Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
COLOFN Y BOBL IEUAINC.
COLOFN Y BOBL IEUAINC. DAN OFAL DYFNALLT. GWEITHWYR A'R IESU. 'Three Cheers' i'r bachrn yna o Nazareth, ta pwy yw a." Dyma'r geiriau, meddir, a floedd- iwyd allan mewn cyfarfQd 0 weithwyr pan soniodd rhywun am rywbeth a <idywedasai'r Iesu o Nazareth gan un nad oedd ganddo ddirnadaeth pwy allai'r Iesu fod: Fel y dywedais y tro diweddaf mi a synnaf byth fod eu cymwynaswr goreu mor ddigyfrif o hono gan weithwyr. Filwaith yn y lofa, ar gonglau'r ffyrdd, ac mewn lleoedd eraill y clywais ei enw dihalog Ef ar wefusau aflan yn gymysgedig ;ag enwau eraill ac a llwon a rhegfeydd haerllug a llygredig. Ac i'r rhai a'i ,defnyddient felly nid oedd wahaniaeth rhwng y glan a'r halog. Clywir yn ami ddynion ystyriol yn dweyd mewn peth dychryn eu bod yn synnu na tharawsai'r Arglwydd y cablwyr hyn .yn farw yn y fan. Mae yr eglurhad ar ei oddefgarwch Ef yn y weddi honno a offrymwyd ar y Groes "O Dad, maddeu iddynt: canys ni wyddant pa beth y maent yn ei wneuthur. Goddefwyd dan aden y weddi honno rai gwaeth a mwy diesgus na'r cabl- wyr anystyriol er eu bod yn fwy parchus. Pe gwyddai gweithwyr pwy yw Iesu o Nazareth ni oddefent i neb "daflu amarch ar ei enw yn eu clyw. Weithwyr, cymrwch yr awgrym a "Chofiwch- ei fod ef yn fwy teilwng o Hosanna nag o'i wneud yn' rheg yng ngenau'r anystyriol. Nid ydym yn synnu cymaint at fawrion a chyfoethogion Palestina yn -,gwrthod yr Iesu gan fethu adnabod ynddo Ef y Mesia y disgwyliodd yr oesau am dano. Gweithiwr cyffredin a fagesid ar un o aelwydydd syml werin ydoedd, ac yr oedd iddo ef droi :allan yn ddysgawdwr, ac i eraill gredu 'e-u bod yn gweled ynddo yr un oedd yn dyfod, megis dyrnod dost ar 'wynebau blaenoriaid y genedl. Yr oedd balchter gwaedoliaeth, cyfoeth, a safle wedi mynd gymaint i'w gwaed fel nas gallant -ddygymod a'r syniad fod un a dybias- ent a fyddai'n fwy ei ogoniant na neb, wedi dyfod o Nazareth. Hefyd yr oedd holl osgo gweithredoedd a geiriau yr Iesu yn erbyn rhagfarnau y bobl hyn ac yn ennyn eu llid. Er eu bod yn ar- weinwyr crefydd cenedl grefyddol, yr oedd y syniad newydd am fywyd a byw a ddisgleiriai yng ngeiriau'r Iesu yn eu dychrynu rhag y cyfnewidiad a dygai ffyniant ei ddysgeidiaeth Ef yn eu sefyllfa a'u harferion hwy. Gyda ,dlrmyg y troent oddiwrtho gan ofyn: "Onid hwn yw mab y saer? Onid Mair y gelwir ei fam Ef?" etc. Yr "oedd eu gwrthwynebiad iddo'n fwy am fod ei eiriau'n ddoeth a'i weith- redoedd yn nerthol ac yntau'n fab saer. Pan welsant ei oleuni yn llewyrchu yn rhy danbaid a'r byd yn myned ar ei "01 Ef, ni orffwysasant nes' i gael i'r groes, ac riid ydwyf yn synnu cymaint st hyn. Nid ydwyf, ychwaith, yn synnu fod Iesu o Nazareth yn wrthodedig heddyw gan uchelwyr byd ac eglwys ;,ac awdurdodau llywodraethol y ddaear, oblegid gwrthodedig yn ddiau ydyw mor wrthodedig a