Y Brython

Trem I—Aderyn Caeth. I CLYWAIS stori am aderyn a gadwesid mewn cawell caeth, mewn ystafell ac am lawer O amser o gyrraedd pelydr heulwen. Ond o'r diwedd, wrth weld fod can y creadur bach yn colli ei h afiaith, tybiodd ei orthrymydd mai gwell fuasai ei osod ef a'i gawell yn y fienest-r, gan obeithio y bywioeeid ef gan yr heulwen. FeHy y bu hefyd. Cyffyrddodd y pelydr a thannau'r delyn oedd yn natur y deryn bach a dechreuodd chwarae a chanu fel pe'n colli arno'i hun yn Ilwyr. Ond diwedd y stori oedd ddarfod i'r deryn gwympo'n farw ar lawr ei gawell. Yr esboniad a roddid ar y digwydd ydoedd, ddarfod i'r deryn bach, ym mwynder yr heulwen., fyw'n rhy brysur, fel y canodd ac y chwaraeodd ei hun i farwolaeth anamserol. Ac nid anhtbyg ddyn i aderyn. Bum fy hun mewn caethiwed blin, am amryw wythnosau, fel yrhiraethwn am gymaint a chyfle i eistedd wrth ffenestr fy ystafell, a e-yllu allan i'r byd. Cefais y cyfle o'r diwedd, ar brynliawn teg, a theimlais ryw afiaith hyfryd yn adfywio'm natur wyw a llesg, lies yr awyddwn wneuthur rhywbeth. 'Fedrwn i ddim mynegi fy afiaith megis y gwnaethai'r aderyn—wrth ddawnsio a chanu. Prin y mae'r swn goreu O'M heiddo i yn werth ei alw'n ganu ac am ddawnsio—ni ddysgais y grefft, ac nis gallwn gynnyg ami heddyw. I ddywedyd y gwir syxn 1, gan na allwn fynd allan i lefaru, daeth ysfa sgrifennu amaf. Oes, yn sicr, mae grym mewri arferiad, Breuddwydiais, ac ni waeth imi adrodd y breuddwyd liwnnw, gan ei fod ar y pwnc. Yng nghanol fy ngwendid y bu hyn. Gwelwn f y hun mewn yst af ell eang, a ph eiliau mawrio n o bapur gwyn, glan, ynddi. 'Boedd y papur mor gannaidiel yllewychai ar nen yr ystafell. Eisteddwn wrth fy nesg, ac ar y bwrdd yn fy ymyl yr oedd pentwr o bapur gwyn, wedi ei dorri'n ddalennau taclus. Dyna demtasiwn i sgrifennu na welais i erioed ei bath. Beth bynnag i chwi, pan oeddwn ar fedr dechreu, deffroais. Ni wn ar bath y bwriadwn sgrif- ennu. Ond nid yw hynny'n beth newydd b gwbl. Llawer gwaith y deliais y pin inciog yn fy Baw, heb wybod yn y byd both wnawn ag cf. Ond mae hyn o gysur gennyf am fy mreuddwyd.—gwelais bapur gwyn, glan, heb i mi fod yn euog o'i faeddu ag ysgribl. Orid mi dybiaf fod yn hawdd esbonio'r breuddwyd hwn heb ymholi a dewiniaid. Do, daeth ysfa sgrifennu drosof, Ond sgrifennu beth ? Wel, ni fu.gennyf erioed fwy o ryw bethau eisiau eu mynegi. Cyiixyaglyd ydyht, O brudd-der a llawenydd. Ni fynnwn er dim beriprudd der i eireill ac nid oesarnaf eisieu cymorth i bruddhau fy hun. Ond mae'n amhosibl gwneuthur cyfiawnder a phrofiad oni fynegir ei dristwch a'i gysur, y naill ar gyfer y llall.

