Y Brython

YSTAFEU Y BEIRDD T «foh»iobion fogyfar å'r golofa boo i'w cyf- irfrto :—PEDROG, 217 Prescot Ro&d.Liverpoo) "O! HYN FYDD YN HYFRYD." LLON iawn oil, yn y Ne' iacli,—niferi'r Allfarwol gyfeillach 'Does rhyngof & hwy mwyach Ond poen byd-arn dipyn bach." PEDROGT DYRI ANGHLOD AR ENGLYN. Sef dadl ynghylch englyn byrfyfyr a wnaed i Bedr Hir mewn eyfarfod. Y "PECHOD" GWREIDDIOL. AT gwir yma awgrymir,—fod y bardd Am fad bell Ddeheudir ? Cam arall—cyn cymerir— 0 paid a'i roi, Pedr Hir.-Ar, LLEYN Y DDADTJ. Dau wall! rhaid yw diwyllio—dy englyn, Neu daw anghlod drwyddo I'w awdur, er cur, ac 0 Dristed fydd edrych droato.—MA.DKYN. Niwel soraff a graffo-eiriau bai Ar bill heb fai ynddo I farnu'n lan, buan bo I drwyn Madryn ymwydro.—-AP LLRYN. Ni raid seraff i graffti-or eu gweld, Gwir yw'r gair wy'n draethu Euog wyt, ei ddiwyg gu Sy'n wallus. yn ei hyllu.M. Ai gwir yma awgrymir sal luniwyd, Ond ay linell gywir. 0 air gwall ni chyfrgollir Y 41 Paid a'i roi, Pedr Hir. "-A L. Ai gwir ynia awgryinir —ni all hon Fod yn llinoll gywir A ber yw, fel ei bwrir, 0 paid a'i roi, Pedr Hir. Ni wna gwau llinellau gwych—o fewn oes Gyfiawnhau dwy anwych Dog aZ o am dro i'r "Dryeh," I'w adrodd a'i ail edrych.—M. Ai am "ym yr wyt yn mwtnian,—ai Arall yw dy fwgan ? All gwr roi, er Hog arian, Gwedd well ar linell mor lan ? Betaswn i'n bwt dousill,-dittu rhod Pedr Hir i deirsill; Anodd i ti yw onnill, A rhoi sant yn fyr o sill.—A.L. Ai gwir im a awgryrnir, "erys hon Yn berseiniol gywir; A diwylliant a ellir I Paid a'i roi, O Pedr Hir." Tra afler fu tro fel liyii,-a gwyddit Cyn cyhoeddi'r englyn Nad ellid mewn modd dillyn Gwneyd unsill yn ddeusill, ddyn !—M. Ai gwir yma awgrymir "11 ol rlieol Yr awen sydd gywir Er eu clod, hon gan wfr clir, Rhai o fawredd, arferir. 0 paid a'i roi, Pedr Hir. "—hon eto'n Ddiateb ganmolir: Ac hyfwyn yw os coflr Caniatad acen y tir.—A.L. Ofer boat, a dadl drosti,i-nao ec;) Cam acen, Ap, ynddi Os Ilawer a'i harfer hi, Elai addas rhoi lie iddi. Pwdr iawn yw Pedr Hir ;—awenydd, A yw hon yn gywir ? Onid tost acen y tir Yn y llinell ddarllenir ? Ai diog wyt yn dy gell-i'w dwyn hwy 0 dan awch y fwyell ? Awenydd, gwybydd mai gwell ■ Ail-eni dy ddwy linell.—M. Fy nghyntaf, galwaf i go,—fu hyfryd Gan fwyafrif cryno Ni wnaed trech i hon un tro, Y orac yw trio yr eco." "Pwdr iawn yw Pedr Hir :-ni fynnaf Enwi hon yn gywir • Enaid Awen andwyir Gyda gwall yn gwadu gwir Ao heblawhyn, cwbl annoeth—rhoi yn ddeddf 'Rhyn ddaw o ras gwiwddoeth I athro, onid eithriad Yw caniatad, ein tad doeth ?—A.L. O'i galw i gof gwel ei gwall !-a.i rhodio Wnei fel prydydd cibddall ? Yn ddiau, rhyw gam ddeall Yw 'sigo peth i 'sgoi pall. Son am ras," syn im' ar ol--heriadau D'reidus, air mor awynol; Atolwg, gwnai'r ataliol Yn dy fryd wanhau dy frol. 0 dy ddal drwy dy ddilyii-yii y tir Hwn, rhoir taw ar Fadryn Ar dir "gras," er daear gryn, Dianglod fydd dy englyn r—M. Da iawn, frawd, ein hyfrydwch-onidô Yw dod i dir heddwch, A throi Haw o bethau'r llweh I'r modd elwir meddalwch," Caniateaist, cyn tewi,—i rad ras Agor drysau inni, A'r eithaf ofynnaf fi Ydyw'r rhyddid a roddi.A.L. Cefais bleser o'th herio,—a mwynhad Ym min hwyr wrth geisio Rhoi ateb, a cheir eto Wydrau aur i'w gweld rhyw dro.