Y Brython

DYDDIADUR, RYDREF 1-8-Cymanfa Annibynwyr Lerpwl a'r cylch ll-Darlith yn Chatham Street 27, 29-,Cyraanfa Bed yddwyr Lerpwl a'r Oyffiniau TACHWHDD. 18—Oyfarfod Cystadleuol Mynydd Seion 19-eyfarfod Pregethu Great Mersey itreet RHAGFYR 26-Eisteddfod Treuddyn

Gfhoeddwyp y Cymod Y Saboth nesaf. Y METHODISTIAID CALFINAIDD PaiHOlS ROAD-10 a 6, H H Hughes BAYID ST—10.30 a 0, D D Wiliiama FMOIABEJJCE ST—10 a 6, E J Evans DOUGLAS ROAD-10 a 6, G W Griffith CHATHAM ST.—I0.30a8, R R Hughes OROSSHALL 8T.—10 30 a 6, J Knowles Jones, Abeigelf JLSIHBLD ROAD-10.30 a 6, J Owen JWSHAM PARK-10 a 6, R Aethwy Jones BOOTLB-10 a 6, 0 Lloyd Jones PABKJTBLD—10.30 a 6, D J Lewis. Waeafawr BLAOOMBK—10.45 a 6-30 R W Roberts OARSTON-10.30 a 6, J Daniel Evans gook Fumy-lo.30 a 6, O J Owen J WAHON-IO.80 a 6, G R Jones WAMRLOO—10.30 a 6, W Henry Fssii BOAD—10.30 a 6. L Lewis .0011 LANs-10.30 a 6, D Jones WlBSTEK RD-10.30 a 6, W J Williams, Liesfair LArg ST-10.30 a 6, T J Rowlands WOODOHUBCH BOAD-10.30 a 6, W 0 Jonea" JfIlW BRIGRTON-10.30 a 6, R Ernest Jones, Rathin WMT KnmY-ll a 6-30, R W Jones, Bootle BOUTEPORT-10.30 a 6, R Davies Jgj HUTTON Qummy-lo.so a 6, WHIBTON—10.30 a 6 a ft. HxiiiNS—J Peron Jones S*. HBLKNS JUNCTION—D P Jones, Dinbyok BKBUTHRSDALJT—10.30 a 6, D Hugho, Bootte TTISAN—2.30 a 0. Owen Jones iJ JBUSKXRL PORT-10.30 a 6, ABHTON-IN-MAKKBPIKLD—10.30 a 6 Enoch Rogoij, CPPIB WARWICK STRUCT—6.15, Chwaei Evasa SMITH STRM-6, Henry Williams BANKHALL—6-15, MIDDMSBROOTH—10.30 a 6,80, R P Jones IUNDDLARD-IO.30 a 6, J T William* IP]IN-N,YMGOR-10.30 a 6 T J Owen ■ASINGTON—10.30 a 6.30, J Jones IILDON-10.30 a 5.30, Oyfarfod Gweddi BORON OAK (Undebol)-10.30 a 5 30 Aaroa Owe. tYRAOHOSIONSEISJMG OAKFLLLD RD-IO.46 a 6.30 J Lewis Jenkins •VIRION BROW-10.45 a 6.30, Oliver Williams OATHABINI ST-ll a 6.30, J Talog.Davies WHLMIRRD— 10.45 a 6.30. G H Evans SMtttow LANic-ii a 6.30 XIISCARD—10.48 a 8.80 Em'yn'Jamea BUIU HILL-ll a 6.30, H Ridehalgh Jones OtBitt. BOOTU-ll a 6.30, J Howell Evans YR ANNIBYNWYR IUJI1I.NAOI.-I0.45 a 6-30 0 L Roberts PUll: BOAD—10.30 a 6, J Vernon Lewis SKOVt 8T—10.30 a 6.15, B^n Williams Pre-itat-yu OUFTON ED-IO.30, G J Williams, 6 J J Roberts Gi MXRSXT ST-10.30 a 6, J ISUis Williams. Bangor MARSH LANK—10.30 a 6, Albert Jones KLNMNGTON-10.30 a 6, W A Lewia TRINITY RD-10.30 a 6, W Roberts LLSOARD—10.45 a 6-15, T Price Davies VICTORIA ST-10.30. J J Roberta, 6, G J Williams HBATHFCELD RD-1030, Ysgol, 2.30, George Divies BALKORAX RD-10.30 a 6. E H Roberts BIR BSTOWN-10.30 a 5.30, J Williams, Aahton PMSCM-lO.80 a 5.45, fHATTO HRATH-5.45, J Oweai SOUTHPORT—11 a 6.30, ASHTON-MAKBRFIMD—10-30 a 5.30, Cyfarfod Gweddi CbMOBNX—10.30 a 5.30. 1 Y WKSLEAIDSg ? OAM]ILD-10.30 a 6, Gwel hysbysiad BPILIOW LARIM-10.30, Cyfarfod GweddJ,6, BooTU-IO,30, G Evans. 