Y Brython

PB- GOSTEG. Mitbttid y Llofft.T>aw'r drydeotd ar ddeg < hitbudd Llofft Stabal yr Hen Was ym Y BKYTHON XtMftf; ac fel hyn y mae hi'n dechreu :— MISTAR GOLYGYDD,—Mi geisis neud yn eglur 41roion nad ydw i, yn y llvthyra ma i'r BRYTHON. ie 'm yn codi cri gwrthryfal yn erbyn y ffarmwrs 1*1 y cyfryw. Mi fuoch weithia, miawn tre fawr fel Lerpwl, miawn crowd o boboi. lie bydda rhw fil yn ceisio mwthio trw'r un drws ar tinwaith, II a'r naill yn gwasgu'r llall Peth hollo 1 naturiol ydi i un feio'r un fo'n union tu cefn iddo fo am i wasgu, ond ma hi'r un mor naturiol i hwnnw apad ya ol,, "Does gin i ddim help, ond ydyn nhw'n y ngwthio i l' Ma'n bur debig ma'n nrysa'r thiatrs y bydd hi felly, ac nid yn nrysa'r capeli." kkol' .-Dyma hwn yn cyrraedd tddiwrth uu tbmt llengar Cyrn y Brain Sylt,-Beth yn y byd a waaeth i chwi gymysg* nynwent a chapel yr Adwy i mynwenta chapel Wern yn eich llith Oddicartref yn Y BRYTHON diweddaf ? Dau le gwahanol iawn, a dau le pur ttwog, y Wern yn ei gysylltiad i Williams, a'r Adwy fel y lie cyntaf neu'r ail y pregethwyd gan y Nethodistiaid.-Cofion gorem, yr eiddoch, S.Rf Mid ee. gennym retwm ym y byd i'w gynnyg,—disa •ad addef yn edifeiriol mai trwstaaeiddiwch hollol "eigus ydoedd lliihro i gyflawni'r fath gybolfa. Jlyderwn jael cyfle yn y rhifya lesaf i ddweyd gair am Kaat y Ffridd a rhai t'r bob] a'r petha* a weleoin .r fordd honno. tohtbydd Call.-Dyma nedya a ddaefch yma i gaa- "a ysgrif yr wythnot ddiweddaf:— AHKWYL OLY«TDD,—0« berawck yr hy* a fanlynynwerth eu lie ya T BRYTBOK, hwdiwch kwy. Os na fernwch felly, ac ot teflwch hwy i'r I laeged, ni fyddaf ronyn dicach wrthych, canyi y chwi a wyr.—Yr eiddoch, etc. Owyvkfydnabaipob gohebydd mor gall, nor fwyn .i ytbryd, ac mor barod i gredu'n goret am amcanion ac aaawsterau pobl ereill wrth orfod tocio yagrifav a mewid nodion er mwyn cael lie i bawb, rhag fod neb yn rkyaan ar y rhiniog. ooiwg byw arnytit.-Os gwir a ddywed y wasg, y I laaa droe dair mil o bapurau a chytchgronau Germani wedi cael eu lladd gan y rhyfel, sef pallm dod aUan oherwydddrudaniaethydeunydd, prinder darllenwyr a gofwy eu gwlad ond y mae rhyw fyw rhyfedd ar bapurau a chylchgronau Cymru ac er fod ami nu ehoaynt yn llai ei faint a mwy llwm ei arlwy, ni •hlyw.om farw' r un ohonynt hyd yma. Dyma' r rhain ar y bwrdd, a golwg byw ar bob un ohonynt:— tiymrtt, Cymru'r Plant, Welsh Outlook, Tr Ttnofynydd, T torlan (Llunda n), r Llustrn, T Cerddor, T Drysorfa, Trysorfa'r Plant, r LUimtryid, r Gjmrats. tymro Maft,,r Aivsiraiia,- Ym ei aaerchiad fis Nawrth diweddai, yn Ysgol Sir y Bermo (a geir yn lkwa yn Welsh Outlook am Fehefin) dywedai'r Pkfathro Reichel, Bangor, aaai ffaith go ddiddorol yiaedd hon sef mai Cymro tedd y tri gwleidydd a welsai bellaf a dyfnaf i'r angea am organ- ùi. adnoddau'r wlad os am eanill y rhyfel, lef .Mr. Lloyd George, Gweinidog Arfogaeth Prydain Syr Samuel Hughes, trefnwr Byddinoedd Canada; a Mr. W. M. Hughe* Prif Weinidog Awstralia. Y mae bywgraffiad yr olaf aewydd gael ei gyhoeddi'a Hyfrya swIlt net gan Huti;hinsou 4 Co., Paternoster Raw, Llundain; wedi ei yagriftnn* gan Douglas ^?fidea, y prif ddarlithydd ar Hanetiaeth Ddiweddar ym Mhrifysgol Sydney, New South Wales,-cyfrol ididilorol bob tudalen, ac ya neilltuol i ni'r Cymry, .a dechreu o'r diwedd rhoi ein dynion mawr i'r byd rhag i'r Alban a Germani fynd i gredu mai yno y genir pelt gwron ac mai yno y mae'r yaaennydd i gygl. I Dyna rai o ffeithiau'r gyfrol.