Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Brechtan Linsi.
Brechtan Linsi. Bhifyn campus ydyw Cymru Awst. Da gan bawb ohonom weld llun cartref Dafydd y Garrreg Wen. Tynned Mr. Matthews lun ei fedd hefyd, ym mynwent Ynys CynliaeaM y llannerch fach fwyaf snec i orwedd ynddi genny fi o'r un yng Nghymru, pe cawswn fy ne-, is eithr,hynny ni chaf. Da gweld hefyd fod Elfyn yn ddigon iach i ail afael yn ei bin i sgrifennu llith ar Lygad i Weled Anian. Gwyr pawb fod ganddo ef un o'r rheini, ac na chaeed hwnnw am y rhawg. Dyma Cymru'r. Plant hefyd yn ymyl y Cumru mawr, ac arogl yr Hen Wlad ar bob dalen ohono. Hawdd o beth ydyw cadw cy- hoeddiad a phapur i sgleinio a bod yn dd a i w ryfeddu am fis a blwyddyn y gamp ydyw dal ei safon a chadw'i flas fel hyn am chwarter canrif. M Gweddus iawn fod yn Nhrysorfa'r Plant lun y diweddar olygydd, y Parch. Thos. Levi, a phortreiad ohono gan y Parch. T. E. Roberts, M.A., Aberystwyth, a chan ei golygydd mwy n a mod rus presennol-Anthropos. Fe glywais ddyn yn gofyn fwy nag unwaith pam y dewisodd Anthropos y llen-enw Groegaidd yna. Hwyrach yr etyb ef, yn ei ffordd Fark Twainaidd ddiail ei hun. »• Y peth cyntaf yn Y Drysorfa ydyw araith y Parch. Thos. Charles Williams, M. A., ar Natur Eglwys, a draddodwyd yng Nghymdeithasfa. Llanidloes. Pa bryd y mae Cymru am gaei cyfrol o bregethau Hoelen Wyth y Borth drwy'r wasg ? Dyma iddo deitl, onid oes ganddo un gwell ei hun,—€hvanwyn y Gwir, gan ddangos nad llathen farw ydyw hwnnw, eithr pren byw ac heb orffen tyfu o lawer, a'i frigau yn rhwygordail y cyffesion a r credoau wrth dyfu allan ohonynt. Fel y pren byw y olywais i wr y Borth yn ei bregethu, ac nid fel y llathen farw. -9- Cerddoriaeth yng ngwasanaeth YmneiUtuoJ Cymru ydyw testyn ysgrif y Proff. David Evans, Mi-is Bac., yn Y Cerddor. Da ragorol, ond go fer. Da fyddai gweld Y Cerddor yn bwrw'r gair gwrthnaws perdoneg o'r naill du. ac yn dywedyd piano yn ei le. Onid pôr ei don pob offeryn pan fo'n cael ei ganu'n iawn ? Nid yw perdoneg yn fwy o enw ar un mwy nag ar y llall. Ebe Ceiriog yn rhywle Gwrth- un o beth clywed ambell frigyn o sgriblwr yn dywedyd 'llythyrnod yn y papur newydd, a'r wlad i gyd tuallan i'w gut o yn dywedyd 4 stamp.' Y mae stamp yn eithaf Cymraeg, ond erthylod anghydnaws yw "perd,oneg a "llythyrnod." <  Gwelsom hwn yn un o gylchgronau Awst yma Shakespeare, Drayton and Ben Jonson "had a merry meeting, and, it seems, drank too hard, for Shakespeare died of a feavour there contracted." Dyfyniad ydyw o ddyddlyfr ficer Stratford oedd yn byw yno hanner can mlynedri ar ol i Brifardd y Byd far*. Ond peidier a bod yn galed ar y beirdd a'r dramodwyr, coflwch iffasiwn ou, hoes, a chofiwch fel y byddai Hoelion Wyth duwiolaf a hyotlaf Cymru'n dractio glasiad o gwrw cyn esgyn i'r pulpud i Gyhoeddi'r Cymod rhwng Duw a dyn. Ie, mynd yn ei flaen y mae'r byd, tuehanedy pesimistiaid llaes eu gwop faint a fynnont. « Y mae gan y Parch. Ddr. Robert Roberts, Caerwys, ysgrif ar Expediency yng Ngeiriadur newydd Dr. Hastings. Efe yv\ ?;r unig Gymro a chanddo ddim yn y cyhoeddiad uchelryw hwn. Yn Lerpwl y cododd y Doctor gwyl- aidd hwn yn bregethwr gwyr eystal a neb beth ydyw caledi a gwyr beth ydyw peidio a, cholli eiben wrth ddringo grisiau dysg a chlod. Lie iawn i fyfyrio ydyw Caerwys a phan elwais heibio eglwys y plwyf rai blynyddoedd ynol, gwelais y bu Ed ward Kyffin, y Cvmreig- ydd da, yn ficer neu reithior yno ton adeg. Cadwch iaith lan Edward