Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
I .Cwmllynfell. I
I Cwmllynfell. I Nos Lun y Pasg, yn y Neuudd Gy- 1\08 Iun y Pa.sg, yn, y Nf'IWdd Gy- bn'eddus, rhoddwyd perfFormiad o'r Gan- ta wd gysegredig, uGwaredwr y Plant" (I'idward Mason, Mus. Ba.c.) gan Gor Go- beithlu yr Annibynwyr, dan arweinia,d Mr William M. Jones, sydd ynghyd a'i gj-n- ort.hwywyr wedi bod wrthi yn ddyfal yn ystod y gaeaf yn parotoi i ni amryw wledd- oodd cyn hon. Mwynhawyd dwyawr fudd. lul a chwaethus. Llywyddwyd gan y ^at'ch. D. Jeremy Jones, a fli.yfeiliw.vd i^ati Mr. David E. Williams. Cafwyd liefvcl iliit,wd gan Mr. Wm. Gwiiym, G.M. Adroddiad, Miss Eirlwys Thomas. Un- awd, Miss Annie Waiters. Adroddiad, Us Hannah Jane Jones. Fna wd Mr^. •^I.vfanwy Jones. Da geiinym glywed am IwyddiaIlt AI is" Mary Annie Jones a Miss Anne Walters ripio gwobrau am unawdan yn Efetedd- |od Gwynfe y Sadwrn blaenorol, a Mr. Em. yntau yn fuddiigwr. Nid dyma >" 11'0 cyntaf iddynt, a disgwyliwn' y cant '«'yddiant mwy eto.—Llynfellydd.
Llythyrau at y 4joly gydd.I
Llythyrau at y 4joly gydd. I -I TYSTEB BRYNFAB l' Syr,—Clair yn fyr i'ch hysbysu ein bcxl fel cynrychioiaeth dros Pwy llgor Tysteb Brynfab wedi cael ein sioroi i gwrdcl a Chymrodorion y Bout yn en cyfarfod blynyddol, oberwydd afiecbyd yr ys- grifeimydd. Y mae wedi cael ei daflu hyd nos Wener nesaf. Felly raid gadael pethau fel y maent hyd nes cwrdd a r Gorfior- aeth uchod. ltw-fwedi gyrru I r gwa- hanol gvfeiriadau, gan hyebysu nad oes dim wedi ei- wneud yn derfyxiiiol hyd yn hyn, na plia ffurf a fabwysiadir i anrliegu y bardd a'r lienor gwyeh o r Hendre. Ceweb air (lto pa fodd mae pethaii yn symiid. -A r eiddoch, AP LEWIS. B1J Y X l'A B A-ll "DAR1 AN." I Mr. Go!— I'el un a y «^nt ° ddatlleii y rhifyn cyntaf <?'r)AIUAN ac un a ddechreuodd ei yrfa fel gohebydd iddi tvia deugain mlynedd yn ol, camatewcn darned o otod er diolch i Fryiifab am ei ffyddlondeh Uengar i'r DARIAN am y deu- gain mlynedd hvu. Sonia am feirdd Cwm- tawe—yn dyria fuwr-yn yr hen amser gynt. Cof neunyfam dano ei yn beirniadu yu Eisteddfod Gadeiriol Cwm- llyniell, pryd y cadeiriwyd Gwilym Wyn am awdl. Beth oedd y testun fjyda Ilaw, onid "Y CynhaeafF" i fath. awydd oedd ynnoiu t\'l pe[,lriIlion i'r Eisteduxotl Gadeiriol am gael golwg ar Frynfab. Ateljodd "y Doctor" (o anfarwol goffa- dvvriaeth), do, fe ddaeth, bydd yn ddigon b.a.w(l(, I i eliiwi ei adnabod; dyn tal, melyn- goeh, ac wedi gwthio ei goesau yn rhy bell trwy ei drowsef ydyw: Aeth y Doctor," Gwiiym Wyn, Ap lonawr. a thyrfa o honynt i'r "tu hwnt i r llenn er yr Eisteddfod honno. Nid oedd Ben Davies ond crwt bob ddechreu magu barf yn yr Eisteddfod, ond Thomas, ei