Y Brython

Pll ~SS CONCERT, PHILHARMONIC HAH.—Mr. Kings- ton-Jones was responsible for some of the best features of the entertainment.—Liverpool Courier. A talented elocutionist.-Biri-enhead News. E. KINGS I ON. JONES, Gold Medallist, Professor of Elocution, ADJUDICATOR, CONCERTS. Entertainments given by self for whole evenings, 2 i hours. Humorous, Dramatic 6 Musical Recitals- Welsh and English. Terms Moderate. Pupils taken. Specimen programme of whole evening sent on application. 27 Clifton Road East, Tuebrook, LIVERPOOL. 0. W. HUGHES,o. & L.T.S.( (Arooinpdd p 0. tfttt MflutfM M.O. Pytiooo:Xood)i Arweinydd Cymanfaoedd Canu, Beirniad, ac Arholwr. Parotoir Ymgtiaviyr at Dystyagrifau uwckay Coleg 11 Bolla, Han Nodiant a Sol fa, 70 KINGSLEY ROAD LERPVP Madame Annie Leigh receives Pupils Voice Production, Singing, Pianoforte. 123 BELMONT ROAD and CITY STUDIO. Madame Annie Leigh's Ladies' Choir. Good voices wanted. Rehearsals Crane's, Han- over Street. Full particulars, 123 Belmont Rd., Liverpool. Eisteddfod Genedlaethol ——— 1911 i'w chynnal yn BIRKENHEAD. Rhestr y Testynau YN AWR YN BAROD. l'w eael gan y Lly/rwerthwyr nen oddlwrth y C'yhoeddwyr. Pris 6ch. Drwy'r Post 7Jc. Cyhoeddedig gan HUGH EVANS A'l FEIBION, Swyddfa'r Brython."

0 Lofft y Stabal. XXI I MISTAR GOLYGYDD.—Rhw bwnc mawr a rhyfedd anwedd ydi'r pwnc o gariad. Hwn, dybygwn i, ydi'r pwnc mwya miawn bod. Ma'r Hen Lyfr ira'n gefn i mi ddeud hynnu. Hwn ydi f'awdurdod i ar bob mater o'r fath yma, ac ma fo'n dangos yn bendant ma cariad ydi gogoniant dynion ac angylion, a Duw i hun. Duw, mi greda i, ydi ffynnon fawr dragwyddol yr ho 11 gariad naturiol a sbrydol sy'n y gredigaeth. Beth bynnag all fod y gwahaniaeth yn rhywogath a gradda cariad, yn ol gwahaniaeth natur- iaeth creduriaid, o Dduw y mae'r oil, ac ohono Fo y ma'r reddf a'r bywyd o gariad sy'n ysgwyd calon fawr y gredigath i gid, ac yn gneud i'r naill ofalu am y llall, ac aberthu dros i gilydd. Yn ol fel y llywod- raethir dynion gan gariad pur daw'r Mil- fiwyddiant i fiawn i'r hen fyd rhyfedd yma. Rydw i wedi bod yn drychyd yn syn ar ddynion ifanc o sowldiwrs hyd y ffyrdd yrna, ac ar y band hwnnw sy am i canol nhw. A chida llaw, beth ddeutha ohonom ni onibai nhw ? Eto, syr, rydw i'n meddwl ma nid y band sy'n tynhau gwisg filwrol, ac yn dal cledda a bledi plwm, ydi'r un ry gwlwm heddwch am y byd. Mae un anfeidrol well a dyma fo, A chariad yrhwn yw rhwymyn perffeithrwydd." Tasa bosib rhedeg y band yma am fywyd gwallgo Iwrop heiddiw mi fasa'r teigrod yn troi'n wyn bob un. Bobl annwl, petasa peth felly'n digwydd, braidd na chredwn y baswn yn canu to'r hen LJofft ma i fyny'n gyrbibbl1 Ond i mi fod yn hollol onest, syr, yr hyn yr oeddwn i'n meddwl amdano fo'n arbennig yn y fan yma heno oedd cariad rhwng meibion a merchaid, gida golwg ar briodi, fel tasa. Ac rydw i'n credu'n reit siwr fod y water hwn yn perthyn i'r Llofft