Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Llytfayr at y Gol. I
Llytfayr at y Gol. I ? Y MESUR DIODL: I Mr. Gol.Myoyeh y clywir beirniaid yn dv. eyd- am rai yn eyfansoddi yn y mcHU !■ dioll eyn deiill cyfrinacli y mesur hwnnw. Huaswn yn ddiolchgar iawn i chwi am gael rhywun o safon i ddangos .y gyfrmach hono. Carwn ddod o hyd i'r gyfrinacli. Own mai llinellau degsill yn diweddu yn niisillafog yw, ond dyiysir fi wrth ddaVllen llinellau o wyth, naw ac un rill ar ddeg, ac yn diweddu weithiau hefyd yn Iliosill yng ngweithiau rhai o'n* prifciiTkl diweddaraf.i Beth am y corfan a'r odhvyRia yn y Uinenau? A oes a fyno'r cyfryw a'r mcsur? Buasai llitli cshoniHdo? ar y mesur hWyrach yn dd,I?r- bYnio) ?an lawef h?b law eJch ufudd was— YMOFYN YDD.
Cwrdd Chwarter Rhan Uchaf…
Cwrdd Chwarter Rhan Uchaf Sir Gaerfyrddin. I I Hyfryd i un a fu'n alltud o'i wlad oedd troi oil waith yn ei hen gynhefin. Dyna fu fy -banes, wrth dreulio'r dydd yn y eyrddaiL uchod ddydd Mawrth diweddaf. Cviiiielid y cyrddau ym Methel, Llanelli— maes llafur y pregethwr tanllyd a'r dirwestwr pybyr, y Parch. Hugh Jones, sydd newydd ei ethol i safle ucha'i enwad. Olybuwyd" "yn gynnar ddydd Mawrth iddynt gad oedfa rymus y nosou o'r blaen yng nghwmni yr hyfwyn Mr. M. T. Rees, Meinciab, a, Mr. Williams, Llandeilo. Caed Gynliadledd hyfryd yno fore Mawrth. "Datganviyd llawenydd i'r Sen- edd, wrtbod evnllun y Premium Bonds. Da gvveld lmbell. un fel cynll-Liniwr yr uchod yn cael sio.'n ambell dro. Yn y Gynliadledd, gwelwyd yr enwog E. T. Joties sydd a'i iechyd ysywaeth wedi ei amharu'n ddiweddar, eithr deallwn ei fod yn araf droedio llwybr ad- i'eriad. Caed ganddo èr ei wendid eiriau grymtis ac effeithiol ar gronfa'r enwad at y.r eglwysi gwemiaid. Dywedwyd wrthym fod rhai eglwysi c'yf heb gyfrannu, a bod rhai o'r rheiny heb fod mewn cyd- ymdeimlad a'r cyrsliun. Gresyn hyn. Sut bynnag clywyd yn y Gynhadledd un gennad sy'n gofalu am eglwys fechan yn dywedyd y byddai'n jiwbili arno ef ac era-ill pan ddelai'r gyflog i .fyny rywle tua'r canpunt! Ni raid mynegi'r.effaith a gafodd datganiad fef yna, ar ein calon. Sonir llawer am ad-drefnu y dyddiau hyn. Beth am ad-drefnu sefyllfaoedd y gwroniaid hyn sydd o wythnos 1 wythnos yn cynnal Gair y Bywyd drwy fawr ym- drech. Gymru annwyl, dy broffwydi fu dy gy'mW^ynaswyi- di ar hyd y canrifoedd. Pam ynanghoft hwynt yn nydd y cyni a'r gofwy mawrf Pell fo'r dydd y cauir yn gwbl-livyr sain yr ych sy"n dyrnu. Pell fo'n dvdd y tlodir yr hen wlad o'i phroffwydi flkii,i, drwy omedd iddynt svnhaliaeth. Hyderir yn wi.r na syrth apel Mr. Jones ar glustiaii byddar yn ardaloedd rhan uchaf Sir Gaerfyrddin—ardal a fu'n grud i emynwyr