Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
iWF- (' 1"): ON I CAN T. Gwynn Jones, M.A., Athro Mewn LlellydQJaeth Gymraeg,. Coleg Prifysgol Cymrn, Aberystwyth. R k S 'Q' W L LT 0 Swyddfa'r Darian, Aberdar. Dylai pob Cymro ga-el y wybodaeth sy" dd yn y llyfr hwn am Iwerddon. Gwnai lyfr darlien diddorol iawn i -Gymdeithasau Cymraeg.
PICION Y COLOFNAU. J
PICION Y COLOFNAU. J Yr Ysgol Cymraeg 2 Lttthy Tramp 2 Tarian Fash y PRant 2 Ar Crwydr ym Mhenfro 2 j Addysg a Diwylliant y Werin 3 Dwrn y Teuton 3 Maes-y-Melillon 3 Gwerthu Cymru 3 Y Ddrama Senedd a Seneddwyr 4 Cwrdd Chwarter 5 Crefydd Crist ynte Crefydd Cymru. 6 Gair o Croeso 6 Aelwyd y Beirdd I 7 Y Crane. 81
TELYNEtl—WEOi'R CAWOD. j
TELYNEtl—WEOi'R CAWOD. j Bywyd ar rryn a dot Gwyrddlesni ar fron pob twyn, A chawod newydd o flodau per Yn goron ar frig y llwyn, A rhin adfywiol bendithion Ner Yn chwyddo'r hyfrydol- swyn. Tyner egin y maøs Å'u gloewon phiolau'n llawn, A'r awel esmwyth yn eyffwrdd min Iiju tannau "fore a navVn, A gwên addewid ti:wy fwynder hm Yn sibrwd am sgubor lawn. ;Blysed y -mynydd; mawr, Hen feudwy'r encilion maith, Lased ei ruddiau dan ddagrau rhin Treiddiol y cwmwl lluith; Ewyned yw ,cusan yr haul ar fin Ei goryn wrth frad i'w daith. Moliant aderyn bach Ar lwyfan y glaswydd man^ A greddfol nwyfiant ar daiit ei frop Bdidclichell yncymel1 can, Ac wedi'r fendith ei delyn Ion Sy'n pethru distewi'n lan. Coed wig ar lethrau'r cwrn Yn llawn o gvfaredd byw, A'i eheinciolangau yn diri a glan Gan i'vMvd. b< v-v ■■■i bed yw; "t,, "1 I Pa ga^u bekLa 1 Yn ymvl bondifchion Duw. J I- IFFl WYN. I
iMr. Lloyd George ym' - Manchester.
iMr. Lloyd George ym Manchester. Sial'adai Mr. Hoyd George Yll y He- S'iaradai Mr. Lloyd George yp y Re- form Club ym Manchester dydd Sadwrn, e y mae'n ddiau gennym y gwna'i araith lawer i glirio^r awyr ac i gryfhau safle'r 0-yd-ly" wodraeth bresennol am dymor, o leiaf. Credai ef nad oedd yr adeg wedi docLeto i ail ddechreu't- ymryscn rhwng y pleidiau. Yn hyn gwahaniaethai oddP wrth Mr. Asquith, ac yn ein barn onest ni, danghosai'n ddigon eglur nad oedd angen am Mr. Asquith na'i blaid ar y anaes. Cydnabyddai er hynny fod Plaid Llafur yn dod. yn al blaid grei, ac na ellid mo'i hanwybyddu. Credwn na all y saw! sv, dd yn sylwi lai na chanfod hyn. Mae'r gvstiidieuaeth yn awr rhwng y Coalition a Phlaid Llafur. Methwn yn glir a gweled nemor ddim gwahaniaeth rhwng pleidwyr Mr, Asquith a phleidwyr v Llywodraeth bresennol, ac. fel y dywed- arr Prif Weiiiidog ni dlir sylfaenu plaid ar ddim. Er enghraifft cyinerer yr Antf- Dumping