—M. APEL AT PEDR HIR, 0 gylch Pedr Hir, fy mrawd tirion,—beth yw Y boeth ddadl sy wmthIOll ? Cai nwyfus awen Effro liwyl yn y ffrae hon. Pedr hoff, rho'th law yn dawel—i ddofi'r Ddeufardd hoff oryfeJ, A'n hergwd i le dirgel- 1 bennix'u job yn y jel. Y Referee, I

I On Ceoodl ym lansaioion. I Dyddiadur Bhag. 8—Durlith Mr. B T John g Rhag. 9-0yngerrid y Gobeithluoedd ym Moss Side Ion. 19-Darlith Mr. J 0 Davies. Rhuthyn Chwet. 2 -Darlith yr Athro Miall Edwards Ebrill 21-Cymalita y Gobeithluoedd I Cenhadon y Sul Mesal. Y METHODISTIAID CALFINAIDD Moss SIDE—10.30 a 6, J F Wiliiams, Gwyddelwetn PENDLETON—10.30 6, R Edwards HEYWOOD ST.-10.30, R J Williams, Lerpwl. 6, VICTORIA PARK—10.30 H Edw trds, 6, R J Williams FAKXWORTH—2.30, H Lewis Jones, 0, R Humphreys LEIGH-10.30 a 6, W ARRINGTON-lO.30 a 6, R Williams, Crewe EARLESTOWN—10.45 a 5.30, ASHTOX-UNDER-LYNE-I0.45 a 6.30, EGI.WYS UNDBROI, ECCLES-ll a 6.30, YR ANNIBYNWYR CHORLTON ROAD—10.30, M Llewelyn, 6.15 J J Roberts Birkenhead BOOTH ST-10.30, J J Roberts, 6.15, M Llewelyn QITETJN'S ROAD—10.30 a 6.15, T Griffiths LD. DUNCAN STREET—10.30 a 6.15, HOLLINWOOD—10.30 a 6.15, J S Williams Y WESLEAID. DEWI SANT-10.30, J E Williams, 6. Cyf. Yngol HOREB-I0 30, J. Felix, 6, J D Owon SEION—10.30, J T Ellis, 6, J E Williams BEULAH-2.30, J E Williams. 0.30, OALPARIA—10.30 6, J T Eliig WEASTE-10.30, e, J Felix Y BEDYDDWYR- UP. MEDIOCK ST.-10.30, J. H. Hughs, 6 LONGSIG;IT—10.30 6.30, J H Hughes ROBIN'S LANE, SUTTON—10.30 a 5.30, HEULWEN AR WAlTH Y PLANT.- Hapus iawn ywgwekl Undeb y Gobeithluoedd wedi gallu unioni o'i ddyled, ac elw da mown Haw. Fel arall y bu'r hanes am flynyddoedd, a cholled i'r plant oedd hynny. O'r Zll mewn Haw cyflwyiiwyd dau gini'r un i Army Huts y Y.M.C.A., a'r Soldiers' aiid Sa,iloys' Rest Room. Dau achos teilwng, ond tueddaf i feddwl mai tipyn yn frysiog y bu'rpwyllgor i gyflwyno symiau mor fawr newydd i'r Undeb ddod o Iyffetheiriau dyled. Onid gwell fuasai" gofalu am yr aelwyd gartref yn gyntaf ? Mae Cymanfa'r Gobeithlu yn Ebrill, a buasai ychwaneg o gystadlu yn foddion effeithiol iawn i dynnu'r plant allan, ac ychwanegu y gwobrwyon, Un gini yw swm y gwobrau i gyd yn bresennol. Gyda'r awgrym yna. ni allwn ond ymfalchïo yn llwyddiant yr Undeb, a ohyffredinolrwydd y gwaith a wneir ymhob eglwys gyda' r plant. Ar eu hysg wy dd hwy y bydd gwaith trymach yr eglwysi cyn bo hir, a Chymry bach ardderchog yw plant eglwysi Manceinion. Miss M. C. Parry, Ardwick, yw yr ysgrifennydd, a'i sel yn fawr iawn, ac yn ilafur cariad i gyd. Dringodd trwy anawster- au ariannol yn hir, nes cyrraedd yn awr i ben yr allt. Mae Miss