a chenadon goreu'r genedl. Clywyd yn y Gynhadledd acen proffwyd ieuanc newydd pan bregethai y brawd Mr. W. Griffiths, Xlangennech, yno ar brawl Dcallwn fod y gwr ifanc hwn a'i fryd ar fynd allan i'r maes cenhadol. Yn y Gynhadledd effeithiol iawn oedd gwekl 'y dyrfa, yn codi ar ei thraed mewn cydymdeimlad a'r Prcll. R. T. Jones yn ei anhwylder, gan ddymuno'i lwyr adferiad i boywder a hoen yn fuan. Colled annirnadwy i'n pwlpud yw bod ei lais peraidd ef.yn ddistaw. Caffed fwyn- hau blynyddoedd i ddileu'r graith a. wnqed ar ei galon ym marv/ ei hoffus fab Yll v rhvfel mawr. Caed oedfa ddymunol yng nghwmni Mr. Owen, Ponthenry, yn y prynhawn, a ,Cliododtl yr lnvyliau'n nchel iawn yn yr hwyr pan' hregethai Mr. Willianjs, Cwm- ifor, sy'n gennad gafaelgar, a Mr. Wil- IÜÜns, Burry Port, Caed gwenau siriol diadell Bethel mewn croeso a lluniaeth. a hawdd oedd gwcld fod y bugail fel esgob yn eu plith. Pa gennym weld pobl ieuainc yr eglwys uchod mor effro. Cynhelir dan nawdd eu cymdeithas Eisteddfod fawr I,' ddydd Nadohg yn Neuadd y Dref, Dengys y rhaglen chwaetlx bur a llenyddol. Mawr I hyderir y |,ry carwyr lien a eherdd yno f wrth y miloedd y dydd bv/nnw. Hyn yn fyr wrth atgofio'r dydd. B. iiEES. I
| O'r Gogiedd.
| O'r Gogiedd. GAN GASNODYN. Mae'r dydd yn fyr a thywyll, ac anodd cael. amser i ddim. Ond y mae'r nos oleu leuad y tymor yma yn fendigedig, chwedl yr hen bregeth- wyr. Dowch i fyny am dro—mewn top cot dew iawn, wrth gwrs, canys y mae hi yn oen Sonnis dro yn ol am benodiad gwr o Gwm y Glo yn Arolygydd yn Swydd- fa'r Herald Gymraeg, Caernarfon; gwn yn awr mai Mr. W. G. Williams oedd gennyf dan sylw, ac mai Rheol- wr a Chyhoeddwr yr Herald yw ef— nid Arolygydd y Swyddfa. Boneddwr ieuanc iawn yw Mr. Williams, ac un o Flodau'r Marchogion. A daw Cymru i wybod mwy am y gwr hwn fesyl tipvn; mae ef yn lied brysur "qyrchju'i dclyweddi" ar hyn o bryd Llwydd iddo ef a hithau. i i Son am ostwng dogn yr ymenyn eto A ddaw hi yn fain arnom o'r cyfeiriad yn'a a'r Gwyliau mor agos Mae'r wyau yn enbyd o ddrud, beth bynnag. Ym Mrawdlys Maidstone, Kent y dydd Mawrth diwaethaf y profwyd achos y John Gwilym Jones hwnnw o Bwllheli am ladrata arian o'r Bane trwy dwyll, ac i garchar am chwe mis —gyd a llafur caled—y gyrrwyd. 1 Rhy w 17eg oed oedd y gwalch cyfrwys j hwn yn "dcchreu arni hi!" Gresvn iddo gyboli gyd a merch ei rety. Ond fe ddaeth pethau allan yn llawn gwell na'r ofnau. Y mae'r Arolygydd Thomas Owen, Pwllheli, yn ymddiswyddo o'r Heddlu, a bu'r-Ynadon Lleol yn ei anrhegu y dydd o'r blaen. A gwr yn haeddu hyn oedd ef. Y mae'r Parch. William Jones, Treforus ac Ap Glaslyn yn tanior dalaith y nosweithiau hyn. Rhoddir gair da