Bill y sonir cymaint jim dano r dvddiau hyn, ac a edliwir gan Mr. As- Iqnith a'i ganlynwyr • a'r Khyddfrydwyr • <v<!u yn y Llywodra -otb.fel rhywbeth 1,1 Llghyson a hen bolisi Masnach Rydd. Beth bynnag yw'r rhinwedd iicu r drwg sydd yn y Mesur, y mae Mr. Asquith a Mr. Itunciman mor gyfrifol am dano a r Llywodraeth. Cymeradwyodd Mr. As- II uith yn Nhy'r Cy^redin y "Paris Reso- lutions" a. gynhwysai'r un egwyddorion. Methwn a gweled. hefyd sut y gally Rhyddfrydwyr Annibynnol siarad mor nrhel am Iwerddon. Beth a wnaethant hwypanoeddy eyfle ganddynt? Beth bvimag am allu y Llywodraetn bresen- nol i symud drygau y gyfundrefn bres- eiinoli a sicrha u cytia wnder i ba#b fel yr iddawa Mr. Lloyd George, y maen sicr fod angen am dawelwch a chydweithred- iad can belled a hyddo bosibi yn bres- ennol. Os metha cyd-lywodraeth gy- tlawni ei lw.ddc\idion-{)s metha a gwneud y wlad yn deilwng o ddynoliaeth, yiia fe r wlad yn naturiol at Blaid Llatm. Nid A, IT lr. Asquith yn y cyfrif o gwbl. Y mae 11 aft er o bethau heddyw yn tueddu dynion at Blaid Llafur Ni ^yimem weled vmhen amser, ychwanegu n fawr at nerth Plaid LMur, md o ?t?h ?can- lynwyr Mr. Asquith, ond o blith y gyd- 'Maid.
[No title]
.Mae swahanol uiidebau o ffermwyr yng Ngiivmru wedi -uno • dan y teitl "lJndeb Cenedlaethol Ffermwyr Cymru." (5 wrthodai cyn-filwr yn Llundain fynd ot at ei waith. fel cigydd, amel fod ■vedi gweld gormod o waed ar y Cyfandir.
Cjrahadledd Addysg Bwysig,…
Cjrahadledd Addysg Bwysig, { i (Parhad.) (Parhad.) Gair bach yn mheilach ar yr hyn a glywyd yn ystod y gynhadledd prynhawn i dydd Gwener, Tachwedd 21. Fel y soniais o'r blaen bu yno ryddym- ddiddan diddorol—yr holl athrawon yn dangos eu bod yn dra awyddus i gaei rhyw gynllun a fyddai yn gwneud addysg Gymraeg yn yr ysgolion yn wir eff eith- iol. 1) n gair am y Cadeirydd (Parch. Taweifryn Thomas), siaradodd ef bron y cyfan a ddywedodd yn y Gymraeg, ac felly* rhoddodd esiampi dda i ereill wneud yr un modd. Dyma rai or pethau a glywsom, er dangos teimlad a chyfeir- iadyr ymddiddan. "Mae yn werth dysgu'r Gymraeg i'r plant pe i ddim ond i'w galluogi i ddar- j lien Rhys Lewis. I Mae yna yw feddwl gan bob! wamal eu j bod yn fwy 'ffasiynnol wrth siarad Saes- í neg. "Swank" yw y rheswm fod Saes- neg yn cario'r dydd, a mae yna lawer gormod o'r "swank" yma ymysg yr goi-mod o'r "swank" yma yniysg ?