Stabal-er mod i wedi deud ma fo oedd pwnc mwya'r gredigaeth i gid. Mi fydda Jac J6s yh arfer deud ma'r pyncia mwya hanffodol i ddyn oedd y rhai gosa ata fo, a'i bod nhw'n rhan ohnw fo'i hun. Rwan syr, rydw i'n dal fod cariad yn rhwbath sy'n gynhyrfiad byw ynghalon gweision a mrynion ifermydd. Ac mi feiddia ddeud fod y cariad sy'n llosgi ynon ni mor bur a dwyfol a'r hyn sy nghlonna byddigions penna'r wlad Fuo dim cariad purach ynghalon angal nag oedd ynghalon fy rnam i. Ffwl o ddyn ddeuda fod gwaith unrhw lenor ne fardd yn rhagorol am yr unig reswm fod cas i lyfr o'n neis, ne'n wael am fod cas i lyfr o'n rags, A chimin a hynnu o ffwl fydda'r dyn ddeuda fod calon fawr miawn dyn am, fod waits a giard aur y tu allan, ne'n fechan a gwael am fod carpia amdani hi. Ac rydw i'n credu, syr, fod y pwnc yma o gariad a charu yr un anhraethcl bwysig i'n dosbarth ni. Falla bydd rhwrai'n meddw l' fod hen lencyn fel y fi'n un anliit iawn i son am fater fel hwn. Mae o'n rhwbath, fel y tybia llawar, nad oes neb ond pobol: ifanc yn i ddeall o'n iawn, h ynnu ydi yn caru gida golwg ar briodi, iel y deudis i o'r blaen, Mae'r pwnc yn un mor ddifir, llawen. chwareus, ac isio dyn llawn o rw afiaeth i drin o. Y bechgyn a'r gnethod ifanc sy'n byw yn y cylch neilltuol yma-mater cyJnod ydi'r wedd yna arno fo, a hwnnw'n gyfnod ore oes. Be wyr hen lanciau a hen ferchaid, yn anad neb, am beth fel hyn ? Felly, siwr 1 ebra finna. Ond rydw i'n credu fod gwir angen am i rwfun, ifanc he, hen, godi llef," a honno'n llef nerthol, ar y mater o garu mysg y bobol ifanc hyd y wlad ma, a gweision a mrynion fformydd yn i mysg nhw. Byddai'n annaturiol disgwyl i bobol ifanc yn earu i fod yn brudd a dihwyl, fel tasa. Mi glywis fod y Saeson yn trefnu priodi mor oeraidd a phan yn trafod mater masnacncl. Celwydd ar y Sais ydi hynnu falla. Rydw i'n deud y gwir, syr, wrth ddeud na leiciwn i ddim strapio bywyd ifanc wrth rw reola caeth, nes i neud o'n annaturiol. Fedrwch chi ddim gneud bywyd yr hardd fel y bydd y teiliwr yn gneud dilledyn felly—trw osod presiar heuarn arno fo. Ac ma lie i rhw fath o ddigrifwch ef,'r matar yma hefyd, ac ma'r digri fel pe'n dwad iddo fo'n naturiol. Wel, dydw i ddim yn honni mod i'n neb yn y pwnc yma—miawn cymhariaeth fel tasa. Ac mi ddeuda i chi fwy,sef na hoffwn i ddim bod yn giamstar o garwr yn ol fel ma rhai'n drychyd ar y peth. Yn wir, rydw i'n y fan yma'n cyffwrdd prif bwynt ty llythyr. Ond mi at ymlaen am ychydig &r lein y petha digri, ac un peth a ddigwyddodd i mi f'hun. Mi gododd hynnu o'r ffaith fod rhw arferion wedi dwad i fiawn i blith meibion a merchaid ifanc nad oeddan nhw ddim yn y wlad yma stalwm. Am wn i nad y Saeson ddoth a nhw. Dyna'r arferiad o roi llaw ar y geg a thaflu cusana at i gilydd, pan f) pobol yn madal, boed bell ne agos, hir ne fyr. Arferfymath i gynt fydda dim ond codi llaw, a fawr o seremoni. Does gen i ddim yn erbyn