frawdj a enill- odd y wobr am acfrodcl V Fawr." Un arall* o feirdd Cwmllynfell, yn ymgodymu a'r gynghanedd. ac yn berchen awdl yn y gysfadleuaeth honno, ydocdd Morgan Williams (Morgan Llwynnoch), ond er mor obeithiol, hongiodd ei delyn ar yr helyg ar lan y Mor Tawelog, yn America, yn fuan ar ol hynny, He hefyd y mae Thomas Davies (Dtlolgam) a'; Evan D. Jones, a John Morgan (yr hyawdl ohon Foe), a t hyrfa fawr o anwyliaid godreu y Mviiydd Du. Nid yw Brynfab yn hen- eiddio fel bardd a. lienor, ac er fod y Kaiser yn cyfrif am ei symudiad o Gadair Feimiadol Beirdd y DARIAN, diolchwn— filbedd o honom-iddo am atgofioyi a dan- teithion era ill o dro i dro. Y ehwi, Feirdd Pontypridd, ewch ati er trefnu i goroni Brynfab, a dyweded yr boll Dariamvyr—" Amen"! HEN ATGOFION. I
Beriah. I
Beriah. I Bydd yn dda gan edmygwyr Beriah glywed fod ei iyir-"Rhamant Uywvd Joyd George," wedi ei gylieithu i'r r'frangeg gan y Proft'eswr Lebelle, o Brif Ysgol Rouen. Mae eisoes un argraffiad Saosneg, ac un Clymraeg c'r HyiV wedi (U cyhoeddi yu Unci Da,leithiaiir America ac yn Canada. Yehydig wythnosau yn ol • ylioeddwyd yn rhai o bapuran Ffrainc, yr i'-idal, a'r America, gyfieithad o ysgrif o "ideJo Mr. Beriah Evans a ymddaiigosasai ii y Gymraeg yn y DAIUAN ac yn Saes- uug yn rhai o .brif bapui'au Llundain, yr Alban a'r Iwerddon. Gwelir, felly mai pvr prysiu- ac eang ei ddylanwad 'yu go- hebydd, rhyfel Cymru.. Pan dy rhyfel 1H.¡Ijio mae'n bur debig y bydd gan Beriah gyfrQI wertlifawr yn barod i'r wasg ar ran Cy.ni.ru yn yr Armagedon fawr.
IIIBWRDD Y COL. !
BWRDD Y COL. At y Beirdd.—Anf,oned y Beirdd eu cyn- bynJiion o llyn allan i Ap Hefiln, II Bey- Street, Aberd:tr; Ap Oewi,—Diolch. Ap Flayney.-Ni gyhoeddwn eich nythyr •y tro llesaf. ond gadewch i ni gac-3 ofch ,,Jlvv a'ch eyfeiriad.
Urddas yi- initli.
Urddas yi- initli. Bel l ac t i, ?- d  ar ra g Bella eh, yr ydys wedi gcruchafu ar rag farn fiwyddogol ar fater v > Methoiid pob gorthrwm a'i lladd yr nmg ctyu marwol ganddi bellaeh >■ tylwyth ei thy ei hun. Ni all dyn nag edryeii yn ol gyda digofaint a ehwerwedd pa u nad oedd bawl gan blant y Mynydd Du siarad Cymraeg yn yr ysgol bob dytld, er ia wyddai yr un o honynt ddim am Hacsn,.g ond tel ialth estroniaid ar y relwe. ihtiannodd dyod- ? iau'r bvchami a'r dirmygi. Bu'r iaith fyw yn urddasol ar waeth.n pob ystryw o r fath; yn wir, yr oedd il ar ten a, rniwsig. {Jwae'r oes genhedlaeth a dyfo'n ddipl'a 1 ac anyst riol o'r rhodd ddwyfol hon. Rhaid yn fuan ac nid yn hwyr ddatbiygu cydwybod ar y mater modd nas meiddio Pwyllgor Aad.vsg na Chyngor o un math wHrafnn i'r heniaith ei lie, ie, y lle blacrïnJ vug nghv. rs addysg em gwlad.
