Y Brython

ipr GOSTEG. t GOizi j,4 i. I Barrug Ymneilltuaeth.—Daw ysgrif Disgybl ar y pwnc hwn yn ein nesaf. Dyma'i bennau I-Moelni Capeli: eisiau mwy o geinder ac arddunedd addoliadol yn eu saernïaeth. 2—Moelni'r Gwasanaeth: Gormod o le i'r bregeth, a rhy fach o le i ddefosiwn ac i'r cyd- wasanaeth cynulleidfaol. 3-Unbennacth yn cymryd lie Democratiaeth, sei yr awdurdod yn graddol lithro o ddwylo'r Uiaws i ddwylo'r ychydig.

D :*diaduh. TIYDREP 6-8-rymanf8, Anriihynwyr Lerpwl a'r cylch 11—Darijth yn Chatham Street 27, 29—Cymanfa Bedyddwyr Lerpwlji'r Cyffiniau TACHWEDD. I 18-Cylarfod Cystadleuol Mynydd Seion

ICyiioeddwyr y Cymod I Y Sabath nesaf. I Y MKTHOOISTIAIB CALPINAIDD raiROBS ROAD-10 a 6, 0 J Owen DAVID ST—10.30 a 6, G W Griffith JPITECLARKNOI ST-IÓ.30 a 6, W M Jones.Llansantffraici POUOIAS ROAD—10 a 6, D. D. Williams CHATHAM P, 6, R Aethwy Jones 0EOBSHALL ST.-IO Oio a 6, Thomas Jone, Rhostyllen ASFISLD KOAD-IO.30 a a, Hugh Williams, Amlwcb NSWSHAM PARK—10 a 6, R R Hughes BOOTHS—10 a 6, L Lewis PAEKFIEC,C—10.30 aS, G8 Jones BRACOmBE-10.45 a 6-30, 0 L103 d Jones GARSTON—10.30 a 6, W O Jones EOCK FERRY—10.30 A 6, H H Hughes W ALTON-H.30 a 6, 0 T Davies, Llanfyllin 1 W ATERLOO-J 0.30 a 6, W R Williams, Carneddau PHI ROAD-W.30 a 6 D. Jones EDGE LANK—10.30 a 6, R W Roberts WEBSTER ROAD—10.30 a 6, William Owen, Conwy LAIRD ST-IO.30 a 6, John Hughes WOODCHTTRCH ItOAT)-10.30 a 6, J Daniel Evans Igaw BRIGHTON-IO.30 a 6-30, John Owen WXST KJRBY-ll a 6-30, E M Griffith, Saughall SOXTTHPOST—10.30 a 6, R Parry Jones, Warrington HUYTON QtrARUY—10.30 a 6, WHISTON—10.30 a 6 J E Ellis, Manceinion ST. HELENS—Dr Owen Evans Sr. HELENS JUNCTION—H M Pugh, Colwyn Bay ac Enoch Rogers SXKLMERSDALE—10.30 a 6, Wm Hughes Enoch Rogers WIGAN—2.30 a 6. J Wilson Roberts JBLLXSMEKE PORT—10.30 a 6, A^SITON-IN-MAKKRFIELP—10,30 a 6, Hugb Jones,Lerpvl UPPER WARWICK STREET—6.IB I IibuTH STRUT-6, Griffith Jones .BANKRALL-G-15, MiDDT,TE§aRGtT £ iH—10.30 a 6,30, R P Jones STTNDERLAND—10.30 a 6, M R Moses IMSNYMOOR—10,30 a 6. J T Williams EASINGTON-IO.30 a 5.30, ALDON-10.30 a 5.30, Abel Williams SUTTON O AK (Undebol)-10.30 Cyfarfod Clweddi, 5.30, YR ACHOSION SEiSNIG OAlFiaiD RD-IO.45 a 6.30 W Foulkes. Llangollen STSBTON BROW—10.45 a 6.30, Simon G Evans OATHARINE ST—11 a 6.30, W F Phillips WilrLMEK RD-I0,45 a 6.30. G H Evani IBPXLLOw LANE-11 a 6.30 ldSCARD-IO.45 a 6.30 Emlyn James BREEZE RILL-l1 a 6.30, H Ridehalgh Jones OSRELL, BOOTLE-ll a 6.30, J Howell Evans YR ANNIBYNWYR TABERNACL—10.45 J Vernon Lewis, 6-30, 0 L Roberts PARK ROAD—10.30, 0 L Roberts. 6, J Vernon Lewis Giton ST-IO.30, G J Williams, 6.15, D Adams OUFTON RD—10.30, Dr Owen Evans, 6, J J Roberts GT MEBSET ST-10.30, E H Roberts, 6, J H Hughes, Abertawe IIARSB LANE—10.30, J J Roberts, 6, Dr Owen Evans RIP.NBINGTON-10.30, Cyf Gwedlii, 6, Miss Jones (Myfanwy Meirion) TRINITY RD—10.30, J H Hughes, 6, E H Roberts LISCAUD—10.45, T Price Davies. 6-15, G J Williams VITTOJUA ST—10.30, D Adams. 