- I—Mai dyti tiawd ei deulu ydoedd Hughes ityr ya 4Ua beth yw clemio am arian ac angenrheidiau | kywyd gwan o gorff ydyw, ac yn dioddef ar hyd I ei oes gan anhwylder a fuasai wedi torri calon dyn fiai a mwy llwfr bu mewn caledi a than y don am Syayddoedd ar ol ymfudo i Awstralia; ond un- waith y daeth i'r wyneb, nofiodd i'w Iwyddiant yn fyflym, ac aeth y rhai oedd yn cyfarth amo gynt i ymgreinio wrth ei draed. 2-Aeth drwy bob calcdi a dyma'r pam ei fod mor Adwfn ei gydymdeimlad a'r gweithwyr o bob J lradd; eithr nid cydymdeimlad slafaidd mohono y mae lawn mor barod i roi taw ar draha'r gweith- wyr safnrwth a direswm ag ydyw ar drais gwyr y eyfalaf a'r breintiau mawr, canys nid oes fawr o Adewis ihwng tyrant a ibyrant o ba ddosbarth kynnag y cyfyd. 3-Ac heblaw bod yn wleidydd craft, a chariwr aaenurau yn nannedd pob gwrthwynebiad, y mae'n areithiwr gwir hyawdl, a rbyia llawned o'r gwefr Seltaidd a Lloyd George; hyn yn enghraifft. o'i araith gofiadwy ym Mynachlog Westminster ddydd eedfa goffa milwyr Anzac, Ebrl1 2, 1916 :— I particularly wish to say to the people of this, my own homeland of imperishable memories: Don't let there be a downhearted man in this eountry We must succeed-we aball succeed- if the same stamina, the same stability, the same determination are with us in this generation that were with the generations before us who made this land what it is. Let all parties who are in authority—let all the men who are in command- take their courage in both hands and say: This war must be won, and whether we sacrifice less or more, we shall not cease or slacken in owr determination that before this carnare ceases we tkall hare ensured a peace that shall be worthy wf civilization. To acconapliah that task and to "preterre our hoaoar we shall be prepared to U make erery sacr;fice-to tke last aaa and tke httt shilhag A dyma ddywed y llyfr a at ciift. §ymrc ig .•— Mr. Hughes was born ia Jfartk Wales os Sept- "amber 25th, 1S64. He lived some years at Liandudno, and begaa his educatioa at the Llandudno Grammar School His mother came iroaa an old yeomaa farmer faaaily ia that aeigh- komrhood; hit father was barm ia Anglesey, a earpenter by trade. He was the aaaster- aaoulder engaged on the coastruction of the Mouse of Commoas and aleo of the Priace Coa- tort's sarcophagus at Frogmore. Mr. Hughes has always been proud of his Welsh associatioa, and is one of the Vice-Presidents of the New South Wales Cymrodorion Society William Morris Hughes, the great Welshman who stands forward to-day as the spokesman of the patriots every political creed thoughout the Empire, eomes from a family of yeomen-the class who were the backbone of England ia her medieval wars, for their unquenchable courage and sUirdiness, and their readiness to serve their ocuntry-the baekbone of our armies at Crecy aad Poictiers and Agincoart." Yr ydym yn falch wirioneddol o'a cydwladwr dis- giair, or gwaetha'i hereai ar bWJiy Diffyndoll a'r nacau masnachu A Germani, ac yn falch hefyd fod Cymru'n codi mwy nag un gwleidydd bydenwog, er mwyn tewi ten y Saeson ein bod wedi penfeddwi a mynd i addoli un am nad oedd gennym ragor nag un. Nid yw'r Hen Wlad fawr o glap yn ymyl gwledydd ereill y byd ond fe ddaw pennill Dyfed yn fwy gwir o hyd fel y cerdd y canrifoedd yn eu blaenau Pwy ddwed fod Cymru'n dlawd ? Mae tir a clio. Yn llawenychu yn ei chyfoth Hawn; Llywiawdwyr fegir ar ei thyner fron, A thyt brenhinoedd yn ei thai to cawn. A chwi bob! v villas a'r palasau, peidiwch byth a thursio na mingamu wrth basio hen fythynod a thai to cawn Cymru, canys ohonynt hwy y caiff hi ei phroffwydi ac nid ohonoch chwi. A welsoch chwi'r Brynllwyd. y twlcyn tywyll lie ganed John Elias, yn Eifionydd r A'ch helpo Ewrh ato i gael gwers,