6. J Roger Jones EOOB RML-lo.80 J Roger Jones, 6, Edwin Bills KNOWSLXY RD-IO 30, Edwin Ellis, 6. G Evan, MYNYDD SXION-10 30, R W Davies, 6, D Tecwyn Evans BIKKXNHXAD—10.30, Edward Davies, 6, R W Davies WLDNXS—10.30 a 6, P Lloyd •SARATOV—2.30, E Davies, 4. Pryce Hughee AGRMONT-10.45, D TeewynlEvans 6, ASHTON-IN-MAKBRMHLD—19.30 a 6, EABLBMWN-2 a 5.30, GOLDORNz-2 a 5.80, igPRMG VIEW—10.30 a 6, LXIOH—10.3Q a 6 45; ? BEDYDDWYS BTXRTON VIZLAQX—10.30 a 6 D PoweR BARLSFIELD RD-10.30 a 6, T Michael BALLIOL ROAD-10.30 a 6, P Williams BOUSFIELD ST-10.30 a 6, M Griffith WOODLANDS—10.30 a 6-15, J Davies EDeim LANE-10.30 a 6 H. R. Roberts SLAOOXBX—10.45 a 6.16, B. a Williams, CSorrts PALKXRSTON DRIVE—10.30,L. W. Lewis, 6, E.W. Wynne P IMGLWYS RYDD Y OYMRY CANNING STREET—10.30 a 6, D D Jones, Treffynaon HIGH PARK STitimST-10.30 a 6, Boons—10.30 a 6. BOUEXNHXAD—10.30 a 6. DONALDSON STRXBT—10.30 a 6, YB EGLWYS 8EFYDLEDIG Oswi BANT-11 a 6.30, R. D. Hughes ASAPE SANT-10.45 a 6.80, 8 Jones-Parry- DUNIOL 8ANT-ll a 6.30, Griffith Jones WISIVRXD SANT—11 a 6.30, J. Hughes^

CAPEL M.C. RAKE LANE, NEW BRIGHTON. Pregethir yn y Capel uchod fel y canlyn :— Hydref ParchJ Parch; 1-R. Ernest Jones, Ruthin S-Simon Q. Evans, B.A. 15-J, E. Davies, Treffynnon, 22-Thomas Hughes, B.A., Blaenau Ffestiniog Palatine Trade Protection Office (L'pool). 35 Esduoge Chambers. 2 Bixteth Street, LIVERPOOL, and at LONDON. Subscription ii is, per annum. Includes an UNLIMITED number of collections 01 accounts. Tel. 8365 Central (3 lines). 'Telegrams,' Quorum.' Apply for further particulars- PARKIN S. BOOTH, General Manager. WHAT IS A SOUNDjtNVESTMENT ? It is certainly one from which you reap good benefits and one which the wise man makes his, We have a-very good one to suggest—that is,purchase a cycle which will enable you to save the cost aad incon- veaieace of travelling by trams and traias,and at the same time build IIp your health, But the cycle must be a elíabl. one wiiich will give every satifaction. This you are sure to get by dealing with Rudge Whitwortb, Ltd. 10 Bold St., L'pool Motor Cycies, Cycles, Ascesgirieg, Toy Tricyoles, i Pram s BARGAINS Are to be secured at our Depot where we are selling oycles at Tro-W.ir priees. Ladies high grade Cycles fitted with Dunlop Byres, Metal gear case, 3 coil spring saddle, Enamelled black and lined in tWJ colours. Pre- war Price £ 7/19/6 Cash, cr by 12 monthly payment of 14/8. Kudge Whitworth, Ltd., Bold Street MITCHELL BROS., Marsh Lane, Bootle. Eoglsb Maanfadured MAPLE BLOCK FLOORING. All Sizes kept in Stock. Largest Stock in the Kingdom Phone 639. Bootle. Tel. Ad. "Peremptory," LJverpo0