Kyffin yn fyw yna, ydd da, yn ficer neu reithior yno un aaeg, Cadwch iaith lan Edward Kyffin yn fyw yna Doctor Roberts. Dyma dwr o lewion Maelor sydd wedi ayrthio yn y rhyfel y Preifat J. Wyatt, R.W.P.,Rhixabon; Sergt. Major Fisher, Canadian Infantry, brawd Mr. E. Mostyn Fisher, Brymbo Albert Williams, R.F.A., Rhostyllen; Preifat F. G. Jones, R.W.F., Rhosesmor, a dau frawd iddo ar y maes Priefat J. Roberts, R.W.F., mab Mr. a Mrs. John Roberts, y Poncie, a phum brawd iddo yn yr Armagedon Preifat J. Roberts, mab Mrs. Roberts, Str/t Isa, Rhos,—gwraig a phedwarmab i(I 0. i'n ymlaad, ac un arall wedi ei ladd fis Ebrill daiweddaf Preiaft T. Dar- lington, R.W.F., Rhos,—ymladdodd o'rblaen yn Rhyfel Da Affrica, a gedy weddw a phed war o blant Preifat J. Thomas, Rhos,- yntau wedi ymladd yn No Affrica, ac yn gadael gweddw a thri o blant Preifat T. A. Jones, R.W.F., 22ain oe:1, a weithiai yng agwaith Terra Cotta, Rhiwabon, ac a edy weddw a dau blentyn. -4* Dyma eraill svii wedi disgyn Preifat <5has. Roberts, brodor o-.Lan Tysilio, sir Drefaldwyn, ao a eiy weddw a dau o rai bach; Preifat E. W. Edwards, R.W.F-. 29ain oéj, a mab i Mr. David Ei wards, Rail- way lerraoe, Glyn Ceiriog, a brawd arall yn y Fytcin; Preifat T. Richards, Llanfair Caer, -einion, -9-1 Dyna fis braf ddiail a gawsam y mis d i- "weddaf yma, ac a fyddai'n beahad arnom %aidio a diolch amdano onrl er cystal genny f yr haf, diolch nad ydyw'n nara gydol y ilwyddyn. Can felys yw can Wm. D a-vie3- 0 na "ydd i'n haf o hyd, ond salac arwy neb 01 iawn ei hathroniaeth. Gwneud dyn yn ferohetaictd ababfaidd y inae'r ITaf gw, noiid dyn yn gryf ac yn wrthwynebwr caledi a phrofedigaethau y mae'r Gaeaf, a gorfodi dyn i weithio er each" 1 hunyn gynnes. Prin y bu yn y byd yma erioed ddyn mwy byw ei galon i deimlo Anian ag Emerson, a dym 1 eiriau am fis tebyg i hwn yr ydym ni yn ei gael y dyddiau hyn In this refulgent summer, it has been a luxury to draw the breath of life. Th e grass grows, the buds burst, the meadow is spotted with fire and gold in the tint o f flowers. The air is full of birds and sweet with the breath of pine, the balm-of Gilead, and the now hay. Night brings no gloom to the heart with its welcome "shade. Through the transparent dark- ness the stars pour their almost spiritual rays. Man under them seems a young child, and this huge globe a toy. The "cool night bathes the world as with a riverand prepares his eyes again for the crimson dawn. The mystery of nature was never displayed more happily. The corn and the wine have been freely dealt to all creatures, and the never broken silence with which the old bounty goes forward has not yielded yet one word of explanation." ■ M Yn Y, Faner y gwelsom y pwt a ganlyn :— Mown cyfarfod o Fwrdd Gwarcheidwaid Conwy, dywedodd Mr. William Davies, Colwyn Bay, iddo gymeryd bachgen o'r tloty i arcs i sir Fflint. Ni fedrai y bachgen Gymraeg, ac ni allai y rhai yr aeth ef i aros gyda hwy Saesneg. Yr oedd efe (Mr. Davies) wedi meddwl fod yrholl blant dan ofal y Gwarcheidwaid yn cael eu dysgu yn y ddwv iaith. Mr. J.W. Raynes, Llysfaen, addywedai ei bod yn glod i'r bachgen nad oedd ganddo eisieu dysgu Cymraeg.. ■% 11: Mr. William Davies Yna, nid wyf yn bwriadusiarad rhagoro Saesneg yny cyfar- fodydd hyn. Mr. Raynes a ofynai a oedd mewn trefn i siarad Cymraeg yn y cyfarfodydd. Yn ddilynol, siaradodd Mr. McClement yn Gymraeg, adyma rai o aelodau Hengistaidd y Bwrdd yn gweiddi 44 Trefn Trefn I Bobl