Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
j yvmdaiiiiasfa -Gaersws.
j yvmdaiiiiasfa Gaersws. • Cynhalwyd Cymdeithasfa Chwarterol M.C. y Gogledd yr wythnos ddiweddaf yng Nghaer- I sws, dan lywyddiaeth Mr. J. Owens, Y.H., Caer, a'r Parch. R. R. Williams, M.A., y Bala, yn ysgiifennydd. Cymysg o Gym-' raeg a Saesneg oedd y gweithrediadau, gan fod y Cymraeg ynhercian ar ei ffon tua'r ardaloedd hvn. I U Dydd Mawrth. I Croesawyd a gwleddwyd yr holl gyn" rychiolwyr am bumparygloch y prynhawn gan Mrs. Edward Davies, Plas Dinam. Dechreuodd cyfarfod yn hwyr am saith; a phrudd-hyfryd oedd clywed fod pedwar milwr, a gwympasai yn y rhyfel, wedi gado bob un ei gymunrodd i'r eglwys y magesid ef ynddi. Dirwest oedd prif fater y cyfarfod; a sylwodd Dr. John Williams, Brynsiencyn, na wnelent fawr o'u hoi at y Fasnach mewn diodydd meddwol hyd nes y byddai gan- ddynt gronfa gref o arian wrth. gefn. Yr oedd pethau'n digwydd mewn rhai ardal- oedd—oedd, pethau rhy ofnadwy ac erchyll iddo fo n a* neb arall feiddio'u dwedyd ar goedd a chyn y gellid rhoddi pen ar y drygau enbyd hyn, rhaid i'r eglwys ddangos Ilawer mwy o haelioni at Achos Dirwest. Wedi plaidlais ac ail bleialais, y Parch. John Owen, M.A., Caernarfon, a ddewiswyd yn llywydd y, Gymanfa gogyfer a'r flwyddyn nesaf y Parch. J. Pritchard, M.A., B.D., Llanberis, yn ysgrifennydd, am y tair blyn odd nesaf; a'r Parch. W. R. Gwen, B.A., Abergele, yn arholydd ymgeiswyr am y weinidogaeth. Cyfeiriwyd at y gwaith rhagorol a wnaethai y Parch. J. H. Davies, Ewloe Green, fel ysgrifennydd yr Army and Navy Board perthvnol i'r Cyfundeb, a chredai y Bwrdd y dylid cydnabod y gwasanaeth hwhnw. Yr oedd nifer o gyfeillion wedi tanysgrifio i'w gyflwyno iddo, a gwnaed hynny gan y Llywydd. S Cyflwynwyd rhodd gyffelyb i'r cyn-Iywydd y Parch. T. C. Williams, M.A., a ymwelodd ag amryw eglwysi gweiniaid yng Ngbgledd Cymru, yn ystodftymor ei lywyddiaeth, er colled ariannol, ac ni chai hyd yn oed ei dreuliau teithio. Djobhodd Mr. Davies a Mr. Williams'am y rhoddion. L Dydd Mcrcher. Yr oedd y Parch. John Williams, B.A.' Camo, 'wedi nyddu Hanes yr Achos o fewn cylchf Cyfarfod Misol Trefaldwvn Uchaf, ac wele -ddyfyniad neu ddau o'rR pamffledyn oryno'i gyflead :— Rrys preswylwyr y sir yn debyg mewn rhif ers rhai blynyddoedd, ni pherthyn inni ganolfannau gweithfaol, un diwydiant geir yn y cylch, a hwnnw'n un na ofyn am lawer o lafurwyr. Cyfienwi siroedd eraiH & phobl wnawn, a rhaid i lawer ohonynt droi'n hiraethus oddicartref a'ti mad anwyl-wlad ar ol." Croniclir yn ystadegau blynyddol ein Cyfarfod Misol olaf y rhai erys gyda ni am achos yr Arglwydd yn ein plith, gwnawn fwy na dal ein tir mewn rhai cyfeiriadau, a lie y ceir lleihad, yn yr un colofnau y maent, ac y gwelir hwy yn ystadegau pob Cyfarfod TWicinl arall 1910 1914 1918 Gweinidogiori a Phre. gethwyr 20 20 25 Blaenoriaid 150 154 160 Cymunwyr 3518 3414 3410 Plant 1561 1436 1270 Gwrandawyr 5859 6665 5348 Yr Ysgol Sul (cvfanrif). 