Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
CHATS ON NEWS- I, "7; r' t t. 0': "iii:t} bJ a. CJ,J' a .ø" PAPER' HISTORY. Ã J. t.J 2—Liverpool and its Newspaper in the days of Waterloo. MUCH ink bee ATA flowed from [journalist) cj| quill and nib in the paragraphing of history from day to day, since the time when the Liverpool Courier gave the r.evrs of Wellington's campaigns and set the old city coffee-houeee and ex. changes agog over the latest despatches of Wellington from the Continent. The paper which our great- great-grandfathers then perused was but a tiny folio of some eight pages printed on the most improved machines at a rate that could not have exceeded more than 100 copies to the hour. Its gigantic offspring of to-day, which is thundered out at the speed of 100,000 an hour, and comes betimes with the early-morning milkman, containing the news of the world red-hot, is a reminder of how strong has been the hold on the public of Liverpool's oldest newspaper, through. out all the viccissitudes and world events of one hundred and eleven years. Since the famous January day in the reign of George the Third, when old Thom- as Kaye, its first editor, published his initial copy from his newspaper-shop in Castle Street at the request of the lead- ing Conservatives of the township, the Courier's" success and popularity has thriven with the years. Its prime prin- ciples, to-day are what they were in 1808 it has nursed an early 16th century township returning a minority of Tories, to the city stronghold of British Unionism to-day and it has been as consistent in its politics as it has been plaindealing and painstaking in its advocacy of them. In the days before the railway train had replaced the sedan chair and post- chaise. when gas was a novelty to gape at, when important news from London and the Continent had to be brought in by mounted couriers, and the art of shorthand notation was as rare as in times of Cicero, the-Home and Foreign news of the Cour- ier" of the early Nineteenth Century was the very best that human pains and ingenuity could serve the public with. In those times, be it noted, it had to compete with several older rivals, but its sheer readableness, its weight and trenchan- ey and integrity of principle won it so immediate a success among the bob wigged merchants and fashionable citizens who | [ }}■ 181 j | used to fore-gather in. coffee, tavern and change and mart to discuss the days event.s-, that it soon beat its old contemporaries to easy graves. Casually skimming the ancient files of the- Courier" relating to the period of the Wars with Napoleon, we can see how analogous news of those early years, then read by the old Liverpool mer- chants over their glass of Hollands and pipe of Negro's Head, appeared to those through which we have recently passed. In the, years when Liverpool's sons were fighting on sea and on foreign soil to help bring the Kaiser of his day to his Amerongen at Saint Helena, Liverpool's crack frigates, were being sunk by the French sea-arm until in the'year 1811 there was a falling off in dock-dues to the extent of £ 56,782 10/0 and in ships to the tune of 1123,201 in tonnage. Provisions were scarce, trade was de- pressed, and a subscription was opened by the "Courier for buying up provisions for the poor at cheap rates. The wall%, about Castle Street and the Town Hall were placarded with edicts adjuring econ- omy in the use of bread and potatoes, and forbidding (exactly as in 1916) the con- sumption and sale of bread not twenty- four hours old at least. Even when the wars with Napoleon were ended amid ringing of the peace-bells from the steeples and the discharging of fireworks at