I DYDDIADUR. HYDREF 6-8-Cyuanfa Annibynwyr Lerpwl a'r sylak ll-Darlith yn Chatham Street 27, 29-Cymanfa Bedyddwyr Lerpwl>'r Oyffiniam TACHMTliDD. ll-Cytarfed Cyatadleuol Mynydd Seion

I Cyhoeddwyr y Cymod I Y Saboth; neaaf. 1 uY MET HODISTIAID20ALPIJfXIDD ejUlqOU ROID-10 a 6, 0 Lie! d Jones i)AViD ST—-10.80 a «5, J Daniel EYans f ITZOLASlKCI ST-10.30 a 6, John Hagbas Douglas Koad—10 a 6, H D Hughi., Curly.1 Jmatham 0 J Owen Ikosshail ST.-IO 30 a 6, Q W Griffith lirriZLD ROAD-10.30 a 6, John Owen JfawsHAM PAix-lo a 6, D. Jones aoOTLA-10 9 6, H E[ Hughes Paekjield—10.30 a 6, OwenThomas.Iiaaiertk Y.Med-i Siacombi—10.45 a 6-30, W 0 Jones GJasstos—10.30 a 6, D. D. Williams 8.00K Fiist—10.30 a 6, R R Hughes WaIiTONt-IG.30 a 6, T M Jones, Gronant (Vatikioo—10.30 a 6, Thomas Eraag. Caorgyloi Pwx -ROAD-10.30 a 6. T J Rowlandii iDGJ: Lane—10.30 a 6, R Aethwy Jones Wxbstjek ROAD-10.30 a 6, G R Jones r.AmD ST-10,30 a 6, R W Roberts WOODCHURCH BOAD-10.20 a 6, L Lewis NIJW BFILFIHTOK—10.30 a 6-30, J T Jones,-»hosdda WEST KIRBY-ll a 6-30, John Siiomas, Cilserran iiOUTHPORT-10.30 a 6, R Davies Hityton Quarry—10.30 a 6, D Jones, Crewe vVhistou—10.30 a 6 John Williams 8Y. Helens—J Peroll Jones St. HELENS JUNCTION-J Morris, Manchester Sjcelhersdale—10.30 a 6. J H Hughes, Kllesmsrt Pert Wigan—2.30 a 6. Cyfariod Gweddi ELLISMERIM PORT-10.30 a 61 Ashton-in-Makerfield—10.30 a (S,Elitts E^vans Larpwi Qpper WARWICK STItF-FT-6.15, Griffith Jones Smith STREET-6, J T Jones BANKHALL-6-15, D Jones Hughes Middlesbrough—10.30 a 6,30, Prbff D Willians Sunderland—10.30 a 6, E J Jones 8PB5NYM00R—10.30 a 6 John Jones Sasington—10.30 a 5.30, M R Moses Sldon—10.30 a 5.30, Cyfarfod Gweddi Sutton OAK (Undebol)-10.30 a 5.30, G JILSBAW YR AOHOSION SEIBNIG OaKHKLD RD-10.45 a 6.30 J Lewis Jenkins 4TIRTON Brow—10.45 a 6.30, Oliver Williastt Catharine ST-ll a 6.30, J Talog Davies Willyek RD-10.45 a 6.30. G H Brans SyiLLOW Lane-11 a 6.30, UBCard—10.4» a 6.30 Emlyn James Skzxzx HILL-ll a 6.30, H Ridehalgh Jones OSRILL. BeoTL?—11 a 6.30, J HowftU Evans YR ANNIBYNWYR J AMR5ACL—10.4S a (HlO, Thomas En:BS, j.hr.. TASX ROAD-10.20 G J WiliiamSj 6, J Yarnen Lewis GKOVB ST-10.30, Albert Jones, 6.16, D Adams « Olifton RD-10.30, W Roberts, 6, J J Roberts St MEMtY ST-IO.SO?T Price DaTM*. 6, ? Ell Avalls. Aberdar WICSFF Lane—10.30, D Adams, 6, Albert Jonas ?Ml?TO?-lO-M. Cyf Gw?i, 6, MiMJoBes (Mytanwy Ktlri..) Pmmty RD—10.SO, J J Robe?ts, 6, W R.1Dr¡' LI&CARD-10.45, T Ell Evans, 6-15, T Price Day. Vittoria ST—10.30, J Ternon Lewis, 6, G J W*i»ia.« SlATHlllLD RD-1030, Yagol, 2.30, D Adams Balmoral ROA.D-10.30 a 6, J Lloyd Jonill Sarlestown—10.30 a 5.30, M Watkin. ■OUTHPORT—11 a 6.30, Aihton-Maxbrkild— 10-30 a 5.30, pjfflSCOT—10.30 a 5.45, E R Evans Jhatto Hbath—5.45, David Hugb.w, Beetle <30LB0RNB—10-30 a 5.30; Y WESLEAID Oakpield—10.80, R W Jones, 6, T, Isfrylk Hajkw gpBLLOW Lake—10.30, E Ellis, 6, John Evans BOOTLE-I0,30, T Isfryn Hughes, 6, Pryse Hughes EDGB HILL-lb.30, J6hu Evans, 6, Goodman Ellis KNOWSLEY RD_10.30, Goodman Ellis, 6, R W JeA" Mynydd Sbion-10 30, Ed Davies, 6, D Teewyn Erans BlRKXNHKAD—10.30, P Lloyd, 6, Edwatd DavieB WIDNES-10.30 a 6, R D Williams -3ARS.roil-2.30 E Davies 6, P Lloyd KGREMONT-10.15, D Tecwyn Evans,! f, W lyaas Ashton-in-Makerfield—19.30 a 6, EAltLESTOWN-2 a 5.30, GOLBORNliJ-2 a 5.30, Spring Vihw-10.30 a 6, Leigh— 10.30 a, 4.