4284 4017 3460 „ (cyfartaledd) 2418 2293 1860 Un o blaiit M-alduvn oedd cychwynnydd y Symudiad Ymosodol, ac mae llygad y sir er hynny wedi bod yn sefydlog arno. Gwelwn fod i'r agwedd genhadol swyn i bres- wylwyr ein gwlad, nad oes dim yn blwyfol na sirol oddeutu ein crefydd, a chredwn fod yma un o'r prawfion cryfaf fod eglwys i'r Arglwydd lesu Grist cydrhwng y bryniau hyn. Perthyn inni fel Cyfarfod Misol Gron- fa Fugeiliol Leol a gyfnertha'r Drysorfa Gynorthwyol mown saith o deithiau Sabothol, a Chronfa y Weinidogaeth Sabothol, sicrha 35 o leiafswm cydnabyddiaeth Sabothol yn holl deithiau y Cyfarfod Misol. "Perthyn inni 37 o Eglwysi, a wna i fyny 22 o deithiau Sabothol. Mae y gwasanaeth yn Saesneg mown pedair o'n Heglwysi, yn rhanol yn y ddwy iaith mown tair, ac yn Gymraeg mewn deg ar hugain. Bycham yw y diadelloedd-ll o Eglwysi dan 50; 13 rhwng 50 a 100; 11 rhwng 100 a 200 dwy yn dri chant a drosodd. Ceir pregethu cyson yn y teithiau. Yn herwydd fod dau gapel ac weithiau dri yn y daith rhaid i lawer o'n cynnulleidfaoedd wneud ar un bregeth, diau fod i hyn ei anfanteision, ond gwyddom am nifer o achosion, ae y bu baich cyfrifoldeb dygiad achos ymlaen yn foddion i bery ami un tawel a gwylaidd dorri trwodd i gymeryd rhan gyhoeddus yn y moddion. Perthyn i holl deithiau y Cyfarfod Misol, ond un, fugeiliaid i ofalu drostynt. Anghyflawn yw y golofn ddirwestol yn yr ystadegau, yn ol honno nid oes dirwestwyr ond mewn pedair eglwys ar ddeg perthynol inni. Gwyddom fod llawer ychwaneg, ac mai cryfhau y mae synnwyr moesol y rhan yma o'r wlad yn erbyn y pechod o yfed nid oes o'i ddeutu y parchusrwydd fu diau fod dal drwg hyn yn gyson o flaen ein pobl trwy bregethu ac anerchiadau, yn gystal a chan Gymdeithasau Dirwestol y Chwiorydd, yn peri fod llwyr ymwrthod a'r diodydd meddwol yn dod i gael ei ystyried, yn raddol, yn un anhebgor i aelodaeth eglwysig." Am y tair blynedd diweddaf bu raid, yn herwydd anhawsterau teithio, roddi o'r neilltu Gymanfa Gerddorol ein Cyfarfod Misol, ond cynhaliwyd Cymanfaoedd dos- barthiadol. Y flwyddyn nesaf caiff y Gym- anfa ar Cyfarfod Misol ei hail gychwyn." Dyma'r rhai bregethai ddydd 1 odfeuon y Gymdeithasfa :-Yn Saesneg, y Parchn. T. Charles Williams, M.A., T. W. Rees, (Silcar), J. D. Evans, M.A. (Pont- y pridd), A. Wynne Thomas (Abertawe), ac S. O. Morgan, B.A. (Hoylake). Yn Gym- raeg, Parchn. Dr. John Williams, Wm. Thomas (Llanrwst), Griffi-th Hughes, M.A. (Caer), T. Hughes, B.A. (Bl. Ffestiniog), ac R. H. Watkins (Dinorwig). I Cydsyniodd Arglwydd Clwyd i fod yn drysorydd Athrofa'r Bala, fel dilynydd i Mr. J. R. Davies, Y.H., Creis, a ymddis- wyddoid, Hysbysodd yr ysgrifennydd fod yr efryd- -wyr a ganlyn wedi pasio'r arholiad am or- deiniad :-Mri. Ffoulkes Evans (Cynwyd), John Hughes (Tregarth), O. Jones (Towyn), D. O. Lewis (Pentredwr), E. H. Morris (Bettws y Coed(, W. M. Tudur, B.A. (Tre- garth), Caradoc P. Williams (Llangefni), Robert Williams (Tydweiliog), a T. Jones Williams (Edeyrn). Yr oedd pump arall wedi eu cymell cyn myned i'r Fyddin, a'r rhai a gyflwynid i'w hordeinio, sef Mri. Jestyn Davies, R. Lloyd (Pentredwr), D. Morgan, (Abercynon), R. R. Roberts (Am- lwch(, a John Williams (Edeyrn). Dwedodd y Llywydd fod dau gant o eg- lwysi y Cyfundeb yng Ngogledd Cymru heb weinidogion, a hyderai ef y telid sylw i'r awgrymiad wnaed i'r eglwysi gofio am hawl- iau yr efrydwyr sydd yn gwasanaethu eu gwlad. Cyfeiriodd Dr. John Williams a Mr. T' D. Jones (Rhyl(, a siaradwyr eraill al y di- weddar Barch. Ellis James Jones. Talwyd Iteyriaged uehel i'w wasanaeth. Agorwyd trafodaeth gan y Parch. Cad- waladr Jones, Salem, ar Undeb Eglwysig," a siaradwyd gan amryw. Galwyd sylw at fudiad Cyfnod y Plant (" Childrens' Era ") gan y Parch. John Williams, Deganwy. Penodwyd y Parch. W. S. Jones, Amwyth- g, a'r Parch. Robert Jones, Aberdyfi, y naill i draddodi yr araeth ar Natur Eglwys a'r Hall i roddi'r Cyngor i weinidogion ieuaine ar eu hordeinio.