iddynt gan lawer, a beirniedir hwy gan ereill Dyna hen arfer y byd, a Gogledd Cymru hefyd Ni ddaw'r Nef. ei hun i lawr i'n byd bach ni heb i rywun "gynnyg gwelliant arni Mae Chwarel Lechi Glyhrhonwy Uchaf i gael ei gweithio o'r newydd; fe'i gwerthwyd i Gwmni newydd am ^'70,00p, meddir, ac y mae'r cyfalaf gan hwnnw yn gan mil 0 bunnoedd. Bwriedir troi'r chwarel allan gyd a thrydan. Dyma "oliad" arall am waith i lu mawr. A gresyn na, chaffai rhai waith. Cafodd Richard Jones, Ysw., Pen- dinas, Trefaldwyn, Solid Silver Silver yn anrheg briodas gan aelodau Cyngor y Sir honno. A bendith arno ef a'i briod gan lawer heblaw hynny. A'r Nef fo'u nawdd. Dywedir mai araf yw cynnydd y Blaid Lafur ym Meirion, ac nas cefn- ogir gan nemor o'r bobl fwyaf ddy- lanwadol. Ond pa waeth am hynny bach? Onid araf yw twf derw y Gan- .llwvd Edry.ched y Rhyddfrydwyr ati '—os am fyw tipyn etc. Mae Dirwest yn deffro o ddifrif tua Llanrwst, ac yn gafael yn ei gwalth yn fywiog iawn. Ac na laesed ei dwylaw oni orffenno glirio.'r hen dref hyglod o'r ol diwaethaf ar helw'r Fasnach Ddinistriol Cofiwch hyn, Gymru a Lloegr, ac na adewch i Lanrwst gael blaen v rheng yn y peth hyn, beth bynnag. Mae'r pwnc dadl y sydd rhwng E. T. John, A.S a'r Parch. John Rob- erts, M.A., yng nghylch rhyw eg- wyJdorion a berthyn i'r Eglwysi Rhvddion yn mynd yn 'bwnc llosgawl' gan lawer yn y dalaith Crybwyllais y peth eisys, ac y mae'n edifar gennyf; nid oes arnaf i eisieu tan o'r math yna. "Iachaf croen," etc. Er hynny i gyd, mae eisieu dadl ambell dro, cyd y bo'n werth ei dadlu. i 1 A yw Deddf Cribddeilio yn ddigcni eglur i'r werin ? Clywaf gwyno o lawer lie am nad oes dafleni eglurhaol yn eu cyrraedd; ai'r Eun un yw'r Ddeddf ym mhob ardal? Ond y mae ambell Bwvllgor yn "libn foys clen wrth rai pobl. Beth am y ddawns? A.ddylid ei chefnogi hi yn y dyddiau diweddaf hyn? Be? Bu siarad ar y pwnc yng Nghyngor Addysg Fflint, a chaed yno lawer sylw rhyfedd arw. Dylid cael Ysgol ddawns, ebe rhai; dim ond gyrru'r dawnswyr adre cyii oriau man y bore, mae dawns mor ddiniwed- a the parti, ebe ereill. Ai dyma'r ffordd i wella'r galon ar ol y Rhyfel Mawr, ac i dalu am y gad anfad honno Na, nid wyf yn ddyn cas, ondni fynnwn andwyo'r oes newydd. Yr oedd Dr. Walfo-rd Davies a'i gwmni yn cadw cyngerdd yn Ysgcd Waddol Dr. Williams, Dolgellau, yr I wythnos o'r blaen, a chaed hwyl dan gamp. I Yr wyf yn rheit wachul gan an- nwyd, a'm pregeth-yii un sech drybeil- ig, ac am dewi rwan. Os ,bydd gen- nyf rywbeth o bwys "ar ol" fe'i eewch î y tro nesaf. Byddaf yn iawn, gobeith- io, erbyn y bydd Syr Henry Jones yn areithio ym Mlaenau Ffestiniog ar l Addysg Gwerii-i Cymru-tua'r 23ain o'r mis hwn.