Siloh, Nantyffyllon.I
Siloh, Nantyffyllon. I Nos Fa with diweddaf, dan nawdd Cym- deithas Ddiwvlliadol, yr eglwys uchod, cafwyd darlith benigamp gan y Parch. J. Eodynog Eva^s, gweinluog. Testun y ddarlitli ydoedd "Sankey a Moody." Ond mwy piiodol uieddai y dailithydd a fuasai el galw '"Canu'r Efengyl." Daeth torf ynghyd. Canwyd rhai emynau gan y dar- litliydd yn swynol. Gwasanaethwyd wrth yr offeryn gan ei briod hawddgar, Mrs. Evans. Cadeiriwyd gan Ap Wengar. Y ddarlitli yma derfynai gyfres y gym- deithas, a the,; yw dweyd fod pobl ieuainc Siloh wedi cael gwleddoedd yn ystod y gaeaf. Bu (iyfodiad Rodynog, fel gweiuidog, i'w plith yn help iuawr i wneud y eyrddau yn 1 hvyddiant. Mae dros banner, cant o aelodau yn y Gymdeithas, a rhagolygon disgaer i ddyfodol yr eglwys. Mae Mr. Evans yn llanw ei le yn gampus, a Siloh-yn meddwl y byd am dano. Ceir yn Silol-i wleddoedd beunydd o flasus fwyd y Nei. Ycbydig yn ol cafwyd dydd o fawl yno, a bu raid estyn i ddau ddiwrnod. Ni fu y fatb g,fun mawl yn yr hen blwyf er ys talm. y gan oedd Mr. Sol Bees. A.'P.S.C., a Mr. W. Rees yn ar- wain y rehearsals, y ddau yn blant yr eglwys. Wedi hyn y Sul canlynol cafwyd cyfarfodydd preget-hu. a'r ddau seraff ieu- anc, y Parchn. Evan.Tones, B.A., Jeru- salem. Pembrey, ac L. Idris Davitw, Siloh, Pentre, Rhondda, yn pregethu. Blin uedd gennyf am absenoldeb y brawd Thomas Roes (vr hen blwyf). Mae efe bellaeh wedi methu dilyn y llwythau. Dyma. mi o ffolofnau'r achos am dri-ugain mlynedd yr achos. Cefais awr ddiddan yn oi gwmni. os am glywed hanes Siloh, neu banes yi- hen blwyf; efe yw'r un all ei roi. Atae Sitolt yn agos i'w galon. Clywais ef yn dweyd: "Mac Mari, fy ngwraig, yn agos i mi." meddai, "ond mae Siloh yn nes i fy, ughalon." Dyma. ei brofiad yn ei gyetudd blin rhyw liiraeth ar fy nghalon Am gynleddau ty fy nhad, Lie caf fwrdd yn illawn danteithion lielvs ffrwythau Canaan wlad; Fel yr hydd-rwyf yn syehedu Am risialog ddvfroedd byw, Igapl yfed. a hir syllu Ar drugaredd ra d fv Nhuw. G ARN WENLLW YD.
Llywodraethiad iwerddon. I
Llywodraethiad iwerddon. I "ADHODDIAD A CHYMERADWY AETH-I AU Y GYNHADLEDD FAWR. GAN LYWELYN. I Bellaeh gwyddom gynnwys yr ucliod. I Nid yn fvnyen y teiu syiw mor aiddgar a I manwi i ctdim yu y newyddiaduron ag a wnawd i r adroddiad awn. Teimlid fod I tynged yr iweradon, 08 nad Prydain netyd, yn dibynnu I raudau helaeth arno. ( Dygai yn ei gol yr all wedd. i agor hen gioion riiydiyd, ac, i arwain i fewn i gyrnod newydd o gJUlvU a theimiad da riiwng y gwledydd hyn. Fel y dywed y cadeirydd medrus ac yinroudol, Syr Horace Plunkett, methwyd a. chFraedlfl unfryd- edd ar y prif bynciau. i ddwy garreg- rwystr fawr yw Ulster a'r Tollau. Meidd- iodd y Gynhadledd fynd dros y cyntaf, ond cvmeradwyodd ohirio yr olaf eto. 1 prif gymeradwyaethau yn yr adroddiad yw y.rii,-ti,canlynot:- Fod Llywodraeth fewnol yr Iwerddon i'w dwyn ymiaen trwy y brenin, y Senedd, a Thv Cyffredin. Gwneir v Senedd i fyny. o 64, yn cynnwys Arglwydd" Ganghellor, 4 Archesgob neu Esgob Pabyddoi, 2 o Ai-cnesgobion neu Esgobion Eglwys yr Iwerddon, 1 cynrych- iolydd () 'I, Gymanfa Gyffredinol; Arglwydd-faerod Dublin, Belfast a Cork, 15 oarglwyddi trigiannol yn yr Iwerddon etholedig gan arglwyddi trigiannol fel hwythau, 11 i'w henwi gan yr Arglwydd- Raglaw dros sefydliadau addysgol, y Privy Council