bach y mae'n anodd i ddyn beidio â chael cwymp oèdiwrth ras wrth weld y Caiseriaid bach uniaith yma'n dangos y fath drahauster a dirmyg o iaith a delfrydau Cymru. A ninnau, yr hen wlanen inni, y n swatio ao ysgwyr" ein cynffonnau iddynt gan eu hofn Wfft inni Gresyn fod Emrys ap Iwan weii marw. ♦ Y mae Mr. Rowland Williams, Dolgellau- tad Llew Meirion, uno arweinyddion Eistedd- fod Aberystwyth—,yn un ar bymtheg a phedwar ugain oed, ac yn ddigon sionc ac ysbrydol i droedio i gapol Salem deirgwaith bob Sul. Dyna enghraifft eithriacol o WJ tn. wch corff ac ireidd-dra ysbryd. A dyna'r ganrif bron o Gymru sydd yn drofnus yn ei gof. Gwelsom fod Mr. W. J. Gruffydd, M.A.' darlithydd ar Gymraeg ym Mhrifysgol Caer- dydd, bellach tua Chamlas Suez. Bu'n hela mine.9 ym M6r y Gogledd am beth amBer; a diau, erbyn y darfyddo y rhyfel, y bydd wedi hel ei feddyliau'n gerdd dychan ddeifiol i filwriaeth a'r sowldiwra gorfod yma, canys er ei fod yn basiffist eye WybOl; ol parth cledd a gwn, y mae'n un o'r ymladdwyr ecraf a geiriau, a'i saeth, pan ollyngir o'i fwa yng Ngwent, yn ddigon cryf i gario a lladd yng Ngwynedd. -9- Y mae Miss Jennie Davies (merch y diweddar Barch. John Davies, Blaenannerch) yn mynd allan yn genhades dan yr Heart of Africa Mission. Ei thad a ysgrifennodd Gofiant John Jones, Blaenannerch. John Jones Talsarn oedd John Jones mawr y Gogledd ■, a phwy bynnag a'i clywodd ef yn d A ey(l, Ga'i ddweyd wrtho Fo (sef Crist) eich bod chwi'n dwad ?" nis anghofia'i oslef, byth. John Jones Blaenannerch oedd John Jones mawr y Doheudir a phwy bynnag a'i clywodd yntau'n gweiddi "lawn:" nis anghofia'r floedd fawr honno'n dragywydd. Ebe Islwyn g 0 clywsom ef yn bloeddio, fel angel yn y nef lawn lawn nes byidai'r creigiau yn adsain gan y llef lawn lawn mewn eilfloedd hyfryd, llond cae, llond byd o air, Llond tragwydioldeb hefycl, ei rinwedd byth a bair! I un sydd yn mynd yn hen, ymddengys fel petai'r dail yn disgyn yn gynarach y blyn- yddau hyn nag y byddent pan waeddem tweis wan ar tw yn yr ysgol ers talm. Dyma hwy yn gollwtig eu gafael o'r coed wrth y miliynnau eisoes, a chystal a dywedyd wrth fynd i lawr Yr wyt tithau'n crino, 'ngwas i, ac a fyddi'n disgyn ar y chwythad lleiaf un o'r dyddiau nesaf yma." Eithaf gwir, ddoilen felen ond dim ond ei hanner wyt yn ei ddywedyd, canys fe godwn eilwaith, yn wyrdd dragywydd, na byth i grino na melynu mwy. Y mae'n debyg nad ydyw pennill Edmwnt Prys ddim yn dy lyfr hymnau di Daw dydd i'r cyfiawn, trannoeth teg, Daw im' ychwaneg estyn Caf o fy medd gyfodi i fyw, Deheulaw Duw a'm (iorbyn. Yr wyf fi am beth o'r "ychwaneg estyn yna, beth bynnag amdanat ti.  Un o'r dynion a mw-yar o ofn marc fu yn y byd erioed oedd Owen Gruffydd, hen fardd Llanystumdwy ers talm. Tafiai ei feddwl yntau i gyfarfod Angau ar hyd ei oes, a byddarn gweld ei wyneb glas yn sgyrnygu arno ddydd a nos. Ond bu'r hen gleiriach ofnus fyw nes oo Id dros ei bel-Aarugainool. Ond er cymaint- oedd weii rehearsio ar farw nid oedd ddirn we ii gorften dysgu o lawer pan ddaeth Brenin BraN i'w nol. Y rhai sydd yn marw orou ydyw'r rhai sydd yn byw dan feddwl am rywbeth gwell a mwy teilwng o 'u bryd. -9-1 7, Carsm wybod gan rywun ohonoch pwy biau'r pennill Saesneg yma, ac a fedr lenwi'r ddau dwll sydd yn ei liiiell gyntaf Imagination ani error Man makes a death which Nature never made Then on the point of his own fancy falls, And feels a thousand deaths in fearing one. Dyna ergyd a wna les i Iwfryn.