yr arferiad dwaetha ma, o'm rhan i, ond ynunig na fedra i mo'i neud o'n hwylus. R,eddwn i rhw fora wedi rhoi'r ceffyl yn y drol, ac ar gychwyn i'r dre i nol calch. Roedd hi'n fore oer, ond sych. Rhaid imi yn y fan yma gyfadda mod i'n arfar mygu tipin. A does dim fydda i'n leicio'n fwy na chwiff yn y bore, pan yn cychwyn o'r ty yma. Roedd Mari'r forwyn wedi prynu cetyn pren newydd imi, ac mi fynna hi imi iwsio fo wrth iynd i'r dref ermai unclai oedd ora gin i. Wel, rwan, pan jeddwn i'n cychwyn allan o'r buarth, mi waeddodd Mari arna i. A phan droes i, mi gwelwn hi'n gosod i llaw ar i cheg, dro ar ol tro, ac yn taflu rhwbath melus, fel tasa, ar f'ol i. A bethneis inna )nd trek-'i hapad hi run fath. Beth bynnag i chi, yn fy ffwdan, mi drawis y cetyn o ngheg, ac mi aeth yn y fan yn ddarna tan garn y ceffyl. Yn chwerth- in y gadewis i Mari, ac yn chwerthin y gwelis i hi pan ddois i'n ol. Wel arna i roedd y bai, achos fedra dyn ddim smocio a Iluchio cusana'r un pryd yn hwylus iawn. Ch iygis i mo'r peth byth wedyn. Yn y cyrraedd ne ddim. Rhw stori bach rhyngoch chi a finna ydi bonna, fel tasa, ac falla y byddwch chi'n synnu mod i mor fler. Ond y mae na lawer o beth a chwithog a digri ynglyn a'r busnes caru ma, nad ydi'r hyn ddeudis i amdana f'hun yn ddim ond awgrym ohonyn nhw. Ond rwan, syr, rydw i'n mynd at y wedd ddifrifol i'r pwnc. I ddeud y gwir, mi fedrwn wylo dagra'n hidil ar y papur ma wrth feddwl am y modd y mae cannoedd o fechgyn a merchaid ifanc y wlad ma'n drychyd ar garu, a'r modd y maent yn ymddwyn yn ei enw. Wedi i chi ganiatau popetf, ellir yn rhesymol i afiaeth naturiol pobol ifanc, rydw i'n beiddio dawd-a gora gin i po fwyaf ohonyn nhw fo'n elywed,-fod llu mawr ohonyn nhw'n drychyd ar garu fel sbort I Dyna'r syniad sydd yn peri i mi sgwennu ar y matar o gwbwl. Un o brif achosion anfoeroldeb a thrueni cym- deithasol y wlad ydi fod pobol yn drychyd ar garwriaeth rhwng meibion a merchaid ifanc fel-wel,felsbort. Onidydi'nffaith fod llawer yn cyfri'r path fel difyrrwch cellweirus ar ffordd adra o fiair a marchnad, ac hyd yn oed o gapeli ac eglwysi yn y nos ? Gwn mai nid mawr ydi croeso neb, am gyfeirio ai. bethau fel hyn. Ac, yn piwr i chi, pe taswn i, neu rh wun arall, yn gneud sylwada o'r fath am bobol ifanc yn ddisail, wn i ddim pa ddirmig fase'n ormod i fwrw ar yn penna ni. Ond nid felly y mae hi. Beth bynnag ydi fy anfedrusrwydd i i drafod y matar, yr wj f yn sicir fy mod yn cael y nghymell gan gariad cywir at ddaioni ucha'r ieuenctid, ac nid dim rhagfam Phariseaid, fel tasa. Cieliweh chi ti, fechgyn a gnethod, ma nid peth i gellwair ag o ydi cariad o ba gyfeiriad bynnag y drycbwch chi amo fo. Cellwair a chymeriad a thynged, ai 8 ? Raid ichi ddim ond meddwl am natur y pwnc, fel y sonnis i yn y dechra, na welwch chi mor wrthun ydi hynnu. Yr ydych yn cellwair a'r peth mwya dwyfol sy'n eich natur. Mi greda i ma miawn