phan drengodd ar y Groes ar le'r Benglog. Gwn fod i ryw fath ar Grist le amlwg ym mywyd y byd gwareddiedig, ond nid Iesu o Nazareth yw y Crist hwn; eithr yn "ytrach Crist gwneud ydyw, Crist iwinydcliaeth, Crist eglwysyddiaeth, ,Y Crist wedi ei ystumio a'i lurgunio fel y "yddai'gydnaws a balchter cyfoeth, y olrwydd, a phob ffurf ar hunangais :a gwag-ogoniant. Ie, Crist yw yr un sydd boblogaidd heddyw y gall yr "oil wledydd sydd yng ngyddfau eu gnydd apelio a to, y naill fel y llall. Me cymaint gwahaniaeth rhwng y rist sydd mewn bri heddyw a'r Crist esu ag oedd rhwng y Mesia a ddis- ;§wyliai'r iddewon a'r hwn a ddaeth o azareth. Nid wyf yn synnu, meddaf, fod yr Iesu'n wrthodedig gan ryw osbarthiadau heddyw megis ag bu an rai tebig gynt, oblegid byddai ^c^yvra? ymagweddu a dysgeidiaeth Mab y aer yn golygu cyfnewidiad aruthrol Yng nghylchoedd uchaf cymdeithas- 0 gyfnewidiad nag y medr cig a & aed arweinwyr y cenhedloedd ddy- .tmod ag ef. Ai ni ddylasai y ffeithiau 'h?? ??romewn gweithwyr awydd am a^ dnabod yn well y dyn ieuanc o Nazareth, yr hwn a groeshoeliwyd gan s-vf0§"i°n am ei fod ac yntau'n 1Wr pregethu gwirioneddau a dda r°Styngent y cyfoethog ac a rodd-  ?phanaeth i'r brawd 0 radd isel. Pan ddihuna gweithwyr byd hwy a ??vh ??ynt eu hunain fod yr Iesu o Na7nt wedi cael cyn lleied "s yn eu rnedH i eu cynlluniau a'u bywyd. adnabuase.nt'ef ni fuasent mor ^die-Jf r ? ??°'' ni oddefasent gym- ?nta Tw ¡march 1 w enw, ac ni oddefasent Plant, gynifer 0 honynt, dyfu i 'Yny  anwybodaeth o'i eiriau ac nior ddieithr ilw ysbryd Ef. Yr ydym _lawer g h lawer gwaith wedi sylwi fel mae'r gweithwyr yn eu brwydrau, yn gwerth- fawrogi gair 0 gefnogaeth oddiwrth rywun sy'n amlycach na'r cyffredin, a cheir "three cheers i rai felly'n ami. Pe gwyddai'r gweithwyr yr hyn a ddylent ei wybod am Iesu o Nazareth, nid "three cheers, ta pwy yw a a gawsai ond moliant hyd gyrrau'r ddaear, a byddai'r moliant hwnnw yri fwy o ddychryn i orthymwyr breision ac annuwiolion na'r mesurau diwyg- iadol goreu a luniwyd erioed. Ni fyddai dim yn fwy o ddychryn mewn lleoedd uchel heddyw na theimlo fod y byd yn mynd ar ol Mab y Saer ac yn ei ddilyn mewn purdeb, sobrwydd, addfwynder ac ysbryd gwasanaethgar I a hunanymwadol. Paham y try gweithwyr oddiwrtho? Ceisiwn ateb hyn y trol nesaf.—T. J" J
Advertising
Dywedwch wrth bawb uy mae DAViES'S COUGH MIXTURE yn rhyddau Peswoh." ANWYD, PESWCH, INFi,[JENZA I —Mae rhai'n gyda pd bob amser. Pt hinsawdd gyfnewidiol fod llawer n ddk ddef oddi wrth Beswch, Bronchitis, Pw Dolur Gwddf, Crygni, Caefchdra, Di%§ Anadl. Y mae yr hen Feddyginia-ei^ Oavies's Cough Mixture etto ar j hJaen, ac yn cae' ei gwerthfawrogi 111 fwy nag erioed, bob amser wrth law, yi" feiua, yn cynnhesu y freat, ac yn rhycid haa y phlegm. Bydd dose mewn pryr 'yn ddigon. I/li a 2/9 {postage,3e.). HUGH DA VIES, Chemist. MAOHYN LLETH.
