Y Brython

???? t ?t t? t ?cvGOSTEGIO, ,.m GOSTEG. <?- ?FjE?FC? CW7 !-Pwysleisiwch y wel- wch chi hwn fel y bydd dyn yn ei bwys- leisio wrth ddwrdio ac edrych yn sarrug, ac nid fel cwestiwn caredig, canys fe'i I dwedir wrth y sawl sy'n ymdroi a dylyfu gen gydag anfon newyddion i'r swyddfa, J yn lle'u sgrifennu'n syth bin. Daeth y rhain yma'n hwyr, a bu raid eu gadael allan j hyd y rhifyn nesai :—Southport; Rock ) Ferry Croeso Fitzclarence St. i'w bechgyn I' Warrington. ] PEDROG, NID I MI.—A dyma ddarnau I a damau o farddoniaeth yn cyrraedd yma, I yn lie i Pedrog, sydd a'i gyfeiriad mor blaen I uwchben drws ei Y siafull bob wythnos. Nid yw ddiben yn y byd eu hanfon i mi, canys da y gwn nad wyf yn gwybod dim am fardd- oniaeth.

CYMDEITHAS LENYPDOL MYNYPD SEION.—I lenwi bwlch. anocheladwy, bu'r Parch. J. Price mor garedig a thraddodi anerchiad ar GÙladJ,ri'r Eglwys i'r Oes, nos hIli, dan lywyddiaeth Mr. J- Jones, Devonshire Road, yr is-lywydd. Yn wyneb y deffro digamsynicl sydd yng ngwerin pob gwlad a'r arwyddion a welir fod cymdeithas yn ymrannu'n ddosbarthiadau, ac yn dangos tuedd i ymladd brwydrau dosbarthiadoi, goiynnai Mr. Price a oedd gan yr Eglwys neges i'r oes ? Atebodd yn bendant fod. Gan mal'cri mawr gwerin y gwledydd ydyw Brawdoliaeth, Rhyddid, a Chydraddoldeb, dangosodd mewn modd grymus a medrus anghyff- redin fod yr holl bethavi pwysig hyn ya cael eu hawgrymu yn Ymgnawdoliad, ym Marw, ac yn Esgyniad y Gwaredwr, yn gystal ag yn Ei fywyd a'i ddysgeidiaeth. Gresynai na chodai plaid ar enw Icsu o Nazareth,—plaid a unai wreng a bonheddig, tlavrd a chyfoethog, caeth a rhydd, gwas a meistr, gan gymiyd Brawdoliaeth, RLyddsd, a Chydraddoldeb fel tnvyddeiriau. Ancrchiad cryf, meddylgar, ac argyhoeddiadol. "NEWYN" EIN PKIFARDD.—Dyna destun an- erchiad penigamp Pedrog wrth agor Cymdeithas Lenyddol Marsh Lane (A.); nos Iau ddiweddaf. Caed gwledd amheuthu. Gobeithiwn fod agoriad mor ragorol yn ernes o dymor ffrwythlawn. Cad- eiriwyd gan Mr. Chas. W'lliams, Orrell, llywyod y Gyriideithas. EGLWYS ANNIBYNKOL GROVE STREET. Y isfed, cynhahwyd y t rydydd cyngerdd ynglyn a'r Sale of Work sydd i'w chynnal yno'n fuan. Miss P. Llywela Jones, B.A., oedd yn gyfrifol am y trefn- iadau. Cafwyd gwledd. Cymerwyd rhan gan Mrs. W. H. Armstrong, Soprano Miss P. Llywela Jones, Contralto Miss D. Maginess yn adrodd Mr. W. H. Armstrong, Tenor; Mr. Ernest Smith, Baritone; a Miss E. M. Millward yn cyfeilio. Llyw- yddwyd yn fedrus iawn gan Mr. Howard Davies. CYFARFOD MI SOL LERFWL.-Crosshall St., Tach. 12, Ilywydd, Mr. J. Hughes. Gairoddiwrth ysgrif- ennvdd y Symudiad Ymosodol yn gofyn am gan- iatad i ddau frawd annerch y Cyf. M-isol nesaf ar ran y Sj-mudiad. Caniatav.yd i iiii. Ysgrif- ennydd Eglwys Webster Road yn dweyd fod un o'r swyddogion (Mr. W. M. Owen), wedi ymadael i •Eglwys Princes Road. Pasiwyd ei fod, yn ol rheol y Gymdeithas, yn para'n aelod o'r Cyf. Misol. Pasiwyd i anfon cydymdeimlad y Cyf. Misc-I a Mr,, Rt. Thomas, Garston,wedi colli ei chwaer; y Parch. R. J. Williams yn wael. Derbyn blaen- oriaid Mri. 0. W. Owen, M.A., J. H. Jones, R. H. Williams, o Eglwys Princes Road.; Watkin Morgan, E.H. Roberts, o Eglwys Waterloo