Y Darian

Resolfen. Dydd Llun diweddaf yr oedd ys- golion Resolfen yn troi allan ar ym- daith trwy'r heolydd, ac yr oedd fwyn- had calon gweled y plant wedi gwisgo yn eu gwyn. Y Methodistiaid oedd yn arwain eleni. Wedi yr orymdaith aeth pawb i'w capel eu hun i fwynhau te a bara brith o'r fath oreu, ac wedi diwallu ein hunain aethom tua'r cae i fwynhau'r awelon iach ac i ryfeddu at brydferthwch y blodau sydd yn harddu Dyffryn Nedd yn "Alban Hefin. Tua saith o'r gloch trodd pawb allan i fyned tua'r Neuadd leol l I fwynhau orig neu ddwy yn Eisteddfod y plant, a chafwyd cyfarfod rhogorol. Y trysorydd oedd y Parch. T. Lloyd, Sardis. Beirniaid: Cerddoriaeth, Mr. Tom Davies, A.C., Resolfen; amrywiaeth, Hedydd Milwyn. Wele restr o'r buddugwyr: Adrodd i rai dan ddeuddeg, goreu, Miss Ann Barson. Unawd i rai dan ddeuddeg, Miss Davies, Post Office. Unawd agored i rai dan 16 oed, cyd-fuddugol, Davies, Aberpennar, ac Evan, Glyn- Nedd. Adroddiad agored, goreu allan o saith, Lilian, Resolfen. Englyn, Myfyr Nedd. Her unawd o ddewis- iad yr ymgeisydd, rhannwyd rhwng Mr. Evans, Resolfen, a W. Williams, Abertawe. Her adroddiad, dewisiad yr ymgeisydd, goreu, o naw, Miss Maggie Ann Hopcyn. Cafwyd gair gan y llywydd ar hynodion y Wylan, a therfynwyd y cyfarfod trwy ganu "Hen Wlad fy Nhadau." Blin gennymgofnodi marwolaeth yr hen sant, Dafydd Richard, Glyn Neath Road, Resolfen. Yr oedd yr ymadawedig yn 76 mlwydd oed, ac wedi eu treulio gan mwyaf yn nhawelwch Dyffryn Nedd. 0 —— i Resolfen daeth yrtia bed- war math ar ddynion i chwilio am waith, a chawsant "start" yng Nglofa Blaencwm. Erbyn heddyw maent oil wedi symud i le arall. Mae'n debig taw cilio o flaen Lord Derby a wnant. Maent yn briod gan mwy- af. Cymered merched Glyn Neath yr "hint, oherwydd yr ydym ni yn Re- solfen wedi cael cryn boen oddi- wrthynt. Mae yn hynod meddwl nas gall dynion priod ddyfod o'u cartref heb fyned oddiamgylch i geisio twyllo merched ieuanc. Os nad oes ganddynt barch i'w gwragedd gar- tref, bydded iddynt barchu eu hunain. Dyma y dynion a ddylai fod yn y ffosydd. Ni ydyrit yn deilwng o hedd- wch Bryniau Cymru. Dydd Sul nesaf yr ydym yn disgwyl Pedrog ac Elfed i wasanaethu ym Methania. MARI JONES. I

Birchgrove. I Cawd gryn hwyl yn Festri Nazar- eth nos Sadwrn cyn y diweddaf. Coedwigwyr y "Llys Livingstone," a gynhelir yn y Terrace Inn, Birch- grove, oedd wraidd canghennau a blodau y cwrdd. Bu Dafydd William Jenkins (teiliwr), o Bethel Road, Llansamlet, yn ymddiriedolwr i'r "Llys dros 43 mlynedd, a barnodd y Coedwigwyr mai teilwng ydoedd o gydnabyddiaeth am lanw y swydd mor ddeheuig. Yn y cwrdd hwn anrheg- wyd ef ag anerchiad goreuredig. Yng nghanol y cyfryw yr oedd darlun o hono. Tomos Donne, o'r Glais, oedd estynydd yr anrheg, a chafwyd ganddo grynhodeb o hanes y clwb oddiar ei ddechreuad. Yr oedd Tomos yn un o sylfaenwyr y cyfryw, a hawdd y medra ddweyd tipyn yn weddol rigl. Ben Ley, un arall o syl- faenwyr y clwb, a gafodd anrheg o lawffon dlos a phibell am ganfasio yn llwyddiannus am aelodau newyddion iddo. John