Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

7 erthygl ar y dudalen hon

1** GOSTEG.-I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

1** GOSTEG. I Jiaff mewn Crys §mytt.—Llythyr yn cynaedd yma ii,ses heddyw addiwrth Ficer uchcl ei ddysg ond tyureig ei gtloa a'i gydymdeimlad, ac yn dywedyd 101 hya :— T raae'a dtbygal y gwyddech mai'r gred jyffredin ar btb llaw ydyw, mai'r Esgob Hwn-ahwn ydoedd awdur y llythyr yn y Times a roddei hoelen i Mr. iUyd Gorge jrogi ei araitb arniyn Aberystwyth ? Mid WM I. i ddwy farn ar y peth, yn ol fy meddwl i, an." yr aedd y din fustlaidd yn ei druth a'r HTBMM afa tgrifennodd lythyr cyftelyb hollol i'r Timsi ac ya anion • flaen Eisteddfod Bangor. As am yr ysgrifam fol a'r fel a ymddcngya yn y Morning Post ac yn Weltb Notes y Daily Mail, o'r am ffynnon leidiog y tarddant i gyd, a'u ham can amiwg ydyw parddua cymeriad y Cymry a'u gwneuthur ya gyff gwawd yng ngolwg y darllen- wyr Seimif. Da y ,.yr y wlad prua a'r Eagobian ydyw'r fFehbman ytcyman, a da y jwyr hi ers blyn- yddaadd fad ei grys cegobol yn ganmil gwynnach aa'i galea, tydd mor hoff < wagu ei llysnafcdd aaghyareig i grwc golchion y Waal Felen yn Llun- 4aia. Ond gorfod yfed ei grwc ei hun, dyna fydd ei ddiwadd, canyi a heuo dyn, hynny hefyd a fed efe. W.Blodau o Arid bereiddia'r byd.-Dyma bethau cu'n 4frraedd yasa keddyw, a hynny am eu bod mor aaaitgwyliadwy ac • le mor bell; sef dau flodeuyn a dyfadd litg Ngardd Gethsemane, a bliciwyd yno ac a'u daaioawyd drotodd, hwy a rhagor o'u cyffelyb, i Arddaagosfa Fawr San Diego, Califfornia, a brynnwyd yma ac a ddaafoawyd yma gan y BaYTJioxydd selog, J. Morgaa. Diolch ya fawr, J.M., byddant mewn trirm frahell y deuddydd neu dri, ac ami a syn fydd y •hie ar y ddau flodyn a dynnodd liw mor dlws ac arogl aer blr a'r ddaear a fwydwyd a Gwaed Gwaredwr y 1 yd wrth balfalu a chwilio am wyneb Ei Dad. 0 aa ekawtwa iaaau am .be'm ceraint wrth weld y 44aa, J.M. Yr aaig beth a allaf ai wneuthur i geisio tala i ahwi fydd picia i dref eich mebyd a phlicio dau flerfya addiar fedd Daaiel Owe. a'u haafea i chwi, Wyddgragyn talag. Lie tardd yr Hafren a'r Wy.-Ar ol darllen yr yigrif ar T Daub » Im Finnlumon aedd yn Y Bktthoh y dydd a'r klaea, eafiodd Mr. L. J. Roberts, M.A., M.M.I.I., am beahilliea dWYlbcrt Wm. Watson i'r ddwy afea a Aerild a'r atyaydd hirgefn hwnnw, sef i'r Hafrea a'r Wy. the Playmates y'u geilw, lie w.l.'j heakiiliea. Wile Wls aid the Severn are effapriag Of dark Plinliramon's lid. Aad there they were nursed as playmates Aad thoa-they were sundered wide. la ways far parted they travel, By eity aad castled shore And at last, after great adventures, Ikey noot--Y*Ty eld-once aiore. Tkey are kiags, grawn grey amid homage, Aid clothed with renown and pride But they babble of how they were playmates Oa dark Plinlimmon't side. Ys gwyddwn i pa beth a ddywedai'r hen Hafren a'r Wy wrth faldorddi-babile, chwedl Wm. Watson--ar ea fferdd i'r mtr mawr f A fydd rhywfaint o 61 Plun- lsmoz ar am dwr wedi ymgolli ohonynt yn nyfnder- eedd yr eigioa ? Ya wir, ni wyddem ni na chwitbau olilin, nawy a'11 gwyddom pran a fydd yna rhyw- iaimt il Cymru arnem nianaa pan ymgollwa ya yr oifioa fcragwyddol y Uifwn mor gyflyai taag ate. tmi U. s'r Ctittr hrddyte.