Y Brython

Drwodd a Thro. Cais i hudo Job.-—Y mae Methodist- iaid Abergwaen, Sir Benfro, wedi anfon galwad i'r Parch. J. T. Job i'w bugeiho ond dy-nia obaith a thaer weddi chwarelwyr Bethesda "Yr ydych yma efoIn erS deunaw mlynedd bellach yr ydym yn deall an yn I caru'r naill y Hall i'r dim ar hyd y hlynycici- oedd a da chwi, gorffermwch hi etonr bell- Vac" h Gyda Haw, fel hyn y dylasal el englyn I Vewid yr Amser" fod yn Y Bkython diweddaf :— .„ r Ow'rsioc gorfodi'r clociau—-heddyw oil I ddweyd anwireddau Ion, a wyti ti n caniat&u I gelwydd estyn golau ? Mendwy Lhrndain.—Mewn trengholiad ym Mhenmorfa, at gorff Miss Mary Martin,—, mereh sengl a ddiet-liai i fyw yno o Liindarn flwvddyn vn ol, as oedd yn naw a thrigain oea—dywedid ei chael yn farw yn Nhan y Coed bwthyn unig a diarfiordd, lie yr oedd vn byw ar ei phon ei hun. Tystiai Dr. Pierce Jones, Porthmadog, y rhaid ei bod hi wedi marw ers dyddiau, ac yn ol pob tebyg mai ewympo a wnaethai o ben grisiau r llofft. Goreu cwcit Gwch yr Achutp.T-lanner can punt oedd y ffrwyth melyn a gafwyd drwy ddydd Uuman (Mi *'?/» yrig Nghaergybi ddvdd Sadwrn diweddaf ymlilaid y Bywyd- fadau. Gweld ei galon yn ei wyneb —Ymgeisiai 'haid o rai ieuainc am swydd porter 1 dloty rfreffynnon yr wythnos ddiweddaf ond Henry Owens, dyn trigain oed bron o Lim- dvn. a'i cafodd, a hynny, ebe cadeirydd Bwrdd y Gwarcheidwaid wrt-ho, am fod fanddo wyneb mnr dirion a ffordcl mor fiawddgar, as yn edrych yn debyg l ddyn a chalon go fawr o dan ei w("n. Clwdan yr Ieir.—Yr oedd Bwixkl y Llyw- odraeth Lleol (Llundain; wedi taenu clobVh o gylchlythyr led v wlad, sef at y Oynghorau, am iddynt gefnogrr bobl ymhob tref a phlwyf i gadw ieir ac felly gadw r wlacli fynd a chael wy'au i'r fyddm a'r llynges ond y mae Oyn^or-Dosbarth Llandudno1 yn bur wahanol eu barn, canys v mae amryw 0 drigolion y dref honno yn galw'i gilydd o flaen. eu gwell mewn Ilys barn oherwydd fod hwn-a-hwn yn oadw ieir a bod v rheini'n clwcian yn anmoddetol bob nos nes methu gan neb gysgu gan eu eloehtar hwy a'u ceiliog cribog. Y Clay Gyndyn.—Yr oedd Mr. John Clay, cadeirycldpwyllgor Caergybi o Gymdeithas Cynhilion Rhyfel, wedi dondio'r gwemi- dogion am eu difrawder, gan ddywedyd na -ddaeth braidd un ohonynt i'r cyfarfod a alwvd i gefnoai'r mudiad, ac mai dim ond cerdded a sefyllian hyd yr heolydd vr oedd- ynt. Anfonodd y gweinidogion lythyr o Protest yn erbyn sylw mor enllilius a bellach v mae Mr. Ciay wedi yrnddfewyddo, a gwr arallwedi symryd ei le. Gwrt.hod tynnu'rsen vn ol a ddarfu, er hynny. Lladd a Chlwyfo.—Dal i gwympo ar faes y xhyfel y mae blodau'r genedl, o Gyniru a phobman. yma'r enwau diweddaraf a welsom, sef wedi eu lladd: y Lieut. H. G. E. Edwards-Jones, unig fab Dr. Edwards-Jones, -cyn-faer Gwrecsam. Comp. Sergt.