Y Brython

DRINK 'Dwvnrb' TEA, The Tea of Old Time flavour. tK ■ I

( KEENORA", Selt=Raising, <te j FLOUR It MaRes Perfect Pastry, Scones, tic. SOLE WHOLESALE AGENTS- MORRIS & JQMES, Limited. Liverpool and Mats .h&sfop

Beaty Bros lM MILITARY TAILORS. OFFICERS' UNIFORMS OF EVERY KIND. ALL ACCESSORIES FOR FIELD SERVICE. LOWEST POSSIBLE PRICES. ONLY ADDRESSES Church St. and London Rd., LIVERPOOL. Close at I p m Wednesdays. Open all day Saturdays. Fbons—3925 Barth.3 H 580 Bootle. W..GrlfnmSI SOBS, Hilitary, Xaital& Givil Tailors, 29 SOUTH JOHN ST., LIVERPOOL AUtO 349 STANLEY ROAD, BOOTLE. Complete Military Outfits with Sword Knot J Nett. Send for Price List. A yw'ch Hygaid yn eich Mino ? Yw pethau'n troi'n niwlog ac anelwig ? Dyna arwydd a rhybudd llethdod y llygad, a dylech ga el eu hedrych rhag blaen eu gwaethygu wna'u hasgeulso. Gallwn Di. gyda'n hoffer gwyddonol, ddweyd wrthych 08 oes arnoch angen gwydrau ac os felly, eich cyflenwi A'r rhai a barai fwyaf o lea i chwi. Galwch heddyw- ARCHER SONS Eyesight Specialists, "3 LORD STREBTi 'I¿ I Seiydlwyd 1848. LIVERPOOL g Morris EVAN s Household Oil IS STILL ahead of all other remedies FOR Rheumatism, Sciatica, and 1Moungs, o/all kinds. In bottles 1/3 0 2/9 Grocers & Chemists, or direct for above prices from MORRIS EVANS & Co., THB MANUFACTORY, IfESTINIOG N. WAEESi LIVERPOOL The "SHAFTESBURY, MOUNT PLEASANT, Atoui 4 miggs. foalk from Linu St. 4 00"tt4i Stat nt. A First-alass Teraperaaoo Hotel. Moderate ob rots. Shaftesbury Hotel, I"-pool:' Phmu ASK FOR IDRIS Table Waters In Byphoas sad Bottles, SODA WATER, POTASH WATER, SELTZER WATER, LEMONADE, DRY GINGER ALE, Etc., etc. IDRIS &Co., Ltd., Northumberland St., LIVERPOOL D. GRIFFITHS d SON 221 BrecK Rd., and 9 Moss St-. L peot.t Pianos & ,Organ. by all the leading makers. From 81- per month. !lLJlPBonø-466x A_field ct 3771 tOY AL Cofiant y Parch. John Jones, Talysarn. GAN Dr. OWEN THOMAS. Fel newydd. Llian, 7s. 6ch. Swyddfa'r 'Brython, Lerpwl. Roberts a Edwards, i'>. D.. R .> 'I ESTATE AGENTS, 64 Klrhdale Rd., Liverpool Telephone 2193 Reyal. I ¡

Trem I-.Kinmel fyth. Ni wnawn ymddiheurad o gwbl am ddychwel- yo at y mater hwn eilwaith a thrachefn. Mae'n fater rhy bwysig i'w adael lie mae. Geilw cyfiawnd,er at Gymroabrofodd ei hun, yn ol yr awdurdodau uchaf, ac yn 01 y gwaith a gyflawnodd "yn ei swydd, a chyfiawnder at genedl y Cyrnry, am i'r hyn a wnaed ynglyn a'r Cadfrilog Owen Thomas yng Nghinmel gael ei wyntjllio mewn gwlad a Senedd, a'i Idwyn allan tan olellni cyhoedd, modd y gwelo pawb ygwir-reswm d ros y sarhad erchyll hwn. Niddigwjdd ygelJirfforddio ici(I o fynd heibio a dim onr1 protest yn ei erbyn am dro, pa mor grj f by nnag y gan hwnnw fod, ydyw. Yr unig beth rhesymol a phriodol inni fel cenedl i'w wneuthur yw parhau i hawlio goleuni llawn ar yr hyn a wnaed. Cyngor henfarnwrifarnwrieuancydoedÔ," Rhowch eich dyfarniadau, eithr na roddwch byth eich rhesymau canys wrth roddi eich rhesymau. chwi a roddwch garn i feirniadaeth gwrth- wynebydd." Ond mae hi'n ormod o'r dydd heddyw i gymdeithas dderbyn dyfarniadau hyd yn oed farnnyr y ddaear" heb eu beirniadu, na'u goddef os yn afresymol. Ac er cymaint awdurdod Swyddfa Rhyfel a Llywodraéth Lloegr, ni fyn y bobl dd erbyn eu rhaith a'u cyflawniadau fel pe baent anffael- edig. Ac mae'r cam a wnaed vng Nghinmel yn parhau-yn parhau yn orthrwm ar iaith, d yhead au, a hawtiau cenedl deyrngar. Fel y cryb wyllasom o'r blaen, nid ydym yn eredu y beiddiesid cynnyg peth fel hyn ar un genedl arall yn y Deyrnas Gyfunol. Pa wlad wed i'r siarail sydd Mor lan a Chymrn lonydd ? Ond mae'n bosibl bod yn rhy "lonydd ar adegau, a hawdd gan ormes osod ei sang haearn ar lonyddwch eenedl. Arhvn o bryd, ymddengy's mai Syr Arthur Markham yw'r arw yaf d ew r y n y gwaith o wasgu ar y Llywodraeth am ymchwil i'r maLer blin hwn, a gobeithiwn y cefnqgir ef mor effeithiol gan eraill fel y ceir y gwir achos, pa mor an- nymunol bynnag y gall fod., aphwy by nnag a fo'n ymddpngos yn anffafriol tan y goleu, ynglyn a'r symudiad rhyfedd hiii yng NgWersx 11 Cinmel. Mae yma ry w ysbryd y rhaid eiddal, a'iddwyntanbrawf ynLlysy Cyhoedd. Mae gan gened 1 a god odd fyddin o 250,000 o filwyr, a'r mwyafrif mawrheb orfod arnynt, havvl i ofyn tegweh oddiar Ia,r Swyddfa Ithyfel; ac ynolprofionpurgedyrn, dyna oedd ewyllys y diweddar Arglwydd Kitchener, yn enwedig ynglyn a safle'r Cad- fridog Owen Thomas. Mae'n s n mor fuan wedi marwolaeth y dyn mawr hwnnw y d ech reuodd y symudiad chwyldroadol yng Nghin- mel ddod i rym. Beth ar v ddaear yw gwir ddirgelwch hyn oil ?