gwran- dawyd eu profiad a h'ohvyd hwy gan y Parch. G. R. Jones, Mr. W. Pritchard yn eu cynghori a'r Parch. J. H. Morris yn gweddio. Sylw ar y Dry- orfa Gynprthwyol gan y Parchn. D. Jones a' D. D. Williams, M.A. Pwyllgor Cofeb y Milwyr: y Parch. R. W. Roberts yn cyflwyno y cynilun i'r Cyf. Misol, a'r Parch. J. J. Bebb yn cefnogi. Pas- iwyd i'w ohirio tan1 y Cyf. Misol nesaf. YGronfa i'w neilltuo at hyrwydao gwaith, Cartref j'r am- .ddiiaid yn Boatnewydd. Y mae rhan ohoni i fynd yn Gronfa at gynorthwyo bechgyn a gen- ethod mewn prentisiaeth neu i gael cwrs ychwanegol o ysgol ieunill eu bywoliaeth, a'r rhan at bwrcasu ty i fo-d yn Holtdoy Home. Yr arian.a neilltuir i'r prentifiio i'w buddsoddi, a dim ond y llogi'w dddnyddio. Y buddsoddiant i'w wneuthuryn enw bwrddo ymddiriedolwyr. Penodii rhan o'r bwrdd gan Gyf. Misol Liverpool a'r rhan arall gan Gyf. Misol Arfon. Dau gynrychiolydd o hyn allan dros Gyf. Misol Liverpool i fod ar Fwrdd Llywodraethol y Cartref. Budd y Gronfa i'w weinyddu gan y Uywodraethwyr ac estynnir y cymorth yn y modd a fernir ganddynt hwy'n briodol. Nid ydyw Hog y Gronfa i'w ddefnyddio at unrhyw amcan ond yr un a nodwyd. Os byddo'r II cyllid yn annigonol y mae plant o gylch Cyf. Misol Liverpool y bu eu tad yn gwasanaethu yn y fyddin I neu'r llynges i gael y flaenoriaeth. Trysorydd y Cartref ar y pryd i fod yn drysorydd y Gronfa. Cyfrifon y Gronfa i'w harchwilio gan archwilwyr cyfrifon y Cartref. Adroddiad y Gronfa i'w gy- I hoeddi ynglyn ag Adroddiad y Cartref bob blwyddyn. Rhoddir tabled (agSamo enwau'r milwyr a'r morwyr 0 gylch Cyf. Misot Liverpool a gollwyd yn ystod iIy rhyfel) i fyny yn y Cartref. Y rhan o'r arian a gesglir at yr Holiday Home i fynd i bwrcasu ty addas i blant y Cartref. Y plant gweiniaid i fynd i'r Home yn adrannau dan ofal un o'r arolygwyr. Llywodraethwyr y Cartref i gadw'r Home mewn ad- gyweiriad a'i arolygu. Bydd gan y Llywodraeth- wyr hawl i TodCti benthyg yIle dan amodau a osodir Ii lawr i blant Cartrefi craill. Nid ydyw'r Holiday Home i'w ddefnyddio at unrhyw bwrpas ond yr un a nodwyd. Ymddiriedolwyr yr Home i'w penodi y naill hanner gan Gyf. Misol Liverpool a'r banner arall gian Gyf. Misol Arfon.—Cenadwri o'r PwyUgor Ymchwiliadol gan y Parch. R. W. Roberts, B.D. Awgrymu cael cyfarfod arbennig i drafod agwedd y cyfarfodydd wythnosol, yr Achos Dirwestol a'r Ysgol Sul. Pasiwyd hynny. Eglwysi Wigan ac Ellesmere Port yn cyfiwyno nodyn am ^50 yr un at dalu'r ddylcd. Pwyllgor yr Achosion Newydd- ion aChenhadol yn awgrymu ychwanegu at gydnab- yddiaeth y Chwaer Evans. 0 BEERSEBA i DAN.—Dyma destun darlith Mr. Wm. Jones yn y Woodlands nosFercher ddiweddaf. Un o blant y He yw'r darlithydd bu'n filwr ym myddin Allenby yn erbyn y Twrc. Eglurwyd y ddarlith & darluniau rhagorol o lusern. Ar ol nodiadau pwrpasol iawn ar ddaearyddiaeth, hin- sawdd, a thngoiion y wlad, aeth a ni'n hwylus a diddorol 0 Beerseba^ heibio i Gaza, a thiwy hen diddorol o Beerscbi, lieib-?o i G aza, a thrwy hen ddinas frcmiot Hebron a Bethlehem, nes y deuthom i Jerusalem. Treuliwyd cryn amser yno i ddangos yr adeiladau crefyddol a godwyd gan wahanol bl.idiau CristnogoL—Mahometanaidd ac Iddewig, megis