B. Davies, ceidwad "Pare y Briallu, Llansamlet, a gyflwyna yr anrheg i Ben. Cafodd Dan Griffiths hefyd yr unfath anrheg, a Ben am Iwyddo i ennill nifer dda o aelodau i'r clwb, a Tomos Abram Tomos, Lonlas, a'i cyflwynai iddo. Diolchodd y tri brawd ffyddlon am y rhoddion, a chafwyd doniau amryw- iol i ganlyn hyn :—Y Meistri John Rees, goruchwyliwr Glofa Birch- grove; E. H. Thomas, ysgolfeistr; yr Hybarch John Ley, Tom Evans, y Midland Hotel, Treforis; Dafydd Griffiths, ysgrifennydd y Rechabiaid; John T., Davies, ymddiriedolwr "Llys Stanley," Llansamlet; y Cynghorwyr James Morris a T. W. Watkins. Can- odd awenau Eilir Mai a Philos Hefin folawdau i'r tri Coedwigwr gweithgar a gawsant eu hanrhegu. Cafwyd un- awdau gan Mri. D. J. Griffiths, D. J. Rosser, John Williams, a mab y cadeirydd, ac adroddiadau gan Tommy Lewis a Richard Henry. Can- wyd ar y piano gan Annie Beatrice Williams, A.T.C.L. Llywyddwyd gan y Cynghorwr William John, Peniel Green. Y Cynghorwr siriol, Tomos John Richards oedd yr ys- grifennydd.

Pontypridd. Cynhaliwyd Cymanfa Ganu Bedydd- wyr Dosbarth Pontypridd yn y Taber- nacl, Llungwyn, dan arweiniad Mr. Dd, Thomas, F.T.S.C., Bridgend. Llywydd- wyd cyfarfod y bore gan Mr. Edwin Williams, Ynysybwl, a chafwyd canu hyfryd ar y tonau ynghyd a'r cydgan, Teilwng yw'r Oen." Llywyddwyd yn y prynhawn gan y Parch. W. Frimstone, Hafod. Yn yr hwyr llywyddwyd gan y Parch. R. D. Phillips, Cilfynydd. Can- wyd ar yr organ gan Mr. Alun Dummer, Treforest, a chafwyd unawdau yn ystod y cyfarfodydd gan Miss Ceridwen John, Llanilltyd; Miss Maude Evans, Ynysy- bwl, a Mr. D. Davies (Dewi Elli), Pont- ypridd. Cafwyd cymanfa ragorol mewn canu a defosiwn.

Ystrad Rhondda. Mae yn flin iawn gennym gofnodi marw un o ddineswyr mwyaf tawel y lie, sef Mr. John Lewis (y Painter), ar yr Sfed cyfisol yn 63 mlwydd oed, Claddwyd ef yng Nghladdfa Gy- hoeddus Treorchy ar y 13eg. Can- wyd tonau o raglen a ddarparwyd i'r amgylchiad dan arweiniad Mr. David Davies, L.T.S.C. Gweinydd- wyd gan y Parch. T. D. Jones, Bod- ringallt. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod ffyddlon o'r eglwys uchod, ac yr oedd y sylwadau wnawd gan ei hoff dwfn ei argyhoeddiad; sylwgar a dar- llengar; glan ei foes oedd efe, ac yn wrandawr deallgar, a pharod iawn i wasanaethu. Rhoddodd lawer o'i weinidog ar lan y bedd yn bortread byw o hono. Ni wnaeth ddrwg i neb erioed; araf a thawel ei symudiad; amser i ddirwest a cherddoriaeth. Bu yn ysgrifennydd Cymanfa Ganu Cylch Ystrad Rhondda am flynydd- oedd, ac hefyd yn ysgrifennydd Eis- teddfod Bodringallt, a thrysorydd y Gymanfa Ganu. Yr oedd yn ddar- llenwr cyson o'r "Darian. Gadaw- odd i alaru ar ei ol weddw, iechyd yr hon sydd ymhell o fod yr hyn a fu; tair merch ac un mab, yr hwn sydd yn yr Aifft gyda'r fyddin, ac er ymhell o'i wlad meddyliai yn fawr o'i rieni. Nerth a gaffont oil i ddal yr ystorm. Chwith .gennym feddwl na chawn gydganu yma mwy. "Fe ganodd fawl i Frenin nef A dygodd ereill hefyd, I ganu'i glod a chywir lef, Tra daliodd nerth ei fywyd." IOAN AP DANIEL.

