ymenyn, etc., a'rdarlithiau ynglyn a hynny, ac hefyd ar gadw gwenyn. Byddaf wrth fy modd yn sylwi ar y gwenyn a'u gwaith mae y mel a'r gwenwyn mor agos. Onid êl a gwenwyn bron yng nghwt ei gilydd yw profiad. llawer ohonom yn yr hen fyd. yma ? A rhaid inni fod yn ddiwyd a gwyliadwrus iawn i allu casglu'r ychydig fel a gawn. Ni wiw dechreu manylu ar y pethau aneirif a welwyd yn yr Arddangosfa fawr. Er iddi gael ei chynnal ar yr adeg ryfelgar, gythryblus, bresennol, diau na chynhaliwyd yrun erioed ar adeg fwy llwydd- iannus i'r amaethwyr. Os na all amaethwr dalu ei fiordd yn awr yn ddigwyn, mae'n hollol anobeithiol amo. LOES DROM.-Gofid blin i bawb o aelodau eglwys Moss Side oedd deall fod I James Marley Griffiths wedi ei glwyfo yn y rhyfel yn Ffrainc. Efe'n fab Mr. a Mrs. J. Griffiths, y Ffactri, Pwllheli. Mae Edgar ei frawd eto yn y fyddin yn Ffrainc. Mae gofal y Cylch yn gyson am bob -Lin o'r nif er f axir a ymrestrodd, oedd mewn cysylltiad a'r addoldy, a chlwyf i galon pawb yw clywed am anaf neu gwymp rhywun. Mae ffrwd cyd ymdeimlad yn llifo i James i'w galonogi dan ei glwyfau a dderbyniodd am ymlad.d tros ryddid a chyfiawnder. Gwelsom lawer tro amlygiad mai cof byr yw cof gwlad. wrth gydymdeimlo. Dylai'r rhyfel hwn ein dysgu yn amgen, gan barhau y tosturi ymhell ar ol cyhoeddi'rheddwch. Cysur mawr Paul oedd fod ganddo nodau dioddefaint ar ei gorff am fod. yr achois yn haeddu'r aberth. YSGRIF ARHOSOL.—Ar dudalen wag hen lyfr fu yn llyfrgell Ysgol Sul Grosvenor Square, yr oedd y pennill canlynol wedi ei ysgrifennu :— "VYrth feddwl am y farn a fydd, A'r cyfrif raid ei roi, 0 pwy all fyw a llawen fod Mewn pechod yn ymdroi. Yr enw gyd a'r pennill yw D. Davies, Swansea, a Grosvenor Square yn yr un llawysgrif. Symudwyd y llyfrgell oddiyno yn 1874. Dichon mai profiad. diwygiad '59 yw y pennill, bias felly sydd arno. Yr oedd y llyfrgell yn y capel hwnnw er 1849. Tra'n son am Ysgol Grosvenor Square, cefais air o brofiad. gan un a dderbyniodd ei addysg yno pan yn blentyn, ond sydd wedi treulio y mwyaf o fiynyddoEXld ei oes yng Nghymru ac fe'm hysbysodd mai'r hyn a arhosodd fwyaf yn ei gof ydyw canu'r plant, a'r unig eiriau sydd yn aros ydyw There's a land beyond the river Where bright angels' feet have trod. Dywed y gwr ei fod yn clywed swn y canu hwnnw yn ei glust o hyd. Ychydig sydd yn aros o hen blant Grosvenor Square. Pa atgof yw'r addfetaf ganddynt hwy, tybed ? COFIO'R YSGOL SUL.-Sulpwysigyw'r nesaf i Ysgol Sul Hardman Street, oblegid ei fod yn un arbennig blynyddol a daw y Parch. Hugh Jones, D.D., Bangor, yno i bregethu. Cofied pawb am oedfa nos Sadwrn. Deallaf hefyd fod y Parch. Evan Roberts yn dod i wasanaethu yng nghyfarfod pregethu Open- shaw, Gorffennaf 29 a 30.