Gwyddelig, etc.; 4 cynrychiolydd llafur, 15 i gynrychioli masnach a gweith- feydd; 8 dros y Cynghorau Sir. Cymeradwvir fod Ty y Cyffredin i gynnwys 160 o Aelodau Etholedig, gydag 20 yn ychwanegol o Ulster ac 20 i'w. henwi gan yr Arglwydd Raglaw; yr 20 i ddarfod ymhen 15 mlynedd, ac 20 Ulster i ddarfod os bydd tri ehwarter o'r Ty yn ffafr hynny. Yn ol y cynllun bydd gan Iwerddon 42 0 aelodau yn Nhy'r Cyffredin Prydain Fawr, a'r rhai hynny wedi eu hethol ar gynllun nwJdd. Erys yr arglwyddi Gwyddelig yii. aolodau o Dy Arglwyddi Prydain fel yn a.wr. Gosodir terfynau clir i gylch gwaith y Llywodraeth Wyddelig newydd. Bydd ganddi hawl i ddeddfu fiT gyfer heddwch, trefn a llywodraeth dda yn y wlad, ond ni fydd ganddi awdurdod o gwbl yn y peth- au canlynol:—Y Goron a'i holyniaeth; gwneud heddweh a rhyfel; y Fyddin a'r Llynges; cytundebau tramor; irrddau a theitiau o anrhydedd; llywodraethu porth- laddoedd i ddibenion milwrol a llyngesol; bathu arian; safon p-wys a mesur; hawl- freiniau awcluron a. "phatents." Daw yr heddlu a'r llythyrdy i'w dwylo ar ol y Nid oes unrhyw ymvrriad i fod a chYdraddoldeb crefyddol, a rhaid fydd dileuunrhyw anfariteision presennol a. fodolent. ar dir crefydd. Gwneir dar pariaetb. arbennig i amddiffyn y Seiri Ehyddion; diogelir Coleg- y Drindod a Pbrif-ysgo.1 y Frenhines. Seilir pob niesuraii ariaiinol ar genadwri oddiwrth yr Arglwydd Raglaw yn nnig, a chyfyngir ar fmniau a. cdiymwysterau aelodau y Senedd Wyddelig. Yn y llythyr a ddanfonodd at y Llyw- odraeth gyda'r adroddiad, eglura Syr Horace Plunkefl safle pethau. Cwynai gwyr llafur nad yw cynrychioiaeth llafur yr hyn a ddylai fod yn y Ty Uchaf. Metliwyd cytuno yn lan ar bwnc y Tollau, ac felly cytunwyd yn hollo] unfrydol 1 ohirio y trefniadau ynglyn a lnvy. Ceisiodd v Blaid Genedlaethol ei goreu i ennill gwyr Ulster drosodd trwy roi ffordd ar and i bwynt pwysig, ond ni thyciodd dim yr unig beth y boddloneiit iddo oedd i adael Ulster alian yn bollol or cynllun newydd. Yn eu hadroddiad gwahanedig dywodant iddynt gytuno ar lawer o bethau ail-raddol ar y ddealltwriaeth syml fod eu dadleuon ar y prif bwyntiau yn aros yr 'un yn hollol. Dywedant hefyd gyda gofid fod polisi y Blaid Genedlaethol yn y Gyn- hadledd, yn hytrach na symud eu gwrth- wynebiadau wedi cadarnhau eu barn y bydd i Ymreolaeth angerddoli. yr ymran- iadau presennol yn yr Iwerddon, a phrofi yn berigl bygythiol a beunyddiol i'r Ym- herodraeth. Y cam nesaf fydd gosod Mesur. newydd v Llywodraeth ar fwrdd Tv y Cyffredin. Ceir swn ffafriol yn llais Syr George Cave a Mr. Duke, er mai Toriaid ydynt. Di- bynna llawer ar natur y Mesur a gyn- hygir. Os bydd yn weddol agos at gymer- adwyaeth y Gynhadledd, derbynir ef gan y Gwyddelod. Onel ar y llaw arall dyna, Ulster yn bygwth n'lamio eto, ac yn y cyf- amser cvnheuir tan dieithr arall gan. yr ymdrech i ddwyn Gorfodaeth Filwrol ar yr Iwerddon. Dywedodd yr Ysgrifennydd Gwyddelig, Mr. Duke, y buasai yn dda gan y Llywodraeth pe gellid gosod Senedd i fyny yn Dublin cyn galw un dyn at y fyddin- Enillodd mwynNdd-dra a chyd- ymdeimlad Mr. Duke lawer ar yr aelodau Gwyddelig, a, dywedodd Mr. Joseph Devlin v buasai ef yn ymano a'r fyddin fel milwr cvfFredin, ac yn gwneud ei oreu i gael ereiil i yinuno, pe biti y Llywodraeth yn tynnu yn ol orfodaeth ar yr Iwerddon, ac yn gosod Ymreolaeth mewn gweithrediad.
