Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Crefydd Crist ynte Crefydd'…
Crefydd Crist ynte Crefydd' t- y AJLA, r u ? O'R GENINEN. Y mae un rhyfei. fawr wedi diweddu ac ugain o fan ryfeloed wedi dechreu, chwildroadau mewn mannau, ac hadau gelyniaeth a hauwyd mor hael wedi tyfu'n efrau dyehrynllyd ym mhob gwlad nes i ofn a drwgdybiaeth godi gelynion i ddyn yn ei dylwyth a'i dy ei hunari; ac o herwydd amlygnvydd drygioni, cariad a ffydd llawer yn oeri. Pa beth a ddywed blaenoriaid Cred yaghylch y rnyl-d rhwng mcistr a gwas, y lluoedd sydd yn ymfyddino mewn undebau gelyniaethus ar bob 4law i arnddtlIyn neu i iedaenu ,cu hawl- iau cyfreith'lon ? A feiddiant hwy gyhoeai, mewn gair ac esiampl, orch- ymynion yr Iesu? I'r meistr-" N a thrysorwch 'i chwi eich hunain' dry- sorau ar y ddaear"; ac i'r gwas— "Gochelwch rhag ariangarwch"; ac i'r ddau—"Nid yw bywyd dyn yn sef- yll ar amlder y petbau sydd ganddo." Cytuna a th wrtliwynebwr ar frys." A feiddiant hwy geisio yn gyntaf peth deyrnas cariad Crist, gan gyfrif cym- modi dynion d u gilydd yn brif was- anaeth dwyiol, cydgordiad calonnau yn bwysicach na chydgordiad lleisiau mewn capel neu eglwys, a chysondeb y bywyd ymarferol yn fwy na "chyson- deb y ffydd?" A feiddiant hwy ddyrch- afu syniad newydd am ddynoliaeth a chadernid cymeriad "wedi ei nerthu yn el Ei gadernid gogoneddus Ef i bob hirymarcs a dioddefgarwch gyda llaw- enydd"? A feiddiant hwy gyhoeddi syniad Crist am gymeriad Duw a'i blant mewn yspryd sydd "yn caru eu gelynion, ac yn gwneud da iddynt, ac yn rhoddi echwyn heb anobeithio am neb aCI yn ddaionus i'r rhai aniolchgar a drwg", A feiddiant hwy ddweyd fod llynges a byddin, y rhyfel yn Rwsia, a'u byddinoedd arfog yn lwerddon, yr Aipht, India ac Afghan, yn gwadu dull Crist a'i orchyrnynion ynglyn a gelynion; fod barnu a chon- demnio troseddwyr gan ustusiaid heddivch, a barnwyr, a chyfreithiau, a'u V?osbi gyda charchar, a chwip, a chrocbren, yn warthus yng ngoleuni Crist; fod cyfreithiau gwlad a ddyfeis- iwyd gan un dosbarth o ddynion i gadw dosbarth arall mewn trein drwy orfodaeth mwyafrif mympwyol a çhyf- newidiol, yn sicr o. greu ymryson a gel- yniaeth barhaol? oblegid nid trwy lu ac nid trwy nerth—nid trwy fyddin- (edd arfog na'r mwyafrif politicaidd— ond trwy f'Yspryd, n-iedd yr Arglwydd.. O! meddai'r darllenydd, dyma Anarchiaeth bur Nage, dyma beth yw Anarchiaeth—-cyfhvr y byd fel y mae-deuddeng miliwn wedi eu lladd, deugain rniliwn wedi eu clwyfo, miliynau dirif o wragedd a phlant yn newynu, tlodi, haint, llygredd yn mhob gwlad—a chyfiawnder a thasg- nefedd ym mhellach oddiwrthym nag erioed; ac yn mhob gwlad ddynion a phleidiau .yn.ymryso.ni ddringo i ben y ty, a chael ryw *-a n-' newydd wrth y 'levers,' heb sylweddoli fod y drwg, yn y sylfeini, a'r \V:erin mewn tywyllwch ■ ynghylch ystyr bywyd, ac heb eg- wyddor ysprydol. Nid Anarchiaeth And Cararchiaeth sef Cariad yn llywodraethu bywyd; a 'Home Rule' yn dechreu, nid yn Iwerddon nac yn Nghymru, ond 'yng nghalon pob dyn yn gyntaf; bwrw