Advertising
SEND Stamped envelope for Advice to I Mrs. G. Stewart, Herbalist and Lady Specialist. Address, 9 Guinea Street, Bristol,
0 Lofft y Stabal.
0 Lofft y Stabal. XV I I MISTAR GOLYGYDD,-Fel rydw i'n mynd ymlaen—ne'n ol ac ymlaen falla—efo'r llythyra ma, fedrwn i'n y myw beidio teimlo fod y merchaid gweini'n dwad ar draws fy llwybra i, fel tasa, ac y dylwn i roi tipin o le neilltuol iddyn nhw am dro. Wedi bod. yn i sgoi nhw rydw i agos ar hydfoes end ddaru mi ddim teimlo rioed i bod hi'n ddyledswydd arnai i gymyd run ohonyn nhw, ne mi faswn wed i mynd i'r costa o gadw un ymhell cin hyn. Wn i ddim yd w i'n gywir y marn ar y pwnc ai peidio ond falla ma nid matar o farn ydi peth fel hyn, ond matar o galon, a mod inna heb galon, ne'i bod hi wed i mynd cin oerad a'r rhew. Mi ddoth Bob y Clocia i'r ty ma dro'n ol i lanhau'r cloc, ac un pur gegog ydi o bob amsar. Mi ddvliodd y basa fo'n cael tipin o sbort ohona i, gwerbyn a Mari'r forwyn ma, ac mi fynodd imi, Ydi hi'n wir nad oes ginti ddim calon, dwad ? W elis i mo wymad Mari'n glysach erioed—i mi, wyddoch-na phandrychodd hi'nllym ar Bob, ac y deudodd hi wrtho fo, Ma gynnoch chi gimin fed rwch chi neud i d rin clocia hyd y wlad ma, a gad al llonydd i glonna pobol na wyddoch chi ddim amdanyn nhw ne os yd ach chi'n awyddus i'r job, rhowch ych calon ych hun miawn trefn. Ac mi aeth Bob yn dalp o fudan yn y fan, gan fynd ymlaen efo'i waith, ac mi roes Mari wine ffeind arna inna. Ac wrth feddwl am Mari, fedrwn i'n y myw beidio teimlo y dylwn i i thynnu hi i nghesal-hynnu ydi, cesal y pwnc sy ginni tan sylw, wrth gwrs,-achos ma'r gweision a'r mrynion, fel i gilydd, yn rhan o'r byd a'r bywyd maethyddol yn y wlad ma. Ac rydw i'n dallt yn ddiweddar fod cryn lawaro rhw stwr dros gael gin ferch aid ddwad i.weithio ar y ffermydd. Pob dledus barch iddyn nhw, a mawr lwydd fo ar i gwaith hefyd. Well gin i id d yn nhw neud rhw wkith ne beidio gneud dim byd, na fel y buon nhw pan yn syffrgetsus. Mi fuom i'n meddwl ramsar honno, tasan Wiwln dal ymlaen fel roeddan nhw, na fasa dim dichon byw'n y .vla<t ma. A d eud y gwir i chi, synnwn i d.dim na faswn i wedi cymyd gwraig cin hyn bae i gimin o ferchaid d roi'n gathod gwylltion d ro'n ol. Taid annwl! mi allsach feddwl bod nhw 'n mynd i sgratsio llgad a dynion o'i penna nhw. Mi fum i'n ofni baswn i'n deffro rw noson, yn rhen lofft ma, i weld—t&swn i'n gweld hefyd—fod bom yn fy chwthu i allan o'rbyd ma'n rags ulw, Ond mi dd aru'r rhyial mawr i dofi nhw beth. Eto, i ddeud y gwir, does gin i ddim llawer o gownt o rai hyd nod gwragedd sowldiwrs sy'n y wlad ma, nol yr hanas ges i am danyn nhw'n y dre ma. Mi glwis i am. rai gwragedd felly sy 'n sgluso'i cartrefi'n gwilyddus, ac yn joio'i hunain fel tasan nhw ar i gwylia. Mi ddeudodd un o'r nad,on heddwch-ffarmwr a blaenor o ymyl rhai o ferch aid y dre'n gwario'n y tafarna, am ddiod feddwol, vr arian ma'i gw yr nhw'n i hynnill yn ffosydd Ffraino ac miawn ?llongarh?fal. Yn Hair bentymor ddwaetha, mi welis i a Mari'r forwyn ma nifar o ferchaid newydd ddwad allan o dafarn, ac amryw bobol o'i ewmpas nhw. Dyna lle'r oeddan nhw'n gneud swn crio, fel tasa, ac yn deud fod i gwyr nhw yn y rhyfal. 