- r Pe baem am i'r plant ddvsgu Ffrang- egyn yr ysgplion byddai yr Athrawon yn barod i wnA., d ymdrech i'w dysgu, ond maent yn meddwl nad yw'r Gymraeg ddim. mor "swankey." Gresyn meddwl bod y Gymraeg wedi cilio o Bwyl;lgorau Gweithfaol ac Undebau Llafur, a bod Cymry yn siarad yr iaith fain ymhob pwyiigor a, chyngor, a pham mae rllaid i hyn fod ? Bod yn well cael un athraw selog na dwsin o rai na charant eu hiaith. Bod yn well fod heb y wers Gymraeg na'i chael gan un nad yw wedi dysgu siarad. yr iaith yn dda. Mai ddoeth fyddai cae l arholiad bob tymor i gael gweled sut mae y plant yn datblygu. Tnieni yw meddwl ei fod yn bosibl, fel mae pethau yn aivr, y gaU plentyn dder- byn addysg dda yn y Gymraeg am flwyddyn fwy neu lai, ac- yna ei symud v ddosbarth arall, lie na. dderbynia- ond ychydig neu ddim gwir adcLysg Gymraeg oherwydd fod yr athi-aw yn anrlluog i gyflwyno yr addysg honnu. j n hen bryJ rhoi weriyn ar gYilH!U:hy.tl can- iatau peth fel hyn. Yr i aelwyd oedd yn ei chael yn arw iawn gan y mwyafrif am ei bod yn es- geuluso arfer yr iaith. Mai haws fyddai rhci ei lie i'r iaith yn ein hysgolion pe bae ein haelwydydd yn cadw yr iaith. Mai y diffyg mawr oedd ynglyn a chael athrawon a fedr yr iaith. Nad oedd o werth i neb ond Cymry Cymreig gynnig am le yn Yegolion Caer- ffili. Bod eisiau gofyn i'r Pwyllgorau Llafur gynorthwyo yr athrawon drwy geisio gan y gweithwyr os yn Gymry siarad Cym- i-a.eg a'ii .yj. OS yn G yi--n i- y sia,ra, d C'vm- raeg a'u plant.. Mai doeth fyddai cael cynhadledd ymhob pentref i'r rhieni a'r athrawon ymdrin a'r <*vestiwn. Fod eisiau gwneud y wers Gymraeg yn fwy diddorol. Mai y dull mwyaf diddor- ol o ddysgu yr iaith .oedd drwy ymgom Gym raeg, darluniau ar y "black board" fel mae "v wers yn mynd yn miaen—dra- ma fach syml, chwaraeon Cymraeg, can- euon a c adroddiadau. Dylid dysgu yplant i garu llenydd- iaeth Gymra?g. Mai doeth fyddai talu .?10 yn rhagor i'r athraw a fedrai y Gymraeg. Bod, y rhan fwyaJ o athrawon Cymraeg yn barod bob amser i'w siarad ni a'r CTmro bach. 'Mae plant yn earu gwibdaith i faniiaU cvsegedig yn hanes ein cenedl, megis Mynwent .Groeswen. Y cynllun goreu ym main y mwyafrif oedd cael athraw arbennig. (supernumer- ary) ymhob ysgol i fod yn gyfrifol am y Gymraeg; a'i fod i gaelcynorthwy pob. athaw arall yn yr ysgol a fedrai siarad yr iaith. Nad oedd yn deg i orfodi un- rhyw atbi-iitv, na fedrai siarad yr iaith i'w dysgu os na wna hynny yn wirfoddol. Roedd un athraw wedi by w yn ddigon hen i weld y "pendulum" yn dod yn ol j'w le--i-o,edd y Welsh Not wedi bod yn gvfrifol am ei daflu o'i le, ond 6rbyn hyn oedd yn araf yn dod' i'w le iawn. Roedd pawb ar ei goreu i ddangos ei bod yn c-arti eii hiaith. Da oedd clywed v siaradwy* r yn trof o'r Saesneg i'r Gym- taeg mor naturiol