allan y trawst o'n llvgaid ni ein hunain, ac yna bod yn alluog i weled y drwg yn y teulu, a )rl eglwys, a'r sir, a'r wladwriaeth. "Deall y cwbl ydyw maddeu y cwbl, ebe rhyw Ffrancwr. Er dyddiau Jethro y mae plant dyn- ion wedi ceisio trosglwyddo eu dyled- swydau i halitu a goleuo y byd ü'u cw.mpas i bobl eraill-i offeiriaid, i farnwyr, i frenhinoedd, i heddgeid- waid, i aelodau seneddol, i gyfreith- wyr; ac aeth y defaid yn yn fleidd- iaid rheibus i vspeilio, a rhwygo defaid y gorlan. Ond y mae y rhai sydd yn adnabod llais mewnol y bugail ys- brydol yn myned allan drwy ddrws Cariad ac yn cael porfa. A dyma Drefn Gras-Haelioni Duw tuag attom yn ein cymell i ymddwyn yn raslawn tuag at bob dyn. A dyma'r dewis am Drefn i Fyw-Cyfraith, sef Cyd-raid; ynte Gras, sef Cyd-garu, fel moddion i gyrhaedd Cyd-iawnder (sef Cyfiawnder). A dyma wyrth y Groes ac Athrawiaeth yr lawn—Cariad Duw yn fwy na gwaethaf dyn, ac yn gwneyd dynion yn iawn a'u gilydd ac a Duw.—G. M. Ll. Davies, yn "Y Gcnmen" Cvhoeddiad y Genedl. r:l!f¡'
Gairo Groeso.
Gairo Groeso. J. SEYMOUR REES. Merch o'r wlad yw hi. Yng nghwmni'r awel ybu yn chware drwy gydol ei hoes. Ganwyd a maethwyd hi ar ian afonig dawel mewn cwm cul. Clvwodd gan edn a chornant o lasiad y wawr hyd lwydni'r cyfnos. Tyfodd, yn naturiol heb olion ffug ami. Ni wyr am gynllwyiiion tref fia thorf. Ffieiddia dwrw Merthyr ar nos Sad- wrn gan grefu am dangnef Pontsarn a'r cyffiniau. Mewn unigedd y ceir hi yn ei hafiaeth. Geilw arnaf finnau i'w chymeryd allan lieibk>'r Groes Fach a thros Bont y Glais. A pha syndod sydd? Oni thalaf fwy o sylw iddi yn yr ardal honno? Vn wir, bum I,' i heno am dro i berfedd gwlad. Gwasgais hi yn fy llaw, a'r nos wedi ca'u amdanom yn fantell drwchus. Bu hi hefyd dan fy nghesail, a clnvardd- odd mewn mwynhad. Gogleisiodd frn dyner, a gwridais inrati yn fy ngwynfyd. Memwen feingorff yw hi a'i llun yn berffaith. Mae'n bur debig i mi. nad a hi byth yn afluniaidd o dew. Ym- ddéngys fel pe wedi gorffen tyfu i bob cyfeiriad. Syth yw o safiad, a'i chym- er'iad yn ddilychwyn. Hyfforddwyd hi yn nyddiau ieuenctyd yn uniawn gati law garedig. Cefais aml dystiol- aeth iddi dderbyn pob triniaeth yn holloi dawel heb yngan gair o wrth- wynebiad. Onid yw hyn yn darogan dyfodol hapus i ni ein dau? Clywaf am lawer merch ar ddydd ei phriodas yn gwrthod addo ufuddhau i'w gwr. I' mi y mae hyn yn arwydd go wael. Ond, dyma fe, nid oes angen i mi bryderu dim o'r cyfeiriad yna. Mae addysg gynnar dda yn rhwym o ddy- lanwadu ar weddill yr hoedl. Rhin- wedd i'w edmygu'n fawr yn ein dydd- iau ni yw ufudd-dod. Os caf gadw hon hyd fedd, ohi addewlr inni ddyfodol heb ffrae na ffrwgwd ? Mewn gwir- 'onedd. dotiaf ar y rh "^alygon. Anodd, rni dybiaf, yw torri cysylit- iadau annwyl. Gwnaed hynny yn hanes fy nghyfaill. Wrfh gwrs, nid ei dewis hi oedd V driniaeth arw honno. Daw'r annymunol ar draws pawb ohonom yn ddiwahiaeth. Ond, wedi'r cyfan, caled yw ysgaru un oddiwrth ei berthynesau. Tyfodd hi o foncyff a ledodd ei wreiddiau yn ddwfn mewn