44 Tyd yn dy flaen," ebra Mari, ac yn rhoi pwniad i mi'n y mraich 41 dyna iti reswm arall dros bara'n hen lane a tasa dim cydwybod gennvn nhw mi fasan adra'n gweu Sana ne rhwbath, yn lie d w ad i dd angos i hunain i'r ffair. Mi dd eud odd Mari hyn i gyd. ar un gwynt, achos ma hi'n deud yr hyn fydd gynni hi fel cyfri llyfrithan, a a hi. Ond ma hi'n gall ofnadwy,ac yn gweld yn stret i galon rhvun. Yr un pryd, pan gljwodd hi fi, ar fy ffordd adra, yn troi'n ol at yr hyn oedd hi wedi ddeud am ferchaid, mi ddeudodd wrtha i'n chwap," Ond dydi dynion ddim gwell, paid a meddwl mi wn iamw raig aphlantnawelso nhw fawr o gysur, na digon o fwyd, heb son am ddillad, nes aeth y gwrmedd-v a brwnt i'r rhyfal. Boblins bach mi d eimlis am funud ne ddau fel tasa Mari wedi gafal yn y ngwar i, a nhafiu i dros y clawdd i'r cae Ond er y medar hi daro'n drwni, fedrwn i'n y myw beidio leicio Mari, achos mahi'n taro"ndog, a diddichell. 44 Biti na fasa pawb yn cy rraedd ad ra mor gynnar a sobor a ni'n d au," ebra hi, pan ddeuthon ni at y llidiart sy'n troi o'r ffordd at y t^ ma, Wel, wel, dyma fi wedi crwydro etc ond ar Mari ma'r bai. Gyd a golwg ar y merchaid y deudir i bod nhw'n dwad i weithio hyd y ffermydd ma, does gin i ddim llawar i ddeud nes y gwela i nhw. Does dim dowt nad ydi hi'nddigon calad arlawar ffarmwrdest r-wan. Digon hawdd i bobol y trefi mawr na feio nad vdi'r wlad ddim wedi danfon digon o weision ffermydd i'r Fydc<in ond ma nhw'n siarad llawar tan i dwylo dydyn nhw ddim yn gweld y wlad nac yn studio'r Beibil, ne fasan nhw ddim mor anwybodus ohonon ni a'n gwaith. Ma'r ddeuar yn "dwyn llvsiau cymwys i'r rhai y llafurir hi ganddvnt." Ac ma eisio cystal synnwr pen a north braich i drin tir yn iawn ag i unrhw grefft. Mae ffarm yn beth y gall y dyn mwya dw1 i thrin hi rwsut ond yn gofyn dyn gola iawn i thrin hi'n i lie. Mi fydfla Jac Jos yn deud y galla unrhw ffwl brydyddu rwsut, ond fod pry- dyddu'n iawn yn gamp i'r thrylith fwya'n y byd. Ma'runpetli ynwiram ffanxiio. Acos na rail, i was ffarm fod ynsglaig, rhaid iddo fo fod yn wybodus yn i waith i hun, ae yn fed rus hefyd a fed rwch chi ddim ynnill hynnu ond trwy brofiad ac arferiad blynyddoedd. Mi welis i rai pobol gyfoethog o Lerpwl a manna erill yn dwad i fyw i ffermydd yn y wlad ma, a rii ai'n gneud ffarm ynlleiddynnhw ddangos i gwiriondab ac mi fydda'n dda'n y pen draw gael rhw hen was i dysgu nhw dipyn. Rwan, syr, be