ac heb wnend n.nrhyw vmddiheurad na cheisio cyfieithu i'r ych-; ydig Saeson oedd yn b?sennol. Yn ei; grvnhodeb ar y diwedd dywedodd Mr. W. Bryn Davies ei fod yn falch bod pwyslais wedi ei roi ar gael awyrgylch r.y?"r""ig iI r ygolion. Hynny oedd yr angen mawr. Roedd eisiau gwneud i'r Cymro bach deimlo'n falch ei fod yn Gymro, ac i deimlo fod iddd le yn y bycT ar wahan i'r Sais. I I ■ Na ellid bytl wneud Sais o'r Cymro er iddo feistroli y Saesneg yn well na'r Sais, etc i gyd o ran anianawd mae y Cymro l yn wahanol i'r Sais, a cheisiwn wneud [Cymry da o'r plant ac nid Saeson gwael I hy(idant fwy o werth i'w gwlad ac i'r byd. 1 1 Bod eisian Dosbarth Cymraeg i Athraw- on ymhob pentref, ae y gellid oi gael ym rhwyddÔltd. eeisio am dano. Bod eisiau rhagor o lyfrau Cymraeg i'r ysgolion, yn enwedig i Ysgolion y JBaban- od. Bod eisiau gwen addysg yn y Gymraeg yn eiJll Hysgolion Canolradd. Fe ellir cyfrannu llawer iawn o addysg elfennol yn y Gymraeg megis ysgrifennu darllen, rhifo, hanes cerddoriaeth, etc. Dylid cofio rhoi ei lie i dafodiaith leol gan ei bod mor persain a naturiol ac fel byddo'r plentyn yn datblygu fe ddaw yr iaith yn fwy cyfoethog a choeth. Teimlad pawb ar y terfyn oedd y byddai lies mawr yn deilliaw o'r gynhad- ledd.—Yr eiddoch, MEGFAM. f .Diolchwn i'r athrawes hyfwyn am adroddiad mor llawn o gynhadledd a lonnodd ein calon wrth cldarlen am dani. Mae'n amlwg bod "ffrynt" y frwydr fawr yn lledu beunydd ac fe amol, yIchii- y gelynion yn y man. Mae'n dda gennym weled yr Athrawon yn cynadledda ar y mater. Gwyddom am rai ysgolfeistriaid yn cadw ardal eu hysgol yn Gymraeg fel ynys dlos yng I ngh anol y diiuw estron a ollyngir i mewn gan esgeuluswyr eraill. Ni allai athrawon wneud dim yn well na dilyn esiampi urddasol y rhai hyn.-Gol.,]
,0 Gwm Tawe. |
0 Gwm Tawe. | Digwyddodd anffawd drist yr wythnos ddiweddaf gerllaw Gwaith Glo Tareni. Syrthiodd un Thomas John Williams, Godre'r Graig, i'r Afon Tawe, a chafwyd ef ym mhen dwy neu dair awr wedi hell,l foddi. Cychwynocld allan o'r ty y bore hwnnw fel arfer yn ddigon llawen ac ysgafn ei galon; ar y ffordd tarawyd ef yn sal, 0, chymhellodd ei frawd i fynd yn ei j flaen. NI wyddis yn iawn sut y daeth i'w 1 ddiwedd. Yr oedd yn un o'r bechgyn goreu. Tystiai y dyrfa enfawr ddaeth i'w angla,dd y dydd Mawrth canlynol hynny Ni welwyd. angladd o'r maintioli hyn yng Nghwm Tawe ers blynyddoedd, os erioed. Mab: ydoedd i Mr a Mrs. Morris Wil- liams, Godre'r Gwasanaethwyd yn yr angladd gan y Parchn. Ben Davies, Pmteg; J. R. Pees, Rhyclyfro; W. J. K Alltwen, acL G. Lewis) Adulam. Nos