Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Y Brython

Nid yw statws neu berchnogaeth hawlfraint yr adnodd hwn yn hysbys.
Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

Advertising

I Tram 1—1916.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

I Tram 1—1916. NATURTOL inni droi drach ein cefn at yr Hen Flwyddyn cyn cychwyn ymlaen i'r Flwyddyn Newydd. Ond nid hawdd ewybod beth i'w ddywedyd amdani. Mae rhyw tn peth mawr yn ei llenwi, ac yn ei gwneuthur yn anodd i neb sefydlu ei feddwl ar ddim ond hym y. D'iau ddarfod i'r bobl yn gyOredinoI gredu, ar ddochreu 1916, y buasai'r rhyfel drosodd erbyn y Nadolig. Ond nid felly y bu. Pan geisiai eglwysi'r wlad adseinio Can Tang- nefedd, yr oedd magnelau rhyfel yn rhuo dinistr. Rhy ddiflas gennyf fuasai ceisio at grynhodeb o gwrs y rhyfel yn ystod y flwyddyn, a gormod treth ar ofod prin fai gwneuthur hynny. Beth bynnag, mi gredaf fod dau beth yn wir ynglyn a'r rhyfel ar der- fyn 1916. Yn un peth, fod Prydain Fawr-fel ei <1hynghreiriaid—yn fwy penderfynol a hyderus nag erioed i ddwyn barn i ftiddngol- iaeth yn y rhyfel hwn. Mae hi'n llawer parotach yn awr, o ran dynion. a chyfarpar rhyfel, nag y bu o gwbl. Mantais iddi hi fu amser, ac mae'n ddiau ei bod hyd yn oed heddyw'n teimlo fed symud yn araf yn angen- rheidiol gyda golwg ar yr ym sod mawr a phenderfynol. Ond i baratoi ar gyfer hynny, mae'r pryaurdeh a'r effeithiolrwydd y fath na fu ynhanes ein gwlad, ac yn rhamant rhyfedd. Ond heblaw'r rhyfel fel y cyfryw, a'r agwedd- au politieaidd, masnachol a materol arno, mac'n eglur, mi gredaf, fod eglwysi a phobl grefyddol y tir yn meddwl mwy am y moesol a'r y-ibryd'-l yn y rhyfel, nid yn unig drwy waith ymhlith y milwyr yn y gwersylloedd a'r ffrynt, eithr drwy ddarpar ar gyfer terfyn y rhyfel, a dychweliad y dynion yn ol i'r eglwysi. Mae'r Armagedon wedi gwasgu Cristionogion y wlad yn gyffredinol i feddwl o ddifrif am y petloaii y sa,if Cristionogaeth drostynt, a eheisio cael allan yr hyn sy'n wraidd i ryfel- oedd. Ysbrydol yw'r achos dyfnaf i'r rhyfel hwn. Sonnir yn bur fynych am "yr ysbrydol fel petai o angenrheidrwydd yn dda or,d camgymeriad yw hynny, canys gall ysbryd, neu un yn meddu natur ysbrydol, fod yn ddiafol. Ac yr oedd diafol yng nghalon y neb a achosodd y rhyfel hwn. Yr ysbrydol sydd o dan y gorchfygiadau gwirioneddcl, ac ysbrydol yw'r buddugol- iaethau uchaf. Dro ar ol tro y eafw;) d dat- ganiadau difrif gan. swyddogion milwrol o'r radd uchaf gydagolwg ar hyn. Erys geiriau'r Llyngesydd Beatty yng nghof pawb a'u dar. llenodd—yn golygu, os oedd Prydain i enuill y fuddugoliaeth, fod yn rhaid i'w phobt ym- ostwng gerbron Duw. Dyma ddyn yn credu fod a wnelo nerthoedd moesol a hynt y rhyfel, ac mai'r nerthoedd hynny a orfydd yn y pen draw. Ar ddiwedd y flwyddyn fe roes yr eglwysi Cristionogol—o leiaf lawer ohonynt- fynegiad i'r un gred, trwy gynnal cyrddau o ymostyngiad, edifeirwch, ac eiriolaeth. Rhyfedd