Newyddion. -J
Newyddion. J 0 Bender yn.—Yn Soar, nos Eawrth, Rliag. 2t cafwyd gwledd gan y Llaetb- ferch. Y neb a glybu lion yn darlitbio a chanu, ni raid dweyd wi-thynt beth ydyw. Tuag wythnos o rybydd a iodd- wyd i'r gymdogaeth ei bod yn dod i'r He ar y noson honno, ond aeth y gair all led fel tan trwy wellt, ac erbyn y noson wele y tyrfaoedcl yn dylifo tua'r capel nes yd- oedd yn orlawn. Mae'r capel hwn wedi ei, helaethu yn ddiweddar, 00 oddiar hynny ni welwyd ef agos llawn pwy byn- nag a fyddai yn pregethu yma ar y gwyl- iau blynyddol. Ond pan ddaeth y gem o'r Mardy yma am dro Uanwyd yr adeii- ad. Gwastraff fyddai misio, ei chanmol. Mae'r bobl yn dyheu am ei ehlywed eto. Pan ddaw nesaf rhaid caol pafiliwn 1 ddal rhyw 10 mil o bobl.—Dewi. Cynon. Llsnsamlet. Mae'r ysbrydion a yira- ddengys ym Mharcyderi drwy gyfrwng "Y 'Ira rnp, wedi creu rhywfath o ys- bryd ynnof innau i ddanfon ychydig syl- wadau eto i'r DAMAN. Pan mae dyn a dan ddylanwad "yr ysbryd" weithiau, ni wyr yn ia.wn i ba le yr arweinir ef. Dipyn yn anniben y gwelaf y bobl hynny, a ddywed eu bod yn cael eu harwam gan "yr ysbryd." Bydded. y cyfryw mewn cwrdd "seance," cwrdd politicaidd, neu gwrdd crefyddol, etc. Fe Jum mewn cwrdd didwrw, a digwm- wl yn festri Ebenezer, Llwynbrwydrau,' yn ddiweddar yn gwrando ar Moelona yn darlithio ar "Nof elan. Cymraeg." Y Parch. T. C. Lewis, y telynor difyr, a lanwai y gadair. Er i'r hin droi ailan yn jmffafriol iawn, fe ddaeth ynghyd i'w gwrando nifer dda o feibion a merehed, ac yr oedd eu chwerthin iachus yn proti eu bod wrth eu bodd yn gwrando ar j lenores ddillyn yn darlunio y nofel fyw syml a naturiol. Hithau a'i symlrwydd, a'i naturioldeb a barai i ni deimlo mor ddedwydd a phe baenx ar aelwyd lan, fiaen tanllwyth o dan gwresog, yn gwbi gartrefol. Mor hawdd y gwna natunol deb gynriteu gwres yn y galon a, goglais y teimladau, megys y sylwodd Moelona, bod yn "true to nature" yw un o'r rhiniau pertaf ym mywyd dyn a dynes. Yr oedd yr Henadur Jordan a'i gymar ddirodreR yno, a'u hwynebau a dystiolaetbai eu bod, fel ynghwmni'r Tramp, yn mwynhaa eu hunain yn fawr. Rhoddodd yr Hen- adur ac Eilir Mai air da i'r ddarlith, a gwnaeth y ddau gyfeiriad at ymweliad y Tramp aPharcyderi, a'r