ardal fras. Telir parch parod i'r teulu ymhob man. Nid teulu bach yw, eithr gwelir ei gangau mewn llawer cwmwd. Lie bynnag y mae, saif urddas y teulu yn wisg ddilych- wyn amdano. Gwelais fy nghyfaill droeon cyn imi fagu digon o wroldeb i'w chyrchu. Cynlluniais lawer am y fordd oreu i'w chymeryd mewn Haw. Er hynny, ni wadaf na syrthiais mewn cariad llwyr à hi y waith gyntaf. Dygodd ofn dyn ei fagl am ychydig. O'r diwedd, tor- rais drwy'r anawsterau, a myneg- ais fy hoffter o honi ar, fyr. I)ol mi syrthiais dros fy mhen a'm clustiau mewn cariad. Wyddoch chwi beth yw'm, profiad heno? We I, dyma fe: Mae'h well syrthio mewn cariad na cherdded iddo. Hoffaf ramant y cwymp. Gwel dyn rinwedd- au'r ferch yn ser o'i chylch yn gwau. Erys hithau fel brenhines yn eu' canoi yn lleuad deg ei golwg. Mae gormod o reswm ar waith, ci dyfalu diddiwedd ..mewn cerdded i garitid. Na, 'dyweder a fynner, rhaid yw colli'r pen yn ogystal a'r galon mewn cariad gwir. Dyna un rhyfedd yw'r cwymp i gar- iad. Mae'n dra gwahanol i'r cyffredin. Fel rheol, syrthio i'r llawr a wna dyn. Oil, yn fy nhro-fiad i, cwymp ar i fyny oedd. Safai hi o'i hysgwyddau yn uwch na mi. Wrth imi syrthio, mi ddringais ati. Dychmygaf rywun yn gofyn imi esbonio. Fy nghyngor i'r cyfryw yw,—syrthiwch mewn cariad eich hun Erbyn hyn, dyma hi heno yn fy ys- tafell. Er ei bod ymhell o dir ei gwlad, eto ymddengys yn h oIl ü] gar- trefol vn fy nghwmni. Egniaf i roi iddi gysuron fy aelwyd heb fall. Hwyrach nad oes yma- lawer o rwysg ac urddas. Bodlori yw hi hebddynt, a diddig yw. Gyda Haw, yn distaw bach, mae yn ty mryd i'w rhoi cyn hir yn y ring hyd vr angau. Pwy fydd cyn falched a hi, wedvn? O'r herwydd, bydd ei throed yn vsgafnach, a'i golwg yn harddach. x Ervs y fodrwv vr arwydd am byth o'm serch pur. Na ddanoder mai ffol y burn yn rhuthro i'r gylch hwn. Sicr ydwyf fy mod mewn cariad bellach. Ni pht-yderaf os bernir fi'n • ffol gan I bawb dynion. Mae'n well/gennyf fod yng, ngafael serch at un na chad torf j o gyfeillio,n gwamal o'm cylch. Gwelaf ddyddiau'r dod pan ymedy y rhai hynny a Irrii, o un i un. Ar riwiau serth fy mywyd bydd hFn arcs wrth fy ymyl i'm diddori. Pan balla fy nerth gan amldcr blynyddoedd med- raf roddi arni,'m mhwys heb, bryder. ,w d i:l d Ffyddlon fydd ynghanol cyfnewidiàd- au fy oes. Un ddiymhongar yw hi. Ni wna droi ei thrwyn ar neb. Diwenwyn hefyd yw. Ni pherthyn iddi golyn, na thafod cas. Ni eill edrych yn sur ar neb, ac ni cheir mellten yn ei llygad. A bod yn onest, mae ni'ri galon o'i cliorun i'w sawdl. Fel rheol, mae gan feirdd eu hoffter arbcnnig o liw gwallt eu cariadon. Pob parch i'w gwahanol syniadau. Creded un, os rnyn, fod angylion wedi dod—"i hollti aur yn wallt i hon." Ceisied y Hall gwmni "Dyddgu, a'r gwallt lliwTddu lleddf." Am fy nghariad i, nid yw ei gwallt yn unlliw a'r banadl na'r muchudd. Mewn gwirionedd, nid oes ganddi flewyn ar ei chopa. Mae gennvf un peth arall i'w ddweyd amdani hi, cyn gorffen. Un goes sydd ganddi, a honno yn un bren.. Weithian,—icroeso it, ffon gollen.