ma'r merchaid ma'n mynd i neud pan ddon nhw i'r ffermydd ? Ydyn nliw'n ihynd idroi'rhenfrynion allaii i'r caea, iddyn nhw neud gwaith y ty a'r buarth ? Rhai braf fasan nhw i dd wad i'r ty yma, ac i Mari fynd i'r caea llafur Cha hi ddim gneud hynnu os medrwn i i rhwystro hi. A fasa Mari ddim yn ddigon gwirion i fynd chwaith, ac,lios Taahi'n(iip top am i reits teg, ery mwya wyllysgar' i waith, a'r mwya deheig o'i gwmpas o, welis i'n y nydd. Ydi'r merchaid y sonir amdanyn nhw'n mynd i redig a hau, lladd gwair ac yd, gweithio cynhaea a gneud teisi ? Nid gyrru ceffyl a char ar y ffordd fawr, fasa iddyn nhw yrru trol a cheffvl trw'r lonydd'culion, trwy'r adwya, ac hyd y llech- weddi ma. Dim tebig A leiciwn i ddim bod yn gyfrifol am i bywyd nhw na neb fydd a yn agos atynt. Fasa chi'n leicio gweld merch I yn ceisio stagro codi.tan faich o eithin, ac yn 1 gwegian tan i bwysa. fo ar y ffordd ? FaBa chi'n fodlon i weld merchaid yn jobio'i hunain miawn toman dail ? Ma Cledfryn, miawn llyfr sy gin i yn y Llofft ma, yn gofyn,— Ac onid gwarth gwneud i Gwen Weithio dim wrth y domen ? Wel, beda chi am roi'n waith iddyn nhw ? Ma'n debig ma am i gollwng aton ni i neud rhwbath fedran nhw ynglyn a'r cynhaea gwair, ac yd, a thatws, ryda chi. O'r gora rni allwnfeddwl am rwbath y gallan nhw i" neud ffordd honno. Ac i fydd rhai merchaid yn gneud peth felly hyd y ffermydd ma-ac yn medru, cofiwch chi. Dyn annwl beth pe gwelsach chi Mari'n rhwmo sguba yd. Rydw i'n cofio mistar efo ni'n y cae un tro, ac iddo fo ddeud, Diaist i, ma Mari'n medru rhwmo ysgub fel chwara, 'n tydi hi ? Ac ebra hitha, miawn chwinciad, Mi rhwmwn i ynta, miawn dau funud, cawn i gyfla,am dana i, wyddoch. Ha, ha Gwir yn bod ni miawn rhyfal mawr, a da cael rhw help i fynd ymlaen gora gellir ond os yn dwad aton ni ar rw fath o BicNic y ma'r merchaid ifanc ma, cha nhw fawr o fudd i hunain, ae, yn sicir, na nhw ddim lies i'n hachos ni, weision a mrynion. Ma rhai pobol yn son am waith ar ffarm nes yr eiff y rhyfal heibio rydw inna'n sdn am ffarmio sydd i fynd ymlaen hyd ddiwadd y byd. Da iawn os gellir helpu'r ffarmwr am dro ond rydw inna'n awyddus i helpu'r alwedigaeth maeth. yadol am byth. Beth oedd y merchaid ma'n i neud cin cynnig i hunain i'r ffermydd ? Oedd an nhw'n gneud rhwbath ? Os nad ooddan nhw, a hwnnw'n waith go ddisgybl. aethol arnyn nhw, ma arna i ofn i gweld nhw 'n dwad i'r caea gwair ac SId. Ond falla'i bod nhw'n cael i trenio,—fel ma nhw'n trenio sowldiwrs,—ac os felly, ma gobaith ohonyn nhw. Ac mi faswn i'n leicio'i gweld nhw'n mynd trw'i campia—nenwedig efo rhwun fel mistras a Mari ma'n i gyrru nhw. Waeth i chi heb geisio siarad gwybod aeth o waith ffarm i penna nhw. a'i holi nhw am hyn ac arall y peth sydd eisio iddyn nhw neud ydi mynd trw stimia pobol yn gweithio, yn yr awyr