piytyddion, y gweiiritogion, a'r Ileygwyr, etc., a'i dilyn- odd, yno. Cymhellwyd hefyd y gynmleid- fa i bwrcasu Y DARIAN, os am dipyn o'r tarawiadau difyr a naturiol a gafwyd, yn y dyfyniadau 0 nofelau gan Moelona. Darllenwyd yr englyn canlynol: Hawddamor! cawcl gwlecld yma,—digon- CJgeiniau mi greda; (wyd Cawd bendith o ddarlith dda, A mel enaid Moelona. Trist oedd calonnau nifer fawr pan rowd yn y bedd ym Mynwent Bethel, megys yng ngwanwyn bywyd, yr ysgol- feistr difalc ac ysgolheigaidd, Mr More- ton Davies.. Caf odd angiadd parchus, a gwasanaethwyd gan bump o weinidogion, sef y Parchn. J. Hywel Parry, T. C. Lewis, J. Evans Jones (Sciwen), B. P. Davies (Saron, Birchgrove), a ricton Evans, Treforus. Yr oedd nifer dda o yagolfeistriaid y cylch yn bresennol, a bonhecldwyr cyhoeddus eradl. Gwr ieuanc g\ir /garuaidd-da'i' weith:re-d, Athro ysgolheigaidd; Gwasgarai ddysg euraidd—yn dinon, Yn nerth i galon ei ddosbarth gwylaidd. Fe glywsoch yn ddiau son am Joe Beckett a George Carpentier. vvel, OR ydych am weled arian yn 'llifo fel y dwr,' soniweh am "Ring" y "Boxers." Je, ac os ydych am glirio "dyled ca,pel, myn- nwch rai o'r "champions" a'r menyg i roi "benefit ring," neu sicrhewch game of football" gan "good teams," a phe llwyddech i gael y "Bets" gyda'r derbyn- iadau yn y fynedfa, f,glriechloe.dd o ia d a u yn -v fyneafa I Ibunno,ed.d o ddyled mewh "bythdi wincad llycad llo." Wel, fe ddywedwyd wrthyf I fod ugeiniau o bunnoedd wedi eu colli gan "fo?s" Llansamlet drwy eu "bets" ?r Beckett. Fe oedd y "champion" yn eu golwg. Ond, 0 !'r siomedigaeth! Baciwyd y cwffiwr Beckett—ag arian, I Gan gewri (?) Hansamlet; Ond O! haw collwyd y "bet, "Hir" wyrgàm-pell o'r "target." Yn sicr, yr oedd yn dda gan y laan- gamletiaid ddarllen yn y Wasg Saesneg iimiaiiiww—n mmumn m,m,m i—• bod y Cynghorwr T. J. Richards (Birck- grove) a Dr: J. Lewis Jones (Llansallt- let) wedi eu dyrehafu i'r Fainc Ynadol. Ni ellid gosod < anrhydedd ar ddau foir- eddwr mwy dirodres a difalch byth. Llongyfarchiaclan pur i'r ddau, Hyfrydwch mawr i mi Oedd gweld eu henwau 'mhlith y rhai A gawsant y "J .P. Ynadon Heddweh, clir eu pen, Wnant deilwng lanw'r swydd; Dymunaf iddynt hiroes wen, A thangnef.—Duw yn rhwydd. SHON SIAMS.