Teml Fahometanaidd fawreddog Omar ar fynydd Moriah, y man, ebe traddodaad, lie y cym- erth Abraham ei fab Isaac i'w. offrymu Eglwys y Bedd Santaidd hefyd cawsom ddarlun o fynydd F Olewydd a Gethsemnne. Wedi hyn, aeth a ni trwy ddyflrvn y M6r Marw, ar y goriwaered tua thair mil o droedfeddi islaw lefei y mor. Darlith I addysgiadol a gwir ddiddoroi, a dwy awr ddifyr dros ben. Y cadeirydd oedd Mr. E. P. Morris, Cross Street. Cafwyd adroddiad rhagorol yn ystod y cyfarfod gan Miss K. R. Jones. Cymerwyd rhan yn y diolchiadau gan y Parch. J. Davies a Mr. J. Tudor. GT. MERSEY ST.—Dechreuwyd tymor gaeaf Guild y Bobl Ieuanc Tach. 5 3 chyfarchwel, o dan lywyddiaeth Mr. James Owen, llywydd y Guild. Daeth cynulliad cryf i wrando'r talcntau ileol a'n gwasanaethai mewn canu ac adrodd. Cymerodd pawb ohonom ran yn y te campus a ddarparwyd ar ein cyfer, trwy haelioni'r is-lywydd (Mrs. Phillips Newby St.). Treuliwyd noson ddiddorol iawn. Yr oedd yn galondid mawr gweled cymaint obobl ieuanc yr eglwys-tua 75-yn bresenno], Wedi pleidlais o ddiolchigarwch i Mrs. Phillips, ac hefyd i'r cyfeillion eraill a wasanaethodd er llwyddiant y cyfarfod, terfynwyd trwy gyd-ganu Hen Wlad fy Nbadau.—Tsg. "RHAMANT CYMRY LERPWL."—Nos Fawrth ddiweddaf bu Mr. J. H. Jones, Golygydd T Brytbcn, yn agor tymor Cymdeithas Lenyddol Princes Road, pryd y traddododd ei ddarlith ragorol ar Ramant Cymry Lerpcl. Llywyddai Mr. R. Lloyd Phillips yn absenoldeb anorfod Mr. J. J. Thomas. Teimlir i'r ddarlith godi cwr y Hen ar gyfraniad helaeth Cymry blaenllaw Lerpwl at werth ein cmed!, drwy inni gael tr.cm ar eu dylanwad o amser adeg Goronwy Owen hyd heddyw yng nghylchoedd Eisteddfod, Pulpud, Cerddoriaeth, a Masnach. Dio'lchwyd i'r darlithydd gan Mri. Gledwyn Hughes,.D. T. Griffith., a J. H. Jones (Rosebery St.).—E.A.W. Y DIWEDDAR ELLIS ROBERT EVANs. 12 Cedar St.j. B'head.—Bu farw Tach. 10, yn 56 mlwydd ocd. Claddwyd ym mynwent Flaybrick Hill ddydd Gwener diweddaf. Gwasanaethwyd gan Dr. Moelwyn Hughes a'r Parch. D. Jones, Edge Lan. Y prif alarwyroedd y weddw; William, Evan, Tecwvn, Goronwy, Llewelyn a Dafydd (meibion); Louisa, Olwcn, Ceridwen (mcrched); John Evans I (Caerdydd), Griffith Evans (brodyr), Mrs. Dora Jackson (chwaer), Thomas Jones (Talsarnau), Mr. j Williams (Talysarn), Mr. a Mrs. R. W. Evans, Mri E. Evans, T. J.Griffiths. Daeth lliaws ynghyd i dalu eu cymwynas olaf i'r ymadawedig. Cludwyd yr arch gan Mri R. W. Edwards, T.J.Griffiths, W. Roberts, Robert Evans (Camden St.), wedi ei gorchuddio a wreaths prydferth. Trefniadau'r ang- !add yn nwylo Mr. R. W. Evans, 1.55 Kensington, Lerpwi. LLEN A CHERDD CHATHAM STREF-T.-Tach. 11, cafwyd dadl dan lywyddiaeth Mr. John Roberts, I ar A v?c ???!'<o i'w yrieradwvo ? Agorwyd ar yr  ochr gadamhaol gan Mr. Jones, Oxford St., a'r I nacaol gan Mr. Evans, Mulgrave St. Dadl frwd iawn, a chododd y cyfarfod i hwyl anarferol. Yr I ochr cadarnhaol a enillodd,ac yr oedd nifer dda yn bresennol.—R.E.R. | LIEWYRCH PARK ROAD.—Mae'r Gymdeithas, Lenyddol wedi ail-afael yn ei gwaith. Dechrcuwvd j a chyfarchwel Tach. 6, a chaiwyd cyfarfod adei!