I Basgedaid o r Wlad. I
Basgedaid o r Wlad. I FFESTINIOG.—Trwm gennym ydoedd i Mrtf Kate Evans, 6 Belle View. gael ei chymryd odd1 wrthym gan angau y 26 o Hydref, ar ol hir gystudd, yn 60 mlwydd oed. Pried ydojdd i'r diweddar Mr. Evan T. Lewis, a'i blaenorodd bedair blynedd yn ol, a mam i Mr. Hugh Evans, B.A., Athro yn Ysgol y Cyngor, Birkenhead. Yr o'edd wedi ei magu yn Eglwys Bethel (A.), ac nid oedd neb ffyddlonach i'r achos, na mivy cyson yn y moddion tra daliodd ei nerth. Claddwyd Hyd. 30, yng nghanol galar Ilu o gydnabyddion, cyfeillion, a pherthynasau hoff. Gwasanaethwyd yn y ty gan y Parchn. Powell (M.C.), a T. Phillips (A ), ac wrth y bedd gan y Parchn. Powell a Parry (W.). Mae yn gysur meddwl er fod He ein hanwyl chwaer yn wag gyda ni yma, ei bod yn cartrefu gyda'i phriod, a chyda lesu, mewn safle uwch a gogoneddusach. Nawdd ag amddiffyn yr Hollalluog a fyddo ar ei hunig fab sydd wedi ei adael mor amddifad, ac ar ei briod, a'i eneth fach yn eu trallod dwfn. Bydded iddynt ymgysuro fod eu rhiaint yn mwynhau dedwyddwch digymysg a bythbarhaol y nef. Rhywbeth tebig i hyn ddywedai Mr. H. Evans pan yn gadael y fynwent, a throi tua'i gartref yn Hoegr :— Mae nhad a mam tuhwnt i'r lien, R'wyi inriau r yn syn Haul eu bywyd machlud wnaeth Yn arat yn y glyn Angylion pur y nefol wlad A wyliant fedd iy mam a nhad. Hwy fuorit gynt yn heinyf iawn, f* Ymlwy'brant riwiau serdi, Yn wyncb rhwystrau chwerthin wnaent Pan yn eu cyflawn nerth Ond heddyw maent yn wyw eu gwedd, 7 Yn gorffwys ym mhriddellau'r bedd. ,,¡. Yn brydferth fel y rhos mewn gardd, Bu 'nhad a mam un tro Gwir enwog ydoedd nhad fel bardd, A mam adseiniai'r fro J Eifennau cerdd oedd ynddi'n Hawn, Ond angau gipiodd ffwrdd ei dawn. Yn araf, araf aeth a hwy, Oddi wrthyf am ychydig; Hiraethaf innau yn fwy fwy, A'm dagrau'n gymhlethedig; Wrtii adael beddrod mam a nhad, A bryniau'm genedigol wlad. Mae'r dydd yn fyr, mae'r ffordd yn faith, Blinedig ydwyf finnau Dychwelaf bellach yn fy ol, Ymadael wnaf mewn dagrau Enynnai'n mynwes megis fflam, Wrth adael bedd f) nhad a mam. Os ydynt 'nawr eu dau, dan len, Meddyliaf byth amdanynt; Os daeth eu dyddiau hwy i ben, Bu Duw yn dirion wrthynt; Er gorfod marw'r lesu gwiw A'u cymrodd hwy i'r nef i fyw.—J.HJI. lb,, -:0:-
,;: ''\ B,'''' g... , l, '…
B, g. l, '1 Lleifiad. EGLWTSWR MAWR A CHrMRO MWr.- Caiff Gymru' Glannau gyfle i weld a gwrando un o offeiriadon- dvsgedica'r -dydd yn traethu ar Y Cytnro Oddicartre, set yn ymweliad y Parch. Maurice Jones, D.D., rheithor Peppard, Henley on Thames, ag aelwyd gynnes y Gymdeithas Genedlaethol yn Colquitt Street. Mae'r Dr. yn frodor o gyffiniau Ttawsfynydd; yn wr sydd yn y rhenc flaenaf fel beimiad ysgrythyrol a hanesydd eglwysig, a g-wr sy'n eiddgar yr un ipryd drcrs y Gymraeg o phopeth sy'n cadw Cymru rhag mynd ar goll yn nhrobwll mawr y byd. Dyma destun dieithr a dyn dieithr, ac os am glywed pethau newydd sbon, dowch yno. CHWIBIANU AR AMDDIFAID r BONT.- Clywais gan Mr. Evan Jones, ysgrifennydd Nosott Nantlle-fod honno bellach wedi ei dirwyn i'r pen, a'u bod i'w chynwys bellach yn Noson Sir Gaernar- fon, fod y deg swllt ar hugain gweddill o dreuliau Noson Nantlle wedi eu cyflwyno i Gartref Amddifaid y Bontnewydd, yn offrwm c6ffa am y diweddar Mr. R. J. Griffiths, ac iddynt anfon £ 3 /15 /6 hefyd i'r un fan, sef a gasglwyd ganddynt y llynedd. Da clywed fod' Cyfarfod Misol Lerpwl yn cymryd mewn 11aw ddarpar lleoedd i blant milwyr a morwyr y Rhy/el Mawr, pan fwriant eu tymor yn y Cartre mewn crefft a galwedigaeth addas i ddawn a theithi pob un a chan ein bod yn