Everton, want and unemploy- ment were rife, paper-money obtained everywhere, and commerce," says our journal of the year 181,9 "was never in OW"- memory in so depressed and dangerous a state as in these times. Yet by the first months of 1820 and the death of the Third George, Liverpool had turned the danger point. Canada, India and Cape Colony were the new dependencies and Colonies of Empire just then beginning to discharge their rich freights and merchandise upon Liverpool's docks and wharves. The progressive spirit of the "Courier" was one with the far-sighted merchants who saw in the new-bom steam-power a new and powerful weapon for revolution- ising manufacture and applying it to the domination of the seas and to the expansion of the great seaport's maritime trade. Through all those perilous times, as nor. in these of our own days, the Courier fought for the conservation of all that was good in our country, and for the deetructioa of all that it considered did not minister to the country's growth, either at heme or abroad. Backed by such old i,iverpoor,wort,hies as Sir John Gladstone (father of the great Minister) and the Venerable Archdeacon Brooks it fought the English Revolutioning propaganda bred from the Bolshevism of France in 1793, just as it has fought the Bolshevism of niodeim labour extremists to-day. It was abreast of the times iii 1808, it mirrors and forms the thought of to-day. JttqJooI. FIRST in 1808 and FIRST in 1919.  ':M: 0 :t'J El LENT PRIVATELY. Farmers, Dealers, Tradesmen and others, requiring temporary CASH ADVANCES for Business Purposes can be readily accommodated on moderate terms. Established 1870. GEORGE PAYNE & SONS, 3 Crescent ROAD, Rhyl. or .6 SCHOOU LANE. tlVSRPOOL. L FOR BEDSTEADS AND BEDDING W. WHITTLE SON & STOTT, LTD. 116 118 & 120 WHITECHAPEL, LIVERPOOL. Tel. 2137 Royal. ]Ell Syr 13MUSIC STOKES. 25 RADSTOCK ROAD, FAIRFIELD, LIVERPOOL. TA'R CAN NEWYOD. 1. » Ht ff T U-gyru }, rÏ!m (" Land of t1 e Silver Trumpet^)." D Afau TnOu 2 Yr li-ii A, w% d, v,nii-eig The Is" 'It,. 3. » Clvchau Hedd {<' Be4a of p. ace ") in two keys, Soprano or Tenor, r. rr B. Ño. 1, suitable for- Mezzo Fopranr-, Coi tro'to <r Baritone. Post free. 2s. Id. No. for nil voices (EnyHse and Wtlsh woros. D', Is. 7d Nn. Ciyc-hau He-dd" ('- Bells of Per ce. ") C. Wii1Î3mi>. Do. 24. H. Pianos, nd Harmcniums, for tU me, Chapels and Churcbco- Tuning and B pa;r?ng a Speciality, D. R JONES (Aif* Aladc;g)
YR SYTH O'R SENEDDJ Ac i ddod…
YR SYTH O'R SENEDDJ Ac i ddod Bob Wythnos. I I CAN EIif Gohebydb Abbexnto). Lii-ndain, Nos Lun 17 jxi J19.19 j Prun dostsf—Merbw!! ?i j ¡ WI. \i. V t. .j..I. i ?" L "Jr. Trobw!!? IIak <ss-'j i hirysig >!i' v. la•yv. laeth dram or y 'Weir.ydiiaotii i fod hecldyw'r prynhatrn, ond yr ydym dan orfod i ysgrifemra cyn grrybod i sierwydcfc beth a ddigwydd. Rwsia, yn ol pob tebig, a gymer y rhan fwyaf o'r eisteddiad. Edrychir ymlaen yn bryderus at ddatganiad y Prif Weinidog gyda golwg ar y datblygiadau diweddaraf yn y rhan honno o'r byd. Yn ol yr argoelion pres- ennol, y mae Bolshefistiaeth unwaith eto yn ennill tir yn Rwsia, ac fe ddiwedir fod yr awdurdodau Bolshefistaidd yn barod i A gynadleddu a'r wlad hon a'r Cynghreiriaid eraill. O'r ochr arall, fe ddywedir nad yw'r Bolshefistiaid yn llywodraethu; eu bod yn hytrach yn gormesu, yn dirmygu ac yn lladd ac am hynny nad yw'n bosibl, o'r hyn lleiaf nad yw'n oddefadwy i unrhyw wlad wareiddiedig geisio dod i delerau a hwynt. Ond heb dangnefedd yn Rwsia ofer yw disgwyl am heddwch yn Ewrop nac yn Asia. Os gwir y newyddion," mae'r cadfridogion sy'n gwrthwynebu'r Bolshefistiaid naill ai ar encil neu wedi eu gorchfygu. Effaith hynny, mae'n debyg, fydd cadarnhau awdurdod