Newyddioii.
Newyddioii. Llanelli-Nid yw Dyfnallt yii crodu mewn premium bonds, ac y mae'r Parch. D. Huvvs Jones, Siioah, Llaiielli, o'r < liB farn ag ef.' Pasiodd eglwys; Siioah ben- derfyniad unfrydol yn erbyu premium bonds nos Sul diweddaf. Mae gen i am- oan go lew am werth pe-nderfyniadau un- fi-ydol fel hyn. 'iiwy'n cofip bod mewn capel yng {fglyierdydd pan gynbygiwyd penderfyniad yn protestio yn erbyn rhedeg y trams ar y Sid. Hyd y gwelais i y fi oedd yr uxiig un a wrthododd godi ar ei draed i gefnogi y penderfyniad. Y nos. Sul cyntaf y rhedodd y traius yr oeddwn i fel arfer y.n mynd tr f-v nen- ti-oed tiil ,r cwrdd, ac iigeiniau o'r \"Pro- testaniaid" yn reidio yn gyfforddus yn y tram cars! Gwelais betliau tebyg wedyn lawer gwaith. • Sawl un sydd yii codi ei ddwylaw yn sych-dduwiol yii erbyn premium bends, sydd yn, un it a ¡ bargain ar y Stock Kxchange, sgwn i? Mae gen i gof lied dda (fel mae ¡ lvwa,etha'r modd) ac yr wyf yn coiio pa ddosbarth a goilodd gannoedd. os nad •miloedd o buniiopdd yn y "Liberator Smash." Dadorchuddiwyd darlun o' v diweddar Syr Stafford Howard yn Neuadd y Dref, L'lantdii, ddvdd Mercher diweddaf. Gwaith' Miss Margaret, Lindsay Williams yw'r darlun, a dywedir i _mi ei fod yn un da iawn. Cafodd Llanelli "golled fawr pan fu farw Syr S-ttff-orct., Aietliodd Mr. W. J. Gri-ffydd eldnd i Lanelfi nos Wener diweddaf i annerch y Cymrodorion. Traddouodd y Parch. J. Owen Jones, Capel Newydd, ei ddarlith ar "T\vm o'r Nant yii ei le. Son am Eisteddfodau'r NadoHg a glywir ar hyd a IJed y cymi>edd yina. Mae "Cor Brenbiihol" Llanelli wedi ( penderfymi cystadlu yn Eisteddfod Genedlaethol Barri ar ol cael eitha gwers i fod yn fwy diehlyn yn dilyn y rehearsals. Ogmore Vale. Ma wrth a Mercher wvthnois, i'r diweddaf bu cyfarfodydd i sefydlu'r Parch. E. Llwchwr- Jones, Bed- was, yn weinidog ar lOglwys Bethlehem (B.) yma. Pregethwyd gajn y Parch. D. R. John, Porth, cyd-fyfyriwr a Mr. Llwchwr Jones ym Mangor. Dydd Mercher, am '3 o'r giocli bu cyfarfod dan lywyddiaeth y cjn-Henadur John Williams, Penybont, yn o sylfaenwyr yr achos. Dechreuwyd gan y Parch. T. Manscl Thomas, Philadelphia, a dyfodol | Weinidog Jerusalem, Tondu. Wedi cael y 1,1..YNA 71,(Id fras lianes yr eglwys o adeiladiad y capel cyntaf yn 1872 a dyfod- iad y Parch. J. Jones, o'r Taibach, yma yn weinidog cyntaf, galwyd ar Mr. J. Pope i roddi lianes yr alwad. Cyn gwneyd a d. Cyi?i cyduabyddodd dderbyn iad llu o lyth- yrau, a ddaiilenodd eiddo y Parchn. Gronow King, Llundain J. B. Jones, Dowlais; Dr. Edwards, Caerdydd, ac E-. RobertH. Senglienydd. Oadarnhawyd yr alwad gan Mr. Jenkin Williams. Rhodd- odd Mr. W. Lewis hanes yr eglwys o'i ehychwyniad yn 1866 trwy gynhaliad cyrddau gweddi mewn annedd-dai a Ilofft