6. T Price Davies HUATHFIELD RD—1030, Ysgol, 2.30. G J Wttliamp BALMORAL ROAD—10.30 a 6, D J Hughes EARLESTOWN—10.30 a 5.30, BOUTHPOItT-11 a 6.30, ASHTON-MAKERFIELD -10-30 a 5.30. M Roberts PRESCOT-10.30 a 5.45, Cyfarfod Ysgol SHATTO HEATH—5.45, R T Roberta GOLBORNJI-IO.30 a 5.30 Y WESLEAID OAKEIELD—10.30, J Roger Jones, 6, Aaron Owen BPBLLOW LAIU-IO.30, E T Hughes, 6, J Roger Jones BOOTLE—10,30. R W Jones, 6, T Isfryn Hughes EDGE HILL—10.30, T lsfryn Hughes, 6, R W Jones XNOWSLEY RD-10.30, Aaron Owen, 6, Peter Lloyd MYNYDD SEION-10 30 a 6, R W Davies BIRKENHEAD—10.30, E Davies, 6, Goodman Ellis WIDNES-IO.30 a 6, D Teewyn Evans GARSTON—2.30 R W Davies 6, J Lloyd Jones EGREMONT—10.45, J Lloyd Jones, 6. Edward Davies ASHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 6, EAItLESTOWN-23 5.30, GOLBORNE—2 a 5.30, SPRING VTEW—10.30 a 6, LEIGEI-10.30 a r- 45 ST. HBLENS- ST,HILBNS- Y BEDYDDWYB RVXRTOIQ VILLAGE—10 30 a 6 Thomas Hughes EARLSFIELD RD—10.30 a 6, T Michael C> BALLIOL ROAD—10.30 a 6, Peter Williams BOUSFIELP ST-1.0.30, J Davies, 6, M Griffith WOODLANDS—10.30, M Griffith, 6-15, Joseph Davies EDGE LANE—10.30 a 6 H. R. Roberta IIACOMBE—10.45 a 6.15, R. LJoyd PAIIHERSTON DRIVE—10.30 L. W. Lewis, 6, E.W.Wynne EGLWYS RYDD Y OYMRY CANNING STREET—10.30, W 0 Jones, 6, D Davies HIGH PARK STREET-10.30, R Thomas, 6: R T Roberts BOOTLE—10.30. D Davies, 8, W 0 Jories BmKENHEAD-IO.30 a 6, Isaac Owen, Thatto Heath DONALDSON STREET—10.30 a 6, T C Jones YR EGLWYS SEFYDLEDIG Diwi SANT—11 a 6.30. R. D. Hughes ASAPH SANT—10.45 a 6.30, S Jones-Parry- «IINIOL SANT—11 a 6.30, Griffith Jones ?tNlFRED 3ANT—11 a 6.30 J. Hughes

I Basgedaid o'r Wlad. O'R HEN SIR, SEF SIR FON.- Tris. odiaeth fu haties y Rhingvll James Johnson yn y wareliffos yn Ffi-aino.. Efe'n briod a. merch Mrs. Ross, Penrhog Lo("ge, London Road, Caergjbi. a phan wrtlii'n jsbrifennu llythyr at ei briod tavawyd ef yn farw gan belen: Dyma'r llvthyr heb ei orffen, ac yn cael ei anfÓngan eigyfeillíon arJ.ref iw briod yn ddarnau ac 61 j pslor arn.t-. Mor werthfawr fydd y lly hyr a'r 61 hwn arno. Derbyn- iod3 Mr. Zachariah Williams, Rosmarv Lane, Beaumaris, air foo ei ail fab, y Corporal Thol,. Crow Williams, wedi cyfarfod a'i ddiwedd ym mrwydrau F/rainc. Efe'n fab glew, wedi bod yn y tan o'r dechreu bron, a dyna ergyd i galon rhiant oedd clyweo ei golli. Uchel yw y ganmoliaeth i'r Pai O. L. Roberts, Leprwl, ar o? bod obonc ;i efengylu yn Sasiwn fawr yM.C.yn Llannc 1 y medd. A'r Saboth aiweddaf, bu'r athl.,n- fardd o Grove Street—y Parch. D. Ala (Hawen)- yn traethu'n rymus yn Smyn"i. Llangefni. Ac yn p regethu yno nos Lu n Prydferth oedd gwaith Ysgol Sul Lon T Llangefni, yn anrh'egu Frans Peeici i briod, d au Belgiad hoffus, ar eu hymad (jyflwynwyd oriawr hardd i'r gwr,- ymadael i ymuno a byd din ei wlad. Er ntv j ddeallent air o Gymraeg na Saesneg am y dechreu, daethant yn ddigon hyddysg y? y 1 ddwy iaith iddalymgom aphoblydreRaM a j bel efe yn ffyddlon i'r Ysgol Sul.- Nos laui ddiweddaf, brawychwyd trigolion ac ymwel- wyr Rhosneigr crynnodd p") h cajon, a i odd pob wyneb gan ofid di-ddisgwyi a j gwelid prysurd eb cyffrous d rwy'r lie. Aethai 1 tairmerch—moryniongydatheulubonlieddig I a arosai yn Dakota Villa-i ymdrochi yu y cvfnos a chodwyd gwaedd o berygl. Aed j allan gyda chychod deuwyd ag un i'r lan, weH hanner boddi, a mawr yr ymd rech I'n I adfer bywyd. Y ddwy ara.l dan y 1 < j buwyd am oriau yn crafu'rgwaelod a?TY)d O'r diwedd daeth un i fyny, ond nid 1 iyw i I Gwnaed ymdrech fawr gan bawb, a'r medd- ygon, i adfer bywyd, ond, y cwbl yn ofer. Ym mhlygain bore dydd Gwener cafwyd corff y drydedd. Gresyn iddynt fynd i ymdroc-hi ar awr mor hwyr, a'r awel ar y don mor oer. Nid oes wybod yn awr pa fodd y bu on 1 ni iu im proddach erioed na gweled dwy ferch yn boddi mor agos i'r Jan.'