- j adol a difyr o dan arweiniad llywydd y gj mdfithas, ) Mr. J. H. Jones. Yr oedd y chwiorydd wedi dar- j par lluniaeth a fawr fwynhawyd rhwng dwy ran y rhaglen. Cafwyd caneuon gan Miss Alice Parry, Miss Myfanwy Jones, Miss Nannie Davies, ac unawd I ar y piano gan Miss Blodwen Davies. Canodd Mri. ■ R. M. Evans ac Emlyn Jones nes gorfod ail-ganu. j Cafwyd adroddiad gan Miss. Florrie Morris, a dau j adroddiad campus gan Mr, H, E, Jonec, dau gan j y llywydd, a chanodd y cor, daw arweiniad Mr. J. j R. Jones. Gwnaeth y llywydd sylwadau croes- I awgar ar ddychweliad y bechgyn, a diolchwyd i bawb gan Mr. Joseph Roberts (un or bechgyn), a Mr. Jack*Roberts. Nos Iau ddiweddaf, dadleuwyd j Prun gi gueini-degaeth a stoyddogaetb cmbenodol ai penodol yw'r oreu ? Mr. T. C. Jones o fclaid yr amhenodol, a Mr. E. E. Jones o blaid y penodol. I Ilwyl anarferol. Mr. R. Griffiths yn y gadair, ac I mor ddoniol ag y medr ef fod. Gyda'r ymdrech ( sydd ar droed i glirio'r ddyled a erys ar yr addcldy, a'r Gymdeithas Lenyddol a'r Gobcithlu'n cychWTl1 mor addawol, y mae pob argoel fod gwahanol ad- i rannau'r achos yn Park Road wedi gafael 0 ddifrif yn eu gwaith. )

I I Yr Wyl Dirwestol. 1-1 Cynhadledd NCJs SadwrD. CYKHALIWYD crfarfodydd dan nawdd yr ^yl flynyddol hon yng ngwahanol gapeii'r cylcli ddau tu'r afon ar hyd yr wythnos ddiweddaf, a diolch yn fawr i liaws gwein- idogion pob enwad, yn gystal ag i'r gwyr lleyg, a aberthodd amser a llafur i sÍarad ynddynt a'u cefnogi ymhob modd. Cynhaliwyd y Gynhadledd yng nghapel Fitzclarence Street nos Sadwm. Llywydd, y Parch. Myles Griffiths, A.T.S. Dechreuwyd drwy ddarllen a gweddi gan Mr. Lewis Roberts, Bootle. Wele rai o sylwadau'r Ilywydd:Maen rlia,id glynu wrth Ddirwest er sicrhau gwell manteision i ddynion. Mae'r gwaith i'w gyfiawni yn tybio rhwystrau, ond mae hynny'n gyfle i fagu gwroniaeth a meithrin gwroniaeth, ae ni cheid gwroniaeth heb rwystrau. Deng- ys bywyd Iesu Grist hyn yn eglur. Y Fo gafodd fwyaf o wrthwynebiadau; y Fo oedd y gwron mwyaf, ac o'i ysbryd Ef y. mae gwroniaid yr oesau wedi cael eu hysbryd- iaeth. Dylem fod yn fyw ac effro mewn cysylltiad a gwaith y byd newydd. Y mae'n rhaid i'r byd newydd gael ei lywodr- aethu gan egwyddorion gwahanol i'r hen fyd. Mae diferion gwaed y dewrion ar feysydd Ffrainc a Belgium a maimau eraill yn galw am rywbeth gwell na'r eiddo Abel gynt,—rhywbeth teilwng o'u haberth- heddyw. Y Parch. G. Wynne Griffith, B.D. Co- gwydd Dirweet yw Dewisiad Lleol.ond rhaid gofalu fod y polisi a fabwysiedid yn dylan- wadu ar ranbarthau eraill, a bydd y rhan- barth a sychir yn dylanwadu ar y rhanbarth- au cylchynol. Cofiwn pan oeddwn gartref ar y fferm, os byddai cae eisiau ei sychu, y byddai'n rhaid drainio ac mae'n bwysig fod y drains yn iawn yn eu cysylltiad a'i gilydd heb fod: yn rhy agos nac yn rhy bell oddiwrth ei gilydd, ac yn y berthynas iawn a'r prif drain a hefyd ofalu fod rhediad y cwbl o'r cae i'r afon. Safbwynt moesol a chrefyddol :—Daw'r gwleidydd i'r un fan a'r pregethwr yn y diwedd. Yr oedd yna hanesyn yn y papur y dydd o'r blaen am gwmni mewn ymchwil am olew er mantais ber'sonol iddynt eu hunain. Ond yn yr ymgyrchyn taro ar ffynnon feddyginiaethol, a llu yn cael iechyd drwy eu hymgyich. Amcan ý"r efengyl yw sefydlu teymas