clywed y bydd talentau Cartre'r Bont yn' mynd draw ac yma ar hyd Sir Gaernarfon i gadw cyngherddau, ac yn cael cryn glap ac arddeliad, dyma fi'n anfon gwahoddiad ichwi gadw peth telly yn Lerpwl, gan eich sicrhau, os deuwch, y cewch neuadd lawn, clap cryf, a ch6d drom o elw i fynd adre efo chwi. Beth meddwch chwi a'ch pwyllgor ? GAIR TIJVS rDrw HIAWATI-IA.Oes, y mae rhywbeth yn bersain a hyfryd i glust a golwg yn Hiawatha, sef enw'r oratorio sydd i'w chanu nos Sadwrn nesaf yn neuadd y Philharmonic, gan yr .Undeb Corawl Cymreig, dan arweiniad Mr. Hopkin Evans. Dyn hawddgar a hardd iawn ei biyd j Oedd ei hawdur-y diweddar Coleridge Taylor j I negro diwyliieoig, ei gnu gwallt crychddu'n sgli.inio fel gwegll mwyaichen LilgNvrii-ac wrth weld Mr. Harry Evans ac yntaun cydfeirniadu ar lwyfan Eisteddfod New bnghton, byadai un fel ifori a'r llaii fel eboni. Sut bynnag, y mae'r neuadd yn golygu bod yn llawn i'r peawar pared, gan gymaint cip sydd ar y tocynau. M/LLWIAID DAVID ROBERTS.—Yr oedd tua phedair mil yn y Sun Hall, Kensington, nos Sadwrn ddiweddat, yng I\ghyngerad Cor y Liver- pool harmonic, buaaugol yn Eisteddfod Genedl- aethol Corwen fis Awst aiweddal, dan arweiniad I Mr. David Roberts. A rhai buuaugol yn yr Eis- teddfod honno oedd y datgemiaid cynorthwycl, bob un, set Miss Hilda Roberts, Ellesmere lort, soprano Madame Lizzie Davies, Ion y Panoy, contralto Mr. harry Lewis, iNelson (Llanfabon), pe cawsai'r Gymraeg lonydd gan y Saesneg fusnesiyd) tenor; Mr. D. Chubb, lJout y Pri-aci, baritone. Y cor yn gant o riredi, yn Saeson gan mwyaf, ond, a brithiad go dda o uymry i'w felysu a'i dincio a'i ireiddio. Miss Aiicc Lockett a gyteiliai. Dyma a ganodd y Cor Excelsior (balic) Rhapsody on Welsh Airs (Fletcher), sef Codiad yr Ehedydd, Clychau Aberdyfi," Llwyn Onn" a Gwyr Harlech"; hymn to Music (Dualey Buck); darnau buddugol Corwen, sef My love duett in a Northern Land (Eigar), a A harp in the air (Wallace), a Miss Margaret Jones yn canu'r unawd yn yr olat; a How silent the liarp, hwn hefyd yn un o ddarnau. cystadleuol Eisteddfod Corwtn, o waith Mr. E. T Davies,Mert,hyr, ac yn gof am y diweddar Mr. Harry Evans. Cafodd y cor ei ail ajw droeon, ac yn caei cymeraawyaeth calonnog y dyrfa, yn neilltuol gyda hymn to Music. Yr oedd yna beth crasineb (shrillness) yn Leisiau'r merched ac yn amlwg mai canu eyrieithiad yr oeddynt wrth ganu'r trefniad o'r Alawon Gwerin. Lie na bo iaith a thraddodiad llenyddol a hanesyddol Cymru'n ddealledig, nid oes byth yr un grym ac ireidd-dra ar y canu. Can- odd Miss hilda Roberts (nid Cymraes mohoni hi) ddwywaith, heblaw yn y pedwarawd, a hynny'n gymeradwy iawn. Y mae'n gelfy dd-yn bur artistic, ac ynddi addewid am gantores o fri yn y dyfodol. Y mae' osgo'r opera ar ei hystum ac ystwythder mynegiadol ei hwynebpryd. Cantores hunan- feddiannol ydyw Madame Lizzie Davies—yn cadw arni'i hun, ddim yn ymollwng i afiiath gwyllt a di-ddal, ond yn goeth a meddylgar os nad mor ffrwydrol ag y mae'r Cymry at eu gilydd. Beyond the Dawn, My heart is weary a gafwyd ganddi hi, ac encor. Y ddau a wresogodd twyai ar y pedwar mil-oedd Harry Lewis a D. Chubb, a chanddynt y catwyd canu Cymraeg wrth ddod i ateb yr encor cryf. Canodd Hairy Lewis The Island of Dreams, a God breaketh the battle, ond aeth yr encores mor fynych nes y bu raid i lywydd y cor ddod ymlaen i'w hatal, onite y buasid yno tan berfeddion direswm o hwyr. Canodd D. Chubb Love Eternal ac Abide with me, a hynny mewn cywair hynod o ddwys ac addas i'r geiriau. Canodd Lewis a Chubb y ddeuawd yr enillasant ami yng Nghorwen-Plant y