á; ST. HBLENS- Y BEDYDDWYB Iverton Village—10.30 a 6 D Powell Sarlsfield RD-10.30 a 6, T Michael Balliol ROAD-10.30 a 6, Peter WiUiaaaa Bousfield ST-IO.30 a 6, M Griffith Woodlands—10.30 a :-il'lOEe:YieS I EDGE Lane—10.30 a 6 H. R. Robertg SlACOMBE—10.45 a 6.15, R. Lloyd —. Palmerston DRIVE-10.30, L. W. Lewis, 6,_E.W.WyitBe EGLWYS RYDD Y OYMRY Canning STitrET-10.30 a 6, D D Jones, Treffyirinom High PARK STREET-10.30, D Davies, 6, BE vans BOOTLE-10.30, W 0 Jones, 6, R Thomas Birkenhead—10.30, R Thomas, 6, D Davies Donaldson STREET-IO.30, R 1" Roberts, 6, W to) J* ae YR EGLWYS SEFYDLEDIG íllWI SANT-11 a 6.30, R. D. Hughes ASAPH SANT-10.45 a 6.30, S Jones-Pairy Oeiniol SANT-11 Q 6 30, Griffith Jones Vinurid SANT-11 a 6.30 J. Hughes

Clep y Clawdd I sef Clawdd Offa [GAN YR HUTYN.] I RHYFEDD DRO AR FYD.-Y mae Siors y Tangnefedd wr (George the Peacemaker), sef ein Siors ni, wedi ei gymelli fod yn Ysgrif- ennydd Rhyfel. Dymadroarlyd A'rbyd sydd weai troi ac nid Siors. Ni fu neb yng Nghymru erioed gymaint yn erbyn Rhyfel a Lloyd George, ond wele ef yn awr yn awdur- dod gweinyddol uchaf ar y grefft farwol. Gellir yn hyderus yn awr ddisgwyl cyfnevvid- iadau mawrion er gwell, ac ni siomir neb. Dyma ddyn sydd yn gwneud hanes yw y Llwyd bach o Wynedd. Nid y w Cymru hyd yn hyn wedi cael ei lie na'i hiawnderau mewn ystyr filwrol, ond wedi derbyn sen ar ol sen ond yn awr, chwi gewch weld ei hualau yn ddarnau ar lawr, A Chymru lan, gwlad y gan," yn tiwnio'r ffordd tua'r ffrynt. Fe rydd y Fataliwn Gymreig ystyr newydd i ryfeloedd adelfrydaunewyddionifyddinoedd y byd. Ni cheir cablwyr yn swyddogion na meddwon yn eistedd mewn barn, a chenir caneuon Seion yn swynol dan faner Buddug- oliaeth. BRWMSTANIAETH ANNWN.-Symxia- if ymlaen yn gyffredmol tua'r Clawdd jm* i wneud ymdrech i gau'r tafarndai yn llwyr ac am byth. Gwelir a theimlir y fantais o gau ychydig, a disgwylir bendithion afrifed o gau llwyr. Mae miloedd o yfwyr yn barod i ooodouhenwau i lawr dios gau, a hwynthw> a onnill fwyaf er y bydd yn ennill cy ffredinol i aidaloedd ) wlad. Nid gwr yn caru ei wlad mo'r gwr a ttyl ei law rhag arwyddo y dysteb fewysig hon. Mae diogelwch gwleidyddol a moesol ein gwlad yn ymddibynu ar hyn. Mae'r Rhos yma wedi cychwyn yn prlf. Cafwyd datganiad croyw yn y pulpudau y Sul diweddaf o bvysigrwydd y cU1 ciseb gan y gweinidogion, ac ymeifl y chwiorydd eiddgar yn y peth a'u dwylo, ac ni arbedir na throed na thafod. Dyma esiainpl dda i bawb. Efelychwn h wy nt. ASIO'R RHWYG.-Bu'r Doctor Mer a Hyrbert Lewis ,Ysw., A S., yn Lhmdain, y dydd o'r blaen, yn asio'r rhwyg rhwng y ddau Gyngor, sef y Cyngor Cenedlaethol Seisnig a'r Cyngor Cenedlaethol Cymreig. Credir y bydd cydweithrediad yn bosibl yn awr. Cymru sydd wedi ennill y fuddugoliaeth yn y peth hwn. Rhaid i Gymru y ml add am ei hiawnderau, ac o ymladd hi a orfydd. Nid pobl chwannog i ymladd ydym, ac oherwydd hynny yr ydym wedi colli llawer ond pan dry Gomer ei gefn tua'rmur ,rhaid eyrthio »'r mur neu'r gelyn. Paid a goddef i estroniaid Waradwydde Cymru gain; Ar feddrodau'r hen wroniaid, Tyn dy gleddyi o dy wain. Yn awr, rhaid gwneud y Cyngor Cenedlaethol Cyinreig hwn n beth i Cymreig hwn ) n beth i ymffrostio ynddo. EEyderaf y gwelir gwaith ffyddlon yn cael ei wneud tua'r Clawdd, ac nid treulio'r amser i ymgecru. Ati o ddifrif, fel y bydd y Ty yn barod arbyn dychweliad y bechgyn dewr o Ifosydd Ffrainc ac o ddyfroedd y Gogleddfor. Y SASIWN DDEONYDDOL ETO.