Parry yn cyflawn haeddu'r D.S.M. Llyfr banh rhagorol yw'r un sydd newydd ei gyhoeddi at y Gymanfa Gerddorol. Mr. W. Trefor Hughes, L.T.S.C.. Caergybi, fydd yr arweinydd. Ceir yn y llyfr naw o donau ar eiriau hollol hawdd eu dysgu. Diolch i'r Pwyllgor am ofalu am enw awdur y geiriau yn ogystal ag enw awdur y don. Y rlieol gyffredin yw esgeuluso enwau cyfan- soddwyr y geiriau oddigerth ainbell Mr. Ffafr a Mr. Cyfaill. LLYFR GLAS # Y WESLEAID.—Llyfr- yn arall a dderbyniais yw Mynegydd y Wesle- aid. Nid oes amheuaeth nad y cyhoeddiad bach hwn a gylyma eglwysi y Gylchdaith ynghyd. Caiff yr aelodau eu He, a'u gweith- redoedd eu cyhoeddusrwydd. Deuant i adnabyddiaeth o'i gilydd. A daw y gweini- dogion a'r rhai sy'n gofalu am yr eglwysi i gyd-ddeall ar lawer o bethau trwy'r chwarter- olyn. Yn y rhifyn hwn y mae'r Parch. J. Ellis Williams yn cyfarch yr holl eglwysi, ar ol dod o Lundain. Mae'n werth cael barn gwr dieithr am adran o'n cenedl yma ar ol dechreu ymaflyd o ddifrif yn ei waith. Dywed mai Cylchdaith ddemocrataidd yw hon. Cylch- daith werinol eihysbryd. Mae bod yn werin- ol yn tybio bod yn eang a rhyddfrydig, yn gosod mwy o bwys ar ysbryd yn hytrach na llythyren y gyfraith." Mae'r cyfarchiad trwyddo'n frawclol a doeth, a diau yr enilla le yn fuan yng nghalon pawb. Ceir llun difai o Mr. Thomas Owens, Salford, gwr caredig a heddychlon teilwng iawn i fod yn yr oriel. Un y mae'r eglwys yn Hardman Street yn ddyledus iawn icldo am waith cenhadol, heblaw gweinyddu llawer swydd. Pan ddaeth yma gyntaf, llyfrau Saesneg a ddysgai y plant yn yr Ysgol Sul, ond buan y cyfnewid- 10dd y dull gan roddi i'r Gymraeg ei lie ei hun yn addysg yr Ysgol Sul. Trist iawn yw gweld coffa tri o wr ieuainc a laddwyd yn y rhyfel: JEmest Eaton Jones, gyda llun rhag- orol David Morris a David Thomas a chrybwyllir am eraill clwyfedig. Tyfu mae Y Mynegydd, a'r rhifyn presennol yn llawn amrywiaetli diddorol, nid yn unig i'rWesleaid ond i bawb a wyr am eglwysi y cylch. NID DIOD OND DIOD DUW.- Gosododd Paul lanweithtra yn nesaf i grefydd. Dirwest oedd agosaf i'n crefydd ni y Sul di- weddaf. Ac oni ddylai fod yn rha-n o'n crefydd bob Sul. Y Sul, meddaf, oblegid mae rhagor rhwng crefydd dydcl Sul a chrefydd y dyddiau eraill. Fodd bynnag, rhoddwyd y sylw dyledus i ddirwest yn ein lioll addoldai. Pasiodd rr Eglwysi Rhyddion Seisnig bender- fyniad i ddeisyf ar y Senedd rwystro masnach y ddiod fedclwol tra pery y rhyfel a chwe mis wedyn. Haeddant glod am beidio a llaesu dwylo ar ol y Dysteb aruthrol honno. A wyr rhywun hanes y Dysteb yn awr ? A oes rhai o'nHaelodau Seneddol yn gofalu amdani rhag ei bod mewn rhyw gomel o selerydd Ty'r Cyffredin, a'r Hygod yn dechreu bwyta'r enwau ? Ond waeth, prun mo'r llawer, wn i ddimibeth arall y mae'n dda. Mae son am Ddirwest yn fy atgofio am gan yr ystyrmant a ddysgais yn yr ysgol ddyddiol ers llawer dydd. Mae tymor priodol i bob chwarae gan blant yr ysgol, ac-yr