Crybwyllwyd yn Y BRYTHON diweddaf am farwolaeth Mr. Alfred Jones, Carrington Street, Birkenhead, drwy ddamwain-cael ei daro gan motor-cycle, a marw yn yr ysbyty ymhen ychydig oriau. Claddwyd ddydd Mercher diweddaf, y Parck. T. J. Rowlands, M.A.,B.D., yn gwasanaethu, a'r prif alarwyr oedd ei weddw a'i frawd, Mr. Pryce Jones, David Street, Liverpool. Ganwyd Mr. Jones yn Nhrelogan. Cafodd dro amlwg ar fore Sul pan oedd yn aelod yn Parkfield adeg y Diwygiad diweddaf, a daeth yn aelod defn- yddiol wedyn yn Laird Street, ac yn athro yn yr Ysgol Sul ac yn y seiat nos Iau cyn y ddamwain dywedodd adnod am y Diddan- ydd. Y r oedd yn wr boneddigaidd yr olwg ac urddasol ei gerddediad, ac yn wrandawr da aryrEfengyl. Yroedd ganddo wybodaeth eang ar faterion politicaidd, ac yr oedd yn teimlo 'n angerddol gweled bechgyn ieuainc yr eglwys yn ymuno. Gweddiodd lawer ar eu rhan. Yr oedd wedi ymneilltuo o'r rheil- ffordd ers dwy flynedd, ac ni chollai Gyfarfod Gweddi na Seiat. Heddwch fo i'w lwch hyd ganiad yr Udgorn diweddaf.—E.J.G. gin Ganedl ym Mancelnion. I Cenhadon y Sul Nesai. I Y METHOD1STIAID OALFINAIDD Moss SIDE-10.30 a 6.30 J H Lloyd Williams, Clynnog PENDLETON-10.30, J H Morris, 6 HEYWOOD ST-10.30 ,6, R Williams VICTORIA PK-10.30 R Williams 6, J H Morns Lerpwl PARIWORTH -10-30 a 6, W Philip Jones, Bootleg LEIGH-Ie.30 a 6 WARRINGTON—10.30 a 6, R Parry .Tones EAELESTOWN—10.45 a 5.30, AssTOJf-TNDER-LYNE—10:45 a 6.30. E Humphreys EGLWY8 UNDEBOL ECCLES-ll a (\.30. S T Jones, Colwyn Bay. a T S Taylor YR ANSIBYNWYIM OHORLTON RD—10.30 M Llewelyn, 6.15, Mihangel ap Rhys BOOTH ST—10.30 Mihangel ap Rhys, 6.15, M Llewelyn QUEEN'S ROAD—10.30 a 6*15, LD DUNCAN ST, SAT.FORD-IU..M) a 6.15, J Morris HOLUNV OOD—10.30 a 6.15, Oyfarfod Diolchgarwch Y WESLEAID DEWI GAST-10.30, D R Rogers, 6, J D Owen HOREB-IO.30 1 61 G Tibbott SEION—10.30, W G Jones, 6, .Tohn Felix BEAULAH—2.30 6.30 W G Jones OALFARIA—10.30, J Felix;6, D R Rogers WEASTE-IO.30, G Tibbott, 6-30, J M Williams Y BEDYDDWYR UP, MEDLOCK ST.—10.30 a 6 J H Hughes LONGSIGHT—10.30, 6 30 ROBIN'S LANE, SUTTON—10.30 A 5.JO CAEL ■ GARTH THOMAS.—Ymhlith y meddygon a of ala am y milwyr Cymreig yn ysbyty Withington, mae Dr. Garth ap Thom- as. Efe newydd ddychwelyd o faes cenhadol yr India, ac yn rhoi ei oreu yma i glwyfedigion y rhyfel. Hoff gan y milwyr ei weled a'i glywed, gan ei fodmor garedig a diymhongar. Mab ydyw i'r Parch. Keinion Thomas, Porth aethwy gwr hysbys yn y ddinas hon, canys yma y dechreuodd bregethu. OOLLI A CHAEL.-Mae'r Pwy,ll,-or sy'n cynrychioli eglwysi Cymreig y rhan ddeheuol wedi trefnu i gynnal. eu trydydd Social i'r clwyfedigion Cymreig. Ym Moss Side y bydd nawn Sadwrn nesaf, Medi 30. A nos Fercner, Hydref 18, cynhelir cyngerdd gan y Cor o filwyr Cymreig sydd yn Heaton Park. Blin iawn gan y Pwyllgor oedd gorfod derbyn ym- ddiswyddiad Mr. J.W. Meredith, yr ysgrifen- nydd, am fod ei fasnach wedi cynhyddu a'r rhyfel wedi cymryd ei wasanaethyddion. Diolchwyd yn gynnes iddo am ei lafur a'i ffyddlondeb o'r cychwyn. Dewiswyd Mr. John Lewis, Moss Side, yn ddilynydd teilwng iddo. M. PROFEDIGAETHUS.