- Cyfarfu hon yn Eglwysdy Gwrecsam yr wythncs ddiweddaf. Gwelir oddiwrth y drafodaeth a fu fod yr Hen Fam yn newid ei syniad au am bethau nid yw'n barnu rn egis cynt. Darllenwyd papur gan offeiriad o'r Rhos yn,cynnwys pethau rhyfedd—rhyfedd oblegid eu bod mor wahanol i'r hyn a ddis- gwyliean iddynt fed. Syndod clywed offeir- iad yn dweyd pethau mor Anghydffurfiol a kyn :•— 1. Credwn mewn cenhad aett, gan y bobl i'r liobl. Peth newydd yn ei hanee yw credu mewn cenhad aeth o gwbl ond newyddach na hynny yw son am genhadaeth gan y bobl, ac nid g an yr offeiriaid. 2. Rhaid ein hysgwyd allan o'n YeI!pect- abiliti a'n starthsines. Well done, offeiriad difloeEgni a diflew ei dafod Pe dywedasem ni hynny, cawsem ein merthyru am byth ond gwir yw. 3. Rhaid dysgu y bobl ijgynorthwyo ereill ym mater eu heneidiau, ac nid credu mai gwaith yr ofieiriad yn unig yw. Well done eto. Dyma Anghydflurfiaeth drwyadl. 4. Yr ydym wedi methu dysgu crefydd i'r øobl yn y modd y deellant hi. Eithaf gwir end pa hyd fuoch cyn gweled hynny 5. Rhaid i ni edifarhau am ein bod wedi ■yrthio'n fyr yn y gorffennol. 6. Mae'r fath beth yn bod ag offeiriadaeth leygol. Hear, Hear! Y lleygwr yn offeir- iad. Onid ydyw y Testament Newydd yn dysgu hynny ? Ble buoch, frodyr, heb gre- gethu hynny hyd yn awr ? Yn wir, mae yn amser edifarhau am syrthio'n fyr yn y gor- ffennol. Sasiwn ac arweiniad yr Ysbryd ami oedd y Sasiwnddeonyddclhon. Cewch weld y bydd Eglwys Loegryng Nghymru yn apelio'n fuax am gael ei derbyn yn aelod c Gyngor Efengyl- aidd yr Eglwysi Rhyddion, oblegid gwelwck fel y mae yn ymryddhau o'i hualau llesteiriol. Pan ddaw, ca groesaw cynnes a bendithion Kef. CREFYDD Y M.ILWR.-Dywed ficer ar y Clawdd yma ei fod wedi cael ei siomi'n fawr yn y milwyr sydd wedi dychwelyd. Cyll ei gjrefydd cyn dod yn ol, ac ni cheir ef yn myn- ychu moddion gras. Ofnai fod y rhyfel yn myned i yrru'r bechgyn yn bellach oddiMrrth eu Duw ac nid eu tyrinu'n nes. Rhyw gref- ydd yn ystod y rhyiel sydd ganddyni. Ai gwirhyn,-lflwyr lewr ? Mae'r ficer ynd w«yd. ei fam yn wro a gonest, ac y mae lie i olni ei fod yn dweyd y gwir Mae'n ymddibynnu amoch chwi brofi i'r gwrthwyneb. Ym- rtstrwch d an faner y Gross, ac nid dam fanwr Pnd ain Fawr yn uni. ill ACHUBIR OND 'GHYDIG.-Ych- ydgi sydd i'w hachub i fywyd tragwyd iol, B3«li Fic«r Minera, a djfynna yn rhugl o'i lre-- 1. Ca • gysut mawr felly, gan na ddis- gwyiir iddo fod yn foddion iachawdwriaeth i'w holl blwyf. Pa fath athrawiaeth ywhon ? Ni raid i mi ddigalonni, meddai, oblegid nid jw Duw am achub yr holl blwyf, dim ond rhyw yehydi ohonynt. Pa fath Galfiniaeth yw hon ? Nid eiddo John Calfin, mae'n sicr. DA GENNYM EICH GWELD.-—Y Sul diweddaf a'r Sadwrn, caed gwyl bregethu yn Rhcsrobin. Y Parch. J. H. Williams, Porth m ad og, h en fug ail y Cl awd d y m a, o edd y p rif gennad. Da gennym oedd ei weld eto a'i glywed. Y mae wedi datblygu llawer yn y blynyddoedd diweddaf, a thraddoda ei genadwri a nerth mawr. Ond credwnmai camsyniad ar ei ran oedd symud ode iar y Clawdd, lie y mae cymaint o angen dynion o'i fath. Pe wedi aros buaaai wedi datbiygu mwy ar ei arddull. Brysied yma eto, a dych weled i aros, os oes modd. MENYG GWYNION SWYDD DIN- BYGH.