y Blandy Arms hyd beddyw. Atebwyd yr alwad yn fyr gan Mr. Llwchwr Jones, ac offrymwyd gweddi gan y Parch. W. Thomas, BIaengarw. Anerchwyd y cyfar- fod gan Mri. T. Harries, T. Matthews, a D. :vanH, y tri o'r Bedwas; yn dilyn bu y Parchn. E. Watkins, Casllwcbwr, gweinidog mam eglwys Mr. Jones; M. J. Jones, Cymer, mab cyntaf Mr. Jones; J. G. Jones, Betlulnia (A.), H. Hum- phreys, Nantymoel; W. Paran Griffiths, Melin-Ifan-Ddii, a Morgan Jones, B.A., Whitland. Diweddwyd gan y Parch. T. M. Williams, Pil. Yr oodd yn b re sen not hefyd In o ddiaconiaid, a'r Parchn. E. K. Jones, Penybont; J. M. Lewis, Maesteg; E. Rees (K) f D. J. Davies, D. R. Pugh (A.), o'r fie; R, T. Gregory (A.), Nanty- moel T. Hii^vaun Jenkins (A.), Nanty- moel. Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parchn. Morgan Jones,- B.A., ac E. Watkins. Yn y dyfodol agos rhoddwn fras-linelliad o hane.s dyddorol yr eglwys o'i ehychwyniad.
Advertising
( yS'Bli ?t)=aa?;?? Mwy gwerthfawr y'nt i mi na'r aur coeth—arl?edasant fy mywyd. Mwy gwerthfawr y'nt i mi na'r aurcoeth—arbedas?ntfy mywyd.  ::>h..NL- Arwyddioii Cyffredin Piles aV Gravel. Poen yn y Cefn, y Lwynau a'r Coluddion, Dwfr Poeth, Dwfr Ataliad, y Bled revs yn gyf frou.s a phoe.nws, Gwaew, Colic, y Cylla yti ch-wy ol (10, g Cylla yn chwyddo, Rhwymedd, Diff vg Traul, Surni yn yr Ys- g tumog, Cwsg Anesmwyth, Teimlad Marwaldd a. Chysglyd. Blas Annymunol yn y Genan, Biliousness, y Bendro, Nychdod, Diffyg Ana dl, &c. g! 17 Fifth Atbnuo. Qcjkkn's Park, LONDON, W Ifliagfyr 17eg, 1913. Annxvyi, S VB, g Yn y dyddiau hyn, pan y ceir diluw o dys'iol^fehm i wshatiol Feddygm- iaethau, teimlaf eddtar yr hyn a. wn trwy bi-ofitd pers(.)r)ol,.a.rn dros dd,eng mlynedd ar hugain y dylwn ddwyn tystic.-tetli ffyddioi) l'cb Pelenaa gwir 8 werthfawr at y PIL" a'r GRAY3h Drc ar 01 tro bwriadais ys^rifennu ? atoch, ond oedais hydh yn h?n. Gwn mn eich P-denau er's d8 ddeng ? mlynedd ar hugain, a cyuxe>.adwyais hwyiddw?inau o bobl, gan roi amryw ? iyehau i eraill er mwy., eu symud i roi pfawf arnynb. a dyw?daiyo ddiii?esgni S na welais hwy'n metho a rhoi iaebad erioftd, pa> roddai y ciaf brawf teg arn. 1 ynti. Yn ychwanegol, credaf yn gydwybodol ei bod y feddyginiaeth oreu ar y g farchnad heddyw at y PILES a'r GRAVEL, ac md wvf byth heb Flw-eh o No. 1 yn y ty. Gellwch ddtff ydd.o'r liythyr hwn fel y mynoch parod wyf i wynebu M unrhyw un i dyatxc i werth mawr eich pelenau. Teg yw i mdvveidyd yr g ysgrifennir hyn genn f yn hollo! o hcncf/fy hun, heb fy qghyiadl taewn umhyw I g ffordd gan neb. Ni wyr neb fy mod yn ysgrifenftu afioch. Cynhyrfwyd fl. g ysgrifennu gan y llu rnrt,wr o gymeradwyaethau i feddyghHJethau diwerth M g at y Piles a'r Gravel a, ddeth o dan fy sylw person ol droiou. Hyderaf na S ys'tyriwch fy I?byr yn orfai»h, gan mt? uQ gwae! wyf am ddweyd fy mcddw! S■ H ya grysto N Yd wyf, yr eiddoch yn gywir,, S| 'WiLLlA.M TYLER. | !g Y rnae y Feddyginiftf-bh werthfawc hon i'w eijael mewn tri Lind. No i Geo.q;f.btfUIJ:: anÜ Gravtl rU'vi w&,o) No. 2. George's Gravei Fills.