Lenin ac os ufuddha Rwsia iddo, gydag ef y bydd yn rhaid trefnu telerau. Y mae'r cwestivm yn un anodd dros ben, ac nid oes gennym ond gobeithio fod gan Mr. Lloyd George, ac y bydd yn abl i roddi i ninnau, weledig- aeth eglur ar y pwnc. Un peth sydd sicr, sef y dylai pob gwladgarwr gynnal y Prif Weinidog yn erbyn ymosodiadau hunan- geisiol a drygionus, gan nad o ba gyfeiriad y delont. Rhyw Gacwn ymhob Bys Coch. Y mae'n amhosibl peidio A theimlo gradd- au helaeth o siomedigaeth a phryder pan ystyrir yr anhawsterau a gyfodir yn erbyn y Cyfaddawd Cynghreiriol ac yn erbyn delfrydau y League of -Nations yn yr Unol Daleithiau. Dichon fod yr afiechyd a oddiweddodd y Llywydd Wilson ar ei daith genhadol wedi nerthu'r gwrthwyn- ebiad i'w gynlluniau yn y Senedd. Da gennym ddeall fod y Llywydd yn gwella, a dichon y- gall drefnu mesurau i gyfarfod y rhwygiadau a wnaed yn yTreaty, fel effaith Americaniaeth gtil Senator Lodge a'i gyff. elyb. Os metha, mae perygl y cyfyd dadl euon ynghylch y trefniadau heddwch ymhlith aelodau eraill y Gynghreiriaeth, ac y daw'r fjeafae of Nations i ddiwedd ddisyfyd. ? Dowch acw am Ginlo-ac am Gyngor hefyd Ychydig a gofnodir y dyddiau hyn am waith yr Aelodau Cymreig yn y Senedd, ond cam 3, hwy fyddai cymryd yn ganiataol nad ydynt yn symud. Pleidleisiai rhai ohonynt yn weddol gyson, ac y mae amryw ohonynt wedi eu henwi'n ddiweddar fel aelodau o wahanol bwyllgorau. Er eng- hraifft, y mae Major Breese, Mr. Thomas Griffiths-- (Aelod Llafur), a Syr Robert Thomas wedi eu penodi ar y pwyllgor sy'n ymwneud a'r Mesur Amaethyddol ychwan- egwyd Syr William Seager (Caerdydd) at BwyHgor y Mesur sy'n estyn hunanlywodraeth i'r Eglwys Wladol a Mr. Sidney Robinson (Brycheiniog) at y pwyllgor pwysig sy'n trafod treuliau'r Wladwriaeth. Dywedir fod fod yr holl aelodau Cymreig i giniawa gyda'r Prif Weinidog nos Fercher hwyrach y cUt gyngor yn gystal h gwledd. Sfs I 0 distewch, gynddeiriog donnau, Tra fwy'n gwrando llais y Nef!" Syniad tei'lwng a tharawiadol dros ben I oedd cyhoeddi Distawrwydd cyffredinol yn y ffordd o goffhad am" Farwolion y Rhyfel Mawr. Y Brenin a'i dug ger bron y cyhoedd, as nid yw o bwys yn y byd prun ai Arglwydd Milner ai rhywun arall a'i hawgrymodd i'w Fawrhydi. Tarawodd y syniad gyd- wybod a theimlad y werin Brydeinig, a rhoddwyd derbyniad unfryd iddo bron ymhob cwr o'r wlad. Yn Llundain, ar darawiad un ar ddeg, darfu pob cerdded, 8 if odd holl olwynion trafnidiaeth, a bu tiwelwch mawr,-distawrwydd y gellid ei amgyffred Yr oedd yr effaith yn un llethol, a theimlai pob cnawd ffel pe Mi calon y ddynoliaeth yn sefyll. Wedi dau funud o ostwng pen a distaw weddi, v byd ar amrantiad, a chlywid rhuthr .a thwrf y Brifddinas yn llenwi'r gwacter. Mae'n fwy na thebig y parheir y ddefod am fiynyddoedd i ddyfod. Fflangell ar grwper Cwn I Cyflog y Fall. Nid oes gennym ni ryw lawer o gydym- deiralad a, Mr. Johnson, yr Am eric an wt- sy drosodd yn ceisio perswadio Llundain i droi'n "sych." Diau fod yr amcan yn un da, ond y mae digon o ddirwestwyr yr ochr hon i ymgymryd a'r gwaith heb gym- orth cenhadwr dieithr o Chicago. Ar yr un pryd gwlad rydd yw ein gwlad ni—o r hyn I lleiaf felly'r ydym yn brolio-a rhydd i Mr. Johnson ddweyd ei farn os myn heb i gael ei aflonyddu na'i frifo. Yr wythnos i ddiweddaf cymerodd nifer o efrydwyr-jjiedd- ygol y ddinas yn eu pen i ymosod arno yn un o'r neuaddau cyhoeddus, ac i'w ruthro | ,Ltn o'r n e drwy'r heolydd mewn direidi os nad mewn dirmyg. Yn yr helynt anafwyd Mr. John- ion yn Ll(,,st, a heddyw y mae'r efrychvyr I yn ymddiheuro ac yn esgusodi yr hyn a alwant yn students' rag. Y gwir arndani ydyw, fod eu hymddygiad yn gywilyddus i'r eithaf ac yn haoddu condemniad os nad cosJtadigaeth.