—Yr oedd y Corp. R. Idwal Lewis, Manchester Regiment, ar goll ers agos i ddeufis, a phob dydd yn ych- wanegu at bryder ei gyfeillion a'i berthynas- au. Erbyn hyn, daeth cenadwri oddiwrtho yn mynegi ei fod yn garcharor iach a dianaf yn Gottingen, Germani. Mae'nfab Mr. R. J. Lewis, Penmaenmawr, ond yma, ac yn aelod ymMoss Side, yr oedd cyn ymrestru. Ym- unodd fis Chwefrol diweddaf, cafodd naw wythnos o ddisgyblaeth, a mis o brofiad ym maes y frwydr yn Ff rainc. Anfonodd Cylch Moss Side becyn o bethau'n anrheg i William Jenkins, sy'n garcharor yn Germani, ac y maent yn awr yn trefnu pecyn i Idwal Lew- is. Canys y mae pob carcharor sydd yn Germani yn crefu am fwyd. Gofid yw i ni ddeall fod y Lieut. T. J. Owen, yntau hefyd yn aelod ym Moss Side, yn gorwedd dan y dysentery mewn ysbyty yn yr India, Aeth gydag adran o'r R.W.F. i Fesopotamia. Boed ei adieriad yn rhwydd ac yn llwyr. Mab ydyw i'r Henadur John Owen, Afallon, Llandudno. R. J. Jones, Kirksmanhulme, Lane, oedd yn aelod o eglwys Victoria Park, a laddwyd yn y rhyfel Awst 20. Cofus mai brodor o Lanynys; Dyffryn Clwyd, ydoedd, a thrwy rhyw amryfusedd ni reddais ei enw wrth fynegi amdano. CLOSIWCH YN- NES.-Nos Wener nesaf, bydd cyfarfod cyffredinol o holl aelodau'r GymdeithasGenedlaethol ym Milton Hall. Darllenir cyfrif on y tymor diweddaf, a daw amryw bethau eraill dan ystyriaeth. Gofaled pawb a all fod yno, Mae y cwbl o'r swyddogion eleni yr un rhai a'r llynedd, ag eithrio yr ysgrifennydd, Mr. E. D. Erans. Y llywydd yw'r Parch. J. H. Hughes, ac efe fydd cadeirydd y cyfarfod cyntaf, Hydref 6.; is-lywydd, y Parch. M. Llewelyn trysorydd, Mr Richard Williams cofnodwyr, J. Cem- ionydd Roberts ac H. E. Roberts llywydd y Cyngor, Mr. J. E. Lister is-lywyddion, Mri. R. G. Edwards, Hugh Jones, J. T. Rowlands, a'r Cyngr. Rhvs J. Davies aelodau'r Cyngor: Mri. O. Ll. Foulkes, Phylip Hughee, John Jones, Hugh Owen, J. G.. Jones, Ed. Lloyd, tlew Roberts, Francis Williams, 0. R. Will- iams, a'r Parch. Robest Williams. Mae saf'le'r Gymdeithas yn llewyrchus iawn er holl ysgytiadau y rhyfel. Cyfrennir chweugain ac uchod ati gan bymtheg o foneddwyr, a symiau llai gan amryw eraill, cyn dod at y gwrandawyr sylltau. Gresyn na cheir ugein- iau ychwaneg o Gymry i'r darlithoedd. Mae y tymor hwn bum darlith gan wýr blaenllaw, ond dieithr i lawer yma, o bryd a gwedd, ac y mae Sfrllt am glywed y cwbl o'r darlithiau yn eithriadol o rad. Telir yn ddrud am neuadd y cyf arfodydd, a cholled fwyaf ein cenedl yma ydyw bod heb neuadd i ni'n hunain. Petasem bawb o bob enwad yn uno i gael hyn, cawsem cyn pen llawer o amser. Ond tawaf a son. Onid yw dyledion ein haddoldai, a baich ein dull o grefydda, yri llusgo'n cenedl, dlawd a chyfoethog, a'n pennau tua'r llawr ar hyd y blynyddoedd ? ANTUR ETO.