ITrem II—Swyddogion Rhyfel. Yr ydym wedi arfer pwyll a gochelgarwch o'r dechreu rhag rhuthro i farn ar bethau ynglyn a'r rhyfel ym mhellach nag y caniateid gan dystiolaethau clir. Buoiu felly gyda golwg ar y gweithrediadau yn y Dardanels a Mesopotamia. Ond mae'r anf o -ilonrwyd d i rai pethau ynglyn a'r trefniadau a fu yno'n parhau, a'r penderfyniad i fynnu ehwaneg o eglurhad yn cynhyddu. Credir ddarfod i'r trefniadau ar gyfer clwyfedigion fod yn dra diffjgiol, ac na fu'r cyd-ddeall yr hyn a ddylasai fod rhwng yr uehel swyddogion perthynol i'r gwahanol fyddinoedd. Aberth drud i rieni a gwragedd fu rhoi eu meibion a'u gwyr yn ebyrth i ryfel, ond mae'r syniad ddarfod i'r glewion a gollwyd ac a glwyfwyd ddioddef mwy o galedijnag oedd raid yn peri i ng anniod d ef ol. Nid o es le i d d ad 1 yngh y Ich glewder a medr ac ymroddiad y nlllwyr cyffredin, ond mae lie cryi i amlieuaerh a fu iddynt--o leiaf hyd yn ddiwedd ar-gael arw einiad teilwng ohony nt hwy. Ar hynob ryd bryd, d a genny m weld arwyddionfod eff eith iolrwydd swyddogol yn llawer gwell, ac mae rhai swyddogion ieuanc--yn eu rnysg nid ychydig o Gymry-wedi cyfiawni gwrhydri, ac yn fawr eu clod gan y milwy r a arweinient. Er prudd ed y syniad am barhad maith y rhyfel, mae'n ffaith ddiamheuol ddarfod i'r flvtyddyn ddiweddaf fod o fantais fa\vr i'r Cynghreiriaid'—mewn darpar pob math ar arfogaeth rhyfel, eas^lu achymhwyso milwyr, ac yn enwedig i baratoi swyddogion. Rhaid ad,d ef, ni gredwn, na ddaeth cyn ddisgleiried catHridogion Prydeinig i'ramlv.g ag eiddo'r Galluoedd eraill. Gall mai un rheswm am hynm yw na chawsant hwy eto gystal cyfle, ar raddfa eang, ac mewn ymosod. Gwnaed gwaith rhyfeldol, mae'n wir, o ddechreu'r rhyfel hyd yn awr, ac enillwyd brwydrau disglair yn wyneb anawsterau dybryd. Yn awr, modd bynnag, fe gychwynnir ar symud ial mawr a phenderfynol, a rydd gyfleusterau i athrylith amedr y car!,fridcgion ac efallai, cyn hir, y cyfyo o'u plith rai o euwogrwydd cyffelyb i amryw ymysg y Pfrancod, y Rws- i aid. a'r Germaniaid—oherwydd ofer anwy- byddu gallu diamheuol rhai o gadfridogion y gelyn. 0 ran ein Uynges, gallwn ymffrostio fod gennym ynddi uchel swyddogion o'r radd flaenaf ac wecii cyfiawni eisoes wihydri anfarwol. «

