Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
- - - -.- - -.- - _"' '"-'"…
-,or Peryglon yr Eglwys a Chwareuon yr Oes. GA N MR. W. REES DAVIES, LLWYDCOED, ABERDAR. Cwestiwn amserol a phwysig iawn yn y dyddiau ysgafn hyn ydyw yr un parthed Perthynas yr Eglwys a chwareuon yr oes." Mater ydyw ag sydd yn peri poen meddwl a blinder calon i wir dduwolion ein heglwysi. Y mae rhyw awch angerddol am chwareu, ymhob agwedd arno, fel pla nerthol, wedi meddiannu ein pobl ieuanc yn ddiweddar. Dilyn chwareuon ydyw prif nod eu bywyd. Cymer ordinadau crefydd yr ail le,-a mynych ofnwn 11a chaiff yr un lie o gwbl. Carem edrych ar y daioni neu y drygioni a ddeillia o'r chwareuon sydd mewn bri yn ein gwlad heddyw cyn penderfynu dyledswydd yr Eglwys ynglyn a hwynt. Beth, tybed, ydyw y daioni a geir mewn rhedegfeydd, ymladdfeydd, hap-chwareuon ami eu rhif, y bel droed, chwareudai ami eu rhywogaeth, sef theatres, cinemotographs" cinemas, &c. ? Dywedaf yn groew, ar ol rhai blynyddau o brofiad fel chwareuwr ac fel edrychydd ar- nynt, nad oes ynddynt yr un daioni gwerth yr enw. Er i unrhyw chwareu fod o les corfforol, rneddyliol, moesol ac ysbrydol, rhaid iddo fod yn wirfoddol. Rhaid i elw ariannol fod yn gyfangwbl absennol. Meth- wn ar ol edrych gyda Ilygad di-ragfarn, weled yr un chwareu y tu allan i fyd y plant, nad oes elw ariannol ynglyn ag ef. Ym myd y plant yn unig y mae chwareu yn llesol yn ei holl weddau. Iddynt hwy, nid oes dim yn fwy naturiol. Fel wyn ar ein dolydd, ym- branciant am eu hiechyd. Ond pan y daw yr ysbryd chwareu i fyd y rhai sydd wedi neu ar fedr esgyn dros ris olaf plentyndod, y mae yn niweidiol; llenwircwpan pob chwar- euwr yn raddol a gwenwyn, a'r diwedd—y nef yn unig a wyr Anmhosibl braidd ydyw i'r chwareuwr gadw o fewn y terfynau; a phan yr a chwareuwr dros derfynau priodol unrhyw bleser neu fwyniant, try y pleser neu'r mwyniant hwnnw ar unwaith yn an- nghyfreithlawn. Yn awr, beth am y drygioni a ddeillia o chwareuun yr oes ? Taflwn gipdrem i hanes yr oesau a fu. Beth am Groeg ? Ar ei gwyl- iau ymgynullai yr hen a'r ieuainc i chwareu neu i edrych ar y campau. Mawr oedd y ffwdan a'r paratoad er ennill y gamp I Gym- aint oedd swn curiad y dwylaw a'r ysgrech- feydd yn ystod ac ar ol y gwahanol ymdrech- feydd yn ddi-ddadl bu y sylw craff a beun- yddiol dalai y Groegiaid i'w campau yn achos machludiad eu haul milwrol, gwladol, a moesol. Beth am y Rhufeinwyr ? Cawn hwynt yn treulio amser dirfawr ac yn ymgolli yn yr ymladdfeydd rhwng dynion a bwyst- filod yn y Coliseum. Arweiniodd hyn i'w dirywiad a'u cwymp. Bu yr Ysbaen am faith flynyddau yn brif allu y byd, yn ddychryn ar for a thir. Diwedd ei sylliad beunyddiol a gormodol ar ymladdfeydd teirw oedd ei chwymp annisgrifiadwy yn 1588. Beth am Gymru heddyw? Gwelir mai galluoedd mawrion er dirywiad gwlad a chymeriad ydoedd y ch wareudai gynt; ac nac anghofiwn mai galluoedd nerthol sy'n gweith- io i'r un cyfeiriad ydyw chwareudai a chwar- euon Cymru heddyw. Y mae eu heffaith ar rinwedd a moesoldeb yn niweidiol a gwen- wynig. Y mae ein chwareuon, pa un a flyn- nant mewn chwareudai neu allan ar y maes, ynghwyneb haul neu loer y nef, yn difa hadau rhin a moes yng nghalonnau miloedd o'n cyd-ieuenctyd. Y mae rhai o'n cyfeillion mwyaf mynwesol, ar yr awr bresennol, yn gwingo dan draed gelyn y gor-chwareu. Cyd- wybod effro a gydnebydd mai llygredig ydyw pwy bynnag a fyddo dan lywodraeth nwyd a chwant am bleser tymhorol. Mewn difrif- wch, ai nid gwastraft ar amser, talent ac arian, yn y dyddiau prysur hyn ar gorflf a meddwl dyn, ydyw cymeryd rhan yn, neu edrych ar, chwareuon ein hoes ? Yn hytrach, talwn warogaeth i lyfrgelloedd ein cartrefi a'n gwlad Yno y mae llu o lyfrau rhagorol dda megis yn wylofain am oleuni llygad