Crist yn y person unigol a'r genedl, ond ni ellir sylweddoli hynny ond drwy'r unigol. Ac o'r safbwynt yma golyga hunan-lywodraeth. hunan-ymwadiad ac hunan-ymgysegriad ym mywyd yr unigolyn a'r genedl. I ..Y Parch. S. R. Jenkins, B.A. :—Mae tair riogaeth i Ddirwest i ddod drostynt, sef tiriogaeth y Pw Pw Bow Bow a Clywch clywch Yr ydym wedi dod ("ros y ddwv gyntafac'yrydym bellachar diriogaeth y Clywch Clywch Mae llawer o bethau anghyfiawn yn ein deddf- wriaeth ond buom ninnau mor anghyson gwahanol adrannau yn y Fyddin Ddirwestol yn milwrio yn erbyn ei gilydd. Mae'n hen bryd inni gytuno ar rywbeth i gyfanu y rhengoedd. Cyn y rhyfel nid oedd wiw ymyrryd a rhyddid. Fe ddysgodd y rhyfel i ni os oeddym am feddiannu y perl, fod yn rhaid aberthu. Yr ydym i fyny yn erbyn pethau mawr. A geidw'r wlad hon ei lie ymhlith cenhedloedd y byd ? A fydd Prydain yn Pioneer y byd ? Ni ddewisodd America Gwaharddiad fel joke. Mae'n ganlyniad dysgeidiaeth crefydd Crist Gwelodd America, os oedd i gadw'i lie yng nghystadleuaeth fawr masnach y byd, fod yn rhaid taflu'r Fasnach o'i bywyd Ac mae gan America gyfraniad teilwng i'w estyn i ni. Gofynnir yn ami paham y mae r Americaniaid yn ymyrryd a'r cwestiwn yn ein gwlad ni ? Pahem, ynteu, y danfon- wyd Mr. A. J. Balfour, Argl. Reading, a Harry Lauder drosodd yno gan awdurdod- au'r wlad hon ar negeseuon pwysig ? Cwest- iwn crefyddol ydyw wed i'r- cwbl. Dylai'r gwres-fesurydd fynd i fyny. 'Does dim modd gweld yr cheiderau. Beth pe caem ni awr o Wesley, Whitfield neu Spurgeon i ddod a than brwdfrydedd i'n heglwysi a'i gyrru yn oddaith dros bob achos da? Y Parch. O. L. Roberts:-Cawsom v rhagymadrodd gan Mr. Wynne Griffith, a chorii y bregeth gan Mr. Jenkins a'r hyn sy'n naturiol wedi ei adael i mi ydyw tynnu casgliad oddiwrthi. Y mae Dii-westwyrr wedi edrych gormod ar yr ochr dywyIl- mae yna ochr obeithiol dros ben, yn un peth yn y cyfnewidiad yn syniad pobl oreii' r wlad,—yn syniad crefyddwyr y wlad. Nid oes eisiau inni fynd yn ol ymhell iawn nad 'I oedd syniad pregethwyr a blaenoriaid a diaconiaid yn wahanol iawn i'r hyn ydyw heddyw nid oeddynt yn edrych ar yfc i I yn ddrwg mawr iawn, ond erbyn heddyw mae'r cwbl yn ddirwestwyr. Yr oedd y ddiod feddwi yn beth cyffredin mewn piicdasau ac angladdau, ac yr oedd y gwin oedd dros ben ar Saboth Cymundeb yn cael ei roddi i'r gweinidog a weinyddai'r sacrament; ond ni chaniateid hynny heddyw yn unman. Hefyd mae'r Wladwr- iaeth yn dweyd fod yn rhaid ymyrryd a'r cwestiwn ryw ffordd neu'i gilydd. Fod ym- ddygiadau yr efrydwyr at y boneddwr Americanaidd yn cael ei gondemnio gan gydwybod y wlad fel gweithred annheilwng o ddynion. Hefyd mae pob cynulliad o bwys yn teimlo na allent csgoi'r cwestiwn dirwestol. Mae wedi cael sylw yng nghyf- arfod Plaid Llaíur yn ddiweddar. Hefyd caiff sylw gwyddonwyr a'i ddysgu yn yr ysgolion. Ac oherwydd hyn oil clylem gymryd eysur am fod dvfodol disgleiriach o'n blaen. Diolchwyd i'r Cadeirydd a'r siaradwyr gan y Parch. D. D. Williams, M.A., a Sergt. Jones, a therfynwyd drwy weddi gan y Llywydd. Hvsbyswyd mai'r Parch. J. O. Williams, M.A. (Pedrog), ydyw llywydd dewiscdig y Gymdeithas at y flwyddyn nesaf.—Rhydwenydd.