—Llyyad Agored. TALysARN.-Gorffennaf 14, ar ol ychydig wythnosau o waeledd, yn 59 oed, bu farw Mrs. Kate Thomas, Station Road, gweddw I Mr.David Thomas, llyfrwerthwr, Tal y sarn a Phen y groes. Yr oedd yn wraig hoffus a sirrvl, a hynod. gymeradwv. Yr oedd yn un o aelodau hynaf Hyfrydle, a chyfrannai yn anrhydeddus at yr Actios. Cyc! 5 mdeimlir yn fawr A, Miss Maggie Williams, ei nith, oedd yn cartrefu gyda hi ers blynyddoedd.—R.J.G. CONNAH'S OUAY.-Gorffennaf S, cynhaliodd I Rehoboth, yr Eglwys Annibynnol Gymraeg, brawf- gyngerdd o'r radd uchaf, i derfynu'r Gobeithlu am y tymor. Arferiad y Gobeithlu oedd i'r plant ddysgu llyfr, ond bu'r tymor diweddaf yn anfanteisiol i hyn. Rhoddodd y meddyg orchymyn i'r gwahanol ysgolion gau am rai wythnosau ac er mwyn iechyd y plant, rhoddwydyGobeitbltio'riieillt,j. Bu'r cyjigerdd yn llwyddiant perffaith, a gnveitliioddf,y pwyllgor yn unfryd ar ei gyfer. Bu ein hannwyl ysgrifennydd yn ddiwyd dros ben gyda'r gwaith. Er ei fod wedi cwrdd a daniwam. a'i gorfododd 1 gadw i mewn am rai wythnosau cyn y cyngerdd, y mae'n gwella, a dymun- wn iddo Bynyddoedd eta i wasanaethu gyda'r Pethau Da. Yn ei absenoldeb, cyflawnwyd yr ysgrifenydd- iaeth gan Mr. John E. George, arweinydd canu'r Gobeithlu. Trysorydd y Gobeithlu oedd Miss Lizzie Davies, ac nid oes neb tebyg i'r merched am ofalu am yr anan. Blin iawn gennym fod y cadeirydd, Mr.. Wm. D. Forbes, yn wael ac yn methu bod yno; Yr arweinydd oedd y Parch. R. R. Owen gweinidog beirniaid: cerddoriaeth, Mr. A. George, A.R.C.O., F.I.S.C., Coedpoeth; yr adrodd, Mr. J. T. Jones, B.A., Dinbych. Bu Mr. H. G. Morris, Bagillt, yn garedig iawn yn cynorthwyo yn y rhagbrawf a'r cyngerdd, ac yr ydym yn ddiolchgar iawn iddo. Y cyfeil Nyr oedd Mr. R. O. Jones (Ap Asaph), a Mrs. M.L.Jones; acyrydymynddioJchgaram ei gwaith parod hithau bob amser. Yr oedd llu o ymgeiswyr a chafodd y beirniaid waith caled i'w chwynnu. Y gwobrwyon fel y cinlyn Her Linawd Mr. J., Wilford Roberts, Shotton Mr. T. Morris, Lodge, Brombo a Miss Gwladys Williams (Wrecsam), yn gydradd. Unawd soprano Miss Olwen Jones, Colwyn Bay. Contralto Miss C. Jones, Ffynnon groew. Tenor Mr. Griff Owen, Liverpool. Baritone: Mr. Tom ¡ Parry, Poncie, Rhos. Unawd i blant Miss Winnie Lloyd, Ffynnon groew 2, Miss Doris Jones, Bagillt. Ar y piano (i blant): 1, Miss Eiddwen Jones 2, Master Maldwyn Roberts, Shotton. Piano (agored) Miss Marie Vaughan, Croesoswallt. Adroddiad (1 blant): i, Miss Eileen Collins, Acrfair; 2, Miss Leslie BQoth, Birkenhead. Adroddiad (ago red): Miss Doris Stevenson, Birkenhead. Pedwarawd Acacia, Shotton. —Dros y pwyligor, R. Jones, llywydd. COFGOLOFN AC YSGOLORIAETH r PARCH. 0. G. OWEN {ALAFONl—Cydnahuviyd eisoes fi2o; y Parchn. R. Jones (Clan A law), 5 ¡. I J. T. Job, Carneddi, 5 Isaac J, Jones, Penisa'r waen, 2/6; Mr. Henry Roberts, Clegir, Y sgoldy, 5 Mrs. Pritchard, Talwaenvdd, Ysgoldy, 2/6 Mr. Alun Puleston Jones, Pwllheli, 2 i6. Gan y bwriedir cau'r Gronfa yn fuan, dymunir ar i weddill ewyllyswyr da'r mudiad anfon eu cyframadau yn dd.oed i un o'r rhain O. J. Jones, Minffordd, Pen- isa'rwaen, Caernarfon; Thos. Hughes, Y.H., Sunny Side, Caernarfon R. O. Williams, Ysgoldy, Cwm y glo, Carnarvon.