RHIWMATIC AC ANHWYLDEB Y KIDNEY. Tpiniaeth Rad. Y mae rhiwmatic yn ganlyniad uric ac crystals yn y llywethau a'r eymalau effaith gormod o uric acid yn y cyfansoddiad, a'r acid hwn ydyw.r aohos pennaf o boen yn y cefn, lumbago, sciatica, gowt. annhrefn y dwfr, oareg, grafel dropsi, diabetes a Bright's disease. T mae Tabledi Estora yn driniaeth effeithiol a llwyddiannus gyfer hyn, ac weddi gwella llu o aohosion wedi i feddyginiaethau eraill fethu, yr hyn a gyfrif am y ffaith eu bod yn cyflym gymeryd lie meddyginiaethau ar ol yr oes"—ydynt yn ami allan o gyrraedd pawb ond y cyfoethog. Y mae nifer oyfyngedig o focses o Dabledi Estora yn cael eu cynnyg yn rhad er profi eu bod yn llawn warantu eu disgrifiad —meddyginiaeth onest at y Kidney am bris gonest, Is. lie. y bocs o 40 o dabledi neu 6 bocs am 6s. Oyflenwir hwy gan y rhan fwyaf o fferyllwyr. Y mae y cynnyg hwn o un boos llawn yn parhau mewn grym i ddarllenwyr y DARIAN am ddeng diwrnod o'r dyddiad hwn, ac ar yr amod fod y rhybudd hwn yn cael ei dori allan a'i anfon gyda 3e. mewn stamps, onide, fe anwybyddir y ceisiadau a'r amcah ydyw, diogelu rhag rhai nad oes arnynt angen am y cynny. Oyfeqiriad-Estors Co., 132, Charing Cross Road, London, W.C.

   « !FtLE?E!?sy J? ? 1 MIRACULOUS EFFECTS! I have suffered from Pile and Gravel for four years, during which time I was quite disabled, and never, during this time, had a whole night's rest. I was at last induced to try a box of your Pile and Gravel Pills, and incredible as it may appear, after I had taken but a few doses, I felt as if I had had another body. Encouraged by the effects of one box, I took another, and now I am free from all pain, a living testimonial to the miraculous effects of these Pills.. Yours truly D. WILLIAMS, Penralltwen, Newcastle Emlyn. I IMMEDIATE. RELIEF! I feel happy in bearing testimony to the efficacy, of your Pile and Gravel Pills in my own case. Also in numerous other painful cases of long standing in which your Pills have given immediate relief, and in a short time effected a perfect cure so the weak in faith may be assured of their efficacy to accomplish what they are professed to do. Yours truly, THOS. PHILLIPS, Grocer, etc., Caeremlyn, near Whitland. |j Y mae y Feddyginiaeth werthfawr hon i'w chael mewn tri ffurf. No. i. George's Pile and Gravel Pills (label wen) I No. 2. George's Gravel Pills (label las) No. 3.—George's Pills for the Piles (label goch.) Gwerthir y Peleni Byd-glodus hyn yn mhob man, mewn Blvchau 1/3, a 3/. yr un. Gyda'r Post am 1/4 a 3/2. Gochelwch Dwyllwyr !—Gofynwch yn eglur am George' Pills," a gwelwch eich bod yn eu cael. a PEBOHENOG- J. E. GEORGE, M.R.P.S., HIRWAIN, ABERDARE.