-0 Lannau ceri. I
0 Lannau ceri. I Bi-awychwyd yr ardal hon yn ddiweddar gan Y marwolaethau sydyn a. ddigwyddodd inewn byr amser ar ol ei gilydd. Mawrth 27, bu farw Mrs, Hannah Jones, Rhenblas. yn 51 oed. Byr a. thrwm fu ei chystudd. Merch oedd i MIS. Hannah James, Pentre Hawen. Gedy ei mam, ei phriod, a. thri o blant i alaru ar ei hoi. Ebrill 3, bu farw plentyn bychan i Mr. a Mrs. Jones, Hawen Hall, yn sydyn iawn heb l-ybudd o gwbl. Ebrill 5, yn sydyn iawn drachefn, bu farv 'Mr. John Lloyd, Jones, Glancollen, yn 60 oed. Parodd yr amgylchiad sydyn fraw drwy'r fro. Gadawodd briod a. merch. —Mrs. Evans, Tanybont. Eto, o'r un ardal, Ebrill 7. bu farw Mrs. Lewis, Penpark, wedi yeliydig oriau o ,A i l yehydig oriau o gystudd trwni, yn yr oedran cynnar o 38. i Gadawodd liithau briod a dau o blant. Mae oydymdeimlad yr ardal i gyd a'r perthynasaugalaTus. Y n wir, ynghanol ein bywyd yr ydym yn angau, am hynny gwyliwn a byddwn sobr.—Gohebydd.
Advertising
I MEDDYGIN IAKfH OREU YR OES. INFFLIWENSA. QUININE BITTERS CWILYM EVANS. 1. Y TONIC LLYSIEUOL. Fel Atalydd ni wyddom am ddim hafal i QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Prof odd ychydig ddognau cryfion a gy- merwyd mewn pryd yn effeithiol lawer gwaith i atal ymosodiadau o'r clefyd hwn, a. llwyddodd bob tro i ddofi eu Ilymdra pan fyddai'r claf dan eu heffeithiau. QUININE BITTERS G WIL YM EVANS. YW'R FEDDYGINIAETH OREU AT INFFLIWENSA. Berkeley Road, Bristol, Mehefin 18fed. Poneddigion,-Bum yn wael iawn dan Inffliwensa, yn cael ei ddilyn gan Enyn- iad yr Ysgyfaint. Dairwythnosynotyr oedd fy nghyfiwr yn beryglus, ac wedi i'l perigl fynd heibio, telm f?v n yn isel ac yn wan iawn. Bythefnos yn ol dywed- odd y doctor fod yn rhaid i mi gymeryd Tonic. Awgrymais Quinine Bitters Gwilym Evans. "Y peth," ebe ef, cymrwQh ef dair gwaith y dydd." Oddiar hynny cymeraf ef yn rheolaidd a theimlaf fy mod yn derbyn lies rhyfedd- ol. Daeth a chryfder yn ol i'm haelod- au, a gwellhaodd fy holl gyfansoddiad. Yr eiddoch yn wir, B. P. CHICK. AR OL INFFLIWENSA. Addefa cleilion yn gyffredinol eu bod yn fwy isel eu hysbryd ar ol cael Inffliwensa na phan oeddent dan ei ddylanwad, ac yn fwy nag ar oi ymosodiad o unrhyw glefyd arall. 'DOES DIM MYND. 