Goreu Cymro: y Cymro I Oddicartref. ASHTON-IN-MAKERFIELD.— Cvnhaliodd Cymdeith- as Pobi Ieuanc Carmel, M.C. eu cyfarfod agored cyntaf am y tymor y nos Lun o'r blaen, dan lywydd- iaeth Mr. O. D. Williams (Liew Arjon), llywydd y Gymdeithas. r.oedd y chwiorydd wcdi darparu lluniaeth Hasus, a daeth cynulliad da yno i fwynhau, Wedyn aed drwy ragfen ddiddoral mewn canu, adrodd a chystadlu. Diolchwyd i bawb am eu cefnogaeth gan Mri. R. Parry ac Elias Jones, a chaed anerchiad gwrescg gan y Parch. Enoch Rogers. Terfynwyd trwy ganu Or Hen Anthem I dan arweiniad Mr. W. Roberts.. Da gennym lon- gyfarch Mri. W. Roberts a Tudor T. Jones ar waith eu corau yn Eisteddfod Bethel; Mr. W. Roberts gyda"r C'or Undebol, a Mr. T. T. Jones gyda Chor Plant yr eglwys uchod.-H.J. HALEN SUNDERLAND.—Yn nadwrdd a rhwysg tref fawr Sunderland ar nos Sadwrn, byddaf yn tybied wcithiau y difethid hi fel Scdom gynt, onibai fod yno ddyrnaid o Gymry crefyddol i buro ei hawyr lygredig. Cynullant yn y dcml fach yn Newcastle Road, a gwnant waith da'n ddidw/w, a'u dylanwad er daioni yn y fro. Y mae'r camu n fywiog. i Ceir yno ieuenctid tan gamp, a thwr o blant pert a galluog, ac un ohonynt, sef mab Mr. a Mrs. John Williams (gynt o Ffestiniog a Birken- head)-a enillodd y wobr gyntaf yn arholiad Ys- grythyrol Cyfarfod Misol Lerpwl y llynedd, ac yn ddjgon calonog i ddweyd ei fod am ennill y flwyddyn nesaf hefyd. Hai ati, Bob gwna dy oreu i guro plant Glannau Mersi. Gresyn dy fod tuallan i gylch Eisteddfod Had y Cymry yn Birkenhead, onite cawsct dynnu'r dorch hefo Moses Williams, Ivor Jones, Alun Hughes, a Moelwyn dy gefnder, a dyna bedwarawd rhagorol. Hwyrach yr estynnir ccrtynau'r Eisteddfod cyn hir, ac yna cei ddod i'r ornest. Ergyd drom i'r eglwys oedd marw dieymwth Mr. R. W. Edwards. Ef yn flaenor ac yn wr ieuanc o feddwi a chalon gynnes. Bydd ym- adawiad Mr. Lewis, M.A., a'i briod garedig, yn golled i'r eglwys. Y fo'n frawd i'r Parchn R. C. Lewis a T. E. Lewis o'r De, ac wedi ei ddewis yn Gyfarwyddwr Addysg Sir Benfro. Y mae'r ddau yn Gymry twymgalon, a bydd Sunderland ar ei cholled a Phenfro ar ei hennill. Gobeithic y llenwir yr adwyoD a dynion eto a thipjTi o fn rr eu cryman i ymladd a rhysedd y dref,-I.D. CYMDEITHAS LENYDDOL CROSFIEL6 ST., W ARIUNGTON:- Tach. 3, cynhaliwyd cyfarfod agoriadol Cymdeithas Lenyddol Crossfield St., o dan lywyddiaeth Mr. R. Roberts. Yr oedd y merched ieuanc wedi partoi gwledd o de a danteith- ion. Cymerwyd rhan mewn canu gan Mrs. W J. Williams, Miss N. Thomas, Miss Blodwen G. Jones, Miss Dorothy Griffiths (ar y piano); adrodd, Miss Eiluned Pierce, Miss Megan Woodward. Cyn- uUiad da, a rhagolygon am dymor llwyddiannus. Drwg gennym fod ysgrifennydd gweithgar y Gym- deithas (Mr. Lewis W. Jones) wedi bod o dan drin- iaeth lawfeddygol, ond llawenychwn ei fod yn gwella, a hyderwn y cawn ei weld yn fuan yn ein plith.—J.H.J. PONTBLEIDDl'N.—Cyfarfu T. Alf. Wynne a damwain angeuol ym Mhwll do Llai Hall, ger Gwrecsam. Syrthiodd carreg arno Tach. 1, bu farw vn Ysbyty Gwrecsam drannoeth, yn 22 mlwydd oed. Mab ydoedd i Mr. a Mrs. Thomas Wynne, Ffordd Caer. Bachgen glan ei foes, gofalus o'i gartref a'i meni. Bu'n ffyddlon i eglwyys y plwyf, lle'r oedd yn aelod o'r cor. Claddwyd Tach. 5. Gwasanaethwyd wrth y ty gan Mr. David Jones, Hartsheath, ac yn yr Eglwys a'r fynwent gan y Parch. R. Owen, ficer.