-Major F. E. Thomas, R.W.F., Gwrecsam, wedi bod yn y gatrawd am 16 mlynedd, yn yr India a rnannau eraill. Yn 33ain oed, ac yn ffustwr ac athlete cryf a heinyf ei aelodau. Yr oedd wedi ertnill y Groes Filwrol. Preifat R. Ambrose Jones, Talbot House, Llangollen. Gair oddiwrtli y Caplan Hugh Jones, yn dweyd iddo gael ei gladdn yn Gymraeg yn naear Ffrainc. 26ain oed, ac yn gadael gweddw a phlentyn. Y Preifat fl. R. Thomas, S.W.B., The Orcscent, Bangor, wedi marw o'i glwyfa-u reu ynteu o salwch. Un o Ifechgyn y Coleg Normalaidd, ac yn athro yn Ysgol Abertileri, Sir Fynwy, cyn ymuno. Dau o fechgyn y Drenewydd wedi eu lladd, set y Trooper D. W. Davies, Lady well Street, a'r Preifat Bo) Rawson, mab diweddar Oruchwyliwr melinoedd y Cambrian. Corp. Arthur Edwards, mab Mr. H. Edwards, Gwrecsam, ac o Sychtyn, wedi ei glwyfo, ond yn fyw. T. Parry Jones, 2lain oed, mab Mr. a Mrs. Evans-Jones, Sycamore Terrace, 11 Wyddgrug, wedi ei ladd. Y Pill Sae'ineq.—Wrth sgrifennu hanes taith yn y De i'r Dariari, y mae Talnant, Aber- I. tawe, yn gweld llun yr enwog Ddr. Priestley, yn rhywle, ac yii codi'r pill a ganlyna wnaeth y Cymro Dafis, Castell Hywel, iddo Here lie at rest, In oaken chest, k d Together padz'd most nicely, The bones and brains, Flesh, blood, and veins, And soul of Doctor Priestley. Paffiwr diwinyddol gyda'r mwyaf pybyr yn ei Oes oedd Dr. Priestley a thipvn o beth iddo ef oedd.bod at rent, fel y pwysleisia Dafis yn llinell gyntaf ei bill direidus. Bardd yr Aradr.—DvWedir mai HeddWyn' Trawsfynydd oedd awdur yr awdl afernid yn oreu gan y Parch. J. J. Williams yn Eistedd- fod Aberystwyth. Mab ffarm ydyw ef na chafodd ddiwrnod o; addysg coleg,—dim ond dilyn yr aradr a gweithio ar y tir o wawr i wyll gydol y flwvddyn. Cymro'n yivedi;o yn Sae,mey.-O'r Cymro (Dolgellau) y codi r hwn Y Saboth diweddaf yi oedd capel Saesneg y Weslea;dynLlanrwst yng nghu ohe; wydd nad oes yn y dref erbyn hyn Saeson j'w fynychu. Hwyrach y byddai yn dda 41 i eraill ddilyn yr esiampl hon. Mae H gormpd o achosion Saesneg yn y trefi, drwy'r wlad. Yr anhawster yw gwybod pwy ddylai roi i fyny." Y ffordd i leihau'r Inglis C6s diangenrhaid ydyw peidio a derbyn yr un Cymro'n. aelod oni fedro weddio yn Saesneg. Y mae digon- odd ohonynt a fedr ganu a siarad yn Saesneg, ond gofynnwch iddvnt weddio, a dyna wyneb a wnant Gellir dweyd pethau'r byd hwn yn eithaf yn yr iaith fain, ond Cymraeg piau hi wrth siarad am bethau'r Byd Arall. Ishmael Evans.Y mae'r Parch. Ishmael Evans, Caernarfon, newydd gwblhau un mlynedd ar ddeg a deugain fel gweinidog gyda'r Wesleaid. Cychwynnwyd tysteb i ddathlu'r digwyddiad ond mynnodd Mr. Evans iddynt beidio, gan fod v fath alw ar arianywlad. Sut bynnag, cynhaliwyd cyfar- fod cyhoeddus yng Nghaernarfon a'r Feliiiheli nos lau ddiweddaf, a chymrwyd rhan gan Dr. Hugh Jones ac amryw eraill, a phawb yn talu'r wrogaeth a haeddai gwr mor ymrodd- edig i'w waith, ac mor ddiogel ei farn ac ¡ ysbrydol ei naws. Bu'n gadeiiydd y Gy- mania a 11 an wo dd amryfal swyddi'r Cyfundeb Tan Gwmwl.