—Ynllys chw arterol Rhuthyn, y d ydd ~'r blaen, nid oedd yr un carcharor gerbron. Sieryd hyn yn uchel dros gau'r tafarndai. A pb e caeid hwy 'n llwyr, ni fuasai eisiau talu cyfhgau isw^ddogionddyfod yno i wneuthur dim. Cafodd y cadeirydd bar o fenyg gwyn- ion, a hynny am yr ail dro. DOWCH ATOM ATI.Mae galwadau am broffwydi J n: Y Rhos. Nid yw'r Rhos yn ol am ddim. Mae eglw s Bethel (C.M.) yn ceisio denu bugail Llanarmon i'w corlan a Salem, Capel yr Annibynwyr, yn disgwyl cael efrydydd o Fala-Bangor i'w ptilpud fel eu gweinidog. Mae'r Rhos yn un o'r meysydd mwyaf toreithiog i lafurio ynd.do, a geilvi, am > goreuon ond rhaid i bob un addaw dynnu ei got. Y SEIÁT UNEDIG.-Dyrria betb Ilesol, er nad newydd. Cyfarfu saith o eglwysi y M.C. yng nghapel Mawr y Rhos, i I amcanion seiat. Daeth llu ynghyd. Yr oedd y cyfar- fod d an arweiniad esgob yCapel Mawr, sef y Parch. Wyn Dafis. Cafwyd pethau da dros ben, ynghydag ag areithiau melysadaionus gan amryw o'r gweinidogion. Yr Ysbryd Glan a'i waith," oedd y pwnc. Symudwn eto gam, sef cael Seiat Anenwadol: y Rhos am gychwyn. MEINI YNTÆU 'MENNYDD. Y dydd o'r blaen, dywedodd Syr Wm. Osier, y meddyg mawrfri, yr ofnai ein bod ni yng Nghymru yn medd wl mwy o fein3gwych nag o ymennydd goleu. Ai gwir hyn ? Na, cnoel- ia'i fawr Mae'n ddigon gwir am Loegr a'i hadeiladau addurn^I, a dynion "ilradd yn brifon ynddynt ond yng Nghymru, ni cheir ad eilad au gwych. S^lw er ar gapelau diaddurn y Clawdd. Ond ceir, er h) nny, rai o'r goreuon ynddynt, jn addjsgu ac yn pregethu. Ni *yr Sais fawr am Gymru, a lleiaf adciywedo, goreu idc'o. YN ERBYN UNO.-Nici vvi,'r Bedv' dd wyr o blaid uno'r gwabancl enwadau. Ni ddaw llffl o hyn, medd cadeirydd eu Jlys, ac nid yw'n bcsibl yng Nghymru. Wel, nid pawb fedr nofio. Ond os na fedrir uno, da a chrefyddol fyddai bod yn unci a'n gilydd. 14o r h 3 fr3,(i yw trigo o frodj r ynghyd." GYFNEWID PULPUDAU.-Mae mwy o gyfnewid pulpudau rhwng y gwahancl enwadau yn awr nap a fu ericed o amgylch y Clawdd. Nid ffcl c beth fyddai cyfnewid seiadau ambell dro hefyd, neu o'r hyn lleiaf, rai c'r gwahanol fugeiliaid a blaenoriaid i 3 mweled yn aw r ac eilwaith a diadellau ereill. Bydd ai hyn yn agoriad lly f i law er ar lawer o bethau a fydoai ,n fanteisiol i'r Achos Mawr, ac hefyd yn dangog cyfeillgarwch a brawd garweh Cristionogol. Cj f newid iwjd y gwahanol bulpudau y Suliau diweddaf uan y gweinidcgion a ganlyn y Parch. W. J. Rowlands (C.), Ocedpoeth, a'r Parch. J. J. Jones. (B.) ) Parcr. E. Mitchell, Ponkey, a'r Parch. D. Wyre Lewis (B.), Rhos y Parch. D. Ward Williams (M.C. ) a'r Parch. D. John- stone Jones. B.A.. Gwrecsam. Y DDIOD YSGAFN.-Dyrna beth new- ydd eto codirpethau rhyfedd i'r amlm g g a-a y Rbyfel hwn dioi yegaln o naw hyd naw. Dywedir nad yw n ysga nu pennau, ond yn unig yafnu llopellau. Ilaellogellauyrliai. by a N led 3 n llawnach na'u poced au. I k; --0--