Bore Heddyw COLLI JOHN ROBERTS.—Gond i bawb oedd clywed farw o'r Parch. John Roberts yn y Rhyl ddydd lau diweddaf. Yr oedd yn un a thrigain oed yn fugail eglwys M.C. Warren Road ere dwy riyneud ar bymtheg yn frodor o'r Esgair W'cn, i entro Llyn Cymer yn dwyn ey-N, n lawer o ddelw ucheldir Hiraethog yn ei ffcrdd. ddetlie o drin adnod, a'i ftordd hamddenoi o siarad ei saib yn fwy hyawdl na llifeirici-t a rLyf- erthwy eraill a'i lygad yn gweld cymfcar- iaeth gyrhaeddgar lie na welai aiali ond caib a rhaw. Wrth groesi Mersi i'w gyhoeddiad, gwelodd Passengers are requested not tc SlY d: '0 the Captain on the bridge ond ebe fo ar ei bregeth y bore Sol hv nnw yn B'head Fel arall yn union y mae ar L> *!• yr Iechydwriaeth neu Gwch yr Ai hub You passengers, please DO speak i':) ¡lie Captain of the bridge. Cleddid yn Rhyl ddydd Llun dir. edeaf. Disgwyliwn Chwiih Atgof amdar.o'r wyfl res nesaf gan efengylydd cyn ffresied a c d- ioled ag yntau.

tin teMEl jfin Hancrr;i p. Crefydd a ChcnedJaethoideb otdd ;i anerchiad campus y Parch. J. Roger r B.A., o flaen ein Cymdeithas oi nos Wener. Y mae fo yn un o'r h- u-yr mwyaf galluog a hyawdl a ic< v Welseaid Cymreig. Traethodd 3 n orol ar Nodweddion y Cymro fel Cr,-fi,>:i Llywyddwyd gan Mr. Phillip Hughes, V; c. Side, a chjmerwyd rhan ar y diwedd y Parchn. R. Williams, Wvn P.ofcertr?. Morris, a Mri. E. H. Lloyd a Josua Roge; Cymru a Phalestir.a.— Nos Lun, anI; l. wyd Cymdeithas Gore Street (W.), gan Morley Jones, Coleg Didsbury, ar Fy nJ; ( f- iad gyda'r fyddin ym Mhalestina, Mr. L Jones-Roberts yn y gadair, a Mri. W. U. Jones, J. T. Eilis, a J. Spencer Willi&r: s, ysgrifennydd y Gymdeithas, yn rfcoi eu barn a'u diolch. Cawd noson oleu a didder ar wlad sydd yn annwyl i Gymru. Canu ac Adrodd.—Cafwyd cyngerdd v chtl- radd yn Chorlton Road (A.), nos Sadwir, tan lywyddiaeth y Cynghorwr Mason I'ov ell Miss Megan Evans (Treffynnon), Miss Ai r ie Jones (Stretford), Mri. Tom Hobdey a Griff. Owen (Lerpwl), yn canu Miss G. Griffiil s yn adrodd a Phencerdd Ceinion wi th y piano. Y ddwy iaith yn cael eu lie, a'r galon Gymreig wrth ei bodd pan gfirid Darlun fy Mam, Llam y Cariadau, Ncnt y Mynydd, Hen Grrcsffordd y Llan, a'r hen ddeuawd felys Hywel a Blodwen. Eincn. Wrth allor Ebeiteztr.-Tach. 3, yng nghapei Ebenezer (A.), Caerdydd, gan y Parch. B M. Hughes, B.A., priodwyd Mr. J. E. Jones a Miss S. Bronwen Morgan, y ddau o Fan- ceinion. Gweinyddwyd ar y briodferch gan ei chwaer, Miss H. Ceridwen Morgan, Caer- dydd, ac ar y priodfab gan ei frawd, Mr. E. Herbert Jones, Liscard. Yn absenoldeb anorfod ei brawd, Mr. D. R. Morgan, Prif- ysgol Caerdydd, cyflwynwyd y briodferch gan ei brawd yng