[No title]
JIIOSTrIV.Cafndd y bobl yma wledd o'r fath oreo nos y sed o'r mis hwn, ya y crngerdd a gjn" Jonc-s, B'htad Louse jaiiitb, D.Jii.yc L uoiac g Y-r •"• t d yno ysu.i' eii iawi;, a j>Lawb with j cuL.d. Yilywydd c.cdd Air. Jpiucs Roberts,  :t:s:¿iffiJ ;};r;il¡f ¡ rei y gwna bob amser Mr. David Williams, Rhewl, yn arwain fel arfer yn bert a donSol, ac yn cadw pawb yn eu lie, ac mewn hwyl dda. CAE.R,-Cafodd Cymry Caer Gymanfa Ganu I Undebol Tach. iz. Cyrhaeddid dau amcan rhag- orol perffeithio canu'r addoldai, a chwyddo trys- orfa leol Cymdcithas y Beiblau. Daeth cynhulliad teilwng iawn i St. John St. (M.C.), a chafwyd canu rhagorolp—dyblwyd a threblwyd rhai cwptedi, a thcimlid eneiniad amlwg ar amryw emynau. Bu'r brodyr Ileol-Insp. Jones ac eraill-yn darparu'r cantorion, ac ar ddydd yr wyl daeth Mr. Tom Car- rington, L.T.S.C. (Pencerdd Gurynfryn), Coedpoeth, i'n harwain. Teimlid ar unwaith gyd-ddeallt- wriaeth perffaith rhyngddo a'r cantorion. Mr. Davies, organydd y capel, gyfeiliai. LIyfr Cymanfa Corwen a ddefnyddid. Llywyddwyd gan Mr. Stone, un o brif arolygwyr y G.W.R.—Dyj'rdwy. T FELIN.-Iechyd i galon dyn oedd bod yn ysgol Bryn Tabor, Coedpoeth, nos Wener cyn y ddiweddaf yng nghyfarfod cyntaf y Gymdeithas Gymraeg. 'Roedd yr ystafell yn orlawn, a Thee- wyn yn ei hwyliau goreu yn son am Forgan Llwyd 0 Wynedd. Gwaith hyfryd i'r Parch. W. J. Jones a Mr. Llew Williams (y Trysoryda), oedd oSremu diolch dros y Gymdeithas i'r da;lithydd am yr I amser dedwydd a roes inni. Y Prifathro II. E. Hughes (IJywydd y Gymdeithas), a lanwai'r gadair. PONT T BODCIN.-Cyngerdd gan gor o blant sy'n prysur ddringo i fri mewn cvstadleuaethau Eisteddfodol tan arweiniad Mr. Thomas Jones, Cartrefle. Trefnwyd hwn nos Lun cyn y ddiweddaf, i gael arian i gludo'r cor ieuanc yma a thraw yn y dyiodol. Er y caed clw da i'r plant buasai'n llawer mwy onibai am yr anffawd fod oedfa bregethu yn yr ardal yr un adeg. Llywyddwyd gan Mr. Gomer Hughes. Gwnaeth y plant eu rhan yn rhng- orol. Cafodd yr eglwys Annibynnol wledd o'r radd uchaf y Sul cyn y diweddat, drwy ymweliad y Parch. Robert Griffiths o'r Tý Cenhadol, Llundain, —gynt o Fadagasgar. Pregethodd ar y genhadaeth fore a hwyr, gydag annerch y plant cyn oedfa'r nos. Pregethodd hefyd yn Llong am ddau y pryn- hawn. Yn ychwanegol at hyn, cafodd dinvest sylw drwy anerchiad ar y pwnc gan Mr. David Jonos, Hartsheath,yn yr Ysgol Su!. FFLINT.