-Daeth rhaglen wythfed Eisteddfod flynyddol Annibynwyr Booth Street i law. Y Calan nesaf yw ei hoed. Mae'r cyfeillion i'w canmol am barhau'r anturiaeth. Y gwyn ynglýn a hon oedd ei bod yn ormod o ddarpariaeth ar gyfer rhyw nythiad o Saeson cerddorol. Darparwyd rhaglen ychydig ehangach a chyflawnach y tro hwn. Ceir testynau amrywiol iawn mewn adrodd a chanu. Testyn rhagorol yn draeth awd yw Yr Argyfwng presennol a'r werin. Tybed nad yw traethodwr o gymaint gwerth ag unawdwr ? ond hanner gwobr unawd a gynhygir am draethawd ac am adroddiad Cymraeg. Caiff yr adroddwr Saesneg fwy na'r adroddwr Cymraeg. Mae'r testynau yn haeddu canmoliaeth. Yr anthem Teyrnas- oedd y Ddaear i'r C6r Cymysg, a cheir Clychau Aberdyfi i g6r o ferched. Caffaelkd rhagorol yw fod Llew Tegid yn arweinydd. Bydd yn werth tyrru i'r cyfarfod i'w weled a'i glywed ef yn ei hwyl Gymreig. I. i €>■ ■■■■

Capel Wesleaid OaKfield, OaKfield Road. Gyicfiwyl fIgngaaoI, mem 30 a Hyi 1 a 3. Trefn y Modd i oii-?N „ Trefn y Moddion—Nos Sadwrn, Medi 30, am 7 o 'r glocli, a'r a. 6 pregethir gan y Parch. PHILIP PRICE, Coedpoeth. SUNDAY MORNING, Octo ber 1. at 10-30, ENGLISH SERVICE,. Preacher, Rev. J, ROGER JONES, B.A. NOS LUN, Hydref 2, am 7-30 o'r gloch, DARLITH gan Mr. W. CALNOG JONES COEDPOETIL Testyn: 11 CWMNIIR PERERINIONII" Cadeirydd- Mr. 0. J- HUGHES. Tocynau-Cliweeheiniog yr un. CYMANFA ANNIBYNWYR LIVERPOOL A BIRKENHEAD. Cynhelir y Gymanfa uchod HYDREF 6ed, 7fed, a'r 8fed, yn Tahernacl (Belmoiit Road), Park Road, Grove Street, Gt. Mersey St., Clifton Road, Kensington, Marsh Lane, I Liscard, Trinity Road, VTItit Street. Disgwylir presenoldeb y gweinidogion canlynol—y Parchedigion. J. H. HUGHES, Abertawe B. DAVIES, D.D., Castellnewydd FAmlyn JOSEPH JAMES, B.A., Llandysilxo J. EDRYD JONES, Cwmaman D. TEOWYN EVANS, B.A., Birkenhead D. M. DAVIES, Waunarlwydd J. O. STEPHENS, B.A.,B.D., Caerfyrddin E. J. EDWARDS, Cwmbwrla R. P. WILLIAMS, Caergybi J. TOWYN JONES, A.S., Llandeljie J. M. WILLIAMS, Penygroes OWEN JONES, Nant Ffranco* W. J. REES, Alltwen Cynhelir YjGyfeillaeh Gyffredinol yng Nghapel Grove St., NOS SADWRN, HYDREF 7fed, AM 6-30 AR GLOCH. Cadeirydd Parch. J. VERNON LEWIS, Park Road. T ESTUN Eclif arhewch, gan hynny, a dychwelwch fel y dileer eich pechodau, pan ddelo yr amser- oedd i orffwys o olwg yr Arglwydd ac yr anfono efe Iesu Grist, yrhwn a bregethwyd o'r blaen i chwi yr hwn sydd raid i'r nef ei dderbyn, hyd amseroedd adferiad pob peth, y rhai a ddywedodd Duw trwy enau ei holl sanctaidd broffwydi erioed.' -Actau iii, 19-21 Dechreuir gan y Parch. W. J. REES, Alltwen I SIARAD- (1) Proff. J. OLIVER STEPHENS, Caerfvrddim (2) Parch. D. TECWYN EVANS, Birkenhead (3) Parch. JOSEPH JAMES,, Llandysilio (4) Parch. OWEN JONES, Nant Ffrancon (5) Parch. B. DAVIES, D.D., C'newydd Emlyui. (Caniateir chwarter awr i bob siaradwr) Terfynir gan y Parch. J. H. HUGHES, Abertawe