Sl AFELL Y BESRDD I f »f«hTM5hioD gogyfer 97r gelofn hon i'w cyf- I strlu -'PBDROG, 217 Prescot Road, Liverpool Cleddyf yr Orsedd. Y eyrch yn wan ianii, a'r drydedd linell yn i alliis- Rliegrtr drwg d rwg ar y tro. Yr Y sgol,- Cywir o ran cynghanedd, a da, ond fou genncL rlyny, yn lie dynw dynnu 'n ol y r orgraff bresennol. Yr Jlwyr.-—Byddai'n haws o lawer cyfan- soddi can nev 3 clo na av ella hon, i fod yn deilwng i "ymddangos. v Yr Haf.-—Wei, jn wir, os dywedold bard l wrtlij ch fod y d(I a,-Li bennillhwn yn englynion da," fe ddywedodd anwir, canys nid ydynt yn englynion o gwbl--dim llinell o gynghanedd ynddvnt CYMERADWY.-O Gydymdeimlad, Yr Ysgol Sul, Qwrthwynebwr Cydwybodol, Wynned yw gwenau etc., Breuddwyd y Milwr. I SENEDD CATHOD SENEDD gas, yn "A ae(l(ii i gyd,^—-dawn cathod Yn eu cethern enbyd Neuadd hwyr i annwn ddyd Poeth raglen pethau rheglyd P-FDROO. I O GYDYMDEIMLAD A'm cyfa-ill -Mr. W. John Williams, Yr Efail- newydd, Lleyn, yn ing ei hiraeth ar ol ei frawd hoff, Mr. R. Francis Williams, o'r un lie. OD wyt drist heno'n dy dref,—heb 'wyneb Annwj 1 yn d) hendref, Pan wyl) ch, ed rych ae ref-- I-uv. n'¡ dug, a'th Dad yw Ef. 0, morliawdd mawrhau heddyw Swyn Ü1 foes, a thlj saii'i fyw. Cara; gan. {?ara.i gpiiiedd,—earat lytr, i Oarai Ian arabeiid í Oarai waith. ac oriau hedel, I Lie tawei mevvn neilltu odd. < Fe rodded yn weir iddo—aw.on wir Yn ei waEld yn lliio jj Cainc Ltnnaf. bereiddisf bra, I A rhm syxmvvyr i'n Svs >no. j Am ei hwyl y disg-wyli^n,—ei gyimii Geinion a groesawein, A moliannus ymlonnem I Uwdi Heuer gwveh llawer gem. I Oni roed prudd cmhudd ar I i Ax ei gaii vn rhy gynnar ? I if- Od wyt uiicif. heb Ido'n dy dref,-—dy en aid Unig galfo angnef Ni bydd na dvdd dioddef Na fiiaim'n yn y nef. Gorffennafs 1916. Eirros Wy I I ABER FFRAW I MAE'r helyg wrth ffynnu yn sugno ei dvvr, Yr aoar, tanganu yn uchel eu stwr. Ymolchant bob bore wA-i-th gerxig y ihvd, A mynd am yr eigion mae'r afon o hyd. Rhyw rosyn bach unjg a dyf ar ei glan, Hapusrwycd unTgcdd, yw coron ei ran Mae n newydd ei ddillad, a newydd ei fyd, A mynd am yr eigion mae'r afon o hyd. Wrth edrych i'w dyfroedd gerllaw i'n tf ni Dyvvr brithJll olJd s yno Mae r pysgcd ymliellach yn brafiach i gyd. ) A in3,i)d «m yr eigion mae'r aft n o hyd! Y I" 1 I j Yn ymyl ein bwfhyn, mor fes yw ei Cvvr I >11° mae'r afon yn fv\-yaf ei sfwr Y He mae hi cdyfnaf. 'does dwrf yn byd, A mynd am yr e¡gJo), m ae r afon o hyd. Mae n hynod ddiniwed ym misoedcl yr haf, Ac eistecid ] wgwyhecj yn edistaw agaf; Ond S'ormydd y gaea I a ddefiiy ei ijfd — A mynd. am yr eigion mae'r afon o hyd.—R. YR HUTYN. YR Hutyn glywir eto■—yn cellm,air, Ac aUan yn curo, Mewn mawr stv,i\ fe| gwr o'i PO, Ei wag symbal-—Gwraig Sambo. J. R. MORRIS

MARW. VENMORE.—Llf.dd.wycl yn y rhyfel, Gorff. 11, yn Myth ar hui-ain oed, James Fred- erick Venmore (Royal Welsh Fusiliers), mab Mr. a Mrs. James Venmore, ParkHide" Anfield Road, Lerpwl.