Cedyrn(Di. Parry), a hynnyar y geiriau Cymraeg, nes oedd hi'n d'ranau o gymeradwyaeh a phnn fod deuodwyr mor ami eu gobrwy yng Nghymru a'r ddau Hwntw hyn. Peth cyntaf eilran y cyng- erdd oedd pedwarawd A Regular Royal Queen, a'r dyrfa'n for o fwynhad wrth weld ystum garwriaethol hapus a deheig Harri Lewis tuag at Miss Hilda Roberts; braidd yn anystwyth ac oer- aidd, o'u cymharu, oedd Madame Davies a David Chubb; ond yr oedd yn amlwg ar Harri ei fod yn bur gynefin, ac yn ychwanegol at felyster ei lais, yr oedd y sglein a'r sirioldeb oedd ar ei wynepryd a'r ystwythder ymbiliadol direidus oedd ei holl hone, yn coroni'r canu a rhoi'r dyrfa wrth ei bodd. Nage, nid dyma'r tro cyntaf i Harri garu. Y mae'r cylch dan ddyled fawr i Mr. D. Roberts, arweinydd yr Harmonic a hwyiiai Gyngerdd y Buddugolion Cenedlaethol, am ddarpar arlwy mor flasus, im gynnull cor mor ragorol at ei gilydd, a'i^gadw ymlaen i feithrin bias at gerddor- iaeth deilwng ymysg y werin, Gymraeg a Seisnig. AMRYW FARWOLAETHAU.-Ddydd Sadwrn diweddaf, cleddid gweddillion y diweddar Mr. John Francis, adeiladydd, Park Rd. South, Birken- head, ym mynwent Flaybrick Hill. Llywyddid y gwasanaeth gan Dr. Moelwyn Hughes, caed anerchiad gan y Parch. W. O. Jones, B.A., Lerpwl, yn talu gwrogaeth hynod o dda a theil- wng i gymeriad yr ymadawedig, fel priod serchog, tad gofalus, ac fel un o'r rhai mwyaf diddan a hyfryd ei gwmni a gylarfu.-Brodor o Fon oedd Mr. Frances; yr oedd yn y dre ers degau o flynydd- oedd buasai'n aelod i ddechreu yn Parkfieid, yna gydag Eglwys Rydd y Cymry cafodd gystudd maith a phoenus ac y mae cydymdeimtad cyffred- inol a'r weddw a'r plant dwfn eu galar wrth golli priod a thad mor siriol a pharod ci wen pan yn ei gynefin. Heddyw (dydd Merchei) ciedd r Mr. Joseph Roberts, Victoria Rd., Tranmere, Bnken- head; yptau'n hen ae.od o eglwys Parkfieid wedi goddef cystudd hir; a Mrs. Roberts, ei briod wedi cacl loes lcm arall at y lleiil a gafodd ym mar- wolaeth ei hannwyl blant.-A dydd Llun Qiwcdoaf bu farw un arall o aelodau Parkfieid—Mr. Ellis Evans, Cedar Street. Brodor o Dalsarnau, a ddaeth i'r dre flynyddoedd yn ol o Ben y Groes, sir Gaer- narfon. Nychai ers amser maith, a dioddefodd arteithiau poenus tuhwnt tua'r diwedd. Cysur meddwl ei fod bellach uwchlaw pob pang, canys cymeriad cywir, diamheuol o dduwiol ydoedd, ac yn gado priod a thyaid o blant trist i alaru amdano. Bu pedwar o'r bechgyn yn y rhyfel. Cleddir yfory (dydd Gwener).
-:0:- I DAlJ H'K AF0N
-:0:- I DAlJ H'K AF0N "OFERGOELION CYMRU" oedd testun anerchiad y Parch. Evan Roberts, Birkenhead, yng Nghym- deithas Lenyddol Mynydd Seion, nos Sadwm ddiweddaf, dan lywyddiaeth y Parch. J. Felix. Dan gyfaredd areithyddiaeth 8wynol y gwr ieuanc amryddawn hwn, aed a chynhuHiad Iluosog i gyinod hud a Iledrith ein cenedl, a chaed hanes diddorol y tylwythion teg, y dewiniaid, y consurwyr, dehonglwyr dirgelion, ac yn y blaen. Wrth egluro athroniaith Ofergoeledd, gwehvyd ei fod wedL efrydu'r mater yn helaeth, a mantais fawr i gadw diddordeb y gynulleidfa o'r dechreu i'r diwcdd oedd ei Gymraeg gloew a chtir, ei froddegau byrion a phert, ei grebwyll a'i ddarfelvdd barddonol. a'i arddull siriol, gartrefol, ddirodres. Noson o fudd a mwynhad eithria Jol oedd hen. CYMDEITHAS LENYDDOL Y TABLRI-ACL.-Tach- 3, traddododd y Parch O. L. Roberts ei anerchiad agoriadol i'r Cymdeithas ar Fy rnhrofiadfel Bachgen Bregethwr. Clywsom ef yn darlithic ar Weinidog- ion enwog o'r blaen, ar Dr. John Thomas, Williams o'r Wern, a John Jones, ond nid oedd hon yn ol i'r un o'r rhai hynny, cyfnod rhwng 5 a 15 oed ci hares. Cadeiriwyd gan Mr. R. O. Jones. Diolchwyd amdani gan Mr. B. J. Thomas, W. n. Jones, a Miss Eunice Evans.