Basgedaid o'r Wlad. SYCHTYN, iiB FFLINT.— Medal Avian Miss Get.Not Fawrth yr wythnos ddiweddaf, yng nphapel yr Annibynwyr, Sychtyn, Caed eyfarfoci o no^wedd eithriadol, sef cyflwyno bathodyn arian, rhodd. Miss Gee, Dinbych, i aelod au hynaf yr Ysgol Sabothol yng Ngogledd Cymru. Arw res y cyfarfod oedd Mrs. A. D. Pughw, The Mount, 91ain mlwydd oed, gweddw'r Parch. H. D. Pughe, gwe inicog yr Annibj nwyr yn y Drefnewydd, I flynyrJdoedd yn ol. Cjnhulliad rhagorol I y cyfarfod d an naw del Cynghrair yr Eglwysi Rhyddion; .y llywydd oedd Mr. C. L. Will- iams, C.S., TJ'n llwyn; y trefniadau'n nwylo Mr. John Owen, Pentre, Wyddgrug, ysgrifennydd lleol y Cynghrair. Wedi canu emyn, ac i Mr. Owen weddio galwodd y llywydd ar Mr. Thomas Williams, Penybryn, a Mrs. Pughe, ymlaen i'r Set Fawr, y naill i gyflwyno'r bathodyn, a'r llall i'w dderbyn a diddorol dros ben oedd gwaith yr hen ch r aer a'r fam yn Tsrael, agwen siriol ar ei hwyneb, yn cydnabo j. Yndilyn, caecf cyn- rychiolaeth deg o'r pedwar enwad, mewn areithiau add as i'r amgylcbiad, yn llawn addysgiadau a chynghorion buddiol gan y llywydd, y Parch. Thos. Morgan (B.), Wydd- grut, y Parch. George Jones (M.C.), Sych- tyn Mr. Edward Jones (M.C.), T) newydd Mr. Edward Jones (W.), Lambeth House, a'r Mri. Wm. Williams a Peler Powell (A.), Biyn Seion, S,chtyn,-i gyd yn llongyfarch Mrs. Pughe yn galonncg ar ei gwaith yn ennill y bathodj n, fel gwobr am ei ffyddlondeb i'r Ysgol Sabothol ar hyd ei hoes faith, ac ym a-nnog pawb ereill i ddilyn ei hesiampl. Wedii'r diolchiad.au arferol i'r llywydd. y dieithriaid, a phawb a gymrodd ran, a chanu Am yr Ysgol Bad Sabothol, ac i Mr. Edward Jones, Lambeth House, arw aiii mewn gwedcj i, dibennwyd cyfarfod bynod offeitliol, a phawb yn tystio mai da oadd iddynt fcol yao.-Aelod. 0'? HEN ?7?, ??Jf ?7? ?OJ?.—AT aos Lun, ym Meth?nia (A.), Rhos y bol, mwynhawyd darlith ragorol y Parch. T. Erans, Porth Amlwch, ar yr Hiraethog fawr. Efe'n gwybod mwy am dywysog pregethwyr a beii-dd Cymru nag odid neb, oddieithr ei frawd patriarchaidd o Lorpwl. A beth pe clywsech, ef, Mr. Gol., ym adrodd y rhes penillionaddyfynechchwicwaithyPrifardd ynhaneseich gwibdaith r«nantus ddiweddaf? Ni cbedwir Hiraethog yn ei fedd cyd ag y bo Mr. Evans yn fyw.Dyma Rees arall, ie, Rees, sy'n werth arndano a'i wrhydri, sef y Lifft E. Ingli Rees, R.N.R., mab y d.i- weddar T. Morgan Rees (B.), Caergybi, a lie mae ei weddw yn byw eto. Cyn y Rhyfel, efe oedd prif s wyd dog yr agerlestr Napierian ac wrth ymadael a'r cwmni am y Llynges anrhegwyd ef gan Gymdeithas y Royal Humane a medal arian, hin-fesurydd, etc., am ei ddewrder yn achub bywydau dwylo llong dramoraidd. A'r wyth nos o'r blaen, bu i frenin Norway ei anrbegu a bathodyn, yn gydnabydcliaeth o'i lewder. A diwedd y mis diwedd af, gwelwyd ef yn Dover wrth allor serch, gyda'i feinir deg, sef Annie, merch y diweddarBarch. David Jones, Rhuddlan.—■— Dwyø oedd gweled priddo dwy chwaer a dwy efaill, merched i Mr. Owen Jones, Gwalifc House, Bodedern, 0 fewn tair wythnoa i'w gilydd, Miss Maggie Jones a Mrs. pa,rry, Li an drygarn y ddwy yn anterth einioes, ym 4:1 mlwydd oed y ddwy annwyl wedi cael cmid a bedd yr un pryd.Bu tra,foda,th lern y ag nghynhadledd Cwrcld Chwarter Bedy ddwyr Sir, ynglyn ag ymosodiadau "beiddgar" ar "wyiiedydd pennaf yr amseroedd,yrAnrh y«l* Lloyd George, yn Seren Gymru, paraiei cwestiwn y "Mesur Gorfod. Ac edlyWi chref iawn ydyw ysgrif feirniadol Dituygiwr ar hyn yn un o wythnosolion y Sir. A'i ..1'- gydion yn tynnu gwaed. A llosgi i'r byw y mae ei sylwadau arfryntwaith un gohebydo, d an gochl ffugenw, yn traethu cabld raeth y* y Seren am un o ged.yrn blaenaf yr enwad ym y Sir, sydd erbyn hyn dan y dywarchen werdd. NisgelJid gweitbred fryntach na lluchio cerrit at fedd y marw, a'r marw hwnnw'n gymeriad yr edrychai gwlad gyfan i fyny ato. --Ar gerdyn coffa y Preifat Teddy Parry, unig Uh Mr. a Mrs. E. Parry, Ty'nffynnon, Llannerck y medd, ceir y pennill tyner a chynhwyafawr hwn o waith ei ewythr, y llengar ac arck- gynadleddwr ei enwad, Mr. H. Creigfry. Parry, o r Llan. Yr oedd y Teddy hoff ym uno fechgyndisglemaf y Sir, ac agafodd foi-ti yn Calais draw, yn 23 mlwydd oed. D,r pennill:- Prudd yw meddwl colli Teddy Bachgen purlan fel y wawr- Rodd ei fywyd fel yr Iesu, Ar yr allor, yma i lawr Aeth o'i wirfodd yn aberthwr Dros ei wlad, a'i rhyddid 8UI; Br ei gwympo, mae'n goncwerwr,'— i1' Unwyd ef a Mab y Dym. '—Llygad Agored. 