Trem ll-Myfiaeth Poen. Un peth a wna gofid yw canoli meddwl y gofidus arno'i hun. Nid oes ond ychydig oriau er pan fum yn g wylio nifer o fechgyn yn chwarae a'i gilydd ar yr heol. Ryw syniad am y rhyfel oedd yn eu pennau. YR oedd gan bob un ei fidog bren,ac yn chwilio amGerman- iaid yr oeddynt. Yn anffodus, cafodd un o'r bechgyn niwed i'w lygad. Mewn eiliad, tafl- odd y bachgen hwnnw'i fidog o'i law, gwaeddai gan ddolur, bwriodd ymaith y chwarae anghofiodd hynny o'r Armagedon oedd yn ei feddwl, ac ymgrynh6dd yn gyfan- gwbl iddo'i hun, ac nid oedd ganddo ynddo'i hun ddim ond ei ofid. Dyna duedd naturiol gofid i ddyn. A pha ddyn y sydd nad yw, ar adegau, mewrr-Jjoen sy'n ei dynnu allan, dros amser, o bob cysylltiad tu faes iddo, ac yn ei dynnu i fewn iddo'i hun ? Mynych y daw i ddyn boen a bair iddo anghofio pob poen arall, ac y teimla nad oes ond y poen neilltuol hwnnw rhyngddo a bod yn dded. wydd. Teimlodd llawer un nad oedd ond y ddaanodd rhyngddo a dedwyddwch perffaith. Pa neges bynnag all fod i boen, nid oes neb yn ei geisio, eithr yn ei ymlid. Mae cymaint àhyn o'rhen bjnnill adnabyddus yn gytuw-ys- iadwy at brofiad cyffredinol dyn gyda golwg ar ofidj- Dybygwn pe bai nhraed yn rhydd O'r blin gaethiwed hyn Na wnawn ond caiitt. Ond mae caethiwed poen yn dod yn rhan" i bawb, yn hwyr neu hwyrach—rhyw boen arbennig, a digon cryf i blygu dyn iddo'i hun Ac yn awr, bath a wna efe yn ei boen ? Un peth sydd sier,-profiedydd llym ar ddyn yw gofid. Ei berygl yw chwerwi neu dorri ei galon, ystyfnigo neu ymollwng. Tybir y ddau berygl hyn gan yr Ysgrythyr, wrth edrych ar ofid yn ei gymeriad o ddisgyblaeth Fy mab, ria ddirmyga gerydd yr Arglwydd, ac nac ymollwng pan y'th argyhoedder gan- ddo." Camp gwroniaeth moesol ac ysbrydol uchel yw dioddef poen mawr, ei ddioddef yn hif, a'i ddioddef yn siriol a di-rwgnach. Fy mraint i fu gweld un a wnaeth felly. Gwyr ei phriod a'i phlant mai Hi, fel rheol, oadd y siriolaf o bawb ohonorn a hynny trwy gydol ei saith mlynedd cystudd. Pan ddaeth awr ei hymddatodiad, ymadawodd mewn tang nefedd tyner. Mae meddwl am yr hyn a ddioddefodd Hi'n peri i mi gywilyddio s6n am fy nioddef fy hun.

Trem 111-Cyteillion,. Ond mae'n rhaid imi c-hwanegu ychydig eiriau. Ni chafodd neb erioed mewn gofid fwy o garedigrwydd nag a gefais i. Euthum i dymestl a thywyllwch, ond yr hyn a barodd y syndod mwyaf i mi fu gweld y nifer o gyfeill- ion a ddaeth ataf, gan oleuo'r gwyll a thorri grym y ddrycin a'u cydymdeimlad a'u nawdd. Hawdd iawn fyddai i mi ymhelaethu ar y mater hwn, ond ofnaf rhag ymddangos yn rhy fyfiol. Ond yn wyneb y cyfeiriadau caredig a wnaed gan y Gol., yn gystal a chan liaws o gyfeillion eraill mewn llythyrau, at y golofn hon, teimlais fod yn weddus imi ddal y Drych am dro i'r cyfeiriad hwn. Digon crynedig yw'r Haw a ddeil y Drych hyd yn hyn, a gor- chymyn meddyg yn fy nghaethiwo i'm tp, er iddo unwaith fy ngollwng allan. Bu'n an- nioddefol imi beidio ag ysgrifennu cymaint a hyn. Sut y bydd ymlaen, ni wn i. Rhaid imi, beth bynnag, gofio diwedd y 'deryn a anghofiodd ei hun gan fwynder llygedyn o heulwen, ac a gwympodd yn farw ar waelod ei gawell