cariad y ma dyn yn tr)i yn angal ne'n ddiafol. Sawl cymeriad a ddifwynwyd, a sawl bywyd addawol a droth yn dywyll fel y farddu-drw chware a chariad ? Rydw i'n anad dim yn rhybuddio'n chwiorydd ieuanc yn ypeth hwn. Mae cnafon drwg o feehgyn wedi twyllo, siomi, a difetha bywyd llawer n.erch ifanc. Mor amal y mae'r hudwr, wedi poethi ei nwydau drwy addewidion teg, yn dianc ymaith, yn gwadu i gyfrifoldeb, ac yn gadael i'r ferch anffodus ddwyn baicb y gwaradwydd am ei hoes, wrthi ei hun Fechgyn peidiwch a chellwair wrth gynnau uffern ym mywyd eich chwiorydd ifanc. Enethod peidiwch a chware a themtasiwn all eich ysbeilio o'ch prydferthwch, a bwrw coron ddisgleiriaf dynoliaetb dan draed yn y llaid. Fechgyn a genethod J gnewch garwriaeth yn fatar mawr, difrifol, gofalus a gweddigar. Daech chi ddim i alwedigaetb na gwasanaeth neb am dymor heb ym- gynghori a'ch rhieni, ne rwrai y byddai gynnoch chi ffydd ynyn nhw. Da iawn. Ond pam yr ewch i ganlyn neb miawn carwr- iaeth, sy'n golygu mynd i undeb priodas am oes, heb ymgynghori'n gyffelyb ? Pam y gnewch hwn yn sbort 1 Ond rbaid imi adael y pwnc yn y fan yma heno. Pwnc pwysig iawn ydi hwn, ac mae o'n pertbyn i Lofft y Stabal yn sicir—achos fe ddylai Brawd ofalu am ei Frodyr a'i Chwiorydd hefyd. I HEN WAS. i

Rhyngoch Chwi a Finnau. .¡ I Ffosydd Ffrainc am ganu 1 Ebe swyddog o U-ymro ucheiddysg yn fy nghlust bore dydd Sul, wedi gwrando'r can- noedd Royal W elshFusiliers yn canu yn oedfa Gymraeg Capel Wilson's Lane, Litherland Ie ond yn y ffrynt y ir ae'r canu goreu o ddigon nid oes yma, yng ngwlad hedd- wch a hamdden, ddim a ddeil gannwyll "iddo gan ddangos fel y mae sefyll ar ddibyn angau a thragwyddoldeb yn angerddoli ysbryd y bechgyn, ac yn peri iddynt ganu o graidd eu henaid ac nid rhyw wawchio'n bwyliog ac anfeddylgar fel y gwnawn ni mor gysurus gartref. I TorriSTafod y»Ci. I Gwelaf yn y papurau fod y Blaid Gymroig yn deffro a i i chwilio i'r cwynion aglywir am iaith reglyd ac anniwair y swyddogion yng ngwersylloedd y catrodau Gymreig. Ac yn hen bryd iddynt ddeffro, canys y mae'r hyn a ddywedir yn rhy hyll ac aflan i'w brintio ar goedd, a'r bechgyn, rai ohonynt, yn gwrthod ail-adrodd y llysnafedd pan ofynnid iddynt gan yr hwn a anfonasid i'w h 1li. Clywais yr wythnos ddiweddaf am lane o Gymro a arddelai ei grefydd^yn un gwersyll, heb ofni neb na chywil- yddio dim oblegid ei Geidwad. Ac fel hyn y galwodd ei Sergeant amo :— You Jesus Christ, come here Ond yr oedd fErwt yn y bachgen, canys gofal- odd fod y Cyrnol yn cael gwybod a phan glybu hwnnw am sarhad mor annuwiol a rhyfygus, dyma f -) at y Sergeant i ofyn os gwir iddo ddywedyd y fath beth. Gorfu arno addef mai felly'r oedd. O'r goreu," ebe'r Cymol,ac a dynnodd ei streipiau ac a'i gwnaeth yn private, yn y fan. Ffordd effeith- iol ac i'r dim Englyn ar ei drwyn Cyd-deithiem ag un o Gymry'r Khaki'r wythnos ddiweddaf, y sydd mewn gwersyll yn Lloegr ac ebr y fo :— Sut y buasech chwi'n medru dioddef poth fel hyn ?