lau a nos Sadwrn diweddaf talodd Cwmni Drama Gwaen, Caegurwen ym- weliad a Phontardawe. Cafodd v Cwmni a'r ddrama, "Aeres Maesyfelin, groeso cynlles gan wyr a gwragedd y Bont. Y r oedd y Neuadd yn llawn orlawn y ddwy iioson. Y,- mae clod mawr yn ddyledus i'r Bonwr Rhys Evans am ei ddrama odido-g a'r perfformiad o honi. Blinodd y Bonwr David Jenkins, Up- lands, Pontardawe, ar aros fel ysgolfeistr yn ei gartref. Cafodd gyfle a cliyflog well y tu hwnt i "Glawdd Offa." Pa ryfedd fod ein bechgyn ifenc- yn mynd trosodd, tra na chant eu cydnabod na'u cynnal yn anrhydeddus yn yr herf wlad. Llwydd- ,ia.nt, frawd. Blin iawn gennym golli y Bonwr H. Jones, ysgolfeistr, Rhos Cilbebyll, o'r ewm. Dewiswyd ef yn brif athro ar Y 8gol Mae:8.yownlmer.. Dyma ysgol arali yn rhycld at y ddwy arall sydd eisoes heb brif athrawon. Clywsom fod aelodau y Pwyllgor Addysg yn eael eu poem gari ddynion yn gwerthu "canvas." Gallem faddeu i'r ym- geiswyr eu hunain am fynd oddiamgylch i weld aelodau y Pwyllgor, ond nid oes ¡ synnwyr i fudiaclau a phwyllgorau ddan- fon llythyrau. i geisio brawychu neb. Ac os na wnant gefnogi, wrth gwrs, gall- ant ddarllen rhwng y llinellau beth a ddigwydda yn yr etholiad nesaf. Nid yw peth fal hyn ond Prus-siani sm yn ei ffurf waethaf. Dewiser y goreu—dyna gyngor t y Goch Gam, ar wahan i ganvas. Cynhahodd Eglwys Undodaidd Graig li Tre-bairRos ei chyrddau blynydc101 Sadwrn, Sni a Hun, y cenhadon oedd y Parchn. Erie Davies Cefn, Merthyr; Lewis Wil- liams, AlltyWaca, ac L. G. Lewis, Pont- ardawe. Dau beth pwysig ym Mhontardawe yai,i wyttt.n<Mau diweddaf ydvw "Pysgod" a "8auoe." Y mae Pwyllgor y Proffidwyr wedi methu gyda'r olaf. Be wnii'r Gwarcheidwaid a'r blaenaf, tybed P Y mae CVmni Drama Ainon, Ystrad- gynlaia, wrthi yn brysur ddy'sgn y ddrama, "Jac, y Bachgen Drwg." B\vriadant ei chwarae o hyn i ddiuedd y I gauaf. Da gejmym am y brwdfrydedd sydd yii ffyrmu vm mhlith Eglwysi Pontardawe yng ngiyn ar Gymanfa Ganu leol. Cyfar- fyddodd PwyHgor yn y Tabernacl nos ¡ Wener, ae yr oedd yno frwdfrydedd cyffre- dinol {1111 fynd yn y blaen. Mae rhyw fwch gafr corniog yn mynd o gwmpaa Chvm Tawe i alw sylw ato'i bun fel y ddafad golledig. Mae'n aehwynyn j (Yfnachvy ar y bugeiliaidna ddygent ef yn ( r eu col !~y peth bach! Ond fe wyr y i 'bugeiliaid yn rhy dda am ei gyrn. Mae cryn wahaniaeth rhwng bwch a dafad— hyd yn oed un golledig. _u_- Y COUH CAM. Y GOCH, GA.M.
[No title]
Cyfarfu William Morris a'i ddiwedd yn Newbridge, ger Llandrindod, dydd Nterr4i.er dmy i dren nwyddau redeg dre:s'tit. I
I IChwaon o Geredigion.