Advertising
j ME D D Y G LV j A K;TH' YH- O; | LNFFLIWE'N SA. QUININE BiTVERS GWILYM Y TONIC LL YSliCOL. Fei Atalydd ni wvddom am ddim tutai ■ QUININE BliTERb GWILYM E\ A: Prof odd ychydig ddognau cryiioti .t. mervyd. mewn pr;1 d ya elfeitiuoi ta»#sr- gwaith i atal ymoscdiadou o'r clefyd hwu tt Uwyddodd bob tro 1 ddoii eu Hymcra, piH fyddai'r claf dan eu heffeithiau. QUININE LITTERS GWILYM YWR FEDDiGINIAETH DREG AT LM-FL; U ENSA. -Berkeley Road, Bristol, Mehebn lbre-i. Foneddigiou,—Bum yn wael ia-wa uAi» Inffliwensa, yn cael ei ddilyn gan Eets. iad yr Ysgyfaint. Dair wythnos yn ol yr oedd fy nghyilwr yn beryglus, ac weai h perigl fynd heibio, teimlwn yn i&el ts yn wan iawn. Bythefnos yn ol civwed- odd y doctor fod yn rhaid i mi gymeryo Tonic. Awgrymais Quinine Bitter* Gwilym Evans. "Y peth," ebe ,d "cymrwch ef dair gwaith y dydd." Oddiar hynny cymeraf ef yn rheolaidd. a theimlaf fy mod yn derbyn lies rhyfedo ol. Daeth a chryfder yn ol i'm haeltxi au,,a gwellhaodd fy holl gyfansoddiaa Yr eiddoch yn wir, B. P. CHICK. AR OL INFFLIWENSA. Addefa cleition yn gyffredinol eu bo(I Y-t fwy isel eu hysbryd ar ol cael Inffliwen*«. na phan oeddent dan ei ddyl&nwad, ao -jr. fwy nag ar ol ymosodiad o unrhyw gieirn arall. Y MAE'R GWAITH LLEIAF YN FLIN Y MAE'R GWATTI- Y MAE'R PETH OEDD YX LLESEK WEDI TROI YN LLUDDED. Y MAE'll ARCH VV AETH i GïD WF.Di: MYND. A DIGALONDID bron yn annioddefol. I SYMIO I FYNY-" MAE BYWYD YN FAICH i ddynion na tbeimlasent o'r blaen am uu diwrnod y fath Brudd-d^f Llethol. BETH YW'R FEDDYGINIAETH'r Y ffordd oreu i alltudio'r teimiadaQ prudd hyn yw cymryd Bwyd Maethlon, ae fmarfenad Cymüdrol, Osgoi [^nigrwydd, ac ymgymysgu at Chwmni Siriol, a chycB ryd • QUININE BITTERS GWILYM EVAN, DOES DIM SIRIOLDEB. Y MAE ISELDER YSBRYD. Y MAE'R TEIMLAD 0 BRUDD-DEB N:d gwin meddygol yw, end y Tonic goreu i rai ar lawr ar oi Inffliwensa. Rhydd y clognaa cyntaf wared o'r teimlad eich bod yn wan a d; .mddiffvn a geir ar ol pwi drwg. Os .-ymerir tri neu bedwar dogn tiiewn pryd gyrr hyn ymaith ymosodiad. lleddfa bob amser ei lymdra. Mae 'DOES DIM MYND. QUININE BITTERS GWILYM EV AN. yn donic gwerthfawr ac yn arneumg a": Inffliwensa, ac y mae yn amhrisi; d.wy at Wendid, Iselder Ysbryd, Doluriau'r Frest, Methu Cysgu, Diffyg Traul, Gwendid QUININE BITTERS CWILYM EVANS. Gwyliwch eich twyJh. Gwelwch paw Gwilym Evans ar y label a'r botel, heb y rhai hyn, nid yw'r Feddyginiaeth yr iin iawn. GWERTHIR YM MHOBMAN. Mewn poteli 3s. a 5s. yr un, neu danfoniT hwy wedi talu'r cludiad ar dderbyniad ijythyrnodau yn uniongyrchol oddiwrth yr anig berchnogior.- THE QUININE BITTERS MANUFAC- TURING COMPANY, LIMITED, Lla nelly, South Wales.
[No title]
Caneuon VoSander Jones.—Cyfrol new- ydd ddeuswllt yw hon wedi ei throi allan yrt ddestlus a glan gan Isaac Harries, Towy Press, Llandeilo. Mae'n siwr y bydd yn dda gan laweroedd gael y gyfrol hon. Mae ynddi lawer o ddarnau a wna ddarnau adrodd buddiol. Rhai felly yw "Pincher Ni" ac "Adnebydd dy hun," "Can y Pills," er bod yn yr olaf rywbeth tebig i "howler" Pe llyncai. Rhys naill fraich y rhain, A Shon glllh bren cyn cysgu, Fe gelai Shon goes newydd fain, A Rhysyn fraich cyn codi. Brodor o Heolyfelin, Aberdar, yw Vo- lander. Y mae mewn bri er's blynydd- oedd bellach yn ardal Lanymddyfri, ac nid oeddem yn synnu clywed bod gwerthn mawr ar y gyfrol yn y cylch.