—Yscogyn o Sergeant yn sythu ei doro'ch blaen, acmorllawno elyniaeth a dirinyg at y Cymry nes gwaeddi You bloody Welshman I t arnoch am y peth lleiaf. Ac yntau.'i huli yn swyddog mewn catrawd Gymreig a'r llythrennau R.W.F. ar ei ddwy ysgwydd." Pe dywetsai air mor ddu a gwaedlyd wrth Robin Morfa neu Nod Bach (jefn-Trefor neu Harri Berthen Gam neu Wil Rhyd Goch, fe gawsai englyn -Robin Ddu wedi ei brintio a gryn. dwrn ar ei drwyn smwt fel h n :— A rydd air, del air du,—chwerw anial, A chwyrnaidd iaith gabla, Caiff ar ei fant a'i w'rantu, Ddwrn gwr dig am ddarn gair du. Hysio 'n bechgyn i dywallt eu bywyd, ffor- syth wrth achub cam cenhedloedd bychain fel Belgium a Serbia a Poland ar y Cyfandir pell, a hynny, wrth eu paratoi a'u cymhwyso i fynd yno, yn sathru eu teimladau crefyddol mwyaf cu, a ninnau a'n Plaid SeneiMol Gym- reig, rhad arnom I yn ddigon llwfr a gwlanen- aidd i oddef i bob rhyw ledfegyn o estron eu rhegi hwy a'u hiaith a'u cenedl ar ddarn o dir Cymru, ein gwlad ni a'n tadau Y mae'n gywilydd mawr iddynt hwy wneud y fath beth, ac yn gywilydd mwy fyth i ninhau lyweth ei oddef. Wrth Weld y Pedwar C-ant. Ond i ddod yn ol at y pedwar canb a ganai yn oedfa Gymraeg Litherland, yr oedd fy llygaid yn llenwi wrth edrych ar y bechgyn druain a phe gallwn sillafu fy nheimlad, yn debyg i hyn y darllenai :— Fechgyn annwyl y mae'n ddrwg gennyf drosocl, canys gwn ar eich gweddol magu mor dyner a eli refyddol sydd arnoch gwn ar eicb llygaid eich bod yn meddwl y funud yma am yr hen gartref yng Nghymru draw eich bod yn meddwl am eich mam a'ch tad, eich plant a'ch teuluoedd; yn hiraethu, fel y medr Cymro hiraethu'n anad yr un dyn ar y ddaear, am eich hen hen gynhefin; fod gwaith a chras-gyfeillach y Gwersyll yma'n atcas i'r eithaf l'ch teimlad eich bod yn cynddeiriogi drwyddoch wrth gael edrych i lawr amoch gan PniLstiaid rhagfarnllyd ac anwyb;)dus; fod sen a saeth wenwynig y rheini'n briwo mwy lawer amoch na shell a snrapnel y Germaniaid; ac yr ymladdech yn fil mwy calonnog ac e-ffeil-biol yn erbyn y gelill pe cawsech eich cadw gyda'ch gilydd mor gydnaws, yn lie cael eich taenu led y Fyddin i lenwi'r bylchau mewn catrodau Seisnig, Ysgotig a Gwyddelig. Yr ydych yma o bob Sir, Dde a Gogledd, aminnau'u rhyw ddychmygu gweld n, ap o Sir Fon wastad yn wyneb llyfn a llonydd un ohonoch ysgythredd Arfon a Meirion ym mochgernau y llall; Bannau Brycheiniog a sglein Mynydd. oedd Duon Epynt a'r Fenni yn llygad un arall; creithiau pwll glo Morgannwg ar dalcen a dyrnau'r pwt du yng nghongl y Set Fawr acw dacw Gardi Uygadlym tu ol iddo un o hil bugeiliaid hirgoes Bro Hiraethog yn y set wedyn Fflintyn byr a chydnerth ar y llaw dde yma Fflemin gwineu o Fro Gwyr yn ymyl lberiad crychddu o dre Ddinbyeh. Ac ynolaf, dyma wyneb deallus achadarn, fel dam o ithfaen Nantlle. Ymhle y mae