oedd adeg arbennig yn fy hen ardal i ganu ysbyrmanfc, a rhai o'r plant yn feistriaid ar ei drin, nes gwneud i dafod yr ystyrmant lefaru iaith ddealladwy. Ond yr unig gan ystyrmant a ddysgais i oedd hon, Dwr glan gloew, Diod fain a chwrw. Disgynnai'r gan fel traddodiad o blentyn i blentyn. A oes rhywun a all ddweyd beth yw'r ddiod fain ? A phaham y rhoed y fatit arbenigrwydd i gwrw wrth ganu ystyrmant ? .Credaf mai wrtli ddysgu'r uohod y dysgais y gair cwrw gyntaf. GOFAL Y .MERCHED.-Cynhaliodcl yr Young Ladies' Guild, Moss Side, gyfarfod hwyliog, llawn ei amrywiaeth, a'r elw at gysuI'on i nlwyr yr eglwys y rheini erbyn hyn ??h?f. tua 70, ac ar daen ymhobman, oddi- yma i'r India a chanol Germani.

) Poptreadu Progethwp. I Yn goeth-ac yn eneiniedig hefyef. I Pwy ydyw, ys gwn i ? Bu'r ysfa borti-eadu cyhoeddwyr y cymod yn llonydd fisoedd rai deffrowyd hi o'i syrthni gan gennad hyfwyn ac ni ad i mi encyd o dawelwch onid ymgaisiaf at nyddu rhyw drefn ar y meddyliau. Dyma hwy i chwi, i wneuthur fel y mynnoch, eu dwyn i oleu dydd, neu ynteu eu bwrw yn tan. Wele ddyn cymharol ieuanc yn wrhir braidd du ei wallt a gwelw ei wedd wyneb di-flew, llydan, glandeg, dwys-ddifrifol, ond ymdaena gwen garuaidd drosto ar brydiau. Ei wisg yn anoffeiriadol; mae'r boneddwr yn amlwg yn ei holl osgo. Sieryd yn araf a chlir ei barabl; llais melodaidd, hyfryd i'w wrando, heb grac yn agos ato dyry floedd beraidd yn awr ac eilwaith. Ystumiau ei goilf yn dra gweddus ei ddwylo yn y golwg bron o hyd, a llawer o'i bwnc ar flaenau ei fyaedd." Pan eilw'r gwirionedd am bwyslais arbennig, teifl ei fraich dele i fyny ac yna allan at ei wrandawyr, i yrru'r argyhoeddiad adref. Mae ei bryd dymunol a swyn ei arddull yn dwyn y dorf yn fuan dan ei gyfaredd, a gwraiadewir "fel y byddo byw yr enaid." Ag ystyried mai mewn tref Seisnig y ganed ac y maged ef, ac iddo weinidogaethu blynydd- oedd gyda'r Saeson, dyna gampus ydyw ei Gymraeg. Rhaid y llafunodd yn ddyfal i gadw iaith ei fam, clod iddo Gwir nad oes ganddo lafar gwlad melys a chartrefol, megis eiddo'r cennad mwyn o Bwllheli iaith llyfr sydd yma'n bennaf, ond y mae'n amheuthun o gryf a choeth, o ran gair a phriod-ddull, er yn tuoddu i fod yn drymaidd os yr un. Rhydd brif ergydion ei bregeth yn y ddwy iaith Iaith ei fam yn gyntaf un, ac wedyn iaith Victoria." Grcsyn na chredai pawb, fel y gwr hwn, fod siarad Cymraeg yn iawn yn beth y rhaicl ei ddysgu, Wedi iddo ledio 'r emynau yn ystyrgar, darllen y Gair gan ddwyn meddwl yr adnodau i'r amIwg, clvyd ni i dir uehel ac ysbrydol yn ei weddïau, wrth ofyn yn claer a dwys am "bethau nad adnabu'r byd am i Dduw sancteidd!o'n gwareiddiad, puro'n bywyd dinesig, ein gwleidyddiaeth a'n cysylltiadau rhyng-wladwriaethol ein dwyn i gyd o'r pair hwn yn burach a'r bechgyn yn ol o'r brwydro yn genhadon eirias dros y Brenin lesu, fel y dileer y felltith a'r diefligrwydd sydd yn y byd. Dangosodd ei gymdogaeth dda hefyd