YN II SElJ. G WR A- GWRAIG (heb bJant. ieuanc) yn Geidwad Capel y M.C. Stanley Road, Bootle. Heb fod dros 50 oed, ac yn aelodau o'r '5 Cyfundeb. Ceisiadau i'w hanfon erbyn Gorffennaf 24ain, 1916, i Mr. LEWIS ROBERTS, 23 Wadham Road, Bootle. WANTED. MONOTYPE KEYBOARD OPER- AT OR (ineligible), Welsh. Apply stating experience and wages required, BRYTHON Office, 358 Stanley Road, Liverpool. Welsh C.M. Church. Connah's Quay The Musical Eisteddfod and Band Contest is being POSTPONED from Aug. 7th, 1916, Till SATURDAY, AUG 12th. 1916 owing.to the Government appeal to keep up the supply of mi-initions. LLANDRINDOD WELLS, Convention, will be held this year, as usual. AUGUST 7th to 11th. Programmes from H. D. PHILLIPS, The Vista, Llandrindod Wells. EISTEDDFOD GENEDLAETHOL ABERYSTWYTH, 1916. Cystadleuaediau MERCHER A JAU, AWST 16, 17 CYMANFA GANU GENEDLAETHOL, DYPD GWENER, AWST 18. Llywyddion Y GWIR ANRHYDEDDUS D. LLOYD GEORGE, ac Enwogion eraill. CYNGHERDDAU: NOS FAWRTH, NOS FERCHER, A NOS IAU. Blaenion y Gan a Chor yr Eisteddfod yn Gwasan- aethu. Tocynau, ki yr un i'r seddau dewisedig yn hoW Gyfarfodydd yr Eisteddfod, y Cyngherddau a'r Gymanfa. Tocynau eraill, 5 3 2 a i/ I'r Gymanfa, 6d. yr un, ac 2/6 i'r Esgynlawr. Am fanylion pellach ac am docynau i'r Seddau Dewisedig, ymofynner yn ddioed a'r Ysgrifenyddion,. Swyddfa'r Eisteddfod, Cambrian Chambers, Aberr- ystwyth Yr elw i'w drosgltvyddo i gronjeydd y Rhyfel. LLYFR Y TRI ADERYN GAN rORGAN LLWYD 0 WYNEDD- Argraphiad Newydd yn cynnwyt ysgrif ar dras a gwaith Llenyddol Morgan LJwy<i, gan Mr. J, H. JONKS, Golygydd y "Brython." LHan hardd, Pris Is. Cyhceddsdig gan- HUGH EVAT-48 A'l FEIBION., 7 356-8 Stanley Road L'pool ,-> Printed and Published by the Pro- priators, ilug Fvans and Sons, 356.8 .stn¡t'!y koad, Liverpool, In the Cattssfcj of Bootle,

Parhad o tudal. 5 mis cyntaf o'r flwyddyn. Wedi iddo wneud hynny, galwyd ar Mr. Griffiths (trysorydd yr eglwys) i ddweyd gair; ac wedi dwyn tystiolaeth uchel i ffyddlondeb mawr Mr. Parry Williams am yn agos i ddeng mlynedd, cyflwynodd iddo, ar. ran yr eglwys, treasury note case hardd. a Rawer iawn o currency notes j ynddo, yn cynrychioli swm sylweddol 0 avian. Siar- adwyd i'r un cvfeiriad gan y Parch. T. P. Davie", J. T. Williams, Aaron Evans, Caracog Price, A. T. Evans, John -Hughes, E, Herbert Jones far gan), E. If Roberts a John Davies. Yna cafwyd gair 0 daiolchgarwch gan Mr. a Mrs. Parry Williams. Yroedd teulu Seaview RODel wedi harddu'r ysgoldy a blodau fel arfer, a diolphwyd iddvnt. Yr oedd tad Mr. Parry Williams yn bi.esennol, a llawenvchai'n ddlau weld ei fab yn c'lcl ei -E,H.R. Fel hyn y cano d d yR, Ii. j..3,;cs :— Pwy a anrliydeddi 1 'Rhwn mae pawn A I Parry WiJiU:nis I Anrheg fach o waelod calon, I'r ysgrifennydd medrus, ffyddlon, Parry WrUiams." Pwy iavut-ia yn ddioiffwys ? I Pwy rydd oreu ei oes i'r eglwys ? Parry Williams I Gwyr pa beth. yw hunanaherth, Nid oes dim yn ormod trafferth Gan Parry Williams." Nid y swm yw gwerth yr anrheg, Mr. Williams, Son wna'r rhodd am lawer chwaneg— Son am barch a sercb cydnabod Tuag atoch chwi, eich plant, a'ch priod Son am iechyd hoen, a hindda, A'r oil i deuln Haddon Villa. DYDD O YMOSTYNGTAD.