Athrofa Aberystwyth (UN O'R COLEGAU YH MHEIFYSGOL CYMEU). Prifathraw-T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. DE(m-REUA'R Tymhor nesaf ar Ddydd Mawrth, Hyflwf 4ydd, 1916. Paroto-ir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Prifvsgol Cyruu Cynygir am-ryw o ysgo-loriaethau (amryw o honynt yn gy¡fyngedIg i Gymry) y flwydayn boa. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y 19eg o Fis Medi, 1916. Am fanylion pellach, ymofyner å- j J. H. DAVIES, M A. Cofrestrydd St. David's (Welsh) Churchy Hairtpstead Road, Fairfield. Barvesi TfiaoRsgiviog SERVICES will be held at the above Church on Sunday, Oct. 1st.. Services as follows>— 11 a.m., Holy Communion and Sermon, (in Welsh), 6-SO p m., Evening Prayer and Sermon (in Welsh). Preacher-The Rev. T. H. Hughes, Vicar of Blaenau Festlnlog. Special liymns a, aplropriate Anthems- will be sung by the Choir. Gifts of Corn, F/owers, Fruit, Vegetables- &e. wi l be gratefully received at the Church Olt Saturday, September 30th. SEND Stamped ^envelope for Advice to Mrs. G. Stewart, Herbalist and Lady Specialist. Address, 9 Guinea Street, Bristol YN EISIAU. Y N ETSIBU.-Bachgen wedi cael.addysg da, mewn Cyfrifdy (Counting House). Ymofynner drwy lythyr, W.H. WATTS & Co,. Ltd., Compton House, Liverpool O'R MWG I'R MYNYDD Llithoedd Gol y Brython Oddicartref 14 O LUNIAU ENWOGION CYMBU*. o'r Swyddfa hon a chats bob Uyfrw^rthwyr Printed and Published jby the Pfa- prietors, Hugh. Evans and Sous, 381.' StftBley Road, Liverpool, In the Comity. of Lancaster Tel g^i^eotie.

Parhad o tudal 5. MARTIN'S LANE, LISCARD.—Dclydd Gwen- er diweddaf, ym mynwent Llanfachreth, Sir Feirionydd, cleddid y chwacr ieuatic addawol Miss A. Griffiths, a fu'n aelodo'r eglwys uchod am rai blynyddoedd. Gadawodd ei chartref, Penybont, Rhyd y main, yn ieuanc, a daeth i weini i South port, gan ymuno a'r eglwys Anni- bynol facli a gyferfydd yn London Street, a bu'n nodedig o ffydcllon a gweithgar yno. Bu'n arolygn'r Ysgol Sul am rai blynyddoedd, a'r Ysgùl yn Uwyddiannus iawn o dan ei har- weiniad. Daeth i Liscarcl tua phum mlyîledd. yn ol, gafaelodd yn y gwaith yn union deg ar ol dod i Martin's Lane, lie y bu'n athrawes ffyddlon ar ddosbarth o blant a deirnlaiit chwithtod ar ei hoi. Yr oedd yn gymeriad prydferth, distaw a mwyn, yn berarogl yn ei chylch ac yn esiampl odidog i'wholl gydnabod Aeth y Parch. T. Price Davies i'r angladd i Ryd y main fel cynrychiolydd yr eglwys. Yr oedd yr eglwys wedi pasio penderfyniad o gydyrndeimlad a'i mam weddw a'r brodyr a'r chwiorydd lluosog (yr oedd hi yn un o loo blant). Cymrwyd rhan gan y Parchn. T. P. Davies, Parry (M.C.) a D. M. Harris, Rhyd y main, ac eraill. Daeth llu mawr i'r angladd, yn dystiolaeth uchel i'w chymeriad dilycliwin. Gwasanaethwyd yn yr eglwys gan y Parch. Harris, rheithor Llanfachreth, a bu'n ddigon rhydd i ganiatau i'r Parch. T. P. Davies ddweyd'gair ar lan y bedd, lie y rhoddodd anerchiad teimladwy, oblegid yr oedd Miss Griffiths yn gymeriad y gellid dweyd llawer amdani heb wenhieithio.