drwy erfyn am lwydd ar Genhadaeth Edifeirwch a Gobaith yr Eglwys Wladol. Fel pregethwr, y mae'n hollol ar ei ben ei hun nid yw'n od, ond y mae yn anghyffredin. Beth yw'r gwahaniaeth ? Hyn, yn ol un o fawrion pulpud Cymru rhyw fychander a wna ddyn yn od, rhyw fawredd a'i gwna'n anghyffredin. Mae'r cennad hwn yn gweld y gwirionedd drosto'i hun, a thraetha ef yn ei ddull ei hun, ac nid rhedeg trivy'r hon rigolau byth a beunydd. Mae yma ysgolheigdod crwn dengys cyfan rwydd y cyfansodd- iad, coethter yr ymadroddion, a thrylwyredd yr ymdriniaeth, na afradwyd mo dymor y Coleg, ac nad ar chwarae baeli yr enillwyd y gradd dwbl. Eto nid oes yma ddim o goegni yscymun y gwr a fyn ddangos ei ddysg. 0 "I:t offends me to the soul, chwedl tywysog Denmark, i glywed gwr mewn pulpud yn rhaffu rhyw ymadroddion smart, coegddysg, neu'n cymryd arno dorri cneuen galed rhyw brobiem a gefail synnwyr brau, heb feddu un ddirnadaetli o'r gwir ystyr. Meddyginiaeth Tomos Bartley gyda'r cywion yw'r oreu at wyr felly. Mae'r cennad dan syIw yn berffait h lan oddiwrth hynny ceir ynddo rhyw goeth- ter diail yn gymhleth a grym a beiddgar- wch meddwl. Cyfuna'r ysgolhaig a'r pro- ffwycl." Mawrha urddas ei swydd ni ellir ei ddych- mygu'n defnyddio ymadrodd eras na chym- hariaeth anarwd. Traetha'n rhwydd a natur- iol, ond yn ymwybodol o hyd mai "holl gyngor Duw sydd ganddo, ac na ellir llefaru hwnnw wrth eneidiau tan wamalu a gwag- rodresa. Soniwyd eisoes mor ddymunol ei bryd a'i wedd, ac y mae rhyw swyn yn ei holl ym- wneud a'r gwirionedd. Daeth hyn i'r amlwg yn arbennig wrth iddo drin ei bwnc ym mhregeth y bore, Prydfertliweh Aberth Crist." Mae ganddo gymariaethau a darlun- iau tlws odiaeth megis honno am yr eneth a'r cerflunydd y bachgen ar ddiwedd ei dymor ysgol; y felin a'r afon,—a dyma'r cymhwysiad "Mae yna afon wedi llifo o dragwyddoldeb,—afon o ras Duw mae mewn rhyw fwlch yng Nghalfaria, ond yn llifo'n gryf iawn; ac o'r fan honno Hi lifodd i'r anial Cenhedlig.' A diolch i Dduw, fe ddaeth i Gymru. Fe glywsoch amdani, onid do ? Do, yn sicr, Cymry ydych, ac y mae pob Cymro wedi cly wed. Ond ni wnelo' r afon yna ddim a. dy enaid di oni osodi di dy hun yn ei llwybr tafl dy hun iddi." Mor dyner ei sylw am Henry Martyn pan yn efrydydd ugain oed yn Llundain, yn ysgrif- ennu fel hyn yn ei ddyddlyfr I have made a covenant with mine eyes that I will not look upon iniquity and sin ymhen ychydig ddyddiau ysgrifennai It is hard to keep the covenant with mine eyes a thrachefn fel hyn The streets of London are full of temptations it is hard to keep the covenant with mine eyes." Mor debyg i Bantyce-lyn 0 cau fy llygaid, rhag im' weld pleserau gwag y byd." Yr oedd y dull y dywedwyd y pethau hyn megis Can cariacl un hyfryd- lais, ac yn canu yn dda denid ni i wrando. Eithr prif nodwedd y pregethwr hwn yw eneiniad mae ganddo genadwri, a honno'n eirias. Daw o'r galon oblegid iddi ddyfod i'r galon Oddifry. Ei bwnc