'DOES DIM SIRIOLDEB. Y MAE ISELDER YSBRYD. Y MAE'R TEIMLAD 0 BRUDD-DER A DIGALONDID bron yn annioddefol. Y MAE'R GWAITH LLEIAF YN FLIN- DER. Y MAE'R PETH OEDD YN BLESER WEDl TROI YN LLUDDED. Y MAE'R ARCHWAETH I GYD WEDI MYND. I SYMIO I FYNY-" MAE BYWYD YN FAICH i ddynion na thoimlasent o'r blaen am un diwrnod y fath Brudd-der Llethol. BETH YW'R FEDDYGINIAETH F Y Ifordd oreu i alltudio'r teimladau prudd hyn yw cymryd Bwyd Maethlon, ac Ymarferiad Cymedrol, OBgoi Unigrwydd, ac ymgymysgu at Chwmni Siriol, a chym- ryd QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Nid gwin meddygol yw, ond y Tonic goreu i rai ar lawr ar ol Inffliwensa. Rhydd y dognau cyntaf wared o'r teimlad eich bod yn wan a diamddiffyn a geir ar olpwl drwg. I&s eymerir tri neu bedwar dogn mewn pryd gyrr hyn ymaith ymosodiad, a lleddfa bob amser ei lymdra. Mae a. QUININE BlITElt-, GWILYM EVANS. yn donic gwerthfawr ac yn arbennig at Inffliwensa, ac y mae yn amhrisiadwy at Wendid, Iselder Ysbryd, Doluriau'r Frest, Methu Cysgu, Diffyg Traul, Gwendid Gieuol. QUININE BITTERS CWILYM EVANS. GwyJiwch eich twyllo. Gwelwch enw "Gwilym Evans" ar y label, a'r borel, heb y rhai hyn, nid yw'r Feddyginiaeth yr. un iawn. GWERTHIR YM MHOBMAN. Mewn poteli 3s. a 55. yr un, neu danfonir hwy wedi talt'l"r cludiad ar dderbyniad llythvrnodau yn uniongyrchol oddiwrth yr unig berchnogiou THE QUININE BITTERS MANUFAC- TURING (' O -I t l A TURING COMPANY, LIMITED, LIa nelly, Sguth Wales. Ble iCael Dillad yn Aberdar?—Gyda DAN JONES A'I FAB, 19 Cardiff Street. Y Defnyddiau Goreu, y Ffit Goreu, a'r Telerau Goreu. Ni Chedwir Bretbyn Gwaol yn N, Siop.
-....- - - _._-_._-__-___-_-__-_…
Y Cymdeithasau Cymraeg. CYMDEITHAS LEN YD DO ivFAIL- FACH. Mawrth 27am ydoedd noi- on olaf tymor ein cymdeithas. Methodd Mr. J. M. Rogers, ysgolfeistr, Tonmawr, a hod yn bre<sennol er rhoddl ei aneroliia'i. Cymer- wyd at lanw'r bivlch gan blant Siloh drwy adrodd a. chuuu. Gwnaethant ell gwaith yn rhagorol.. Cahvyd cyhu-iod diddorol ae adpiladol yn Siloh dan lywyddiaeth Mr. John Pritchard, M.E. Iw J .)''f!"2N))B
Mynyddcerrig.-.
Mynyddcerrig. Cafwyd eisteddfod ragorol yn LlaH- ddarog. \Velø'r buddugwyr:—Can a dan 12 oed: 1, Maggie Rogers, Pontyberem; 2, Doris Lloyd, Cefneitliiu. Adrodd i blant: 1, Sammy Thomas, Tumble. Canu dan 16eg oed: 1, Maggie Rogers, Pontyberem; 2. Doris Lloyd, Cefneithin. Unawd sopTano: Madam Nicholas, Penygroes. Pedwarawd i blant: 1, Drefach. Canu penillion: Ben David, Crwbyn. Unawd tenor: Morgan Davies, Cefneithin. Unawd bass: Tudor Beynon, Pontheury. Parti unrhyw leisiau: Cor Plant. Drefach. Adroddiad agored: Aneurin Jonas, Pembre. Her unawg: DyfnaUt Davies. Penygroes, a Tudor Beynon, Ponthenry, ATI gyd-fuddug- ol. Nos Fere her, EbriJl 3, chwai-aewyd yr operetta, "Agatha," gan Gwmni GobeitV. lu Llanddarog, dan arweiniad Mr. Tom Harries, A.L.C.M., a. gw-iii. LNtli pawb ei ran yn dda. Cyfeiliwyd gan Madame Kate L. Pnxley, Lletlnllestri.—Dolaufryn.