—Y mae ynadon Llanfyllin wedi gollwng Watkin Lloyd, ffennydd Ty'n y Caeau a Scotland, Pen y bont fawr, Sir Drefaldwyn, allan dan feichiafon ar gyhudd- iad o ladrata dqfad eiddo Tiion-ta,, Hughes, fferm Cwmguen. Tysteb y Borth.—Y mae Mr. Griffith Will. iams, postfeistr Porthaethwy, yn cilio o'i swydd, ar ol ei llenwi am ddeugain mlynedd namyn tair. A mor gymeradwy ydoedd gan bawl) nes y cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yno; nos lau ddiweddaf, a Mr. J. R. Davies yn y gadair, lle'r estynnwyd anerchiad hardd odiaeth iddo a phwrs ac ynddo seithbunt a thrigain o arian. Y prif siaradwr ydoedd y Parch. T. O. Williams, M.A., ac y rixaa'n werth codi'r hyn a ddywedodd, i edrych a geir mwy o syftilrwydd a moesau da y tu ol i gowntar y llythyrdai maes o law. Serfio'n Surbwch.—-Dyma sylwedd yr hyn a ddywedodd y Parch. T. C. Williams :—•" A siarad amdanynt yn gyffredinol, rhaid i mi ddweyd mai rhai o aelodau staff llythyrdai'r wlad, draw ao yma, piau hi o bawb am sur- bychni a dyna pam fy mod yn pwysleisio cymaint ar y tiriondeb a'r sylw parod a gaem bob amser yn llythyrdy'r Borth rhagor yn y Ileill y soniaf amdanynt. Y mae'n debyg mai'r rheswm am y surbychni hwn ydyw hyn fod cynifer o gwestiynau ffol yn cael eu gofyn iddynt. Ni chaiff y clercod ddiinai 0 log am y stampiau a werthant, ac ni faliant ddim a brvnnwch neu beidio. Y fath newid ydyw mynd o siop draper i lythyrdy. Yn siop y draper, eewch bareh a gwrn hyd yr ymylon ond ewch i lythyrdy, a dyna guwch a oweli a dwy neu dair o enethod na pheidiant ddim a'u debar ermwyn gweini ar neb. Y mae rhywbeth cibog a chras ym moesau gweision a morynion y llythyrdy sy'n merwino clyn tuag atvnt." Diolch i efengylydd y Borth am ddywedyd peth mor wir a0 mor angenrheidiol cael diwygiad ynddo. Y mae'r serfio surbwch yma a geir gan ben- ch wibaniaid balch yn annioddefol mewn llawer man. Nid y bregeth ydyw popefh.—'Pwyswc-h chwi ormod ar un ochr i rywbeth, ac y mae'r ochr arall iddo'n rhwym, cyn bo hir, o godi a'ch taro yn eich talcen. Dyma ddarn o lythyr Saesneg at y Golygydd sydd yn Y Ooleuad diweddaf There is a growing feeling amongst the laity that our church service should not be a 1 one man's business,' but be so ordered "that the congregation might participate more than at present. Many English "churches have already moved in this direction. In one of them a beautiful Litany with special bearing on the War, is being used, and other changes have been introduced with beneficial results in atmosphere and attendance. I am glad that Tabernacle Church, Bangor, is giving a lead to the Welsh churches. But should not the Association lead the way? Yours, etc., SUPERINTENDENT." Ond nid y Tabernacl oedd y cyntaf, o law.