—Mae Esgobion Eglwys I Loegr, ac arweinwyr yr Eglwys Rhyddion, wedi trefnu fod ySul cyntaf 0 Awst i fod yn Sul o y mostyng- iad gerbron yr Arglwydd, ac i ymbil arno am derfyn buan ar y rhyfel. Ond ymddengys fod rhyw gam- ddealltwriaeth ymysg eglwysi Cymreig Lerp\Vl'l Credai rhai am fod cyn Ifer yn arfer mynd o'r dref dros y Sul hwnnw, mai gwell fuasai penodi Sul aral] ond gan toci yr awdurdodau wedi gwneud 1 ttwrdd a r holidays, nid yw'r rheswm yna'11 sefyll ar y ffordd. Da iawn fyddai i arweinwyr y gwahanol Gyfundebau adael i'r eglwysi wybod trwy gyfrwng Y BRYTHON yr wythnos nesaf beth a fwriedir ei wneud, fel y gellir trefnu, a chyhoeddi'r Sul olaf o OrlTennaf, MARWOLAETH MRS. EDWARD WILLIAms.-Nos Sadwrn, Gorffennaf 15, bu farw Mrs. Edward Will- iams, 2 Newman Street, Liverpool, ar ol blin gystudd yn 46 mlwydd oed. Merch hynaf ydoedd i John ac Ellen Rowlands, Peryddon, Penmorfa, a chwaer i'r Parch. Caradog 1. Rowlands, Llanrhaeadr. Mae ei thad wed; ei rhag-Baeau ers llawer o fiynyddoedd ond mae ei mam yn fyw ym Meddgelert. Daeth Maggie i Liverpool tuag ugain mlynedd yn ol; ac ar ei phriod- as a Mr. Edward Williams, bu yn aelod ffyddlon a gweithgar o eglwys M.C. Stanley Road. Cymrai ddiddordeb yng nghyfarfod y chwiorydd yn York Hall. Yr oedd yn fedrus, a gwnaeth ei rhan yn dda. Gwraig garedig meddai lawer o gyfeillion, a gofalai am eu cadw ar ol eu cael. Bydd lliaws yn hiraethu ar ei hoi. Cydymdeimlir a'i phriod a'i hunig eneth fach, a'i mam, Mrs. Rowlands. Claddwyd ym myn- went Longmoor Lane, a gwasanaethwyd gan y Parch. O. Lloyd Jones, M.A.,B.D. Y trefniadau yng ngofal Mr. P. Lloyd Jones. Ychydig ddyddiau cyn ei marwolaeth, daeth gair fod ei nai, Mr. D. J. Williams, a arferai letya gyda hi cyn i'r rhyfel dorri allan, wedi ei ladd yn Ffrainc. Efe'n wr leuanc tuag ugain'oed. yn fab Mr. a Mrr. Williams, Criccieth, yn aelod o eglwys M.C. Stanley Road ac Ysgol Sul York Hall. UN o LANCIAU DUWIOLAF LERPWL.—Gadael yr ardal hon i wynebu maes y frwydr yr oedd ein pobl ieuainc yn ystod yr wythnosau diweddaf; ond ddechreu'r wythnos hon, aeth un o'n bechgyn hawdd- garaf i wynfyd, a heddweh tragwyddol. Cyfeirio yr ydym at Mr. Lewis Williams, Rathbone Terrace, Groeslon. Yr oedd llu mawr o drigolion Liverpool yn adnabod y gwr ifanc uchod. Treuliodd bum neu chwe bJynedd yn Compton House. Bu am ran o'r cyfnod hwn yn aelod ffyddlon yng nghapel M.C. Edge Lane, ac wedyn yn Chatham Street. Yr oedd yn gymeriad prydferth eithriadol, ac yn hynod gymer- adwy ymhlith ei gyd-wasanaethwyr yn Compton House. Ffordd ambell un i ennill poblogrwydd ydyw ymostwng i gyfarfod chwaeth isel, ac efallai mai hon yw'r ffordd rwyddaf hefyd ond fe aeth Lewis yn boblogaidd trwy fyw mor debyg i Grist fel nas gallai undyn beidio ag edmygu ei gymeriad tlws. Anodd fuasai cyfarfod a dyn ifanc ag ynddo gynifer o rasau crefydd, a'r rhai