Ein Senedd a'a Seneddwyr.…
I "drumhead eourts-martial." Cwynir yn i xyffrodinol oherwydd gwaith y J LLYWODRAETH YN GOEFEYSIO f vstyriaeth or Mesur trwy y Ty. I Bwriedid gorffen yr holl ymdrafodaeth ynglyn ag ef mown pedwar niwrnod. Ond 11 dan gymhellion a. gwasgu ymfoddlon- wyd estyn hyn i saith niwrnod gyda'r posihilrwydd o wyth trwy i'r Ty eistedd ar y Sul hefyd. Yr oeddys wedi cyfyngu dadl ar hob adran i amser penodol dan drefn y gilotin. Ni chaniateid ond teir awr I ystyried Adran III. sydd yn dileu yr holl dystysgrifau ynglyn a'r rhai y m«e miloedd lawer yn rhydd o'r fyddin heddyw. I achos yr Iwerddon caniateid un pryn- ilitwii ac i bwnc oedd weddillion nos Ia.u .Yn unig. Addcfai Mr. Bonar Law fod yr aiuser yn fyT blhwut i 'ddim a welwyd 'oed, ond fod yr alwad y fath fel na ellir <>ecli yn hwy. Teifl y dyfodol ei gysgodion o'i flaen, ac y mae IAI Til IIYAWDL YR ARWYDDION yn peri dwysder a myfyrdod mewn llawer vylch. Y mae cryn gynnwrf yn amlwg yn anada. Un o'r ffurfiau a gymer yw ym- "sod ar dcitlau ac anrhydedclu etifeddol Dywedodd y Prif-weinidog, Syr Robert Horden, dm yn ol y buasai efe yn berffaith harod i ddychwelyd ei deitl pe gallasui vrneud hynny heb mewn un wedd daHlz anfri ar y Brenin. Tra yn siarad yn .LlY ("i-ffre,din y Dalaeth ynghyleh dileu teitlau yn Canada, taflodd Syr Wilfred Laurier mgolwg ddiddorol iawn dros y datblygiad- eymdeithasol a gwleidyddol sydd yn .agoshau yn Lloegr. Dywed Sir Wilfred fod LLOEGR AR DROTHWY CIIWYL- I DROAD, pa un a, gar yr aristocratiaid hynny ai pnidio. Ni chymer chwyldroad Ie (ar un- waith), ond gorfodir Lloegr i symud gam ar ol citm o un diwygiad i'r Hall. Y mae dyddiau yr aristocrasi drosodd. Daw newydd i'r Llywodraeth. CyfangorfF mawr y bobl ydyw h wnnw. Pa un a liyl er (ii, ynte t'f. drwg y dyfodol yn unig a ddengys, ond credaf ei fod er da. Yr wyf yn eicr fodd bynnag na fydd dyfodol LJoogr mor addurn-ddarluniadol (pic- turesque) a'i gorffennol. Bu Syr W. Kaurier yn Brif-Weinidog ac yn arweinydd y Blaid Ryddfrydol yn Canada dros fl wyddi meithion, ac nid urddasolaeh na pltarchusa-ch gwleidyddwyr nag ef yn y Dalaeth heddyw. Arwydd liyhod arall a ddengys gyi'eiriad y gwynt yw adroddiad Pwvllgor Arglwydd Bryce er mwyn nnVYGIO TY YR ARGLWYDD1. I Yn awr lieu, byth yw amser y gwyr hyn, a gwyddant hynny. Cynlluniwyd y pwyll- hwn yn ol y portread a gawd ym tuhwyllgor Llefarydd Ty y Qyffredin, ac a i uyddodd mor helaefch i ddiwygio y Ty Invnnw. Eisteddodd Arglwydd Bryce tuit dwy waith yr wythnos bron yn gywm er mis Hydref. Ystyriwyd 11 u o wahanol gyn- Ituniau, ac yn y diwodd penderfynwyd eyuieradwyo cael Ty cyfansawdd yn cytiawyfi: -(T> adranidholedig gall ai- I wyddi y < ir (2) adran etholedig' gan Dv > (Tyffrediii (3). adrodd etholedig gapi y Cyn'glioraii Sirol; (1) ac un arall yn cael ei liethol gan etholaethau c,,yffrodinol yn eymeryd i fewn fcusydd llcdeaug. Tryy cyfan bron ar y niferi a roddir i bob adran. Onid yw wyneb y ddaear yn csne-l gyfnewid illegis mewn yeliydig ddyddiaa?