gorad, ac am yr un amsar ag y bydd pobol ar ff arm yn mynd, a hynnu am ddyddia lawar, nes bydd an nhw cin stwythad a chin gletad a walbon; a gofalu na fydd dim so th ach o nofela ceiniog a thaffi yn i pycedi nhw. Achos ma gwaith ar ffarm yn un v rhaid byclu ato fo, ac nid rhw ffingro gwirion fel wrth chwara piana ne hemio cetsi pocad. Os na chan nhw rhw trenin fel hyn, fasa wath mi fynd yn syth o'r Llofft ma, fel rydw i, i ymladd a'r Germans, nag i haid o ferchaid anghynefin a gwaith ddwad i gae cynhaea. Ne os bydd y merchaid annwl y sonir am danyn nhw'n dwad i'r ffermydd, ac wedi meclru dysgu'r gwaith yn lied ctda; beth woiyn, sgwni ? Ond, ran hynnu, rydanni'n clwad ma "hyd ddiwadd y rhyfal" y d6n nhw. la, siwr. Ond mi ddeuda inna ma'r peth maw r s) eisio ynglyn a mrynion fferm- ycld yd i i gymd eith as f-' ydd ydi i gymdeithas fynnu codi'r alwedigath i'r fath gyflwr a safle fel na fydd pobol ifanc ddim yn meddwl ma mostyngiad ynyn nhw .v,nyn n h v,, fydd mynd iddihi, fel rhw 4i gymorth hawdd i gaol miawn cyfyngdar" ond fod gwasnaethu gael m i awn eyfyn,, fel morwyn ffarm mor urddasol ac anrhyd- eddus a bod yn athrawes ysgol, ledis med, ne unrhw waith arall a bod trinllaeth amenyn, a bwydo gwydda a ieir, mor anrhydeddus a chwara piana a golchi llawr a chad ach, yng ngwasanaeth dynoliaeth, yn anfeidrol fwy anrhydeddus na sgubo llawr a godra gownia sid.an,heb neud dim byd. Rydwi'nfodlon i'r gweision a'r mrvnion gael i barnu'n ol i gwerth i ddynolryw. Dyna'rcwbwl ydw i'n i ofyn i'rgwas, adyna'r cwbwl ydw i'n i ofyn i'r forwyn. Ac yn ol y safon yna, ma'rbyd ma'n cael i drawsffurfio o flaen y meddwl i, ac mi wela y gall fod Ledi, wedi torchi i llewis, yn plygu wrth ben y twb golchi. Mi welis i un felly ben bora ddoe, a Mari oedd i henw hi. HEN WAS I
Advertising
MITCHELL BROS, Marsh Lane, Bootle. English Manufactured MAPLE BLOCK FLOORING. AU Sizes kept in Stock. Largest Stock in the Kingdom Phone 039 Bootle. Tel. Ad. "Peremptory," Liverpoo Coupon Rhad-Yawiriaeth (Peidier a'l hollti'n rhydd), 13YDD fA GRESHAM Fire and Accident Insurance Society Ltd St. Mildred's House, Poultry LONDON, E.C. dfela £ 100 (can punt) i gyn olydd c freithio a phersonol y sawl a fo'n ddil d iwr coupo" hwn, 08 y bo iddo fo nea M ?ael eu 11 d yn hollol ac yn uniongyrohol drwy ddamwain o fewn y Deyrnas Gyfunol i dron unryw Gwmni Reilffordd, Tramcar, Omnibus, Cab, neu Gerbyd Trwyddedig I a Llô, yn yr hwn y bo'r daliwr yn cael ei gludo fel teithiwr tocyn a chlud, yn ddarostyngedig bob i amser i'r amodau arbennig a ganlyn sydd i'w ystyried fel rhan a chyfran o'r oytnndeb- (a) Fod y marw'n digwydd o fewn deng mwrnod ar hugain wedi'r ddamwain (b) fod rhybudd ohoni'n cael ei roi i'r Gymdeithas o fewn saith niwrnod yn eu Prif Swyddfa yn Llundain (e) fod y oyfryw dystiolaeth