At fy Nghydwladwyr.
At fy Nghydwladwyr. LLYTHYR V. Annwyl Tom,— Nid syn gennyf eich clywed yn gofyn ar ol bod dri mis yn Llundain paham y mae gan y Sais syniad mor isel am Gymru a Chymry. Ni feddyliech er- ioed ei bod yn bosibl i genedl goleddu y fath syniadau anghywir ac annheg am genedl arall. Nid chwi yw'r cyntaf i'w clywed yn dweyd eu bod yn synnu eich bod yn gwisgo fel hwynt-hwy, gan eu I bod yn meddwl mai crwyn wisgir gan y Brythoniaid hyn heddyw. Y mae yn dda gennyf am y ffordd y gofynnwyd y cwestiwn i chwi. Gofyn wnaethant onide, You are not a Welshman, are you?" Dengys fod ganddynt feddwl uwch am danoch chwi yn bersonol nag sydd ganddynt am eich cenedl, a thebig mai rhyw rinwedd ynoch chwi sydd yn cyfrif am hynny. Y mae llawer o bethau'n cyfrif am y syniadau rhyfedd sydd gan y Sais am danom. Ni fu efe erioed yn awyddus i gredu pethau da am genhedloedd ereill, bu y syniad uchel sydd ganddo am ei genedl a'i iaith ei hun yn ei ddallu i rinweddau cenhedloedd ac ieithoedd ereill. Danghosodd yn y blynyddoedd diweddaf ryw ychydig yn rhagor o ddi- ddordeb a dealltwriaeth ynglyn a chen- hedloedd ereill, ac fe wna y rhyfel yma wahaniaeth mawr iddo yn y mater hwn. Ond hyd yn oed pe na bai y gwen- did kwn yn y Sais, y mae bob amser yn anawdd i genhedloedd mor wahanol yn eu delfrydau ag yw y Cymry a'r Saeson ddeall eu gilydd. Llwyddiant yw ddel- f ryd. y Sais, llwyddiant mewn masnach, mewn gwleidyddiaeth, mewn casglu cyfoeth ac yn y blaen, ac y mae fel rheol yn fwy hoff o'r chwareudy nag yw o gapel neu eglwys. Anawdd ganddo ddeall cenedl sydd yn ymhyfrydu yn eu cyrddau, yn astudio diwinyddiaeth, ac yn rhoi ond cymharol ychydig o bwys ar gasglu cyfoeth, ar safle gymdeithasol a'r hyn elwir gan y Sais yn ddod ymlaen yn y byd." A chan nad ydynt yn ein deall y maent yn ein drwgdybio, canys y mae dyn erioed yn drwgdybio yr hyn nad yw yn ei ddeall. Y mae llawer Sais wedi ffurfio ei farn am Gymru o'i astudiaeth o lyfrau ar hanes Prydain a ysgrifennwyd gan Saeson. Ychydig a geir mewn llyfrau o'r fath yn ami am Gymry ond hanes yr hen Frythoniaid a'r ddau Lywelyn. Dyma'r lie, mae'n amlwg y cafodd eich cyfaill ei syniad ef am danom. Ffurf- iodd rhai eu syniadau am danom yn y blynyddoedd diweddaf oddiwrth y "Perfidious Welshman" er y bydd yn hapus gennych glywed mai ychydig a werthwyd ar y llyfr hwnnw. Yn ddi- weddarach byth ffurfiwyd barn wael gan lawer Sais oherwydd y llyfr hwnnw, My People." Dywedodd adolygydd un o bapurau pwysicaf Llundain wrth adolygu y llyfr ei fod erioed wedi tybio mai ychydig iawn yn uweh na'r anifail yr oedd y Cymro wedi codi, ond ei fod yn awr yn sicr, gan y dywedwyd hynny gan un o blant y genedl. Fe wyr pob Cymro mor ychydig o wirionedd sydd yn y llyfr. Dywed yr awdur ei fod wedi ysgrifennu y llyfr i godi cywilydd ar ei gydgenedl. Yr unig gywilydd a gododd ym mynwes