\ i ddiwygio ac amrywio tipyn ar wasanaeth dechreuol y capeli Ymneilltuol yr oedd rhai 0 addoldai Lerpwl wrthi ers tal/n. Ond ai dal ati a wnaed, ynteu blino a i-rtynd yn ol i'rhen rych, nis gwyddom. Encor i R.J. W.-Y mae maerolaeth Mr. R. J. Williams, Bangor, wedi bod mor gymer- adwy nes bod awydd cryf yn y Cyngor am iddo fod yn faer y ddinas y flwyddyn nesaf eto. Yn gant a dwy.-Bu'r Wyddeles wedn, Mrs. Mary Burke, farw'n gant a dwy yn Nhloty Penrhyn Deudraeth ddydd Mercher diweddaf. Chwe blynedd yn ol bu farw ei g<vr, John Burke yr oedd yntau'n gant a dwy, ac yn un o hen ymladdwyr Rhyfel y Crimea. Prynnu'r Twthill.-Y mae Cyngor Caer narfon a'u bryd ar brynnu Twthiil gan Ystad y Faenol. Bryncyn ydywhwnnw yng nghefn y dref, ac un o olygfeydd harddaf Cymru i'w gweld o'i gorun. Lie bynnag y bo un o fech- gyn Caernarfon,-ai ym Melbourne neu Cape- town neu San Francisco, neu Ffrainc a Mesopotamia,—dim ond dweyd Twthill! wrtho, a dyna fo'n closio atoch mewn munud. Brad y Brws.—Y mae awdurdodau Gwrec- sam wedi disgyn yn chwap fel barcud ar siopau eillio'r dref, a meddiannu nifer rnawr o shaving brushes rhad, a hadau geri marwol yr anthrax ynddynt. Dinistriwyd hwynt yn y fan, rhag iddynt beri angau i'r eilliedig. Yr Ysgol yng Nghesail y Mynydd.—Yng nghyfarfod Pwyllgor Addysg Sir Drefaldwyn yr wythnos ddiweddaf, crybwyllodd y swydd- og iechyd mai dim ond pedwar o blant, a'r rheini i gyd o'r un teulu, oedd yn Ysgol Dernol pan alwodd ef heibio. Llecha'r ysgol i fyny ytlg nghesail y clogwyni ar odre Maldwyn a Maesyfed deunaw neu ugain oedd ar ei llyfrau pan agorwyd hi, ond dim ond chwech a ddaw iddi argyfartaledd bob dydd o'r flwyddyn. Ond diau, er lleied ei rhif, fod y natur ddynol yno i gyd, chwedl yr Hybarch Joseph Thomas, Carno, am eglwysJaoh "re rhif ond mawr ei chynnen. i DarUemvch h wn.- Y chwi sy'n yfed-a chwithau sy'n smociodrllenwch yr hyn a ddywedodd swyddog iechyd Woolwich ar ol holi i arferion IS j o feibion a 77 o ferehed a fu farw o ganser yn y fwrdeisdref honnofy Ilyn(-,dd Y mae cyfartaledd y rhai sy'n yfed gor- "mod ac yn smocio gormod, o fysg y rhai sy'n marw o ganser, yn gymaint ddwy- waith a'r lleill sy'n ymatal rhag y naill ormod a'r llall." Ni waeth un gair na chant, blys niweidiol i nerf a chalon ydyw'r ddau, ac y mae'r sipian enbyd sydd ar sigarets yn gwanio'n gwyr ac yn oedi terfyn y rhyfel. -0 Os mynnech fod yn fawr, y cwbl sydd raid i chwi ei wneud ydyw bod yn ddefnyddiol. Yr athro (wrth ddisgybl go bendew yn nosbarth y sums) Dylai fod arnat gywil- ydd ohonot dy hun. Yn enw'r neno, yr oedd George Washington yn surveyor yn dy oed di." Oedd, ac yn Arlywydd yr Unol Dal eithiau yn dy ood dithau," ebe'r erwt crafog nes oedd y llall yn las o lidiowgrwydd. Ebe'r tad wrth Tomi Paid a thynnu cynffon y gath yna." Dim ond ei dal hi yr ydw i y gath sydd yn tynnu, nhad." Wrth yfed iechyd da i bob! ereill y collodd llawer llymeitiwr ei iechyd ei hun.