—Rhydwcnydd. COR UNDEBOL PLANT CYMREIG BIRKENHEAD.— Hyd. 31, cafwyd Cyfarcbwei yn ysgoldy Parkfieid. Darparceid y wledd o ddanteithion gan Mrs. Tom < Morris, Mrs. Holland. Miss Ffoulkes. Dilynwyd a chyfarfod amrywiaethol o dan lywyddiant Dr. Moelwyn Hughes. Cymerwyd rhan gan Madam Alwena Williams, Miss Doris M. hughes. Y." gystadleuaeth ganu ar y grib, dyfainwyd jack Morris yn oreu, Mr. W. L. Holland yn it-irniad; Ida Sharp adroddiad, Enid humphrtys. RLodd- wyd gwobrwyon i Arthur hughes a Gv.kciye Bowca am werthu iwyai o docynau i'r CyngtrcG a gjnhal- iwyd ar gyfer treuJiau Coiwen. Miss CatLerine Owen; cyieiliwyd gan Mr. W. Jones, Gio-vcr St. Diolchwyd yn wrescg gan Mri. 1. A. EOWHÔI, a Holland. Mae Mr. J. Mori is wedi ail afaei yn ei waith fel arweinydd y cor.—1 .A.L. CYMDEIIHAS LIEN A (BERDD CHATHAM STREET.— Agorwyd hon lach. 4 a darlitL g:n y larch. Wm. Davies, M.A., Boctlc, ar I>\v.yli:ant, yn Cdicccrol ac addysgiadol, a daeth cynhuiliad mawr i wiando. Cadeiriwyd gan y larch. R. R. hughes, B.A., a diolchwvd gan Mri. R. E. Jones a John Robeits. R.L.R. UNDEB YSGOI.ION M.C. LERPWL A'R CYLCH.— Erg ihai blynyddoedd btllach darpar yr li.deb gyfres o ddarlithoedd a gyfer athravon a charedig- ion yr Ysgolion Sul, a chynhaliwyd y gyntaf y tymor hwn nos Wener ddiweddaf yn Crosshall Street. Y Parch. G. Wynne Griffi,li, B.A., B.D., oedd y darlithydci, a'r hm Dtstctnitu yng ngcUurd Crist oedd y testun. Y mae y darlilhoedd ar eu hyd wedi bod c safon uchr., ac un fd y otdd y ddar- lith hon. Y mae pob darlithydd o'j bicn wedi traethu ar fater sydd wedi bod yn defiun astud- :aeth bersonol ganddo ef ci hun; ac felly Cfir ryWi. beth amgenach na Uyhad ar iyw lyfr iyddo'n trilk > pwnc. Pe cymesur fyddai 'iyhveddclic d atLrawon a deiiiaid einHyfgoiionSul o'r rheidnvydd gyfarfed gofynion ) roes, ac ymgydnabyddu a nrvytb bcirmadaeth ddiweddar, a gogwydd feddyliol Yr oes hwy fanteisicnt ar yr hyficrddiant a roddsr yn y darlithoedd hyn, ac a gyrchent iddynt wrth y cannoedd. Gwahoddir pawb, ac y mat'n Ihad. Diolchwyd 1 Mr. Griffith gan y Parch H. M. Pugh a Mr. David Davies (iitzclarcnce St. gynt), a chfsn y datlithydd ac Ar.onog i Mr. LJcyd Phillips, lywvdd yr Undeb, am gymiyd v raoair YIJ. y c\f- larfod. LGLWYS LAIRD ST., BIRI?ENHEAD.-—Dan nawdd Cymdeithas Pobl Icuanc 3 r Fglvvs-, Tach. 5, tradd- dodd Mr. John Robinson, Bootle (Fwllhcli gynt), ei ddarlith bobtog: idd ar y Parch. Richard Owen, y-|Diwygiwr. Lluddiv.yd y llywydd (Mr. Aneuria Rees, New Brighton), i fod yn bresennol, ond anlcn- odd rodd anrhydeddus, a chymerwvd y gadair gan y Parch. H. M. Pugh. Yr oedd cydnaweedd hyfryd rhwng y damthydrt a'i desty n. Bu'r d¿at,'n gyd-efrydwyr ym more'u hoes, a ffurfiwyd cyteiil- garwch dwfn rhyngddynt. Bilynecd Mr. Robinsca y Diwyglwr ar ei deithiau gwrandawodd ef yn pregethu ugeiniau o weithiau a chan fod Mr' Robinson yn medru Haw fpr ysgrifennodd ei holl bregethau a'i anerchiadau,-ie hyd yn oed ei v.eddiau. A chaed ganddo ddetholiad o sylwadau cyrhacdri^ gar R.O. yn caeJ ei hadrcdd yn arddull a then y Diwygiwr; defTrowyd atgofon lu yncm amdano, a chafodd yr ieuanc syniad lied glir am ei nodwedd* ion. Noswyliodd yn 48 oed. CROESAWU MILWYR A MORWYR PRINCES ROAO, (M.C.)