gwyr goreu Cymru nad oedd yno o'r blaen oedd cywilydd am fagu o honom wr yn caru ei wlad mor lleied fel y gallai ysgrifennu llyfr yn yr iaith Saesneg yn rhoi camargraff mor ofnadwy am ei famwlad. Ffurfiodd llawer Sais ei syniad am y Cymro oddi- wrth un Oymro neu ddau a gyfarfydd- odd rywbryd. Dyna'n harfer ni fel cenhedloedd erioed. Ymresyma "Y mae A. yn Gymro, y mae A. yn bopeth sydd yn wael. Felly y mae pob Cymro yn bopeth sydd yn wael." Gallai plentyn deuddeg oed ddangos y cam- ymresymiad sydd yma. 'Rwy'n cofio cyfarfod unwaith a dau frawd o Norway. Cymeriadau ardderchog oeddynt. Gwelais hwynt mewn gwesty yn codi ar eu traed, yn cau eu llygaid ac yn dawel ofyn bendith ar eu bwyd: Bu gennyf feddwl uchel am bobl Norway am fisoedd wedyn nes i mi gael dau wy drwg mewn gwesty yn Llundain yng ngpfal brodor o Norway. Wedi hynny darllenais a dysgais lawer am Norway, a chredaf fod gennyf erbyn hyn syniad lied deg; am danynt, syniad sydd yn agosach i'r cyntaf ffurfiwyd nag i'r ail. Wrth gwrs y mae syniad y Sais yn gwa- haniaethu am danom o dro i dro. Flyn- yddau yn ol pan gurai y Cymro Lloegr a gwledydd ereill ar y, bel-droed, cododd ei farii am danom i raddau mawr. Yn y blynyddoedd diweddaf gorffwys ein henw da i raddau helaeth iawn ar gy- meriad Mr. Lloyd George. Pan fydd ef yn boblOgaidd, adlewyrchir ei glod ar ei wlad, pan yn amhoblogaidd eglurir ei iffaeleddau ar sail ei haniad. Y peth pwysig i chwi yw gwybod pa beth i'w wneud o dan yr amgylchiadau. Yn gyntaf peth. parhewch i fyw fel y daw clod i'r cenedl o'ch bywyd chwi. Gwrthodwch gymeryd i fyny bechodau'r Sais, a chadwch oddiwrth bechodau parod y Cymro. Fe fydd hyn yn fwy gwerthfawr lawer nag ymresymu a'r I Sais cyffredin. Ond pan gewch chwi Sais eang ei syn- iadau sydd yn wir awyddus i gael syniad cywir am danom dylech wrth gwrs ddangos iddo fod ein hanes fel cenedl, er yn wahanol ac ar raddfa lai, mor glodfawr ag hanes y Sais ei hun. I wneud hyn rhaid i chwi ymgydnabyddu a hanes eich gwlad. Os nad ydych wedi eu darllen yn barod, darllenwch The Making of Modern Wales," gan Howell T. Evans, M.A. (1/6), Self- made Welshmen" (/6), Enwogion Cerdd" (5c), gan Gwylfa; "Enwogion Canrif (5c.), gan D. R. Jones, M.A., y pedwar yn gyhoeddedig gen y Cwmni Addysgiadol, Trade Street, Caerdydd; Social Life in Wales (1/6) gan John Finnemore (A. & C. Blasck) Heroes of Wales," gan W. Jenkin Thomas, M.A.; "The Welsh People," gan Syr John Rhys a Brynmor Jones (Fisher Unwin, 2/6), a "A Short History of Wales," gan Syr O. M. Edwards (Fisher Unwin, 2/6). Fe gewch chwi yn y llyfrau hyn ffeithiau i sylfaenu dadl gref arnynt. Ond cyn y gellwch argyhoeddi y Sais ar y mater hwn rhaid i chwi ei argy- hoeddi yn gyntaf oil o dri pheth, yn gyntaf, fod mawredd yn gynwysedig nid mewn ymerodraeth eang, na phobl- oedd a chyfoeth lawer, ond mewn cenedl sydd a'u