Cromwell yr All? Wrth ddal i edrych ar y pedwar cant yn. canu, a'u gweld yn edrych mor raenua a glandeg, gresynwn wrth feddwl eu bod yn cael eu pesgi megis cynifer anifeiliaid gogyfer a'r lladd-dy, ac fod y crochan cawl sy'n berwi drosodd mor greulon ar y Cyfandir yn cael ei gadw'n llawn a draft ar ol draft o gig a gwaed goreu'n cenedl, a phob un mor annwyl gan ei fam. 0 Dduw! pa hyd ? Pan ddaw'r Eglwys i'w lie, a'r byd i'w synhwyrau, nid canu emynau lleddf eich gwlad mewn khaki y byddwch, 'y mechgyn annwyl i, ond yn canu Anthem Dangnef yr Oen yn eich gynnau gwynion. A dweyd y gwir yn blaen i chwi, yr ydwyf wedi hen flino—ydwyf, wir t- ar ganu Duw gadwo'r Brenin ac yn y blaen, canys y mawrion brenhinol ac ymherodrol yina-hwy a'u helgwn cynffonnog mewn Uys r a senedd—sydd wedi ffaglu Ewrop yn wen- fflam, a swn miliynnau eneidiau'r werin wirion yn clecian wrth farw yw'r swn a glywir o Ffrainc a'r Dwyrain ers dros ddwy fiynedd bellach. Werin annwyl! pa faint sydd rhyngom a'r dydd dedwydd hwnnw pan welir rhyw Gromwell yn ddigon dewr a P-werinaidd i godi yng nghyd-Senedd y Cen- hedloedd ym Mhans Yr wyf yn cynnyg, frodyr, na bo'r un brenin nac ymherawdr yn cael ei oddef yn Ewrop mwyach a chan gydio ym mace a theyrnwialen pob un o'r teyrnasoedd a fo'n rhyfela, Take away that bauble ebe fo a digon o dan dwyfol yn ei drem i beri i'r glymblaid swatio mewn ufudd-dod nes bad neb yn teyrnasu'n Ewrop n.wyach ond Demos-a Duw Canmol y Llestri I Gwelwn fod gan Dr. Maurice Jones air uchel eithriadol i LestriW Trysor yn Y Beirn- iad diweddaf, sef yn ei ysgrif faith a threidd- gar ei threm ar Y Testament N ewydd yng NgoleuniW Wybodaeth Ddiweddaraf. Gan ei fod ef yn Eglwyswr, a'r Llestriyn waith Ymneilltuwyr Cymreig, y mae'n werth dyfyn- nu rhan o'i sylw ami, i ddangos ei ryddfrydig- rwydd gonest ef a'i theilyngdod hithau :— Cynnyrch mwyaf tarawiadol y symudiad hwn, foddbynnag, ydyw Llestri'r Trysor, o dan olygiaeth y Parchn. D. Tecwyn Evans ac E. Tegla Davies. Nid yn unig y mae'r gyfrol hon yn glod i'w hawduron ac i'r Cyfundeb y perthynant iddo, ond y mae'r ddau olygydd wedi gwneuthur gwasanaeth na elhr en hawdd ei or-brisio i Gymru Gymreig. Yr ydwyf yn gydna- byddus a lliaws o lawlyfrau mewn gwa- han)l ieithoedd sydd yn cynnwys rhag- arweiniad cylfredinol i'r Beibl, ond ni wn "am un o fewn terfynau cyffelyb sydd lawer gwell na Llestri'r Trysor, ac y mae araryw ohonynt nad ydynt i'w cymharu t a'r gyfrol Gymraeg mewn arddull a sylwedd. Y .mae'r ifaith fod yna alwad arrt ail argraffiad o'r Llestri o fewn llai na blwyddyn ar 01 ymddangosiad yr argraff- "iad cyntaf yn un o'r arwyddion mwyaf gobeithiol mewn cysylltiad a chytlwr gw-ybodaeth grefyddol yng Nghyrurui Dengys hyn fod y Cymro'n sychedu am y gwirionedd a'i fod wedi cael bias rhy- feddol ar y defnynnau cyntaf o lygad y ffyniion, ac y mae'n amlwg na fodlonir mohono nes bod yn feddiannol ar y cwbl o'r gwirionedd sydd ar gael ynghylch y j Beibl. Buasai beirniadaeth deilwng ar y Beibl. Buasai beirrtiad ?eth deiiwng ar y ¡ ".gyfrol yn hawlio ysgrif gyfan, ac felly ) rnaid cyfyngu ein sylwadau at rai o brif j raguriaethau y llyfr ac at ychydig o J wendidau y bydd yn hawdd eu gwella j j pan ddaw'r alwad am yrargraffiad nesaf. 