-Undeb Eglwysi Rhyddion Gogledd Cymru.—Cynhaliwyd cyfarfodydd blynyddol yr Undeb uchod yn Fflint ddydd Llun, Mawrth, a Mercher diweddaf. Dyma'r doniau a gymerai ran :—Y Parchn. Dr. Oliver Treffynnon (LIywydd); D. Gwynfryn Jones (ysg.), Arthur W. Jones, Beth- esda, y Milwriad Wheldon, D.S.O., y Prifathro T. Ree-s, B.A., Bangor, H. Cemyw Williams, Mr W J. Jones, B.A., Rhyl, H. Evans (Cy nfor), Liverpt J, E. R. Jones, Brymbo, yr Henadur A. B. Lie d, Y.H., Fflint. Bu cynadleddau a phwyllgo prysur oyfr;r a gwaith y dyfodo!. Cafwyd anc J?* p-regetliau a dartiduau pemgamp. Ms "a debig ma,i'r hyn a dynnodd fwyaf o 5Y]W rdc • d papur y Parch. W. J. Jones, B.A., Rhyl, piynhr- B dydd Nferci-er, ar Cenadwri Efengylaidd yr Eglwys. COEDLLAI.-Tach. 12, cynhaliwyd budd-gyng- erdd yng nghapel y Wesleaid er cynorthwyo Mr. Aaron Hughes yn ei hir waeledd. Llywyddwyd y rhan gyntaf gan Mr. Phillips, ysgolfeistr yr ysgol Eglwysig, hyd nes cyrraedd o Mr. W. Jones, Plas Newydd, y llywydd penodedig. Datganwyd gan Miss Gladys Rogers, Miss Glad wen Thomas, Miss Gwen Williams, Mri. J. Arthur Jones, J. Lloyd-y ddau o Dreuddyn canwr peniliion, Mr. R. J. Hughes, CoedHai, a Miss Gladys Roberts, Bryn Estyn, yn cyfeilio iddo. Canwyd amryw ddarnau yn ardderchog iawn gan Gor Meibion Treuddyn a Choedllai, tap .arweiniad mcdrns Mr. T. G. Jones, Ysgol y Cyngor, Coedllai. Enillodd y Cor hwn safle uchel yn Eisteddfod Corwen, a dyma'r tro cyntaf iddynt ymddangos mewn cyngerdd lleol oddi ar hynny. Cav/sant hwy a'r arweinydd dder- ■byniad brwd. Y cyfeilydd cyffredinol oedd Mr. Tims, Coed Talon. Lhvydd perffaith. Pawb yn gwasanacthu'n rhad, N0SWA11H GYDA HEDD TVI"N.-y 7fed cyfisol, digwyddais droi i fewn i ysgoldy'r M.C., a gwelwn lond y lie wedi dod i gyfarfod cyntaf Cym- deithas Lenyddol Brynrhos, Groeslon. Agorwyd ag adroddiad—Die Ifan y Ddol-a thiwn ar y gramaffon. Galwodd y llywydd ar y gweinidog (y Parch. E. Arfon Jones) -i ddarlithio ar Hedd Wyn. Traddodwyd hi mewn ysbryd rhagorol a chyda grym a gloewder meddwl. Da y gwnai Cymdeithasau'r Gogledd wahodd y cyfaill i'w cyf- arfodydd. Canwyd yn felys gan Mrs. Arfon jonel ;R MfSj Williams rai o benillion y bardd.— Dyn ar dramp, RHTBUDD DRWY'R W ASG.