I Chwaon o Geredigion. I GAN EUROSWYDD. ———— i f Dau Fardd a Odwy Farn. Y Cyfran Cerdyn. j Hunllef yn llwm o onllvii-17ii. colled Yn cellwair a newyn,- A sarliatl ar deimlad dyn Ydyw carded y cerdyn LJangeitho. SAMUEL GRIFFITHS. I Cyfaill i gryf ac afiach,-rhof faii-llef J Sicr yw fenllyn bellaeh '1 Gwen hwn ni chaed rhag llinack jl Trei«iwr y bwyd—trysor bach! I Ffair-rhos. EVAN' JENKINS, YIIlae hi'n chwith iawn i Lanrhystyd a Llangwyryfon feddwl nad yw Jenkin Jones, Gwasttad, Llanrhystyd, mwy. Ganedig oedd ef 0 Langwyryfon, a bu yn ei dro yn amaethu yn y Goetre a'r Grip Fawr yn yr ardal lionno. Ymneilltu- j asai i Lanrhystyd i dreulio blynyddoedd olaf ei oes yn 1915, mi gredaf. Yn ei J gadair, tra'n trwsio Non, heb i neb ei 1 weled, y bu ef farw, a' hynny nos lau, y 27 o Dachwedd. Sydyn, hyd fod yn frawyehus, a fu ei ddiwedd, a diau mai hefyd y galon oedd ei ddrwg. Yr oedd Jenkin Jones yn gerddor cla, a bu'n un o arweinyddion y gan yn Nhabor (M.C.), Llangwyryfon, am gyfnod maith. Athro canu rhagorola fu ef i lawer o ieuenctid ei ardal. Yn ystod y blynyddoedd di- wethaf yma bu'n ddiluuebol o ffyddlon i bob Eisteddfod a Chyngerdd Croeso drwy'r holl gwmpasoedd, a bellaeh fe fydd y cynulliadau hyn yn wag ryfeddol hebddo. Yr oedd canu yn angerdd yn ei enaid. Medrai brvdyddu'n ddifyr hefyd. Heblaw hyn yr oedd Jenkin Jones yn wr mwyn, a charai weled pa.wb yn dod yn eu blaen. Claddwvd ef yng ngwydd torf fawr ym mynwent Llanrliystyd heddyw | —dydd Mawrth, yr ail o Ragfyr. Ac er ei ¡ I fynd i'r gweryd— I Da y gwK bod Uwyd y gerdd i Yngo, o hyd yn azigerdd,- | ■ Yn hud ail i swn deilios Tan wynt per yn nyfnder nos. .Hedd Wyn, Y strad Fflur. Tirioned tonnau'r Ban ar draethell Llan- rhystyd Ixeno—nos ei arwyi—er ei fwyn. I. Canmol mawr y sydd ar bregethu Gwilym Ceri Jones, R.hvdlewis. A lie y f? prcgetho ef, clywir y Dobl yn dywedyd ?wrth (gi gilydd o -,t?o't odfenon—"Wel, dyna stftvdent ddaw'n bregethwr mawr iawn." Lion iawn wyf fi o ddeall hyn am Iffrind. I D1 y ffrewyllwyd Seisnigrwydd -was- 1 anaeth Sul y N[BT yn Aberystwyth yn y hDAB-IAN gaa Sion Llwyd yr wythnos o'f blaen. Gwyddwn ers tro mai ti-c falch A Seisnig yn ei gwaelod yw Aberystwyth,^ fel y mae mwya'i chywilydd, ac Os cregin gwag fydd yn y saeh Oregin ddaw allan, bobol fach! Mewn ateb i holi tri neu bedwar, dywedaf mai dosbarth mewn llenyddiaetli Gymraeg sy gan y Dr. Parry-Williams yn Llanilar bob nos Feroher. Disgwylir bob wythnos am fwy cefnogaeth oddiwrth y bobl ieuainc i'r dosbarth hwn. Hysbys- odd un o'r dosbaj'th fi bod y darlithoedd yn dra diddorol, a pham lai? Yng nghapel Undodaidd Pantydefaid, ger Llandysul, dydd Gwener, priododd y Parch. T. Arthur Thomas, y Cap ten Willie Davies, y "fet" o Nantremenyn, a Miss Annie Helena Evans, merch ifengaf Mrs. Evans, Glynafon, Pontshan. Dymunar iddynt ddyfbdol gwyn gan bawb sy yn en hadnabod. Ac wele ddiwedd ar hwyl y