Gofid, Dyled, Gobaith. I I Y nail I. ar ol y llall, y dyddiau hyn, daw newyddion trist atom o'r gvflafan erch sydd draw deuant fel y cenhadon hynny at Job gynt tra yr ydoedd hwn yn llefaru, un arall hefyd a ddaeth." Yn ddiau, o saHe filwrol a gwladwriaethol, y mae'n goleuo arnom gwesgir yn dynnach dynnach ar y gelyn amgylch-ogylch, a chlywir yng ngeir- iau'r rhai cymhwysaf i farnu nodyn hyderus a chalonnog, fod i ni bellach, wedi hir frwydro'n erbyn drycin, y llaw uchaf ar ein gwrthwyneb wyr. Mae'rfuddugoliaetho'ntu,ond ygost sy'n ofnadwy t rhifo'r llanciau glan, fel defaid gwirion, mud, i'rlladdfa goch." Dygir ofnadwyaeth rhyfel i'n liymyl, a gordoa cymylau uwchben aelwydydd a fu'n ddiloes. Llawer milwr ieuanc cydnerth, hoew, golygus, sydd a'i gorff lluniaidd wedi ei anffurfio am byth, neu wedi ei daro a dallineb alaethus, neu wedi ei wenwyno nes andwyo'i iechyd. Ar goll yw hanes eraill, nes y mae pryder yn llwyth trwm-lethol; parheir i obeithio, ond O mor dywyH yw Ond yn rhy fyn- ych a'r pryder a'r disgwyl ofnadwy heibio beth ddaw yn ei le ?—Galar dwys, trist, ingol, wedi'r sicrwydd i ergyd y gelyn daro bywyd y llanc, a chyrraedd hefyd galon ei anwyliaid. Dyma ddyddiau y galar, a'r wylofain, a'r ochain mawr." Torrir bywyd yn ei flagur marw ym mis Mai eu heinioes wna'r bechgyn. Ti a ddeui mewn henainl i'r bedd nid oes ond hynny i'w ddisgwyl, dyna gwrs naturiol pethau ond pan fyddo'r bywyd yn ei wanwyn, ac yn ymestyn am yr haf, mae i lwydrew gwyw gaeaf marwolaeth ddisgyn arno yn ofid blin. Pe clefyd neu haint fuasai'r achos. gallesid dygymod yn well ond hyrddir y dewrion drwy'r bwlch ym mhoethter brwydr ni suir hwy i gysgu'r hun olaf yn swn lleisiau eu mewn clydwch cartref, eithr daw y diwedd yn nhrwst erchyll yr ymladd fiyrnig ar y tir a fwydwyd gan waed- collwyd hwy yn y taro, a phle maent ? Am rai ohonynt ni wyddis pie yn yr estron wlad y gorweddant, gan na ellid rhoddi cy- maint a bedd iddynt. Neu efallai hwyrach mai i'r mor. distaw y disgynasant, a chuddir hwy gan y don fud. Dyna ben ar y bywyd ynu: y cynlluniau i gyd yn yffton, a niwl angau wedi dod dros y gobeithion ni chlywir eu llais, ac ni welir eu gwedd. Nid oes dim ffafraeth tarewir gwreng a bonedd, dysgedig ac anllythrennog, cefnog a thlawd, a gedy pob un fwlch yn rhywle ar ei ol, mewn aelwyd a chalon. Gwir na alarwn fel rhai heb obaith fe wallgofem onibai fod gennym gred yn anfarwoldeb yr enaid, ac fod tra- gwyddoldeb ar ei hyd i wastadhau'r cyfrifon"; y mae bywyd disglair a gwyn Uawer o'r rhai a gollwyd yn sicrwydd i ni eu bod dan loewach nen nid angau, er ei gryfed, gafodd y gair diweddaf ond-ie, ond I-mae hiraeth ar em calon, a galar yn aradru mynwesau ac yn rhychu wynebau. Er pob son am fuddugol- iaeth sydd i ddod-a diolch am hynny !