-Dymuna Bwrdd Iechyd Cymru eto alw sylw cyflogwyr ac eraill at y ffaith fod swm y cyflog hyd at yr hyn y mae per- sonau sydd heb fod yn weithwyr a dwylo yn rhwym i yswiriant iechyd gorfodol wedi ei godi Ó £ 160 i ^2co yn y flwyddyn. Gan hynny mae'n ofynnol ar gyflogwyr, o Awst 15, 1919, dalu cyfraniadau at yswiriant iechyd ar ran gweithwyr (sydd heb fcd yn zveitbwyr a dwylo) a gyflogir ganddynt 0 dan gytundeb gwasanaeth pan fyddo grsddeg y cyScg (yn cynnwys unrhyw "bonus" rheolsidd, etc.) yn uwch na £ 160, C>nd heb fod yn uwch na £ 250 yn y flwyddyn. Gall gweithiwr heb fod yn wcithiwr a dwylo y byddo graddeg ei gyflog dros £160 ond heb fod dros L250 yn y flwyddyn, cyn Rhagfyr 31, 1919, ac ar amodau neilltuol, wneuthur cais am Dystysgrif Rhyddhad (Certificate (J Exemption), ac os caniateir y Dystysgrif honno, cyfraniadau y cyflogydd yn unig (3c yn yr wythnos) fydd yn dal- adwy, Can y bydd yr amser 0 fewn yr hwn y gellir anfon ceisiadau yn dyfod i ben yn fuan,dylai y rhai a fwriada wneuthur ceisiadau euhanfon heb ragor o oedi. Gellir cael ffurflenni i wneuthur cais am Ryddhsd o dan y Ddeddf (Form xi. (f) (Wales) oddi wrth Fwrdd Iechyd Cymru, Neuadd y Ddinas, Caerdydd. CAERFFILI.—Nos Wener, dan nawdd y Cym- rodorion, caed dadl ar Hawl Cymru i Ymreolaeth. 0- blaid gan Mrs. W. John (Megjm); yn erbyn, Mr. E. Pryse Evans, B.A. Caed agoriad brwd a hwyliog o'r ddau tu ac areithiwyd wcdyn 0 blaid gan Miss L. M. Roberts, W. Roberts (ysgolfeistr), y Parch. B. W. Roberts, ac eraill. Diddorol oedd gweld y patriarch penwyn Evan Griffith yn bwrlymu ei resymau gwneud yn erbyn y mesur gwr a'i galon yn dan dros hawliau'r Cymro. Caed ategiad coeth gan y Parch. E. Pryse Evans a chlo llawn asbri gan Mrs. John, yr hon yn naturiol a gariodd y ty a rhwyddineb i dystio mai mantais dybryd i Gvmru fvddai Ymreolaeth. Diolchwyd gan Mr. T. Pritchard, clerigwr ieuanc gobeithiol o Ffestiniog j a Mr. Abraham Jenkins, B.A. Gofelid am drefn y Ty gan lywydd y tymor,-y Parch. J. R. Evnns, Tonyfelin.—C-elyn. 0 SIR FON.-Golygfa brydferth ydyw gweld o Saboth i Saboth yn eistedd yn gyfymyl yn eu seddau yng nghapel Mawr (M.C.), Amlwch, y ddwy weddw hybarch-pricd y div/eddar Barch. J. PritcLard, a g'.vertUw'r Paich. 0. Hughes y ddwy j ddydd a no? yn y dnnl it! Ann- a i' .r.c??.r? ;u ?.u'g a pl:?:' -?.ui cf.c. Ac ym | ] w c, ?t.iV.'c? y?KH?hyfr.?th. Mr. 'I hcs. PritcLard,, yr y 'Jl¡-l) aur a gydiai (.t.8 y c: •••»" Wiiii.,m Koarrts r oes brtgtnnol, yn lit nor, Rhydd- f ryclwr. a rain ar e-i dafod fel ar ei ysgrifell. Gwyddai beth oedd trin y myniawyd- ar fainc y crydd, a sut i roi'r myniawyd ym mloneg ambell godog. Ysgrilennodd goifant i'w frawd. Yng Nghymdeith- as yr Annibynwyr yn Llanfair P.G., caed rhydd- ymddiddan ar Fy myzvyd yn y Fyddin gan Mri. J. 