[No title]
Bu farw GwiJym Ceiriog yn Llangollen dydd Merclier, Rhag. 3. Efe a enillodd y gadair yn Eisteddfod Genedlaethol Caer- fvrddin saitli ndyuedd yn ol. Yr oedd yn 58 oed yn marw. Pit Mi-. Lieii-elyii Williams yn annerch Cymdeithas Gymraeg; Rhydychen, a chaf- cyfirf,-)d hwyliog iawn. V
Ein Senedd a'n Seneddwyiv
Fel y canlyn y trodd pethau yn etholiad Ynys Thanet:— Yr Anrhydeddus E. Harms- worth (Tori) 9.711 Capten \V. J. West (Rhydd- j rychvr Rhydd) 7,058 raJ) yw Mr. Harmsworth, yr hwn nad yw ond un-ar-hugain oed, 1 Arglwydd Rothermere, a nai felly i Arglwydd XortheliiTe. Ni'fu erioed ond aelod Toriaidd dros Ynys Thanet, fel mai camp- a dweyd 'y "Heiaf oedd i Rydd- frydwr heddyw ddod o fewn 2.653 i ennill-y sedd. 'JI:o. Bu Mri. Wm. Brace a Stephen Bu Mri. vV m. Brace à Stephen vValsn yn'lled lawdrwm ar bwynt pris y glo. Cynhygiodd Mr. Brace, fod pwyllgor yn cael ei ethol i fynd i fewn i'r holl fil-(T ,y i-ait, ond ni fynnai y Llvwodraeth hyn, ac yiiiliellael-i myn- iient gyfrif cynnyg Mr, Brace yn bleid- lais o g-erydd. Y canlyniad fu, dadl frwd, yn llawn ceryddiort diarbed ar Syr A. Geddos a'r Llywodraeth, am y benhleth aT drysv/ch y mae y wlad vnddi ar hyn o bryd. Gwrthodwyd y cynnyg gyda mnvvafi-if o 254 yn erbyn 59. Yn ei ymweliad ag Arsenal Wool- wich treuliodd Mr. Lloyd George han- ner awr mewn ymgom gyda Will Crooks a # Syr H. King.sl^y Wood, yr stelodau dros W oolw ic' a rhai o brif gynrychiolwyr y dref. Hysbysodd fod yn mwriad y Llywodraeth droi yr hen ffatri arfau hon yn ffatri i wneud peiriannau a gwagenni. rheilffyrdd. Ceir eisoes archeb am 2,500.0 wagenni newydd ac atgyweirio 700 ereill. Geilw'r holl fyd hefyd. am "locomo- tives." Gobeithir felly na fydd rhaid troi rhagor o'r 20,000 gweithwyr sydd N'tio allan o waith. Yn ei araith yn Glasgow dydd Iau, dvwedai Mr. Bonar" Law fod tair niliwn a thri chwarter 0. wyr dan ar- fau yn y wlad hon ar ddydd y Cadoed- iad yn Nhachwedd, 1918, ond fod y nifer yn llai na hanner miliwn yn awr, ac nafyddai yr un milwr yn y fyddin, o orfod, erbyn diwedd y flwyddyn ar-- iannol. Ar bwnc yr arian, tystiai fod y wlad hon wedi gwneud mwy nag un wlad arall i geisio cyfarfod a'i goiyn- nibn, ac y byddwn erbyn diwedd Mawrth, yn ol addewid Canghellydd y Trysorlys, yn byw ar ein hmcwm ac nid ar fenthyg. Cyffesai ei fod yn siomedig iawn na fuasai llawer mwy wedi ei wneud i godi tai. Wrth es- bonio'r eodiad JO chwe swift a'r gost- yngiad o chweigen ym mhris y glo, "gwadai Mr. Law taw trie ar gyfer etholiadau oedd