Calangaeaf eleni eto, a'r gweision ffermydd, hwythau, yn rhwym am flwyddyn yn ychwaneg. Ni ddigwyddais i glywed am neb wedi 'helt*, r ey-n mi" eleni, ac y mae hynny'n rhy wbeth. "Eithr clywais am rywun— prydydd; efaJlai—yn sibrwd y cwpled hwnnw o eiddo Goronwy Owain wrth gerdded a r hyd y ffair yn Aberystwyth "ail ddydd Lhm cyflogau"- Caf arwydd He cyfeiriwyf,— Dengys Ihk a bys lie bwyf. Galla-f, inn an .cJiwa-negUj nad bri ei awen fel Goran wy a iv;hosai hynny iddo ef, eitbr——rhywbeth arall. Ta peth am hynny, gofid oedd gweled bod cyma.int hlCl i'r ewinv yn ein ffeiriau fyth, a chwrdd a llawer "i hen gydnabod a'i hat ar ci wegd hyd y strydoedd. Garw byth! Bwriad:1 Gyngor Tref IJanhedr roi tariar, liardcl i'r neb a ddwg yeeffyl goreu 1 Ffair Palis o hyn allan. Torrir enw'i heniilvdd ami a chaiff, ei ehadw am fhryddYll" a'i dychwel i Gorfforaetli y Dref dair wythiM>Si eyn dod y Ffair Dalis (klilYJill. Da, Jaw)!! ( Dydd Ian diweddai gortfeimv.yd yr ymchwiliad o eiddo Arolygydd Cyfraith y Tlawd o dan y BWTdd Iechyd mew* perthyn3s ag ymddygiad y gwr a.'r wraig sy'n gofalu ar ol tloty'r dref Llanbedr Itlag at rai o'r cytywyr. A chlywais mai diweddu lied, fflat; ydoedd. Cofnoder marw Mr. James Hogau, I Troedyrhiw, Ysbyty Ystwyth, ac efe'n 83 mhvydd oed. Treulias^i bron y cwbl o'i I ?y- civb l o" oes yn yr ardal honno, a hoffid ef ar gyfrif yr ystor o wybodaeth a feddai am hea gymeriadau'i febyd a'u helynt-ion, a'r ffyddlondeb i t'oddion Gras. Medrai sgrifennu penillion lied ystwyth hefyd, meddir. Claddwyd ef ym mynwent Eglwye y Plwyf dydd Mawrth ddiweddaf, a phawb o'r dyrfa luosog a ddaeth i'w liebrwng at y bedd yn dweyd mai chwith fyddai bod hebddo mwy. Dewiswyd Mr Morgan Jones, Bryii- cipyll, Berth, ger Tregaron, yn athi-o cloddio a thrensio o dan y Cyngor Addysg Ai-naetliv ?l d o l Yyil Amaethyddol. Y ng nghylch Castell Newydd Emlyn mi glywais y dysga ef ar hyn 0 adeg. Brawd iddo yw Mr. Evan .Tones (Ap Odwyn), A.T.S., bardd a ,?.tp Od lk4A-,n ) cherddor hysbtyfe, a deallaf iddo yntau foi yn darlithio ai' "Brinley Richards" mewn ainryw leotxld yn ddiweddar. Bu Mr. Jack Edwards, do&barthwr y DARIAN yn Aberystwyth, yntau yM darlithio yn y Borth pwy. i noswaith ar I "Esperanto," achefyd yn ddiwecldaraeh yn y Tabernacl, Abei-ystwyt-h. Gwyr Mr. iEdwards lawer am yr iaith bon, a bu i [ rhai o wyr enwocaf y dref yn ei dyegu tano o bryd i brvd.. Gyda hyn y mae'a cyfaill hefyd vn gerddor, a, datg3;nwr,. yn fardd ac yn lienor, ac yn fawr. ei sel dros bopeth Cymreig. Mab ydyw i'r diweddar Edward Pdwar Cl Ceredigion). Dydd Mercher bu farw un o gymeriad- au mwyaf adnabyddus ac oedrannus Abej- ystwytli, sef Mr Charles Evans, cigydd, Chalybeate Street. Ganwyd ef ym Mynydd Bach, Min Eiddwen, ond yn Aberystwyth y treuliodd fwyafrif biys- ycWoedd ei oes Iiir. Gwr hofFus oedd, Mi*dda-sol o gorff, a selog gyda'r achos da yn y Ta-bernacl. (M.(7.).