— nid yn fuan yr iacheir y mynwesau briw, nae y cymodir a'r gadair wag. Torrir y cylymau anwylaf yn greulon sydyn, ac a'r byd yn wag mewn eiliad 11  I Clywais y dywed rhai—Duw a faddeuo iddynt, !niai mewn ysbryd rhyfelgar a sych- edig am waed yr aeth y Ilanciau,hyn i f rwyd.ro, Nage Carwyr heddwch ydynt, er y gall fod eithriadau prin. Cas yw ganddynt ryfel; ni niweidient unpeth pe medrent beidio a llenwir hwy'n ami 4 dychryn ac arswvd. Pam yr aeth ant ? O'nhachos ni yn darian. nau i gadw'r gelyn draw rhagom ni: er mwyn i ni gael rhodio'n ffri fel arfer, a medru dweyd ag ystyr newydd: "nad oes na rhuthro i mewn na myned allan na gwaedd yn ein heolydd." Daeth galwad Nehemia atynt Cofiwch yr Arglwydd mawr ac ofnadwy, ac ymleddwch dros eich brodyr, eich meibion a'ch merched, eich gwragedd a'ch tai." A chlod iddynt ni buont araf i'w hateb. Mae'n diddosrwydd ni mor ddinam am fod gwylwyr dyfal mewn awyr, tir, a mor, yn gofalu na ddaw pla yn agos i'n pabell, cyd ag y bo ynddynt anadl ffun i'w atal. Beth a dalwn iddynt ? Onid ydym ry barod i gwyno ar ein byd, a ninnau mewn cymaint clydwch ? Gwir fod drudaniaeth yn dir- dynnu ac os oes masnachwyr traws, annynnol ac annuwiol, yn budr-elwa ar newyn y tlawd. rho dder h wy mewn rhwymau a dyweded y Llywodraeth wrth boh un o'r hil Hands off the people's food Eithr onid ydym ry chwannog i gwyno oherwydd yr annibendod a'r anhwvlustöd svdd ar bethau oherwydd galw dynion i wyneoi-i'r tAn yn ein lie ? Beth yw'n hanhwylustod ni wrth eu hart eithiau hwy ? Yn y Daily News rai dyddiau'n ol, ceid pethau byw iawn ar hyn gan swyddog o'r R.A.M.C. gofalu am y clwyfedigion a ddeuai drosodd i borthladd nelltuol yr oodd I'vo been handling badly-wounded men who have lain out untended sometimes for two or three days of blazing sunshine, on filthy, blood-stained, shell-pulverised earth, their tongues swollen and their lips caked. Never a sign of complaint, though they have known what it was to feel they would gladly give a hand or a foot for a petrol can that had half-a-pint of dirty water left in it. Another man, who spends eight hours every night in a comfortable bed and eats three or four good meals every day as a matter of course and takes a drink whenever he feels like it. going comfortably through his daily life, with his pipe and his amusements, fills the air with his com- plainings because one thing costs a penny more than it did and another thing is not so easy to get as it was because of inconvenience Inconveniences Heav- ens, what a lot they might learn from these rows of stretchers Onid cywilydd fyddai i ni gwyno ? A'n bywyd yn