bywyd yn glod i'w Chreawdwr, bydded mor fechan neu dlawd ag y byddo modd; yn ail, fod y Sais erioed wedi camgymeryd enwogrwydd am wir j fawredd. Rhaid i chwi ddangos iddo fod yna lu o bobl fawr eu deall, eu gallu a'u cymeriad wedi byw na fuont erioed yn enwog, a llu o enwogion na fuont er- ioed yn ddynion mawr, nag yn ddynion da. Ac yn drydedd rhaid i chwi ei ar- gyhoeddi fod cynnydd moesol ac ys- brydol yn bwysicach na chynnydd materol. Cymerai amser mawr i mi fanylu ar y tri -gosodiad yma. Meddyl- iwch am danynt drosoch eich hunan, ni chewch yr un anhawster i'w credu, am eich bod yn Gymro. Gwnewch eich goreu wedi hynny i ddwyn eich cyfeillion Seisnig i gredu'r un fath, a rhowch wybod i mi faint o lwyddiant ddaw i'ch rhan. Nid tasg hawdd fydd gennych; os llwyddwch fe wnewch rywbeth i godi eu delfrydau, ac i agor eu meddyliau ar rai o broblemau pwysicaf datblygiad dynolryw.—Gyda dymuniadau goreu, AT WE BYD.
Adolygiad. I
Adolygiad. I "Talhaiarn," gan Tabor Aled: Llundain, A. H. Stockwell, 29 Lud- gate Hill. is. a'r cludiad. Anerchiad yw y llyfr bychan destlus hwn a draddodwyd i Gymdeithas y Brython- wyr, Llundain, ac a gyhoeddwyd yn 1901 gan y Gymdeithas honno. Trwy ei chaniatad hi, ail-argraffwyd ef gan yr awdur yn I905, ac y mae'r un presennol yn drydydd argraffiad. Ceir yn y Ilyfryn gipdrem ddiddorol iawn ar y bardd a'i waith. Ceir hefyd ddarluniau da o hono "yn anterth ei I ddydd' ac yn "niwedd ei oes," I ynghyd a darlun o bentref Llanfair Talhaiarn. Mae'n bleser gennym gymeradwyo'r llyfryn hwn ar un o feirdd hoffusaf Cymru, sydd a llawer o'u ganeuon yn adnabyddus i'r werin. a llawer, o bosibl, heb wybod pwy oedd eu hawdur. Dylai llawer brynu'r llyfr hwn er mwyn gwybod rhywbeth ym mhellach am awdur: "Mae gennyf dy cysurus A melin newydd spon," etc., a "Mae Robin yn swil."
Pontypridd a'r Cylch. I .…
Pontypridd a'r Cylch. I I Mehefin 22ain bu gwyl bregethu •Bethania'r Bedda, a'r Parchn. B. Howells, Abercynon, a T. J. Jones, Ainon, Caerdydd, yn gwasanaethu. Y Parch. B. Howells hefyd a fu'n gwasanaethu yng ngwyl flynyddol Tabor, Llantrisant. Y Parch. D. Price, Abertawe, fu yng nghwrdd mawr Libanus, Tre- fforest. Blin oedd clywed am farw Mr. Moses Lewis, Melin Ifan Ddu, yn 69 mlwydd oed. Brawd talentog a diacon ffyddlon oedd efe yn Paran, ac yn gyfaill calon i'w weinidog. Hen frawd rhagorol aralt oedd Mr. John, Blaencrymlyn, Melin Ifan Ddu, a fu farw'n 80 mlwydd oed. Yr oedd yntau'n ddiacon ers llawer blwyddyn ym Mharan. Ergyd trwm i'r eglwys oeddcolli y ddau hyn. Y Parchn. Cynog Williams, Aber- dar, a Johns, Bethania, Porth, fu'n efengylu'n hwyliog ym Methesda, Trehafod. — Dydd Mawrth diweddaf bu'r Cwrdd Dosbarth yn Libanus (B.), Tre- fforest. Cafwyd cynhadledd heddych- ol a darpariadau rhagorol gan yr eglwys, a phregeth tan gamp gan y Parch. J. Frimstone, Trehafod. CYFAILL JOHN.