Nodion o Wlad Myrddin.
Nodion o Wlad Myrddin. GAN (E. Cynhaliwyd cyfarfod yn Neuadd v CynhalÍwyd cyfarfod yn Neuadel y Farchnad, Llanelli, nos i, r amcan o hybu tipyn ar boblogrwvdd v Llvw- odraeth. 'Roedd v Maer (Mr. Dan Wil- liams) yn y gadair. Y siaradwyr oedd Syr Rhys Williams, A.S., Mr. James Parker, A.S., a Mi-. Towyn Jones, A.S. Yr oedd y lie yn orlawn, ond buan y gwel- wyd nad un a dlytuny dorf. Cafodd Svi" Rhvs Williams a Mr. Parker wrandawiad gweddol, ond am Towyn dyn a'i helpo; chlywais i yr un gair a ddywedodd tra bu ar ei drd, a rhyw ddau neu dri munud oedd hynnv. Cafodd y knock-out yn y first round-fej Beckett y noson cynt. Pe bawn i yn ddigon uchelgeisiot i edrych am safe seat fel ymgeisydd Llafur yn yr etholiad nesaf. mae gen i amcan go lew lie i gael un. Os oes tipyn o ddialgarwch yn ysbrvd 'Llewellyn Williams, buasai, wrth ei fodd nos Wener yn Market Hall, Llanelli. Cynhaiiwyd Cynhadledd Adran DdwS- remiol Dyfed o Undeb y CymdeithasHu Cymraeg ym Mhontyberem wythnos yn ol. Cafwyd cyfarfod da (a the da ar ol hynny). • Jiyfyr Hefin ywV ysgrifennydd, a i ddyletswydji ef yw anfon adroddiatl cyflawn o'r gweithrediadau i'r DARIAN. 0.8 na. wnaiil e. look out!
BWRDD Y COL.
BWRDD Y COL. Die y Labrwr.—-Rby faith ac heb enw priodol. Ymofynydd.-Ni cheweii well drama at eich pwrpas na "Fel ti dy bun" gaii yr Athro E. J. Jones, M.A., Derlwyn, Graig Terrace, Feindale. Mac vnddi tua dwsm o gyrderiadau. Dylai'r ddrama hon ddod yn boblogaidd. Amryw Ohetowyr.- Vn araf, gyfeiiliou. Nid ydym o'r un farn a ehwi am feeh- gvn y "Welah Outlook," ac ni fyddai'n deg i ni gyhoeddi rhagor nag a wnaeth- om. Ni ddaw daioni o ddweyd pethau eithafol, beth bynnag fo'r demtasiwn. Ni weddai i ni gwyno oherwydd ymosodiad neb pwy bynnag. Croeso i bwy bynnag a ewyllysio'n beirniadu ni a'r DAIUAJS.. D.S.—Ceir yn y DARIAN nesaf y cyn- taE o gyfres o ysgrifau ar "Ddatblygiad Cerddoriaeth Gymveig," gan ysgrifennwr med.riiS.
[No title]
Mat" pobl Ammanford yn bwriadu treio eu goreu glas i gael, Eibteddfod Gex- edlaethol 1022 yno. Pob llwydd r ,o, fu ar goll o Gasnewydd oddiar TUehiredd 4 y. Aie. Wysg dydd Merdwr diweddaf. »