-Nos Fawrth, Tach. 4. cynhaliwyd cwrcd croeso i filwyr a morwy r yr eglwys a ddaeth ym ol o'r Armagedon. Ceir cnw oddsutu 180 o aelodau ar Restr ( led yr Eglyys o'r nifer yna cwjmpodd 20 nc erys tuag 20 heb eu rhyddhau. Eisteddodd tua So o'r bechgyn wrth v wiedd. Caed areithian gan y Parch. H. H. Hughes, B.A., B.D., a Mr. J. J. Thomas, a diolchwyd am yr arlwy gan Mr. C. Trevor Lloyd, a Mr. Wyn Griffith. Yna ymneiil- tuwyd i'r ysgoldy mawr, lle'r oedd cynuUiad c-vf o'r gynuikidfa yn rhoddi dfrbyniad gwreso g i'r bechgyn fel y deuent i mewn. Canwyd ean Mint F. Mair Owen, Mabel Roberts, a Cissie Jones, a Mr. E. Walter Williams. Canodd Mr. J. R. Morris benillion ar ddull penillion telyn, a chaed penillira (ond nid ar gan) gan Mr. E. A. Williams yn diolch am y caredigrwydd i'r bechgyn yng ngwahanol rannau o'r byd yn ystod y Rhyfel Mawr, ac am y croeso neilltuol hwn a estynnwyd iddynt ar eu dychweliad. Llywydcai'r Parch. H. H. Ilughet, a chaed gair gan Mr. R. Lloyd Phillips. Diolchwyd gan Mr. J. Freeman Williams, J. Williams, B A.— dau o'r rhai a groesewid. CyfeUiai Miss Edith Jones, L.R.A.M., A.R.C.O. Ar ganol y rhaglen cafodd y gynulleidJa gwpaned o de, &c., cwbl ym cael eu rhoi yn rhad ac am ddim, a'r bechgyn dych- weledig yn gw-ini arnynt. Ilefyd perfiormiwyd drama Mcdryb Stan gan Miss M. Owen, Miss Gwiadys Jones, Mri. Robert Jones, J. Williams, B.A., a Gwyn Harris Hughes, a chafwyd hwyl dda. Mawr yw clod pawb i'l cyfarfod. a'r llwydd i'w bricdoli lafur pwyJlgor v sv per a phvy ligor y Gymdeithas Len) ddol. i'r rhai yr oedd-Miss Sydney Evans yn ysgrifennydd. TRJN Y DIACONJAJD-Dyna ystyr cynulliad o ddiaconiaid Eglwysi Annibynnol Lerpwl a'r Cylch a ddacth i Grcve- St. nos Fawrth diweddaf ar wahoddiad Mr. Salmon Evans, Park Read. Eisteddwyd wrth fyrtdan huliedig.vedi ei brrotoi gan chwiorydd caredig Giove St., dan arweiniad Mrs- Adams. Yi oedd yn bresenno) hefyd y Parchn. W. A. Lewis, G. J. Willi;ms, T. Price Davies. O. L. Roberts a D. Adams, B.A. Cymerwyd y gadair gan Mr. R. R. Williams, y Tabernrcl. a dcchreu- wyd drwy ddarllen a gweddi grn Mr. John Evrns, Kensington. Wcle rai sylwadau o eiddc y cadeir- ydd Pwy bynnag a fynno fod yn fawr yn eich plith chwi, bydded weinidog i chwi-yn llythrrnol, bydded ddiacon i chwi. Drwy'r Test. Newydd est. Ncvk- y d d a'r Epistolau, bron yn ddieithriad, cysilltir y gair diacon a rhyw orchwyl neu wasanaeth arbennig. Dyna'n ddiau ydoedd diacon ar y cychwyn yn yr Eglwys-gweithwr creiyddol, un yn gwasanaethu, ond y mae'n amlwg iddo ddod yn ddiweddarach 1 olygu swyddog, ac crbyn heddyw ofnaf nad ydyw i lawer o bobl yn ddim ond swyddog—math o policeman eglwysig i gadw heddweh. Cymhellai Dr. Herbert Evans ddarlenwyr r Dvsgedydd ymuno a Chymdeithas y Calonogwyr. Y bupsai hwn yn enw diguro ar y diacor.iaid iawn, oblegid nid nifer o swyddogion yn gymaint ydym ond ured o weith- wyr. Ac nid yw'r Gwrinidogion ddim uwchlaw angen eu calonog,. Gofynnant yn ami. Pwy a gredodd ein hymadrodd ac i bwy y datguddiwyd braich yr Arglwydd." Nid yw hi ddim yn ddydd i gyd arnynt Gwyddant am y nos. ac fel y dis- gyblion gynt am y nos honno na ddaliasart ddim. A dyma'r cyfle calonogr^yr ar y lan. 0 blant a oes gennyc h chwi ddim bwyd ?" Mae'r Gweinidog cydwybodol i'w galonogj a'i gynnal yn anrhyd- eddus. Deuweh, Ciniawwch Dilynv yd gan y Parchn. 0. L. Roberts a D. Adams, H etholwyd Mr. Salmon Evan? yn gadeirydd. Mr. Morris Ed- wards yn drysorydd Mr. R. Williams ac Alun M. Denmpn yn ysgrifenyddirn. Cafwyd gair hefyd gan y Parch. T. Price Davies o ddiolch i bawb gymerodd ran. a chan Mr. Hugh Rcb-rtq. Marsh 1,ne. TeHynwvd dnvyr weddi gan y Parch. J. J. Roberts.—Rlydv:enydd
jMAB MAIR ALAW.
jMAB MAIR ALAW. 1 Dyma'i gyf, iried i ertcd Leli a dhviKo'n ofer:- j O. W. FPA FCYS, 19 VfCodKcrse Street, ) Wa!t>r, Liverpool.