ICOLOFN Y PLANT.
COLOFN Y PLANT. I I DAN OLYGIAETH MOELONA. 29 Plasturton Avenue, Caerdydd. Daeth llyfr i law, sef "Tom Elis, Gwladgarwr a Gwleidydd," gan 0.' Llew Owain. Ni honnir fod y llyfr i'w alw'n Gofiant," ond yn unig mai trem ar fywyd Tom Elis yw, fel gwladgarwr a gwleidydd, lienor, ysgolor, a Christion. Mae ei don drwyddo i gyd yn wladgarol ac iach. bilynir y prif ddigwyddiadau yn ffyddlon, a dangosir neges bywyd yr arwr yn eglur. Anodd i'r neb a'i dar- lleno beidio edmygu'r gwrthrych a cheis- io yfed o'i ysbryd. Ysgrifennir yn ddigon darllenadwy. Mewn llyfr i ieu- enctid, gallasai'r arddull hwyrach fod yn symlach a llai traethodol. Ceir rhagymadrodd gan T. Gwynn Jones. Mae ei ddygiad allan yn ddestlus, mewn llian, gydag amryw ddarluniau. Ei bris yw chw' cheiniog, a'r cyhoeddwyr yw Cwmni y Cyhoeddwyr Cymreig, Caernarfon." Dyma ddau ddyfyniad byr ohono, nod- weddiadol o'r ysbryd red drwy'r llyfr :— "Mynnodd i lais Cymru gael ei wrando yn Senedd Prydain Fawr, a di- hysbyddai ei nerth wrth wneud hynny. Tra y gwargrymmai ef o dan y baich yr oedd ei wlad yn cael ei dyrchafu. Enill- odd ef galon Cymru a chyfieithiodd hi i estroniaid ar lawr Ty'r Cyffredin." "Nid fel Cymro unigol yr aeth i'r Senedd, ond fel calon Cymru. Aelod dros Sir Feirionydd oedd, ond cynrych- iolai Gymru. Er mai ber fu ei oes, tor- srodd lwybr newydd i ieuenctyd Cymru." Gyrrodd'rhywun—wn i yn y byd pwy- newyddiadur Gaeleg i mi o'r Iwerddon. Diolch yn fawr. Bydd "gennyf air ymhellach am dano cyn hir. Yn awr, rhaid cael un gystadleuaeth cyn gwyliau'r haf. Dyma hi, agored i bawb dan 17 oed. Ysgrif, heb fod dan 150 o eiriau, ar un o'r testynau canlynol:— a. Ein Cartref. b. Ein Tref. c. Ein Hardal. d. Ein Hysgol. e. Ein Hathraw. f. Ein Hathrawes. Rwy'n siwr gall pawb ysgrifennu rhywbeth ar destynau mor gartrefol. Penderfynwch ar ba un i ysgrifennu, yna, dywedweh bopeth wyddoch am dano, a rhowch eich barn eich hun am y peth hwn a'r peth arall. Os na fynnwch i bobl wybod am ba berson neu am ba le yr ysgrifennwch, gellwch ddefnyddio enwau ffugiol. Galwch bersonau yn Mr X. neu Miss X., etc. Ca llawer o'r ysgrifau goreu ymddangos yn y "Dar-: ian." Rheolau., I (a) Defnyddiwch ffugenw yn lie eich enw priodol. (b) Rhoddwch eich oed. (c) Ysgrifennwch ar un tu i'r ddalen. (d) Gyrrwch eich gwaith i mi erbyn Gorffennaf 14eg. (e) Rhoddir un wobr i'r goreu o dan 14 oed, a gwobr arall i'r goreu dros 14 a than 17.