'Owen, Fron Deg, a Ben Jones, Pen y Bone. I Nos Fercher, yn yr un Llan, cyfarfu aelodau Pwyllgor Cymdeithas y Grees Goch i anrhegu ei I hysgrifennydd, Mr. J?mes Dcfferd. Y Parch. W. J. Williams yn cyfiwyno iddo anerchiad hardd. Mae Mr. Defferd yn bregethwr a datganwr, a'i frawd, Mr.O. Defferd, Rhosneigr, yn fedrus ym myd y. gAn. Nos Wener, yn Neuadd Llangefni, hidl- wyd mwynhad i galon pawb gan Madam Laura Evans Williams, Miss Winifred Lewis, Mri. Fancourt a Purcell Jones ac Evan Lewis. Prynhawn Sui, yn Neuadd Dre Caergybi, dan lywyddiaeth y Parch. A. Rees Morgan, cafwyd cyfarfod ctoffa i ddewricn ewyrnpiedig y rhyfel. Am banner awr wedi un gcrymdeithiodd y cyn-forwyr a r cyn-filwyr, a'r Seindorf yn eu blaenori,o'r Victoria Square i'r Neuadd honno'n orlawn, a phawb yn siglo gan deimlad. Y llywydd yn weinidog Bedyddiedig, j ac yn enillydd y Fedal Filwrol; a siaradwyd gan Syr R. J. Thomas a'r Parch. R. Thomas. Canodd Megan Cybi a Madam Kate Rowbnds, ac eraill. Yng nghyfarfod pregethu LlanalJgo clybuwyd y Parch. T. Williams, Armenia, Caergybi, ac O. E. Jones, Dwyran. Yng nghyfarfod cenhadol y Wesleaid yn Nhregela a Llanfair yng Nghornwy a Phensarn gwrnndawyd y Parchn. J. R. Roberts (Aberffraw), E. Davies (Bangor), ac E. G.Turner (Amlwch). Wrth chware a chapsan dynameit, chwythwyd deufys a bawd Hughie—bachgen Mr. a Mrs. Hughes, Pentre Gwlan, Amlwch. Eglwys Relan (B.), Llanfwrog, wedi cael buga.il newvdd— y Parch. J. Phillips o Lanhacarn, a'r ProfT. J. T. Evans (Bangor) a'r Parch. J. E, Griffiths (LIan- gefni) yn ei. sefydlu. Ym marw Mrs. Birtles, Bont Newydd, Llanrhyddlad, collocld y fro wraig hael ei llaw, a pharod ei chymorth. Hi yn chwaer i'r diweddar Mr. Wm. Thomas o Lerpwl, ac vn fodryb i Syr R.J.Thomas. Dyna dristyd a ordodd Crmaes, yn enwedig Bethel (A.), pan agorodd y bedd ar Miss Thomas" Neuadd, wedi bod ohoni'n dioddef am lawer blwyddyn. Bu'n athrawcs ragorol am flynyddoedd, ac nid allai dim end ei gwaeledd ei chadw o'r capel. Y hi'n chwaer i'r Cadfridog 0. Thomas, A.S. Pan yn fachgen bach-ei gwcled Fel athrawes wneuthem ni Erbyn hyn sawl un o'r me rched Sy'n gorffwyso megis hi ? Wedi newid y mae Bethel, Mynd wnaeth llawer wyneb cun Llawer llais sy heddyw'n dawe], 'I Ond mae s?n y mor yr un.—L?'g?f? ?gcrf?.