hynny'n addfed ac iach. Nid oedd yn sych-dduwiol. Pe felly, pwy allasai ei garu ? A dyweder a fynner am yr oes, y mae hi'n ddigon sensitive i deim!o reality pan geir ef cafodd ef yn y gwr hwn, a hoffodd ef. Yr oedd ei addfedrwydd crefyddol yn peri i ddyn gredu syniad Wesley,—fod yn bosibl i ddyn gyrraedd perffeithrwydd Cristnogol ar y ddaear. A phan fyddwn i yn ymddiddan ag ef, byddwn yn tybio ei fod wedi cyrraedd uchelderau yn y byd moesol ag y mae yn amhosibl pechu yn- ddynt; ac fe gyrhaeddodd yno trwy goncwest, a hynny'n hollol deg. Yr oedd yn ormod o foneddwr i wneud cam hyd yn oed a'r diafol. Yr oedd ganddo lu o gyfeillion yn Lerpwl; ond Iesu Grist oedd ei gyf- aill goreu,—ni flinai'n son amdano. Soniai lawer am Lerpwl a'i chrefydd, ac ni roddai dim fwy o loes iddo nag awgrym a chysgod o amheuaeth ynddo am gref- ydd yr eglwysi. Nid oedd yn ddall i ddiffygion y dref, ond credai fod yn rhaid fod rhywbeth gwreiddiol ddrwg mewn pobl na allent fyw yn dduwiol yn Lerpwl. Nid oedd yn bosibl cael gwell blaenoriaid a gweinidog nag a geir yn Chatham Street. Ni flinai'n canmol Mr. Bebb ac eraill, yn ogystal a'r Parch. R. R. Hughes, B.A. Bu'r cyfeillion hyn yn ffyddlon a charedig tuhwnt iddo yn ei waeledd blin a maith. Dioddefodd y cwbl yn dawe!. Tybed a oes rhyw argyfwng yn rhoi mwy o brawf ar ddyn na marw ? Aeth ein cyfaill trwyddo'n arwr anfarwol. Nid anghofiafei ddyddiau olaf. Yr adnodau a'r penillion y pwysai arnynt, ac yr oedd yn llawenydd i'm calon gael prawf arall ym marwolaeth Lewis Williams fod ein crefydd yn dal. Dywedodd bethau tlysion iawn yn ystod ei gystudd. Clywais ef yn dweyd nad ofnai farw,-dymunai gael mynd, Canys llawer iawn gwell ydyw," ebai, agwen o fwynhadpur ar ei wyneb Dywedodd y darn pennill hwnnw ryw noson neu ddwy cyn marw:— A chanu am ei ddirfawr boen Byth gyda hwy; ac wrth ei ddweyd gwrandawai fel pe bai'n clywed y canu hwnnw. Y diwrnod cyn iddo farw, dywedodd wrth ei annwyl fam ei fod yn mynd adre'n araf bach bach a chafodd fynd yn ddigon araf i gael golwg ar olygfeydd y glyn olaf Claddwyd Gorffennaf 15, ym mynwent dawel, Brynrodyn. Gwasanaethwyd gan y Parchn. E. Arfon Jones, Brynrhos J. Jones, Brynrodyn; J. Knowles Jones, Abergele; T. P. Williams (B.); a Mr. a Mrs. Hugh Hughes yn yr angladd dros Eglwys Chatham Street. Pa sawl athrylith aeth i'r glyn Yng nghanol hoen ac irder oes, Ac ar ei hysgwydd graith y groes, A'i llwybrau'n waed wrth droed y bryn ? Fe wclwyd ambell ddeilen grin Ar hlTbr gobaith yn y byd. Ac ambell fedd a ddwed o hyd Am dalent glwyfwyd yn y driii. 'Roedd goleu'r wawr yn lliw ei gwedd A phroffwydoliaeth glts-tcn nen Yn goron brydferth ar ei pnen Ond cojlwyd hi yn niwi y bedd. Mi glywass ddengwaith (ideclir, u cerdd A wnaeth fy nghalon oer yn dan Rhyw ddarn o'r nefoedd oedd y gan, and co'lais hi dan ywen werdd. Yng ngwanwyn bywyd beth mi or brudd A thalent loew ar ei thaith Yn gorfod marw dan ei chraith, Cyn cyrraedd grym ei banner dydd. ? Mown j'au y gwela i s ef, Hcb we'e d dim ond ta li i- grin; Ond goieu ddaw ar adfyd blin, Pan'd un i Dduw yw'r byd a'r nef. Tu hwnt i'r lien coir gwanwyn gwell, Tt sjrsvyddo! Fai a'i irddail gwyrdd, NJ fema un o'i flagur fyrdd, Cant dyfu 'm aen i'r gwynfyd pe'1. E. Ar j on Jones WTL ROLANT DWP.