0 LAN FFESTINIOG.—Bydd ym dd» :&it et liaws cydnabod yma ac yn JVeheudir Cymru jlyweri fod Sergeant Philip Wooiforc!, Royal -Eriginecrs,-ict mab Mr. a Mrs. Alfred Woolford, Pen y bant-wctii sefyll arholiad yn Ffrainc ac ennill y Certificate ei Proficiency in the use of Mine Rescue Apparatus, a chael Excellen arni am ei fedr a llwyredd ei wybei- aeth. Y mae efe yn y rhyfel ers cryn ddeunaw mi: fe'i clwyfwyd ddwywaith ac afu dymor hir yn ysbyfcar y wlad honno; eithr hybodd a dychwelodd i'r rhengau yn llawn o'r afiaith ymladd He bo'r achos ya un cyfiawn a'r gelyn yn anghenfil gorthrymus ae yno y mae ar hyn o bryd yn gwneud ei ran gyqiug ereill yn yr ymosod mawr ac enbyd. Cyla, Ill.

MARW. WILIIAMS—Gorffennaf 1, 1916, drwy .i ladd yn y rhyfel, yn 21ain mlwydd oti, Glyn Williams (Liverpool Pals), trydydd tp &,nnv,-Y I fab Mr. a Mrs. Rict are WiHiamx. 173 Breckfield Road, Liverpool.

YN ElSIEU. QWRA: GWRAIG (hebr blatat ieuanc) yn Geidwad Capel y M.C. Stanley Road, Bootle. Heir fod dros 50 oed, ac yn aelodau o'r Cyfundeb. Ceisiadau i'w hanfois erbyn Gorffennaf 24ain, 1916, i & Mr. LEWIS ROBERTS, a 23 Wadham Road," Beotl«v aw—megs-i-y. -rj -■ it —K— WANTED. HOUSEKEEPER Wanted in a werk.u'£ Hfainilv in Birkcahead. Must be Wehk Apply HZ5 ÉU'MON CJ!ic. ? LLANDRINDOD WELLS Convention, [will be held this year, as usual. AUGUST 7th to 11th. Programmes from H. D. PHILLIPS, The Vista, Llandrindod Wella. Liverpool Guardian Trade Protection Society 'Phone 4865 Bank. wir)q Pr,i It lf;i )-I The Oldest Provincial U TRADE PROTECTION SOCIETY A MUTUAL SOCIETY Governed by a Board of Honorary Dirpctors. or terms write-F MEATHER, Seoretary, 41 North John Street- Liverpoc LADIES NDLANCHARD PltLS AM »rW»Uedl ?t &B tnft-?tt?i!tt, &? <b«y BPWII.7 teotd MslUf uü B??M hi! w ?tt?t?tt tli HtCMiMit, KSY tsiMKtdw P?seyMy?!, :PH Cúdd8, Bittff A;vt ?§ S??CM??S "? the but of ell pm !cr We&es sold ? bexM. !?? by Bcevf Bfa, T?TM?'S. Bre&tt?M a*d »H <?<mKtt. m ?ost ?rt?. AIM Flo& ? B,Ar,gk6Ms, APTIIN i.te<'bf.c',)6?.5 <p,??.?!,? I*qdow Bootle Auction Rooms, 76 & 78 STANLEY RD., BOOTLE, W. H. Butterfield d COg" holds Weekly Sal* at their Rooms every Friday Evening, 7 p.m. Furniture and Stocks ef every kiad komgkt for prompt .a.h. Telephone 1299 Bootle. THB OTERMONB is the Special Hig-grade Cycle manma_ solely for and can only be obtained from us Yo. wn be pleasantly and agreeably mrprised by its eMjt- running high-grade style, equipment, and the exceeditg-r ly low pre-war priee of £7 19s. 6d., or 12 monthly payments of 14s. Od. Equipment includes Dunlop tyrok lamp, bell, and tbree-coil spring saddle. lined in twwr •oicurs,.usual parts highly nickel-plated. Meta) for ease and dressguard to ladies' machines only. XtiDGE-WHUWOETH, BOLD STEET, LIVERPOOL. Printed and Published by the Pro- rretorti, Hugh Evans and Sons, 35608 Stanley Road, Liverpool, In the Coaisiy of Lancaster. -,Tel- 5 9 1 Bootla.