Advertising
| Bywyd 0 Drallod. PAHAM P x 'Does braidd dim ao sydd yn achosi mwy o Drallod, Pryder a Phoen na Chlefydau y Croen, y Cnawd, yr Asgwrn a'r Cymalau. Fe deimllr esmwythgd buan drwy ddefnyddio GOMER'S BALM. Wedi cael fy mhoeni am fisoedd gan Eczema a Llygriadau yng —- '°* ngwahanol rann-hu o'r corff, yn peri poen a thrallod ,j| | ?M lawer. Methu ? <J?? cael lleshad er po- 41 J    -F-—-? peth. Wedi arfer Comer's Balm" -aa mi gefais wellhad buan." itALM Mae Gomer's Balm yn awr yn cael ei gydnabod drwy yr holl wlad fel y meddyglin mwyaf etteithiol a llwyddiannus. Gomer's Balm At bob math o Groen Darddiant, Clwyfau, Briwiau, Llosgiadau, Ysgaldan- au, Llid y Croen, Coesau Clwyfus, Vari- cose Veins. Gomer's Balm At Eczema, Crach a Bryntni ym mhennau Plant, Llygriadau, Ysfa a' Phoethni y Cnawd, Benywod a Plant. Gomer's Balm At y Piles, Scurvy, Cyrn Llidus, Gouty Joints, Cymalau Poenus, Rheumatism yr Aelodau, Lumbago. Fe ddylai y Feddyginiaeth hon gael ei ch&dw a'l hymarfer ym mhob teulu. "Fe a rodda derfyn ar bob trallod." Gofynner am Gomer's Balm, a mynnwch weled yr enw yn llawn ar y box, ac enw Jacob Hughes." Heb hyn twyll ydyw. Ar werth gan bob Chemist a Stores am 1/3, 3/ 5/- (gan gynnwys y War Tax). Neu danfoner 1/4, 3/2, neu 5/3 mewn Stamps neu P.O. at Jacob Hughes, M.P.S., L.D.S., Manufacturing Chemist, Pen&rth, Cardiff. ATHROFA ABERYSTWYTH (Un o'r Colegau ym Mhrifysgol Cymru) Prifathraw—T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. D ECHREUA'R Tymor ne.;sf ar Ddydd Mawrth, Hydref 4ydd, 1916. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Prifysgol Cymru. Cynhygir amryw o ysgoloriaethau (amryw o honynt yn gyfyngedig i Gymry) y flwyddyn hon, Cymer yr ar- holiad le yn Aberystwyth ar y 19eg o Fie Medi, 1916. Am fanylion pellach, ymofynner J. H. DAVIES, M.A., Cofrestrydd.  P AGE Book about Herbs and how to use d U^A fc them. Post free. Send for one. Trimnell, The Herbalist. 144 Richmond-road, Cardiff. Established 1879. PLEASE NOTE THE ADDRESS. ——— — TO prevent fraud see that you get Estab- _L lished 1879 on every label and wrapper of my preparations, without which none are genuine. -Trimnell, The Herbalist, 144 Rich- mond-road, Cardiff, T RIMNELLIS PILLS AND POWDERS JL have cured thousands. Why not you? See that you get "Established 1879 11 on every label. -Tri mn ell, The Herbalist, 144 Richmond Road, Cardiff. Agents wanted. LAD.'FS BLANCHARD'S PILLS Are unrivalled for al Irregularities, &a., they speedily afford relief and never fail to alleviate all suffering. They supersede Pennyroyal, Pil Cochia, Bitter Apple, &a, glanohard's are the Best of all Pills for Women. Soldi n boxes, 1 il J, by BOOTS' Branches, and all Chemists, or post free, same price, from LESLIB MARTYN Ltd., Chemists, 3 DALSTON LANE, LONDON Free Sample and valuable Booklet, post free Id. stamp EVERY WOMAN sJbould send two stamps for our 32 paw Ilk: strata Book, containing Valuable Information how aU Irregularities and Obstructions mav be entirely avoided or removed by simple means. iiecom- aiended by eminent Physicians, as the only Safe, Sure and Genuine Remedy. Never Fails. Thousands of Testimonials Established i862. MR. PAUL BLANCHARD, cigrmoont House, Dalston -,Ü' 1 '')na.c,