fel y mae'r rhyfel wedi dwyn i amiyg rwydd rai geiriau nad oedd yn cael cymaint sylw'n ddiweddar—yn enwedig edifeirwch ac eiriolaeth. Yr oedd ysbryd yr oes wedi gwneuthur i bobl gredu nad oedd pechod ddim yn beth i ddyn ofidio fawr yn ei gylch, a dywedyd y lleiaf. Dyr.La un o'r syniadau mwyaf barnol am bechod. Wrth gwrs, onid oedd bechod, nid oedd le i edifeirwch amdano. Ond mae apostol y ddysgeidiaeth gyfeiliorn wedi ei thyrinu'n ol, ac mae'r rhyfel hwn wedi gwneuthur y ddysgeidiaeth yn wrthuni. Tybed fod neb sydd wedi byw i weld y rhyfel hwn yn parhau i aineu a oes cythreuliaid, a bod pechod yn bechod ? Ac wedi i'r syniad o bechod ddod yn gryfach, felly hefyd y daeth y syniad o edifeirwch. Yr wyf yn dal i gredu fod Prydain, yn y safle a gymerodd yn y rhyfel, wedi gwneuthur yr unig beth oedd iawn ac anrhydeddus iddi, ac nad oes angen iddi edifarhau am hynny. Eto, mae gan Brydain—fel ei Chynghreiriaid-gyflawnder o resymau dros edifarhau, "mewn llwch a lludw." Mae hyd yn oed yn y wlad hon ormod lawer o'r ysbryd sy'n gwneud am ryfel. Mae yma ormod o falchter, jonroi i bleser, 'iyd)lrwydd, rhaib ariangar a bair i ddynio fanteisio ar gyfyrig der eu gwlad er budr-elw. a diystyru breintian crefyddol. Ac mor gym- harol wan y mae'r Llywodraeth hyd yn hyn i daclo'r Fa mach mewn dicdydd meddwol ? Oes, meddaf eto, mae gennym oil ormod o achosion i edifeirwch. Eiriolaeth hefyd sydd wedi dod i'w le. Nid oes yn y Beibl ddim mwy angerddol na'i eiriolaethau, na dim chwaith, pan fo'n ddilys, yn fwy effeith- iol. 0 galon fawr eiriolaeth Abraham dros Sodom y cododd un o'r gofyniadau mwyaf beiddgar a ofynnodd dyn i Dduw,—" Oni wna Barnydd y r holl ddaear fam ? Ac mae i'r Eiriolwr le mawr a phwy^ig yn y Llyfr Mawr drwyddo draw. Bu'r eglwysi'n eirio hefydar ddiwedd 1916. Dros bwy ? Drosl byd, gobeithio, a th ros y gelynion i gvd. On, teimlai llawer ohonom y gallem eiriol y. arbennig dros ein gwlad ein hunain, ac eirio ar iddi gael buddugoliaeth ar ei holl elynion a hynny am y credem mai cyfiawn ei hachos Ond yr hyn y mae llawer yn teimlo'i fod yn gorwedd o dan yr holl agweddau hyn tuag at Dduw-ymostyngiad, edifeirwch, eiriolaeth, ac ymgYliegriad-yw eu ffydd, neu y diffyg ohoni hynny,yw, mae eu ffydrl arhyn o bryd tan brawf llym. "Itolwch eich hunain, a ydych yn y ffydd." Llawer o ysgwyd a hwalu o bob math sy'n Ewrop yn awr. Diau ddarfod i lawer gael eu hysgwyd allan o'u ffydd. Un peth yw ei phroffosu, canu amdani, a phyncio'n ei uhylch, a pheth arall yw bod ynddi. Ond mae eraill, hyd yn oed yn yr amgylchiadau aruthr hyn, wedi ym- wreiddio mewn ffydd y modd nas gwnaethant o'r blaen. Gwyn fyd y neb a all ddywedyrl ar ddiwedd yr holl helynt, Mi a fiedwai8 fy "Mi a </cd!?< ? fy ffydd." Bydd yr Ren Flwyddyn yn amlwg iawn i rai ohonom, yn bersonol a theuluol, ymysg blynyddoedd ein hoes. Ond rhaid ei gollwng. Ffarwel iti, 1916

Trem 11-1917.

Clep y Clawdd. sef Clawdd…

Advertising