I from III—Y Sefyllfa I Gyffredinol- I Fe'n rhybuddid ar ddechreu'r symudiad ymosodol presenno] i beidio a disgwyl rhuthr- iadau ysgubol a buddugoliaethau mawrion sydyn, adengÿsyrhanesddoethed y rhybudd. Ond y mae'r Prydeiniaid a'r Flrancod yn graddol enniU tir yn y Gorllewin, ac wedi gyrru'r gelyn yn ol ar ffrynt go faith hyd at drydedd llinell eu hamddiffynfeydd. Clyw- som gan rai a fu yn y rhuthr, ac a aethant i ffosydd y Germaniaid, ddyfned, gywreinied, a chadarned oeddynt. Faint bynnag a baratodd y gelyn 0 atalfeydd ym mhellach yn ol, gellir bod yn bur sicr ei fod yn ei rym mwyaf yn y ffrynt ac argoel calonogol i ni yw eifod yngorfod ildio cjmaint ag a vvnaeth eisoes. Ac ymddengys fod y Cynghreiriaid yn cad w at eu trefn benodol o symud ymlaen yn raddol, gan ddefnyddio yng nghyntaf y magnelau mawr cyn anfon allan y dynion, ac wedi hynny danbelennu dros eu pennau i wanhau rhuthr y milwyr Germanaidd-pan font yn cymryd un o'r ffosydd. Yn ol y newyddion bore heddyw (dydd Llun), deil y Rwsiaid a'rlta'iaid i raddol ennill tir. Parha brwy d rffy rnig c flaenkovel. Mae'r German- iaid yno wed i crynhoi atgyfnertliioii inaxa, rion mewn magnelau a dynion, ond nid ym- ddengys, hyd yn hyn, fod y Rwsiaid yn I gwneuthur osgo i encilio, na bod pall ar eu hatgyfnerthion hwythau mewn un modd. Pe gorchfygid y gelyn yn y fan hon, difrifol iawn iddo ef fyddai hynny. Yn ol fel yr ymddengys pethau yn awr, gellid meddwl fod y Oynghreiriaid wedi mesur grym y gelyn, ac yn gwasgu arno o bob pwynt. Y cwestiwn yw, Beth sy tu cefn i'r Germaniaid ? Diau eu bod eto'n gryfion mewn dynion ac arfog- aeth. Ond mae'n ddiamheuol f od o'rtu cefn iddynt hefyd anfodlonrwydd cynbyd.dol ymysg y boblogaeth, a rhai-gwyr o nod yn siarad allan yn blaen eu condemniad ar y Caiser a'i Weinidogion. Baidd democratiaeth godi ei lief yn groch mewn rnannau, ac y mae tystiolaethausicr fod y wlad yn gyffredinol mewn gwasgfa oherwydd d iffyg cynhaliaeth, a chyda hynny symudiad. ymysg dosbarth go ddylanwadol yrnhlaid heddwch. Ond arhyn o bryd, mae crib.y Caiser a'i Staff yn llawer rhy uchel i feddwl plygu at gynnyg telerau heddweh y I ,allai'r Cynghreiriaid eu hystyried o gwbl. --0--

Ffetan y Gol. Cofied pawb 10'11. anfon i'r Ffetan mai dyma'r gair sydd ar ei genzu:— NITHIO'R GAU A NYTHU'R GWIR. Eisieu Fflint yn Fflam. At Olygydd Y BRYTHON. Syn. Kid y fflam ,y sonia Dyfed am dani yn ei emyn i Ben Calfaria, ond fflam y tan Cymreig. Erfod Clawdd Offa>—cledd uffern •—yn ymestyn trwy y Sir, credwn too ynddi nid llin Cymreig yn mygu, ond ambell fflam Gymreig hefyd. A dyna fy amcan yn ysgrifennu ceisio dwyn y ffiamau Cymreig ynghyd i wneuthur un fflam fawr. Deallaf, trwy y Parch. T. Miles Jones, Treuddyn, fod syniad yn y Sir mai buddiol iawn fyddai sefydlu cymdeithas i geisio dyrchafu ein hiaith, ein gwlad, a'n cenedl. A oes digon o fflan-tau Celtaidd yn y Sir i wneuthur un fflam fawr i losgi'r anialwch gwrth-Gymreig ? Credwn fod credwn, am hynny ysgrifennwn. Pe'r aem ati o ddifrif, gellid ffurfio un ar unwaith, a threfnu i gynnal cyfarfodydd neilltuol ar adegau neilltuol mewn Ileoedd neilltuol; dyweder, yn y Rhyl, Treffynnon, Fflint, yr Wyddgrug, a lleoedd eraill. Buddiol hefyd fyddai Eisteddfod flynyddol dan ei nawdd, a'i chynnal ym mhrif drefi'r Sir yn eu tro, fel Eisteddfod. Daleithiol Powys a dylid hefyd ffurfio cangen-gymdeithas i'r plant. Pe rhoddem drem dros y wlad i weled pwy sy'n debygol o gydsynio, credwn y gall em enwi ein Hanrhydeciclus Aelod Seneddol,-Mr. Herbert Lewis a Mrs. Lewis Cynfor a Huwco Penmaen, y Rhyl y Parch. T. M, Jones (Givenallt), y Gronant Mr. Thomas