nad ydym yn rhy barod i wahaniaethu rhwng y cysegredig a'r bydol ynglyn a'u bywyd. Ai ni ddylasai popeth fod yn gysegredig yn ein golwg. Ai ni ddylasai buddiannau tymhorol dyn fod mor gysegredig a'i fuddiannau ysbrydol a thragwyddol yng ngolwg eraill gan nad beth am dano ef ei hun. Ni allaf fi yn fy myw feddwl llawer o ddynion a honnant fod yn selog iawn dros hawliau crefydd a'r Sabath a llu o bethau eraill, os nad oes iddynt ddim diddordeb yn amgylchiadau rhai sydd a baich bywyd yn pwyso'n drwm ar- nynt. A'r gwir yw, dyweded neb a fynno i'r gwrthwyneb, y mae gor- mod yn yr eglwysi 0 bob sect sydd yn dduwiol iawn ar y Sabath nad ydynt yn dwyn eu crefydd gyda hwynt i'r gwaith nac i'r swyddfa nac i'r siop nac i unlle arall. Mae crefydd yr Hwn a ddaeth nid i'w wasanaethu ond i wasanaethu wedi ei cham-ddehongli a'i chamgynrychioli gan gynifer o'i ganlynwyr, nes y mae wedi mynd yn ddiystyrredig yn y tir. Ac un o'r ergydion tostaf a gafodd crefydd Crist yn y Rhondda oedd gwaith y Gwyliwr a'i ddwrn cauedig a'i ysgrifell aflan yn rhuthro i'r maes i'w hamddiffyn. Nid anniddorol, o bosibl, oedd i mi ddewis y ffugenw "Dafydd Gam" yn fwriadol er mwyn rhoddi cyfle i'r "Gwyliwr ddatguddio ym mhellach yr ysbryd rhyfedd a amlygasai yn ei 11th gyntaf, sef ysbryd ymhongar y "cwiblwr" diderfyn gyda phethau nas gall eu hystyried a meddwl di- duedd ac eangfrydig. Nid wyf fi, cofier, yn perthyn i Blaid Llafur fy hun, ond y mae fy synnwyr cyffredin, heb son am fy mhroffes grefyddol, yn dweyd wrthyf fod yn rhaid i mi ddelio a hwynt fel dynion rhesymol a dynion y gellir ymresymu a hwynt. Yr wyf yn adnabod rhai yn eu plith sydd yn rhagorolion y ddaear. Ond meddylier o ddifrif am y "Gwyliwr yn 'nech- reu ei lith gyntaf yn edliw i'r bobl hyn cr mwyn eu bychanu nad oeddent y dyddiau hyn yn siarad yn unllais ar unrhyw fater! Da, efallai, fod y Gwyliwr" wedi rhedeg i ffwrdd yn llwfr fel y gwnaeth gan honni fod yr hyn a ddywedais islaw sylw pellach, ac ni ddywedaf finnau ragor gan fod y goleu coch wedi ei ddychrynu gym- amt. Eto, pan grybwyllodd "Llais Llafur yr hen ddihareb parthed gollwng y "gath o'r cwd," dyma'r cwiblwr yn gweld ei gyfleac yn galw Plaid Llafur y Rhondda'n Mygod." A alwasai ei Arglwydd hwynt yn llygod, tybed ? Dywedais wrth un oedd yn fy ymyl ar y pryd— rwy'n mynd i ateb hwn a: mi ddef- nyddiaf yr enw "Dafydd Gam," a chwi gewch weled mai "cwiblan air enw yn unig a wna heb ateb i ddim a ddywedaf, ac felly'n union y gwnaeth; aeth i'r fagl ar ei union gan dybied fod gwneud tipyn o ddigrifwch ° ffugenw yn penderfynu am byth gwestiynnau mawr bywyd. Gadawaf 1 "Lais Llafur" ddelio a'r cwibl plentynaidd parthed yr hyn a ddar- tenasai ef yn y "Freethinker, gyda dweyd fod sylwadau annheg a chamarweiniol y "Gwyliwr" yn an- faddeuol mewn amddiffynydd mor ynihongar o ffydd y saint. Un gair, ymhellach; heriais ef i rofi ei haeriad fod Sosialaeth ac nttyddiaeth yn dermau cyfystyr. mae'r haeriad hwn mor bwysig fel yr haeddai sylw difrifol a meddylgar. nd beth a wnaeth vr haerwr a'r cwiblwr digywilydd?—dim ond rhuo Vfth fynd heibio "fod rhai o Sosial- wyr amlycaf Prydain air Cyfandir wedi datgan eu barn ar ddu a gwyn mai enw arall ar Anffyddiaeth ydyw ^°si, alaeth," ac yn edliw fel y gwnaethai yn nechreu ei lith gyntaf 0 y Sosialiaid yn rhanedig, a Fhyfeirio'n wawdus at "eu cariad a'u rawdgarwch y naill tuag at y llall." eSlampl odidog Beth ped atebid y °1 hwn yn ol ei ffolineb? Y fath lantra ellid wneud! Nid yw y rhai?) hynny o "Sosialwyr amlycaf rYdam a'r Cyfandir ond yn siarad ?,ostynt eu hunain. Byddai'n well Gwyliwr" droi llai ymhlith dynion by -en0. a dyfod yn nes gartref. ?? ?? ?" heglwysi Sosialiaid sydd yn y ion duwiolfrydig, eang- f rydi 9, haelionus, caredig, nas gWYddant nemor ddim am Sosialiaid ?am? iycaf Prydain a'r Cyfandir. Yn ol vm resymiad y "Gwyliwr" mae Sosial- a rhai hyn yn Anffyddiaeth! ""vylied efe fod yn offeryn i yrru yc, wang o'r rhai hyn allan o'n Yc,hwa,ieg o,'r r h ai hyn allau o,'n jje wy^- 'Roedd rhai wedi gweled ac wedi pregethu ers blynyddoedd fod Y gystadleuaeth fasnachol, yr ysbryd e:rodrol, a'r rhaib am elw, heblaw eu arwad yn gwneud bywyd yn faich, yn arw a,* n ^efyd i gyflafan, a daeth eu geiHa U 1 ^en- A ydyw'n syn fod rh W u.; ben.. A ydyw'n syn, fod rhywrai ceisio cael bywyd cym- deithas i lwybrau gwell? Mae'n Wir f?) rhai Sosialwyr yn Anffydd- Wyr ? ??? rhai o ganlynwyr Iesu o ]? () Nazareth, yn orthrvmwyr ac yn filivvnw I fil* llvny,ddio,, Ac ni fyddai'n synn ?nnyfH???? i? ???? fod yn well gan Pab v I)yn Sosialwyr anffyddol na Christnogion bydol, materol eu hysbryd, ac anffyddol yn eu gweith- rediadau. Nid oes arnaf fi ofn An- ffyddwyr na Sosialiaid, ond y mae'n flin gennyf fod dynion fel y "Gwyliwr" yn bradychu'r eglwysi mor ysgeler. Buasai'n dda gennyf er mwyn y Gwr a garaf ddweyd gair o'i plaid a cheisio adennill serch rhai o'r defaid crwydrol at yr hen gorlannau, ond mae mor anodd dweyd dim yn effeithiol tra fyddo dynion fel y Gwyliwr" yn cerdded o gwmpas ac yn rhuo. Rhaid ei ddistewi ef yn gyntaf.—Yr eiddoch yn gywir, DAFYDD GAM. j