yn oedfa'r nos oedd Sancteiddrwydd," a dyma'i ddeffiniad ;— Mae sancteiddrwydd yn dynodi ansawdd. neilltuol ar enaid nid un rhinwedd mohono. Aiff goleuni'r dydd, trwy ryw elfeniad, yn saith o liwiau yn yr enfys, a'r cyfuniad ohon- ynt yn cynhyrchu'r goleu gwyn, claer. Felly sancteiddrwydd cyfuna'r rhinweddau nes cynhyrchu gwyndra enaid." Mae'n giyf a beiddgar ryfecldol weithiau, megis yn y sylw hwn 'Ddowch chwi ddim yn sanctaidd at random rhaid ymdrechu ymlanhawn. Mae Cristionogaeth yn tybio rhyw egwyddor- ion ac athrawiaethau arbennig, ac y mae'n hen bryd i'r Eglwys chwilio i mown i wir ystyr crefydd Mab Duw; ie, yn adeg rhyfel, nid wedyn. Os nad yw Cristionogaeth yn meddwl rhywbeth neilltuol, ar ei ben ei hun, unique, ni waeth i ni Fohametaniaeth neu Fwdiaeth ddim." Newydd a meddylgar. oedd hwn Yr oedd aberth Crist yn brydferth oblegid yr unoliaeth oedd ynddo cyflwynodd Ef ei Hun i'r un Amcan mawr. A dyna'r pam, yn y gwaelod, y mae Angau'r Groes yn achub. Ni fedri di ddim rhoi dy hun i'r Uchaf heb lesoli'r isaf. Daw angerdd i'w lais weithiau, megis pan soniai fod ar Dduw eisiau'r dyn i gyd yn deml iddo'i Hun. "Mae yna athrawiaethau yn gwrthweithio'r gwirionedd hwn oes wir ysgrifennwyd yn Saesneg. yn ddiweddar, War is a biological necessity (Y mae Rhyfel yn angenrheidrwydd anianyddol). Os felly, caewch eich capelau, llosgwch eich Beiblau, a gwnewch fel y mynnoch. Na, na A chan daflu ei olwg (a'i lygaid fel dwy fflam dan) ar yr ugeiniau o filwyr a frithai'r dyrfa, dyma'i apal My friends in khaki, wnewch chwi gredu fod ar lesu Grist eisiau pob un ohonoch i gyd, gorff ac ysbryd ? Nid darn o ddyn, ond y dyn i gyd." Dyma brif ergyd ei bregeth nos Sul, i mi: Byddwch yn son amdanoch eich hunain yn y Seiat fel pryfed gwael y llawr.' Mae rhywfaint o wirionedd yn hynny ond da chwi, peidiwch a dweyd hynny o hyd. Nid dyna ydych yng Nghrist. Clywch eiriau Pedr Chwychwi ydych rywogaeth ethol- edig, brenhinol offeiriadaeth, pobl briodol i Dduw.' Pe meddyliem fwy ohonom ein hunain fe bechem lai. Paid ag ildio i demtasiwn, nid yn unig am ei bod yn ddrwg, ond rhag briwio cariad y Fynwes Ddwyfol." Ni a'th wrandawn drachefn am y peth hwn." Gwnawn yn wir; ar wahan i'r mwynhad, teimlid y gwir eneiniad. Mawr glod fyddo i'r Tadau teilwng, ac mor chwith ar eu hoi ond llawenydd i ddaear a nef, a gogoniant iddo Ef, yw y dilynir eu traed ac y cymerir eu lie gan broffwydi y cyffyrddwyd eu gwefusau a'r Dwyfol Dan. 0 ydynt, mae'r Hen Bwerau eto yn y wlad ac mae gafael o hyd i Gymro yn y Gair a glybuwyd." Pan elo'r aflwydd hwn heibio," bydd galw mawr am wir genadwri, oblegid dangosodd y x-hyfel yn eglur na thai dim ond Efengyl. Ond bydd raid torri'r hen gylchau, ac nid cymwys yr lien gostrelau i ddal gwin y weled- igaeth newydd. Aml-io-Litliiin elywocl gwr fel y cennad hwn, ei eiriau mor wir gyfaddas, ei welediad mor glir ac eang, ac ysbrydolrwycld y gwir broffwyd yn eiddo iddo. J.D.R. I