— E.H.R. I Cymdeithas y Beiblau. I Y Beibl maith, yn ein hiaith ni, Yw'r haul sy'n rhoi'i oleuni." Dyma r wythnos y cy?elir tri chyfarfod blynyddol Cymdeithas y Beiblau ("Bren- I ? hines y Cymdeithasau "chwedl ei charedigion amdani) ar lannau y Mersey. Dyma gryn- hodeb o hanes Cangen Bootle, a gynhaliwyd yng nghapel Stanley Road nos Lun ddiwedd- af j— Llywydd, y Parch* R. W. Jones Mr. Robert Jones yn arwain y canu Miss L. Kyffin Williams wrth yr offeryn. Dechreu- wyd gan M.r J. D. Jones. Darllenodd y trysorydd, Mr. David Jones, adroddiad o r cyfrif ariannol am y flwyddyn ddiweddaf £58 17s. 2d. wedi ei gasglu, llai o 2 /3 na r flwyddyn cynt. Darllenodd y Parch. R. W. Ryberts, B.A.B.D., adroddiad o weithrediad- au'r pwyllgor. Mr. David Jones, Cremlyn, wedi ei ddewis yn drysorydd, a'r Parch. R. W. Roberts, B.A.,B.D., yn ysgrifennydd am y flwyddyn nesaf, a nifer o gynrychiolwyr o'r holl eglwysi yn bwyllgor.—Cynhygiodd y Parch. Wm. Henry benderfyniad,-(a) yn diolch i Dduw am ei nodded dros y Gym- deithas, a'r fendith sydd wedi deillio drwy. ddi, yn enwedig gofal y Gymdeithas am y milwyr. Nid oes yr un wlad sydd yn y rhyfel hwn wedi rhwystro gweithrediadau'r Gymdeithas hon mae ei swyddfa yn agored yn Berlin. (b) Ein bod yn ymrwymo fel cynuileidfa aS eglwysi i wneud ein goreu i hyrwyddo'r Gymdeithas hon (c) Ein bod yn cadarnhau dewisiad y swyddogion a enwyd. Cefnogwyd gan Mr. Arthur Venmore, ysgrif- ennydd cyffredinol y Gymdeithas yn Liver. ohol, a'r hwn a lawenhai fod y casgliad yn dal ei dir. i Anerohwyd y eyfarfod gan gynrychiolydd y Pam-Gymdeithas, y Parch. A. Wellesley Jones, B.A.,B.D., ac ebr ef: Llongyfarchaf chwi ar eich ffyddlondeb irGymdeithas, a'ch gofal am y milwyr sydd wedi myned o'ch plith, trwy rannu cynifer o Destamentau iddynt. 112 mlynedd yn ol, mewn adeg debyg i hon, y sylfaenwyd y Gjmideithas ac y mae Cymdeithas y Beiblau yn meddu ar-- fantais i wneud gwaith mewn cyfwng fel hwn. Mae ugain o genhedloedd yn ymladd a'i gilydd, yn siarad 50 o ieithoedd, ac mae i'r Gymdeithas ei chynrychiolwyr yn eu mysg i gyd. Paham y mae'r rhyfel hwn yn bosibl yn yr 20fed ganrif ? Lie mae'r Eglwys wedi bod ? Credaf mai y rheswm yw ein bod wedi cau ein crefydd mewn compartments, ac nid ydym wedi cymhwyso gwirioneddau'r Beibl at fywyd y cenhedloedd yn gyffredinol. Nid oes unman yr awn i droi ato ond Eglwys Dduw. Mae celfyddyd a phob gwyddoniaeth ac addysg ar eu goreu wedi eu troi i gynyrchu offerynau i ddinistrio dynion. Nid oes ond yr Eglwys i droi ati, ac y mae'n rhaid i ni geisio cymhwyso'r gwirionedd. Beth yw'r