nghyfraith, Mr. J. T. J. Rees, Tegryn, Sir Benfro. Oherwydd gwael- edd chwaer y briodferch, Mrs. Hughes, Caerdydd, darparwyd y neithicr yn y Dor- othy Restaurant." Ar ol mwynhau'r dan- teithion a'r anerchiadau, ymadawcdd y par ieuanc yngbanol clj-muniadau goreu eu llu cyfeillion. Yr oedd yr anrhegion yn lluosog a gwerthfawr. Y mae'r priodfab vji fab ieuengaf i'r diweddar Mr. Wm. Jones, ac i Mrs. Jones, Alawen," Porth Amlwch. Bu ei dad yn swyddog ffyddlon a gweithgar am fljTiyddoedd lawer yn eglwys Caimti (A.). Y mae'r briodferch yn un o rinedd Sir Gaerfyrddin, ac yn ferch i'r diweddar- Mr. a Mrs. Llewelyn Morgan, "Brychan, ft. Clear.o. Bu ei thad yn ysgolfeistr aia amser maith yn Llangening, Sir Garîyrddin lie yr oedd yn fawr ei glcd fel athro ac ysgolor gwych. Bu'n gadeirydd Bwrdd Gwarch- eidwaid Caerfyrddin, yn aelod o Gyngor y Dref ac o'r Tribunly^s. Y mae'r ddeuddyn hyn hefyd yn meddu ar amryw o deithi rhagorol eu rhieni, ac yn aelodau gwasan- aethgar o Eglwys Chorlton Road (A.), Man- ceinion. Dymunwn iddynt bellach Wenau heulwen dyner dirion, Llwybrau'n frith gan flodeu tlysion Llwyddiant daear, bendith Nefoedd, Fyddo'u rhan am faith flynyddoedd.

PRAODI JONES—MCIIOAN.—Yng nghapel Ebenezer (A.), Caerdydd, ddydd Llun, Tach. 3, gan y Parch. H. M. Hughes, B.A., gwein- idog, Mr. John Elias Jones a Miss Sarah Bronwen Morgan (y ddau o Fanceinion).

Dwy ochr y wlad, Jowch i'r wledd." ATYNIAD NEDLLDUOL LLUNGWYN, 1920. Cynhehr Eisteddfod Gadeiriol Y PLANT, ym MHORTSMADOG, Llungwyn, 1620. Ceir Rhestr y Testvnan gvda phob manylion oddiwrtb yr Ysgrifenyddion,-E. DAVIES. 42 Ecol Newydd. E. J. EDWARDS, Ty'r Felin, Pris drwy'r post 21c. Porthmadog' C.P .O.S. to Canada UNITED STATES and the ORIENT. LIVERPOOT, TO HALIFAX N.S. EMPRESS OF FRANCE DPC. 0 LIVERPOOL TO ST. JOHN N.B. SCANDINAVIAN Dec. 17 GLASGOW TO ST. JOHN N.B. PRETORTAN Nov. 25 I SICILIAN.. DtO. 3 LONDON TO ST JOHN N B. BRISTOL TO ST. JOHN N.B. ANTWERP TO ST. JOHN N.B. TUNISIAN Dec 12 SOUTHAMPTON TO ST. JOHN N.B. TUNISIAN Dee 13 QUICKEST TIME ACROSS THE PACIFIC. VANCOUVER TO JAPAN. 10 days,t0 (IRINA, 14 -'ay$ For Freight or Passr.ge apply to-Poval Liver Bul,ding, Liwrnoo! (Toi. 8690 Biink1; 14 Cork-pur St.. London, S W. 1 [Tel. 8332. Gerrardl 103 LeadenhaJl St. London. E.C. 3 fTel. 4707 Avenue], 25 Bothwell St., Glasgow (Tel 66nl CentralL88Commercial St., Dundee rTel.38 Dundee] 18 Rt.Angustine's Parade, Bristol [Tel.1836], aOFoyleSt, Tkn(londerry or-L(I('AL AGENTS. CANADIAN PACIFIC OCEAN SERVICES, LTD.

YN EISIAU. LLETY CYSTJRUS yn Bootle neu Kirkdale. 21 Brython Office. yN EISIAU erbyn Ionawr laf, dynes barchus fel Cook General. Ymofyner gyda phob manylion a Mrs. Tnos. ROBERTS, Ty Brith, Mold.