1j 'Lloriau Dyrnu Hen YdII…
j Lloriau Dyrnu Hen Yd y Wlad. Y FELIN, COEDPOETH.—Tach. 7, j Morgan L,wyd o Wynedd," y Parch, D. Tecwyn Evans, B.A. Rhag. 5, Gyda'r Beirdd, y Parch. J. Pierce, B.A. Ion. 2, Cerddoriaeth yn Niwylliant Cymru," ddoe, Pencerdd Gwynfryn heddyw, Mr. A. George, A.R.C.O. yfory, Mr. J. P. Hughes, F.T.S.C. 10, "I bwy y mae Cyinru'n fwyaf dyledus ?" I'w Peirdd, Ap Teg la i'w Cherddorion, Mr. T. E. Lloyd i'w Gwleid- yddion, Miss Mary Jones; i'w Phregeth- wyr, Miss E. L. Parry. Chive f 6, Y Gadair Wichlyd," Golveydd Y Brythcn. 20, Adolygu, y Parch. J. -Pierce, B.A., a'r Llywydd. Matv. 2, Dathlu Dygwyl Ddewi; Cyngerdd Cyhoeddus, PJant YegoI Penygelli am 7-30, Ciijior Gymdeithas, y gwahodd- edigion,—Llew Tegid, Telynores Gwyngyll. loan Dwyryd. Tymor yr Haf,—Tro i Gastell y Waun ac i Bias Ucha, Eglwyseg. MYNYDD SEION (W.), LERPWL.— Llywydd, y Parch. J. Felix Is-Iywydd, Mr. John Jones, Devonshire Road Trys. Mr. R. Elias; Ysg., Mr. T. A. Hughes, James E. Elias. Pwyllgor, Mri. Peter Hughes, Caleb Jones, John Thomas, Ellis Jones, W. E. Jones, Jas. R. Elias, D. Idris Jones. Hyd. 25, Dewi Wyn," y Parch. John Felix. Tach. 1, Lie a gwasanaeth Adran LIafur yn y Fyddin," Mr. Wm. Hughes; "Gyda'r Fyddin yn Itali," Mr. J. Simon Lloyd. 8, Ofergoelion Cym- ru," y Parch. Evan Roberts. 15, Papurau, Amodau Heddwch—" Eu Diffygion," Mr. R. J. Langford Williams Eu Rhagor- iaethau," Mr. E. Verney Roberts. 22, Eisteddfod. 29, Yr hyn a welais ac a deimlais yn y Fyddin," Mri. James R. Elias a W, Ll. Pritchard. Rhag. 6, Cyf. Pregethu. 13, Athroniaeth ddiweddar a'i dylanwad ar Ddiwinyddiaeth," y Parch. D. Adams, B.A. 20, Or Aifft i Ganan gyda'r Fyddin," Mr. D. Idris Jones. Pethau Dymunol ac Annymunol ym Mywyd Milwr," Mr. Thos. Pritchard, ieu. 27, "A ellir cyPawnhau Plaid Llafur yn Gweithredu'n Uniongyrchol ar Gwestiynau Politicaidd ?" Cad., Mri. Wm. Jones, R. G. Thomas, A. Langford Williams Nac., Mr John Thomas, J. H. Jones, R. O. Jones. Ion. 3, Amryw iaethol. 10, "Cain ac Abel," y Parch. J. O. Williams, M.A. (Pedrog) 17, Ar Dri Chyfandir gyda'r Fyddin," Mr. T. Percival Roberts Gyda'r Fyddin yn Germani," Mr. Harold Jones. 24, Amrywiaethol. 31, Emrys," y Parch. Hugh Evan (Cynfor). Chwef. 7, Dan Hyfforddiant, mewn Brwydr, yn yr Yg- byty," Mri. J. Maldwyn Elias ac Arthur Jones. 14, Ad-drefniad, Cymdeithasol," Mr. Rowland Elias Crefyddol," Mr. T. Amos Hughes. 21, Ai mantais i Achos Sobrwydd ar hyn o bryd ydyw cynhyrfu'r wlad o blaid Cwbl Waharddiad?" Cad., Mr. W. E. Jones, Miss Mary L. Jones, Mr. Edward Jones Nac., Mr. Wm. Edwards. Miss Olwen Williams, Mr. W. H Jones, 28, "Diwygiwr Amryddawn y 18fed Gan rif," y Parch. T. C. Roberts. Maw. 62 Gyda'r Fyddin ym Mhalestina, <tc., Mr. J. Lloyd Williams Trwy Ffrainc a Belgium mewn Modur Milwrol," Mr. Evan Davies. 13, Seiat Fawr y Gymanfa.' 20, Yr Eglwys," v Parch. J. Price. 27, Safle'r Cyfun'deb Wesleaidd vji ei berth- yne.s a Phynciau Cymdeithasol." I agor, Mri. John Jones;" Peter Hughes, a Caleb Jones. I