hwn a dywedai fod yr etholiad cyffredinol ymhell i ffwrdd. Dichon, meddai, y gellwch ein cy- huddo o hyn mewn tair neu bedair blynedd, ond y niae'n wrthun yn awr. Wrth son am bris y glo, dwed Mr. Frank Hodges, mewn mynegiad ys- tadegol a gyhoeddjr ganddo y gellir gostwng pris y glo. etc. i ddiwydiannau gvmaint a 7S. I Ie: y' dunell. A Mr. Hodges yn I'ai trwy ffigyrau Syt Auckland Geddes. -Honnai'r olaf fod yna golled o i9,ooo,ooo yn nechreu y flwyddyn ar y glo. Ond atebai Mr. Hodges, pe telid y swm honno i fyny gellid wedyn ostwng y alc, Ss., Sd. y dunnell. Teimtwn yn ddigofus wrth ddarilen hanes y prawf a dygir ymlaeiv yh j .lundain y dyddiau hyn yn achos Syr Alfred Mfind, yr aelod dros Abertawe. Dywed Syr Alfred mai Iddew vdyw, ac i'w dad gael ei eni yn Germani, ac mor bell ag y gallwn weld, dyma holl drosedd y gwr hwn. A-m hyn oil pentyrrir y ddifriaeth iselaf a ffieiddtai arno'/a hynny yn enw gwladgarwch.! Er na feddyliwn fawr am ei saiiad gwleidyddol, teimlwn y dylai pob din- esydd ac yn arbelmig bob Cristion teal- wng o'r enw feddu'r cydymdeimlad dvfnaf a Syr Alfred Mond dan yr er- ledigaeth front sydd arno. Cyii^ynwn iddb ein cydymdeimlad puraf a'n dy- muniad dAvys ar iddo gael blynyddoedd i fwynhau edmygedd a pharch trigol- jon gwlad ei enedigaeth ar ol y dydd- iau bhn y mae yn weld. i • Sibrydir, bod Syr Albert Stanley yn debygo fynd i Dy yr Arglwyddi ac fel bydd v sedd dros Ashton yn wag. Slbrydi? hefyd fod yn mwriad yr Arglwyddes Beaverbroolc yh debyg o fod yn ymgeisydd. Y mae yr ymgeis- wyr Rhvdfrydol a Llafurol eisoes ar y maes, sef Syr Arthur H. Marshall a Mr. W. C. Robinson. I Parodd etholiad yr Arglwyddes Astor gyffro nid bychan mewn ami i galon gan fod Ty y Cyffredin yn agorcd i'r rhyw deg, teimlir y dylasai Ty yr Arglwyddi gael yr un fraint hefyd. Geir ami i ferch sydd yn arglwyddes yn ei hawl ei hun ac nid am ei bod yn wraig i'w gwr. Un o'r cyfryw. yw Arglwyddes Rhondda, a dywedir ei bod hi yn bur fyw i'r gwaith -o geisio lie ymhlith yr Arglwyddi. Ac o ran hynny, pam lai? Lwc dda iddi. Y n al v Gyrnol Malone, ceir oddi- wrth y Bolshftfiaid gynnyg arall am heddweh a Phrydain. Ar hyn o bryd y maent u edi sgubo'r ymosodwyr Koltehak. Deniken a Yudenditch o'u blaen. Ffodd Yudenditch gyda'i fyddin o'r wlad i diroedd Esthonia. Cyfriiir i Koltehak wedi encilio tua 650. 0: filltiroedd yn Siberia, tra Deni- kin a'i fyddin yn ddarnau ar duedd- au'r Mor Du. Da er hynny fydd gan Rwsia gael heddwch am fod prinder peiriannau o bob math yn y wlad.