—Annwyl Syr,—Mae'rnewydd vola.eth'Cranogwen yn dwyn i'm cof ddigwvdd- iad go ysmala a achlysurwyd gan destyn un o'i au oedd mor boblogaiddyr adeg honno. Pan ocddwn yn fachgen pur ieuanc yn byw yn ardal Beth- e,da1 ac yn gweithio yn chwarel y Penrhyn, trefnwyd i Granogwen draddodi darlith yng nghapel Jerusalem ar Tubzcnt Z"r MyKy?o?? Creigiog. Go sod wyd bysbyslenni breision ar leoedd amlwg drwy'r gym- dogaeth, i dynnu sylw ati. Bvddni Wm: Rolant bron bo 0 amser ar 0], ac ar frys gwyllt yo mynd i'r gwaith ond yr oedd wedi. cael cipolwg ar y poster wrth basio'r bore hwnnw, ac meddai ar yr awr ginio yn y caban bwyta Wyddoch chi be, hogia, mae na ryw ddvn- as yn darlithio yng nghapel lerusalem, mae hi tu bwnt i MynyddgT Y di wir," ychwanegai, mae'r I papur sydd ar y graig fawr yn dweyd hynny."— J. J'-nes, Fell Street. I Y DIWEDDAR THOMAS DAVIES, BROWNLOW I HILI..—Annwyl Syr,—Yn ein nod iadau coffa am y I diweddar Thomas Davies, gadawyd allan o blith y perthynasau, enw Mr. J. R. Jones, 9 Karslake Road, Sefton Park (cefnder). Drwg gennym am yr amryfusedd.— Y NODWR. TEML GWALIA, EDGE LANE.—Nos Fawrth yr wythnos ddiweddaf, anrhegwyd y Br. D. Evans a I set o carvers, ar ei fynedd i fyd y fodrwy.. Cyflwyn- wyd yr anrheg ar ran y Deml mewn modd donio] gan y Br. Parch. D. Jones. Pasiwyd cydymdeimlad ¡ a'r Br. R. R. Williams, Botanic Road, yn ei brofedig- aeth o golli ei frawd, yr hwn a fu'n gwasanaethu yn Compton House am rai blynyddoedd hefyd pasiwyd i anfon llythyr o gydymdeimlad a'r Preifat R, Glynne Davies, mab Mr. a Mrs. Henry Davies, Maxton Road, sydd wedi ei glwyfo, ac ar hyn o bryd yn yr ysbyty yn Rochdale. Dymunwn i'r brawd annwyl adferiad buan. Hefyd, datganwyd teimladau da'r Deml i'r Br. Oweft Lewis ar ei symudiad gyda'r fyddin i Farnborough. Cafwyd gair gan y Brodyr Griffith Davies, Henry Davies, R. O. Jones, a'r Prif Demlydd. Derbynhvyd un o'r newydd-y Chwaer Doris Halton Morris. Llywyddwyd gan y Prif Demlydd, y Br. John Williams.—Cymraes. I Dan rwymau i ddiolch. I I At Olygydd Y BRYTHON I ANNWYL OLYRYDD.—Yr wyfyn deall fod Y BRY. THON yn gyfrifol i fesur helaeth iawn i'm gwneud a'm teulu yn ddyledwyr i wmbredd o gyfeillion o bel j ac agos, yn y dyddiau profedigaethus hyn ein hannwyl fab yn cael ei ladd, a hynny'n peri archoll drom i ninnau. Wel, y mae'r ymweliadau personol a'r llythyrau-ugeiniau ohonynt—a'r cwbl yn llawn o gydymdeimlad, yn. troi'n olew i'r archoll. A gaiff Y BRYTHON eto fod yn gyfrwng i gario ein diolchgar- wch ni fel teulu i bawb, o Bedford i Ddolgellau, a der- bynied swyddogion ac eglwys Bethlehem eu rhan. Buont fel mur o dan o'n hamgylch, a derbynied y teuluoedd hynny sydd mewn cyffelyb amgylchiadau -a mawr yw eu rhif-ein llawn gydymdeimlad. Diolch i'r BRYTHON hefyd am ei eiriau caredig.— D. T. JONES a'r teulu, 55 Faraday Street.