res- ymol parth aohos y farwolaeth yn cael ei gyflwyno ag a fo'r Gymdeithas yn ei ofyn; (d;) fod y daliwr wedi 'sgrifennu ei arwydd- enw arferol, oyn i'r ddamwain ddigwydd, is ino yn y lie darparedig gogyfer a hynny (e) na bo'r Gymdeithas yn gyfrifol i fwy nag un o oIn parth mwy nag un coupon yn y paput hwn Ba r un oyhoeddiad arall (/) na bo'r ys- wiriaeth hwn ddim yn gaffaeladwy i bersonau tan ddeuddeg na thros-ddeg a thrigain mlwydd oed. ao a ddeil yn ddilys am saith niwrnod o 12 o'r gloch y dydd y i codir, ArwyMnod y Daliwr Yrig!oà. I Danyagrifwyr, Raid i dderbyowyr cyson y papur hwn ddim, arwyddo'r Coupon os ca'r Gymdeithas gwbi sicrwydd a Phrawfel fod ya cael eu anfon iddynt yn ddifwlch. W. & J. VENMORE, Estate Agents & Yolutri 200 SCOTLAND RDS, Liverpool SBATWHR Mo. 4216 Royal (S llmu). ALLAN Mail LINE To CANADA t.IV ERPOOIGLASGOW, LONDON &HAVBI TO CANADA, NEWFOUNDLAND ft UJSJK. AELAN'< James St., Liverpool' H 000k8J8 St? S. W., and 1M I!h?U St.. Li.4.drff 0, W. HUGHES,o. & L.T.S.C (Anuingdd y Oanm put Mfiapri M.O. PWWNIA"O Arweinydd Cymanfaoedd Canu, I Beirniad, ac Arholwr. Parotoir Tmgeiswyr at Dyatysgrifau vtoekm Coltg y Solffa, Hen Nodiant a Solffa, 70 KINGSLEY ROAD LERP^ J. Lloyd Jones, & Co., ESTATE AGENTS, Ac. 6 Lord Street, Liverpool f&jhMPBOMW (til MAWX: FRANCIS & HOLLAND, Sight Testing Opticians, AFRICAN HOUSE, < WATER STREET LIVERPOOL. (Close to the Town Hall). HARTLEY" CO., Liverpool -202 LONDON ROAD. IllBl BY AtJCHtlOH livilrff ^UKS_D_ AY AND FKIDAY AT ONB, SATUBOAX NIGHTS AT 8BVBN VALUABLB HOUSEHOLD FUBNTTUBH 07 AID DBSOBIPTIONS. MAQNIflOBNT NBW A" IBOOND-HAND PIANONORTBA,LABOB TABian OFBEMMADS BEDDING, cto, BVJlBY IqBCkMITY IFOli HOUSBEBBPING. ATTEND THBSB SALES AND SAVB AT LBAVS II PBR CENT. A MAGNIFICENT SELBCTIOH GN 8UPERIOB FUBNITUBB K ALWAYS KBPT ø STOCK AND ANYTHING HAT BB PUBOHüD BY PRIVATE TREATY GOODS STOBBD. On view 8.90 a, m. to 3 80 p.m.; Saturday 1 pja* ir6lophone 1798 Royal. CONSIGNMENTS (EITHBB LAROB OR lJU. OF ANY DESOBIPTION INYITBD FOB THSS SALES. BEST BBSTTLT QXJABASTTBBD. If you want The most CompreheBtirs POLICIES Ad THE BEST TERMS write for putionime to The Gresham LIFE, fiRE, AND ACCIDENT Insurance Offices. Dead-Office i St. Mildred* Idouos Poaitry. LONDON. B.6, Branch Office i I 014 Exchange S'lde LIVERPOOL. JAMES B. SCOTT, General Manager I Balls' Wedding Rings, Guinea Gold Wedding Rings from 7/6 to 601.. Half dozen Best Electro-plated Spoosa given to eaeh purchaser of a Ring. BALL'S LUCKY WEDDING RING DEPOT, 33 LONDON ROAD, LIVERPOOL Finger Size Card post free. Close on Wednesdays at 1 o'elock. Yn awr yn Barod. COFIANT THOMAS GEE, GAN THOMAS GWYNN JONES. Cjnaawysa y cyfrol 650 o dudaienau ynghy ag amryw ddarluniaa. Pris wedi ei rwymo mewn Uian harda 61- Cyhoeddedig gan aBSM FAB.I.Cvf.Dinbyeb