rheswm fod yr Eglwys mor ddiymadferth ? Daeth gair oddiwrth Feibl-gludydd o China yn dweyd ei fod yn methu gwerthu dim un Beibl. Pan gynhygiai hwy, gofynnai'r Chine- aid iddo "Paham yr ydych yn cynnyg eich llyfri ni i'n dysgu i earu'n gilydd ? Edrych- woh argenhedloedd Cristionogol yn Ewrop, pa fodd y maent hwy yn caru ei gilydd. Paham nad ewch chwi a'ch llyfr adref i ddysgu'r Cristionogion sut i fyw ?" Dywed y Japaniaid na allasent adeiladu ymerodraeth ond ar athrawiaeth lybeibl. Beth ddywedant hedd- yw, wrth edrych amom yn Ewrop ? Beth yw'r rheswm ein bod fel hyn,? Wel, r]; aid i ni addef nad ydym wedi byw Cristionogaeth. Mae rhai yn ei byw mae'n wir, ond ychydig iawn ydynt. Mae deugain miliwn o Grist- ionogion yn y byd, ac nid oes ganddynt ond ugain mil yn ceisio Efengyleiddio wyth can miliwn o baganiaid. Beth pe caem ysbryd Paul ? Ni fuasai dyn ar wyneb y ddaear heb glywed s6n am lesu Grist. Mae gennym drigain mil o'n heirydwyr yn ymladd yn y rhyfel: miloedd wedi eu lladd daw miloedd yn ol yn cynics ao yn anffyddwyr ond daw eraill yn ol wedi eu deffro a'u gwreiddio mewn ffyddtyn Nuw. O'rrhain migredaf y codir dynion i ysgwyd ein gwlad, ac y cawn weled ein heglwysi wedi eu deffro. Mae mwy o weddio heddyw nag erioed. Mae, eglwysi Firainc yn llawn bob dydd o wragedd a phlant yn gwedd- So ar Dduw. Ffrainc ddi-Dduw Ac y maent yn dechreu clywed Duw yn myned heibio. Mae *enedl Rwsia wedi eu huno a'i thoddi i'w gilydd ond beth am Brydain Fawr ? Y Cyfarfod G-weddi wedi ei roddi heibiö mewn llawer eglwys. Awn ymlaen, fel y dywed Admiral Beatty, felarfer, yn ber- ffaith fodlon arnom ein hunain. 'Ond ymae mwy o dadrHen y Gair nag erioed; mae'r bechgyn yn awyddus am Destament i fyned gydahwyi wyiiebu'rperyglon. A^wyddahyn yn dda y cawn ddeffroad Huan. Sylwodd y llywydd ei fod yn ialch o don yr Rllerchiad. Bu mewn cyfacfodydd lie y candemnid pob math o feirniadaeth ar y Beibl. Mae yna ddamau o'r Salman a'r Efengyla* y sallwn gael maeth ac ysbrydoi- iaeth ynddynt heb igyxicirtli dim ond Ysbryd Duw ond mae rhannau eraill y mae yn rhaid i ni wneud ymdrech a llafur a chost i'w deall. Dywedir nad oes gelyn mwy anghymodlawn i feirniadaeth ar y Beibl na'r Caiser. Gwel ddarntiu o'r Hen Destament yn cyineradwyo ei erchyllwaith, ac a yinlaen yn ol ei fympwy ei hun. Diclchwn am feirniadaeth ar y Beibl er mwyn i ni ei ddeall yn ei lawn ystyr. Yr wyf fi yn credu mai camgymeriad mawr fu ynilid y Beibl o'r ysgolion dyddiol. Gwn am ardaloedd yng Nghymni lie y megir y plant yn baganiaid cyn belled ag y mae eu gwybod- aeth o'r Beibl yn mynd. Cynygiodd y Parch. R. W. Roberts fod diolchgarwch gwresccaf y cyfarfod yn cael ei gyflwyno i gynrychiolydd y Fam Gymdeithas a'r cadeirydd. Cefnogwyd gan Mr. Job Jones Daw hanes y ddau gyfarfod arall yn Edge Lane, Lerpwl, a Birkenhead, yn ein rhifyn nesaf.