costio cymaint, fe ddaliwn bob anhwylustod, ac a folwp ein dewrion. Diau na bu eynifer ffrydiau o gymwynasgarwch a charedigrwydd a'r dyddiau hyn, na mwy o roddi dirWgnach ac wedi'r cwbl, cawn ni ein heddwch yn rhad i'n milwyr, a aethant mewn enbydrwydd am eu heinioes," y mae'n ddrud. Y mae'r wen sydd ar wyneb y gwron anafus, yn ei wisg o wlanen las, wrth dderbyn mymryn o gymwynas, yn dal can cymaint. Iiyderwn, pan ddistawo twrf yr arfau, a sain utgyrn, a glamour buddugoliaeth, na adewir i'n hamddiffynwyr glew Niiilitsgo drwy angen creulon i farw mewn tloty, yn dwyn yn eu corff nodau y brwydro drosom, ac yn dystiol- aeth mor anghofus ydym ? I III I Beth a fydd ar 01 hyn ? Pwy a wyr ? Darogenir llawer cyfnewid ymhob gwedd ar fywyd,-ai er gwell y bydd ? Ofnid, pan basiwyd Mesur Gortodaeth, y gosodem gadwyn drahaus milwriaeth am wddf y wlad, nes y deuem yn beiriant rhyfel fel Prwsia efallai, ond gwir a ddywedodd gwr o fri, mai'r ysbryd a gynhyrchoddgyfundrefn yr Almaen, ac nid y gyfundrefn yr ysbryd. Ac oni ychydig o ysbryd milwriaeth sydd yn y wlad ? Gwir yr edmygwn wroldeb, ac y cofiwn ein dyled i'r rhai a aeth allan dros- om ond prin yw'r hen deimlad o foli ac eiluno'r pailwr fel y cyfryw. Onid ein teimlad cryfaf ydyw gresyn a gofid fod galw ar y llanciau i farw, ac fod llid ac ymladd mor uchel ei ben wedi cymaint o bregethu tang- nefedd ? Heddyw wedi gwyl a defod Ugain canrif namyn un, Os yw Duw yn caru dynion, Nid yw dyn yn caru dyn. Oni allwn obeithio, ar ol y gyflafan, y bydd y gwledydd—i arfer gair sathr—wedi syrffedu ar filwriaeth ? Dyma'n prif wleidydd yn datgan, pan oedd adref rai dyddiau'n ol Rhaid i ni ei gwneud yn amhosibl i neb allu dwyn erchylltra fel hyn ar y gwledydd eto, Gadewch i ni orffen a rhyfel yn awr ac am byth." Iechyd i'w galon ? Nid yn ofer cwympa'r llanciau, os bydd efe marw, efe a ddwg ffrwyth lawer ac nid am byth y dioddefa'r teyrnasoedd i fywydau diniwed fynd yn aberth i raib a thrachwant dieflig uchelwyr. Gweddi'r werin ymhob gwlad ddylai fod "0 agor fy llygaid i weled ac o weled, sefyll ar ei thraed, a dweyd, yn enw'r frawdoliaeth a ddatguddiwyd gan Fab y Saer, wrth bob teyrn a thywysog traws Ni fynnwn ni mohonot i deyrnasu arnom." Mae'r dydd hwn i ddod, ac fe'i prysurir drwy'r alanas hon. (Gan gofio, diolch yn fawr i Gwili am ei anerchiad yn Undeb y Bedydd- wyr, ac am adroddiad mor 11 awn ohono yn Y BRYTHON). A thra y byddom, yng ngrym ein gwladgarwch teyrngar, yn erfyn y weddi fawr, "Duw gadwo'r Brenin," na foed i ni anghofio'r weddi fwy sydd yn emyn gogon- eddus Ebenezer Elliot (eyfleithitid Keri) Gaiff trosedd fagu trosedd, A'r cryf gryfhau o hyd ? A fynni Di i lafur Fyth gynnal gormes byd ? Na medd Dy fryniau Na Dy nef Fe gwyd yr haul, a chydag ef, Dynoliaeth gwyd a llawen lef,- j Daw gadwo'r Bguol J.D.R.