16au sy'r ochr chwith i'rlClawdd. I Y mae yna an 1 i D.D. a D-Litt. ar gael tua'r jBrifdinas ondprinfodyno'rundyfnach na jdysgedicach na'r ddau Gymro Eglwysig sy'n jrheithora mor agos i'w gilydd ar gyrion Llundain, sef y Parch. G. Hartwell Jones, D.D.,D.Litt., rheithor Nutfield, a'r Parch. Maurice Jones, D.D.,D.Litt., rh either Henley- on-Thames. Y cyntaf yn frodor o Lanrhae- adr ym Mochnant, a'r olaf o Drawsfynydd, ac yn llythyru at Gymry yn Gymraeg—peth pur eithriadol i glerigion yr Hen Wlad, mwya'u colled. Yn rheitiacli lawer fod dau mor ddysgedig a gwladgar yn esgobion yng Nghymru, ac nid yn alltudionmor anewyllys- gar or wiad a garaw- ac ymedrent roddi'r f ath ddelw Gymreig ar ei hoffeiriaid pe cawsent. Y mae rhai o Gymry mwyaf galluog a dysgedig y Fam-Eglwys i'w cael y tudraw i Glawdd Offa, ac yn cael eu cadw'r fan honno gan bolisi Seisnigol dau neu dri o Gymry llawer llai eu gallu a'u dysg, ond mwy eu hystryw, sydd y tu yma i'r Clawdd. Pe newidid eu lie, ac y dodid y ddau Ddr. Jones yr ochr yma a'r lleiil yr ochr arall, fe ddeuai'r Eglwys yn un wir Genedlaethol, ac fe welem galon y genedl yn ail ddechreu cynhesu tuag ati. Qwylia dy liw, lodes I Er rhyfel a phob drudaniaeth, a'r galw mawr sydd arnom i gynhilo, cerddwch drwy heolydd y dinasoedd a chwi gwrddwch ddegau o'r benywod balch a phenchwiban yma sydd mor lwm o brydferthwch Natur nes troi ati i ymbincio a phrydferthweh benthyg. Ond ni waeth i chwi, heb, wir; canys fe wyr y dylaf ohonom y rhagor sy rhwng gwrid Natur a gwrid gwneud-a-gosod yr Apothecari. Un mor dlws a chyntiesol, a'r llall mor atcas a gwrthun ei efelychiad; unm^t dda am ddal; y llall mor ddiflanedig ac eisiau ei ail baentio bob rhyw deirawr. A'ch helpo dowch a'r coch-a-gwyn drutaf sydd yn siopau Paris a Llundain a Lerpwl yma os mynnwch,a gwneweh eich dwyrudd yn drwch ohono fe nolaf innau lodes iach i'w dodi wrth eich ochr,-Iodes ddeg oed oddiar un o ffriddoedd gwledig Meirion draw, a Duw wedi paentio ei bochau a gwrid yr awelon balmaidd a ddaw o groth y wawr ac nid o ddror yr un fferyllydd. Wy ddoch chwi beth, y mae hi'n dlysach filwaith na'r un ohonoeb. na'i lliw'n dod i ffwrdd pan gusanoch hi. Gair bach arall, wrth eich gweld yn gwrido o gywilydd Arwydd yw'r rhith-gochni yma o wegni calon a balchter pen, canys fel modrwy aur yn nhrwyn hwch yw benyw lan heb synnwyr," ebe Solomon mor dwt. Ac wrth wisgo amdanoch, ac ymharddu'n baunes fraith ucheldrem o flaen y drych, cofiwch yr adnod honno sydd yn Salm xxxix ;— Datodit felgwyfyn ei ardderchowgrwydd ef." Pa lyfr tebyg i'r Beibi "am froddegu'n gryf ac i'r dim o gywir Cofiwch hefyd mai'r lliw tlysaf a welodd y byd yma ar ruddiau merch yw lliw gwyn diweirdeb a gosodwch gwpled Robin Ddu ar eich dressing table Mogel fod, fy Ngwyndodeg, Dy liw yn erbyn dy les. A'th las moesol oedd o flaen meddwl Robin, wrth gwrs. Llygad y Waw a.JA..Jr. I