Neuadd Ymneiiituol Cinmel. o. y y Yn llwyddiant digamsyniol. I RHODDODD y Parch. J. H. Davies, Aldwyn, Abergele, ysgrifennyddy Neuadd Ymneiiituol I yng Nghiiunel, adroddiadhynodgalonnog am y sefydliad i ohebydd a alwodd gydag ef Dywedai fod y wlad yxvteimlo cryn ddiddor- deb yn y sefydliad, a da gennyf ddweyd fod-tri pheth wedi dod yn bur amlwg i bawb ohonom sy'n gweithio gyda'r sefydliad 1, Yr oedd mawr angen ai-ndaiio 2, Gwneir defnydd da ohono gan y dynion 3, Mawr werthfawrogir yr hyn a wneir gennym erddynt. Wrth ateb Pa beth a barodd iddynt feddwl gyntaf am godi'r adeilad ? dywedai mai ar gyfer y moddion crefyddol y codwyd ef i ddechreu. Ar y cyntaf," ebai, yr unig le i gynnal gwasanaeth oedd neuaddau y Y.M.C.A. A byddai raid gwasgu'r dynion yn fan gwmniau, yn lie bod yn un gyiiulleidfa gref. Anghenion ysbrydol ein dynion ieuainc a barodd ifni feddwl i ddechreu am godi Neuadd o'n heiddo ein hun ail beth yn ein golwg oedd ei gwneud yn Institute. Pan oedd y gwersyll yn llawn, teimlem mai annigonol iawn oedd y ddarpar- iaeth ar gyfer oriau hamdden y dynion, ac y dylai'r eglwysi gym ryd mwy o ran ym mywyd cymdeithasol y gwersyll. Credem nad teg oedd yinddiried hyn oil i law'r Y.M.C.A. Da iawn gennyf ddweyd fod y Neuadd yn llwydd- iant mawr fel addoldy ac fel sefydliad mae wedi mwy na chyfiawnhau ei fodolaeth yn y naill gysylltiad a'r llall. Yn wir, mae'r llwyddiant raor fawr fel y gorfu ar y pwyllgor hysbysebu am wr o brofiad mewn busnes i ofalu am y rhan yma o'r gwaith. Er fod lliaws o'r milwyr Cymreig wedi ymadael, mae'r nifer yn oedfa bore Sul yn cynhyddu bob Saboth er pan agorwyd y Neuadd. Bore Saboth diweddaf, yr oedd y Neuadd fawr bron yn llawn yn yr oedfa Gymraeg. Yn y pryn- hawn, bob Saboth, cyferfydd y Brotherhood yn Saesneg, a chynhydda'r cyrddau hyn hefyd bob Sul. Nos Saboth, yn yr oedfa Gymraeg -a chofier mai gwirfoddol y gwasanaeth hwn -yr oedd dros saith gant o filwyr yn bre- sennol. 0 ddydd Llun hyd nos Sadwrn, cerir y gwaith ymlaen ar linellau y Y.M.C.A. Gofelir am hyn gan Miss Williams, Colwyn Bay'; Miss Parrjr, Dinbych a Miss Frances Jones, Abergele. Nid oes ball ar ganmoliaeth y milwyr i siroldeb y boneddigesau hyn a'r ymborth a arlwyant. Rhoddir digonedd o bapur ysgrifennu yn rhad ac am ddim ysgrif- ennwyd dros 2,000 o lythyrau yn yr ystafell y mis diweddaf. Gwyr y cyfarwydd yn dda bwysigrwydd yr agwedd hon ar fywyd gwer- syll. Mae cymaint o ofyn ar yr ystafell ysgrifennu fel y rhaid i'r pwyllgor bwrcasu chwaneg o ddodrefn iddi. Ceir hwyl dd& hefyd ar gyngherddau a chyfarfodydd cys- t adleuol bob wythnos. Byddedhysbys falIy i Eglwysi Rhyddion Cymru nid yn unig fod y mudiad yn llwyddiant, ond yn llwyddiant mor fawr nes gorfodir pwyllgor i fynd i chwan- eg o draul nag y meddyliwyd. Apelia'r brod- yr a ofala am y casgliad at y Neuadd yn daer at holl eglwysi Cymru am eu help. Bydd J llyfrau, games, cofnodolion Cymraeg a Saes- neg, yn dra derbyniol. Gellir eu hanfon i Mr. D. S. Davies, Dinbych y Cyng. Simon Williams, Colwyn Bay i mi neu'n syth i'r Free Church Hall, Kinmel Park."

l- .n- DONEGAL TWEED CO. LIVERPOOLS  FOREMOST T 1 ATT OH Q MAKE UP YOUR MIND TO PLACE YOUR ORDER EARLY FOR THAT NEW SUIT. ———— PRICES AS US DAL. S 8t t i.t 30/ NO ExrRA Suit to Measure FROM II CHARGES. FIT GUARANTED. IT WILL PAY YOU TO SEE OUR f I d8 S  Famous Indigo Serge ^re 40/ NOTE ADDRESS: 8 LONDON RD., LIVERPOOL Manager: JOHN JONES. ??vm?&mbTth at 226 High Street, Banger, ? LAMBScS??E?' 23 Hope Street. Wrexham, X??KmSO? ?dthfougho.«h. Kinadom to ondeg from SO/4