-(irsL-,« No 3. ,oeorge;& Pdb. for the, e Gwerthir y Peleru Byd giodus hyn ymboo marl. Blvchau 1/3 ? a Sy-yrun. Gyda'r' Post aui 1/4 a 3/2.- !g GooH«lwoh Dwjiiiiwyf f I E. George, Successor to I J. E. George M.R P.S. Htrwaln, berdare Ak A Family Investment RECEN.1 LY a family of ten walked into a London Bank and astonished the cashier by buying, each one of them, 500 Savings Certificates. The total cost of the Certifr- cates was £ 3,875. In ten years' time that family will receive < back Six Thousand Five Hundred Pounds !—a clear profit of £ 2,625 earned by simply waiting for it! • » Of course, it is obvious that such a family must be fair ly [ wealthy. Most families cannot contemplate investing thoqsands. • The point of the story, however, is this. If Savings Certificates are good enough for the wealthy to buy them "up to the hilt," they are goed enough for YOU, who can, perhaps, invest only hundreds, or tens, or pounds! ?   S'F'?'?y??*  ?  Cavipós ? <<UK S9CE, R, TIFIC A TES Buy them YOURSELF? I ?? Buy them YOURSELF '?"' ?. Advise. YOUR'WI FE to invest her housekeeping savirigf in theih. housek eeping sav i n gr in t h e i ri. Teach YOUR CHILDREN to save their pocket money to buy them. If yeu hold a 75/6 Certificate for IO years you get back f r.-o. o EVERY CERTIFICATE I YOU BUY ADDS HALF-A-GUINEA TO THE FAMBLY FORTUNE Savings Certificates are obtainable through a Savings Association, or from any Bank, Money Order Post Office or Official Apeiit.
111EIRA MIS RHAGFYR.
EIRA MIS RHAGFYR. lilts, » Yii disgyn at* v (Idol, A gwynt Z-t(I gaeaf Yn dyfdd eto 'n ol; Mae eira ar wastadedd, Mae eira ar y bryn, Nes gwneud y tyvvyll Fyriydd Dn r Yn hyfryd 'ynydd gwyn.. Mae Dyffrvti Amain annwyl I gyd yu eira awyn, Mae'n fantell dros bol* clogwyia ^x Yii goroii ar hob bryn Moi- brydfertli yw y fieri A'u dail yn berlau gwyk, Mae ibeii yn Hoi y llynoedd, y s!yn.. LLEW AMAN,
I ,BEES BILIOUS BEANS.,'
BEES BILIOUS BEANS. Y Feddig!niaet»» oreu at yr Afu a'r Cylla. I Anfonwch am hon, 1/3; drwy'r post. I 1/5. • Don't complain your liver is wrong. You will feel ten years younger after p. few doses. Hundreds testify to the value of this medicine. Agent for South Wales: J. Harris, Ph.Ch., M.P.S., Majof Pharmacist, Ystradgynlais. Cures Headaches, Constipation, lndige. tion, Dizziness, Pil-es, Sallow Complexion Female Weaknesses, Pains in the 11, "tt k Pimples, Loss of Appetite And gives lOt.. to the whole system