UNDEÐ EGLWYSI ANNIBYNNOL LIVERPOOL, MANCHESTER, A'R CYLCH. DYDD Sadwrn diweddaf, cynhaliwyd Cyn. hadledd ynglyn a'r uchod, yn Chorlton Road' Manchester, dan lywyddiaeth Mr. E. Thome. Y.H.,Widnes. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. W. A. Lewis, Liverpool. Caed cofnodion y cyfarfod blaenorol gan yr ysgrifennydd, y Parch. 0. L. Roberts, a chad- arnhawyd hwy.-Darllenodd yr ysgrifennydd lythyr cyflwyniad y Parch. Thorn as Griffiths, o Gyfundeb Meirion. Nid oedd Mr. Grifil iths yn gallu bod yn bresennol yn y Gyn. hadledd, ac yn ei absenoldeb derbyniwyd ef yn galonnog. Mae Mr. Griffiths wedi yro. sefydlu yn Manchester, ac wedi cychwyn mewn masnach. Bydd yn ago red i wasanaethu yr eglwysi ar y Saboth.—Croesawyd tri o ddiaconiaid newyddion a ddewiswyd gan yr eglwys yn Lord Duncan Street, Salfcrd-- Galwyd sylw at afiechyd Pedrog. Dymun- wyd iddo adferiad buan, fel y caiff eto ail ymaflyd yn y gwaith sydd mor agos at ei galon. Hefyd pasiwyd pleidlais o gyd. ymdeimlad ag ef yn ei drallodion teuluaidd o golli ei annwyl briod, wedi cystudd maith a thrwm, ac anliwyldeb presennol un o'i feibion sydd wedi eiglyfo yn y rhyfel. Datganwyd llawenydd fod symudiad ardroed i gyflwvno Tysteb Genedlaethol iddo, a bod argoelion am swm sylweddol. Pasiwyd pleidlais cvffelvh a'r brodyr Mri. Hugh Parry, Marsh Lane a D. Rhyddero, Booth Street, Manchester Rhoddwyd ar yr ysgrifennydd i anfon ilythvr yn datgan cydymdeimlad a theuluoedd y diweddar Mri. W. A. Lloyd, Great Mersey Street, a John Evans, Grove Street, ac eraill oedd wedi colli eu meibion ar faes y frwydr.- Galwyd sylw at lythyr a dderbyniwyd drwv'r ysgrifennydd parth sefydlu Cadair Ddiwm yddol ynglyn a'r Colegau Cenedlaethol Gohmwyd y mater hyd y cyfarfod nesaf a phenodwyd y Parchn. J. Vernon Lewis M,A., ac Albert Jones, M.A., i agor y drafodaeth. Etholwyd y Parch. Albert Jones, M A yn gadeirydd am y flwyddyn nesaf Ail. ddewisyd y trysorydd, yr ysgrifenyddion, a'r arch wil wyr. Diolchwyd i'r swyddogion am eu gwaith yn ystod y flwyddyn. Datganwyd llawenydd o weled y Parch. H. M. Hughes, B.A., Caerdydd, yn y Gynhadledd. Cafwyd ychydig eiriau ganddo, yn datgan ei hyfryd- wch o gael bod yn bresennol yn un o cyfarfod- ydd Cyfundeb y cafodd y fraint o fod yn aelod ohono, oddeutu 22 o flynyddoedd yn ol Cyfeiriodd at yr enwogion oedd yn gwasan. aethu ym mhulpudau'r Undeb y cyfnod hwnnw, i gyd bellach wedi eu symud oddi- wrth eu gwaith at eu gwobr.—Pasiwyd fod v cyfarfod nesaf i'w gynnal yn Grove Street. Dinesydd. [Gweierhanes Cyfarfod y Canmlwyddiant yn Ein Cenedl yn Manceinion].