-Poth arall a enfyn yr Arelygydd llengar a chyfarwydd ydyw'r dam dwys a ganlyn o hen gerdd ddiddan "-Galarnad i Brydaia ar adeg Rhyfel Bonipart; acmorgywir y eyflea deimlad llawer tad a mam sfa ochi am eu kaawyliaid heddyw:— Mae llawer trem galoa Gan dad a mam ffyddloa, A gollodd eu meibion o'u mysg; Uiai fapyd yn gryfioa Drwy filoedd o ofalon Rhai faethwyd yn dlrion mewn dysc. Mae llawer hallt ddeigryn, Gan fam am y plentyn Fu's cael y dilledyn yn llaes, rwy wyr nad yw hwnnw Mewa oeifel, mae'n arw, Dydd heddyw 'mron marw ar y Maes ? ] Ar ol ei gofleidio flynyddoedd mae'n addo Ni cheir gweled mono fo mwy, Y plentyn anwyla a faethwyd drwy fwytha, Yn awr gan y cledde yn cael clwy: Ceir y gkn ya gyflawa ya 'A Bibliography of Welsh Ballads (J. H. Davies, M.A.), rhif 733, tud. 244, o W*itbr*diadau y Cymrodorion. Yn Nhrefriw yr argraffwyd hi, ac Owen Roberts a'i canodd. lamia-Wliihtr Egin.-—Ceir eithaf prawf, o bryd i iprydo fed Adraa Cymru y Swyddfa Addysg a'i Ilypdo ya ei phea, ac ya gwylio pob cyfle i ateb diben "tydliad drwy wneuthur popeth a alio i borthi a ekryfhaa echr ieithgar a gwladgar yr addysg a gyf- reaair i'r ta sy'n codi yn ysgolion Cymru. Y prawf diweddaf 0 hyn ydyw'r gyfrol gain sydd newydd ddod o'r waeg dan nawdd yr Adran, A Nation and its looks wrth ei henw ac a deilynga sylw go faith a usawl oblegid ei cheinder a'i chenadwri. Ebe Mr. A. T. Davies, ya ei Ragair iddi, wrth s6n am fel y rkaid iswit-wlitho'i fonyn os mynnech i flodyn gwlad- garweh flaguro'a iach ei sawr a thlws ei liw:— < One may as well expect to gather grapes of thorns as expect the younger generation of Welsh boys and lid a to become good patriots, if they are left to draw their ideas of Patriotism' their knowledge of heroes and heroism from the pages of the penny dreadful,' or their views of life from the products of the gutter press, to associate manliness with the deeds of banditti, or courage with the conduct of the apache. Nor II .are they likely to become citizens of the highest type if the relaxation of the cinema, the excite- II ment of the boxing ring and football field, or the "attractions of the public-house, are the only respite Young Wales is taught to know from the fatigue of the pit, the tedium of the counter, or the drudgery of toil, whether in town or country." Y aaae a ddywedir uchod am hudoliaeth y Iluaiau byw a phethau eraill yn deilwng o ystyriaeth fwyaf difrifol rhieai ac athrawon ac awdurdodau addysg Cymru, canys y mae'r neuaddau hya yn Hwybr llithrig ar yr hwn y tripia cannoedd o blant ein kysgolion, heb sdn am bobl hyn ac a ddylent wybod ya well. A bellach, dyma'r neuaddau hyn yn cael oaniatad y Llywodraeth-mwyaf y cywilydd iddi 1-1 ddangos brwydr y Somme ar y llian, ac ya codi Hys afiach a barbaraidd yn y bobl i rythu ar lun eu oyd-ddynion yn cael eu lladd a'u llarpio. Pan Adigwyddodd damwain Ditton Junction, naill du i Loxpwl yma, ae y lladdwyd cynifer o deithwyr ym y brom kwaaw, heidiodd caanoedd o boblach tuag yuo i booi ot morbidity gwrjfrw wrtb csfya eu gyddfo* i weld y gwaei kyd y eexbydaa ae ar y ddaear lie h'r ddamwain. A pherthi yetk hyll felly y mae'r danges hwn ar gelanedd fawr yr Armagedon. Coded pob athre ac athrawes eu lief i