Advertising
RELIABLE WATCHES FOR ALL OONDITIONS OF NEW ACTIVITIES. CORRECT TIME IS ESSENTIAL TO NEW CONDITIONS OF RECONSTRUCT. IVE WORK. Face the new or the old sphere of your operations with a GOOD TIMEKEEPER. We still have some very noted maker's watches to offer, notwith- standing the disorganised state of things through the war. Consult our price list oryour next Watch UNSURPASSED FOR QUALITY AND PRICE. Every Watch pocketabie" wieldy and neat in style, I accompanied by a written warrant for 20 years and upwards. Including MONTH'S TRIAL, and Cash refunded if not as re I presented. SUITABLE PRESENTS BUSINESS HOURS 9 to 7. WEDNESDAY 1. FRIDAY 8. SATURDAY 8-30. OA VIES' 30 LOW HILt Via Kensington Electric Can I £ 1 K /] T7jo Gent's High Class Solid Gold J. < Keyless English presentation Lever Hunter by Thomas Ru-stoll 8c Son, Church St., Liverpool, new monthsago (proof), full size, crystal glass, plain cases. Damp and dust proof, ACCURACY AND PRECISION a marked feature, in condition as new, suitable for all climates, at home and abroad, also Gent's High Grade 18ct. Keyless Lever Chrono. graph Hunter by eminent maker, £ 22/10/ usual, £40; also Russell & Son, solid gold Keyleess Hunter, 17 jewels, Lever, 914 /1.7,16, usual 921. Month's trial. g&t £ 8/17 6-<UsuaJ' £ 14,) GOLD EXPANDING WATCH BRACELET. SOLID GOLD, Government stamped £ plate, guily jewelled, Keyless Lever Self-expanding Watch Bracelet, as new, accurate timekeeper. Others at £ 6/7/6, usual ill. Others at £7 110 1- and £8 J12 /6. Also Russell and Son Solid Gold self-expanding Lever Watch Bracelet, new 6 months ago, £ 7/15/— usually JE12. Ditto, £ 8/17/- and £ 9/10/ All guaranteed reliable. Approval. f,10 RUSSELL & SON ROLLED GOLD KEYLESS HUNTER. ?A/1 Q/? Gent's High grade Full JeweU- ?'?-??ed Keyless Perfection Rolled Gold Lever Hunter by Thos. Russell and Son, Church Street, Liverpool; chronometer balawie and latent warranted 20 years; accurate timist; brilliantly polished cases; warranted for lifelong wear and satisfaction. Also Rolled Gold "Wal- tham" Keyless Lever Hunter, £ 5/15/ Ditto, open face, £ 5 /10 Also Hargreaves Rolled Gold Keyless Hunter. £ 3/13/ All gwacauteed. GEN'.r'S £6 HEAVY ROLLED SILVER j RUSSELL KEYLESS HUNTER. £3/17 /6 Extra Strong Heavy Superior f ? quality Noa?Ma??,atic Fully Jewelled Rolled Silver Lever Keyless Munter, by Thos, Russell and Son, Church Street, Liverpool, scientifically accurate, new 8 months ago (proof) warranted 20 years for entire satisfaction. Also English Chronometer Keyless heavy Silver Hunter, usual £ 6/10/ now 1:3/7/6; gun timist. Approval. To Those Furnishing 30 LOW-HILL, are offering a huge stock of Secondhand and Antique Furniture, polished as new. GREAT SAVING EFFECTED. Briefly as foll- ows:- £ 1 /3 /—Ebonised Fern Pot Stand. £ 7 jiQ j—Solid Mahogany 4ft. Sideboard. £lS,¡18)-Sheraton Enclosed Bow-front Cab- inet. £ 11 15 /—7-piece Tapestry Settee Tub Suite. 14 JQ—Oak Fall Palm Stand. £12 {15 J-6-Piece Leather Oak Carver Suite. £ 18/IS j—Perfect Mahogany Settee and Two Divan Chairs in Tapestry. £11 115j-Ha.,ndsome 5-piece Settee Mahog- any Inlaid Suite. £ 1 /7 f—Baby's Cot, with mattress, white enamelled. £ 1/7/6/ —Child's High and Low Chair. £ 1/8 /—Mahogany Polished Coal Cabinet. £1t /14 I-Mahogany Leather Suite beau- tiful quality. £ 89 /10 /—Large Mahogany Miller-back Side- board bargain. £$118{6-Settee in plush velvet, choice design, good condition. £ 2/5—Round Walnut Table, well made. £ 8/17/6—Magnificent Solid Walnut Over- mantle, art design. £ 12 /17 /6—Saddlebag Suite, 7 pieces. £ 52 /10 /—Walnut 4ft. 6in. Bedroom Suite de luxe. £12)10 I-Solid Oak 6-piece Leather Carver Suite. E,14117 /6-Pair Satin Walnut Bedroom Tables. 11 /5 /_Mailcixrt, with hood and nickel fittings. £ 12/17/6—Pair of Satin Walunt Duchesse Tables. £l! 110 I-Mahogany Kneehole Office Desk. £ 16/101—7-piece Tabestry Parlour Suite; choice. £10 110 I-Dining Room Oak Table, 8ft. long. £ 4/19 j—Large Gilt Square Mirror. £ 49 /10 /—Superior Walnut Bedroom Suite. £ 19/10/—Bedroom Suite, pedestal towel rail, and chair. tag /10 I-Fine 8ft. Spanish Mahogany Ward. robe, 2 large oval mirrors. £28/10/-Pa.ir of Mahogany Cheval Dressing Tables de luxe. £ 23/151—Perfect 7-piece Divan Velvet Suite. £19/19/-Moquette Oak Dining Suite, 7 pieces.. £ 37110 j—Sheraton Mahogany Bedroom Suite. £7/10 I-Large Polished Walnut Chest of Drawers. £ 6/10 j—Pair of Large China Vases, 3ft. 6in. high. £21/10/-7 -pieces French Silk Drawing- room Suite. Carpets, Chests of Drawers, Pianos, Organs, and all furnishing Requisites. Great bar- gains to-day. 1000ft. Showrooms, DaV CS'S 32 & 32a I ow Hill. Old Swan and West Derby Cars to Low-Hill