Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

8 erthygl ar y dudalen hon

..."."ë'.-:-!"

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

"ë' "< t Yjr 1L Gymraeg. l "DOSBARTHYTRF." I (Parhad.) Y trydydd gofyniad yw Ai troeon ynteu troion" sy'n gywir? Y mae'n rhaid cyfaddef mai anodd iawn yw torri tros ben hen arferion ynglyn a phopeth, ac y mae hyn yn wir am lawer o ffurfiau ar eiriau. Arferwyd j cymaint a'r ffurfiau troion, rhoisom, I troisom, etc., fel y mae'n anodd iawn dygymod a'r ffurfiau cywir troeon, rhoesom, troesom, etc. Dylid newid y ddeusain (diphthong 'oi' i 'oe' yn y sillaf olaf ond un, oblegid nid erys 'oe' yn esmwyth yn y safle yma. Felly dylem sgrifennu troeon, rhoesom, troesom, paratoesom, cloesom, etc., rhoeswn, troeswn, paratoeswn, cloes- wn, etc. Nid oes arnheuàeth nad 'santaidd' ac.nid 'sanctaidd" a ddylid sgrifennu, oblegid daw'r gair 'sant' o 'sanctus,' a thry'r Lladin 'net' yn 'nt' yn y Gym- raeg, a chyll y gciriau a droswyd i'r Gymraeg yn gynnar yr 'n' yn ogystal, e.e., punctum (pwyth), a hen ffurf 'sant' mewn Hen Gymraeg yw 'seith,' oherwydd fe geir "Seith Pedr" yn Llyfr Llandaf, felly, fe welir mai ffurf a droswyd yn gymharol ddiweddar yw 'sant.' Mi \vn i yh eithaf da mai sanct, sanctaidd, etc., a geir yn y Beibl bob amsw, ond nid yw hynny ddim yn un rlieswm dros i ni sgrifennu sanct, sanctus, sanctaidd, sancteidd- rwydd, etc., yn lle'r ffurfiau cywir sant, santes, santaidd, santeiddrwydd- wydd etc., ncu os yw, credaf y dylem sgrifennu sainct am saint a seinctiau am seintiau hefyd. Nid oes le i ddadl mewn gwirionedd, ynglyn a'r llinell:—Mae'n dywyll iawn. A minnau'n mhell o dref," oblegid dylid newid yr arddodiad 'yn' i 'ym' bob amser o flaen m, mh, ac i 'yng' oi flaen 'ng, ngh,' ond os daw'r 'vn'. ar ol llafariad o Haen y' rhain y mae'n rhaid ei adael allan fel hyn "A minnau 'mhell o dref." Ond y gvvir amdani yw, pe dilynid rheol yr 'yn' sydd o flaen 'pell' yn hollol gyson, ni ddylid gosod 'mhell' ar ei ol o gwbl gan mai'r sain feddal a gyrner yn nat- uriol, oblegid nid yr arddodiad 'yn' yn golygu 'in' yn y Saesneg yw, eithr yr 'yn' a eilw'r Athro I for Williams, M A., yn ei dermau gramadegol i'r Bwrdd Canol yn 'rhagair adferf' \ad- verbial particle), a gelwir ef gan eraill yn 'predicative yn, "c fe'i ceir o flaen ansoddeiriau (adjectives) ac adferfau. (adverbs), megis, yn well, yn ddrwg, yn gynnar, yn dda, etc., ac fe geir y ffurfiau 'yn bell,' 'yn bellach,' lf lafar gwlad yn ein hardal ni o hyd, ac y mae'n bosibl mai felly y, mae yn y "Font" hefyd. Ar y Haw arall, fe gelr amryw eiriau a newidir fel 'yn bell i I- ,,rp.hell,' megi$" ynghudd\ (yn gudd), ynghVnt (yn gvnt), ynghairi (yn gam), etc. Pwy bynnag o'r tri oedd yn dadleu dros adael yr 'n/ allan a sgnt* ennu'r llinell fel hyn: "A minnau 'mhell o dref, hwn yw'r gwr bia^u'r mhell C)? dref, Z> goron y .tro hwn. Y mae'n bleser mawr i mi ddeall gymaint o ddiddor- deb a gymerir yn y Gymraeg yn y cvlchoedd yna, a bod "Yr Ysgol Gym- raeg" mewn bri gan lawer. A chlyw- ais yn ddiweddar gan un o'm tylwyth fod amryw weithwyr yn ardat y' Bont' yn hyddysg iawn yn y Gymraeg, a'u bod yn mynd gyda Sam yn y dram am dro i'r gwahanol dalcennon yr ymwel a hwy, ac y myfyriant y "Gramadeg Mawr" hefyd. Rhagorol, fechgyn. Gallaf eich sicrhau y rhoddaf yn galon- nog bob cymorth a allaf i chwi, ac i I d. 'h eraill hwythau, yn eich astudiaeth o n hannwyl iaith. Digwyddodd gwall neu ddau'r wyth- nos ddiwethaf. Wele'r cywiriadau Ond dychmygion dynioh dig A cham pedd pob dychymig. Eraill a rydd, deunydd dig, Am y tal im het helig., D. Ap G. I

.POS. -/I

Liilii y Traiupa

[No title]

I I Tarian Fach y Plant.

Advertising

- Egam-Ar Grwydr ym -Mhenfro.

Liilii y Traiupa