ddiddyfnu'r plant at rywbeth gwell, cyn i'r chwidredd newydd hwn,—a ellid ei gadw at fod yn foddion addysg iawn- gael ei buteinio i ddifetha chwaeth y t6 sy'n codi. Rhoesoch eich bye ar y briw, Mr. Davies, wrth ry- buddio'ch cenedl am gael amgenach ymborth i fagu ei phlant amo. Amcan pennaf y Nation and its Books ydyw anog yr awdurdodau i gael Llyfrgell ymhob tref a phentref ac ysgol, a honno'n cynnwys hufen y llyfrau mwyaf addas, Cymraeg a Saesneg i feithrin bias at wybod- aeth, ac hefyd i'w dysgu i feddwl yn fawr o'u gwlad, ac nid gadael iddynt dyfu mewn dirmyg ohoni, gan feddwl nad see yn ei hiaith na'i llenyddiaeth ddim yn werth ei ddarllen na'i gymharu A llenyddiaeth Lloegr a gwledydd y Cyfandir. Gwerin Cymru yw'r fwyaf darllengar yn Ewrop, meddir, ac y mae yn prynnu a darllen, yn ol ei rhif a'i hadnoddau, fwy o lyfrau iach na phobl yr un wlad dan haul. Nid oes yr un Hyfr drwg ac anniwair wedi gallu byw hyd yma yn Gymraeg, ac y mae nawe a thymheredd crefyddol Cymru yn rhy bur, o drugaredd, i'r un gyfrol aflednais gael ei gwynt yn hir. Ond buom yn rhy barod i fod- loni ar lyfrau gwael eu rhwymiad a theneu eu papur, ac y mae eisiau ein dyegu mor anghymharus ydyw argraffu meddyhau da ar bapur sal, di-ddal, a'u rhwymo mewn cloriau a dry n swbach carpiol ymhen dim o amscr broa. Dyfynnir dam yn y gyfrol hon o un o areithiau'r diweddar Mr.Tom Ellis, A.S., ,;h- ag ynddo awydd cryf i gael pob llyfr Cymraegjwedi ei argraffu a'i rwymo yn unol i safonau y greftt ar ei goreu ac nid ar ci salaf Thoughts that were awakened and books that were written during the 17th and iSth centuries were brought into being by strong religious revivals. It was not a period for dainty bing- Inge. The Welshman was not in search of a book with a pretty exterior, he wanted to find the path to heaven made clear and his own duty made plain," ebe'r gyfrol; ond y mae hyn yr un mor wir a'r uchod, sef i'r Cymry ehud gymryd eu hudo gan drafadwyr clebrog i wario miloedd ar filoedd 0 bunnau, o'u prin- der, ar r Beibl Darluniadol ac yn y blaen, wedi ei brintio yn Scotland, ac a osodid yn y parlwr neu ffenestr y ffrynt, er mwyn i'r cymdogion weld eu gloriau a'i glaspiau aur. Y mae yna lawer o gyfar- wyddiadau buddiol yn y Nation and its Books sut i gael cronfa at brynnu llyfrau at lyfrgelloedd yr yelolion ac yn ddiweddaf oil, dyma restr o lyfrau— (132 rai Cymraeg a thua sSO o rai Saconeg)-wedi eu dethol gan Mr. D. Rhys Phillips, llyfrgellydd Cym- raeg Abertawe—enwau eu cyhoeddwyr a'u pris,- rhestr hwylus dros ben, ac yn batrwm o'r hyn a ddylai fod yng nghwpwrdd pob llyfrgell ysgol ac arall drwy Gymru ddwyieithog. Y mae'r lluniau sydd yn y gyfrol 0 Golegau Cymru a'r Llyfrgell Genedlaethol ya rhai da a hyfryd i edrych arnynt; a'r gyfrol drwyddi draw yn dangos fod gwir wladgarwch yn cyme II caloR pawip a fu a rhan ya ei chynnull a'i chyhoeddi. Dyaa'r fferdd i iawa-wlitho'r egin sy'n tyfu ar ael- wydydd ac ya ysgolioa Cymru a thrwy osod delw genedlaethol ar addysg ac ar grefftwaith ac ar bopeth sydd yn porthi anian ieuenctyd yr ysgolion, y mae Adran Cymru o'r Bwrdd Addysg yn ateb diben ei sefydiiad.

DYDDIADUR I

Cyhoeddwyr y Cymod I

CAPEL M.C. RAKE LANE,I NEW…

Heddyw'r Bore I

SWP 0 FISOUON.I

Advertising