a meddwl. Trwy ddarllen cawn faeth i'n meddyliau, bendith i'n hysbryd, ac adnoddau i adeiladu cymer- iad glan. Exercise cae y bel droed Os am exercise cerddwn lwybrau toreithiog cread ein Hior. Wrth syllu ar ac studio gwaith bys- edd y Dwyfol Fod, ystwythir ein hesgyrn, purir ein gwaed, a chawn wledd i'r meddwl a'r enaid. Byddwn ddoeth yn ein dydd. Gwrandawn ar Islwyn pan y dywed yn un o'i ganeuon prydferth—"Efryda weddau natur." Yn ngwyneb yr ystyriaethau uchod, hawdd ydyw penderfynu perthynas yr Eglwys-y wir Eglwys-â chwareuon yr oes. Rhaid iddi olchi ei dwylaw yn lan oddiwrthynt. Cyll yn ei hamcan ac yn ei flfyddlondeb i'w Phen os dengys, yn y modd Ileiaf, oddefgar- wch i'w haelodau sydd a chwyn chwareuaeth yn tagu blodau rhin a moes eu calonnau. Amcan sefydlog pob credadvn a ddylai fod ymdebygu i Grist; ymdebygu i ddiafol a wna y neb a ymgollo yn chwareuon yr oes. Os mai ymlonni a disgleirio mewn chwareu ydyw prif nodau rhai o aelodau ein heglwysi hedd- yw, yna rhodio yn y tywyllwch y maent, heb erioed weled harddwch eu Gwaredwr, na theimlo blasgwir grefydd. Ammhosibl ydyw bod yn blentyn seiat a phlentyn y chwareu. Lleng, mi ofnaf, ydyw nifer yr aelodau o'n heglwysi sydd a phleser tymhorol, fel a geir mewn chwareu, yn brif lwydd ac amcan eu bywyd. Rhydd y cyfryw rai yn llawen ugain swllt am fwynhau chwareu, ond grwgnach llawer wnant wrth roddi ugain ceiniog am fwynhau gwleddoedd Seion. Dyledswydd i'w Phen ac i'w gogoniant ei hun ydyw i'r wir Eglwys dynnu allan bob chwyn gor- chwareu a flagura o'i mewn. Os diffygia yn hyn o ddyledswydd, yn hwyr neu hwyrach llygrir ei hawyr foesol ac ysbrydol, ac fe'i teflir i lawr dan gondemniad y Drindod Sanct- aidd. Rhaid cadw y Deml yn lan. Aflan y bydd os caiff colomennod y chwareu hedfan a nythu o'i mewn. Ysbrydol ydyw dinas- yddion y wir Eglwys, ond materol ac anianol ydyw dinasyddion byd y chwareu. Ymwrol- ed yr Eglwys, ac yn nerth ei Phen coded furiau moes a sancteiddrwydd yn erbyn holl chwareuon yr oes. Dihuned at ei gwaith neu yn sicr, yn fuan neu yn hwyr, fe'i llygrir gan ysbryd gwenwynig chwareuon gwallgof yr oes.—O'r Drysorfa trwy law CREFYDDWR. —
Nodion o Dreorci.
Nodion o Dreorci. PRIODI.-Dydd Mercher y 24ain cyn., un- wyd mewn glan briodas y Br. John Freeman a'r Fonesig Elizabeth Ann Edwards. Eidd- unwn iddynt fywyd hapus. YN GWELLA.—Da gan luaws cydnabod y cyfaill a'r blaenor parchus William E. Williams, Erw Fair, glywed ei fod yn par- hau i wella, a'i fod weithian yn abl i bresen- oli ei hun yn nghyfarfodydd yr ardal. CYFARFODYDD Y SUL.-Boreu Sabbath cawsom bregeth ragorol gan y Parch. W Roberts, Trelew- y bregeth ddiweddaf a gawn yn ol a ddeallwn, hyd nes y dychwela o'i wib-daith i Loegr. Eiddunwn i'r Parch- edig a'i deulu fordaith lawen. Y prydnawn cafwyd ysgol fel arfer, yn mha un y buwyd yn dadrus pynciau dyrus yr oes, pa rai y mae prif dduwinyddion yn methu penderfynu yn eu cylch, ond pryd- nawn Sul aethom drwy yr oil yn rhwydd. I ddechreu cyfarfod yr hwyr, rhoed penill allan i ganu gan y Br. David Jones, Hafod, ac yn ddilynol i hyny darllenodd benod ac aeth i weddi. Wedi i'r Br. David Jones godi oddiar ei liniau a chael ychydig ham- dden, cafwyd deuawd ganddo ef a'r Br. Samuel Brooks, Maen Gwyn. Wedi dewis cynrychiolydd i fyned i Bwyllgor y Genhad- aeth a gynhelid yn Gaiman yr wythnos hon, ymwasgarodd pawb am eu cartrefleoedd. Ydwyf, UN O'R ARDAL.
INodion o'r Bryn Gwyn.
Nodion o'r Bryn Gwyn. Nos Sul diweddaf, pregethodd y Parch. W. Roberts, Trelew, ei bregeth ymadawol yma. Gwnaeth yrndrech galed i wasgu at gyflyrau y gynulleidfa wirioneddau pwysig, a barnu oddiwrth y wedd siriol oedd ar y cynulliad lluosog, cafodd pawb-yn Gymry, Saeson ac Archentwyr eu boddhau yn Jlwyr. Ar ddi- wedd yr oedfa cafwyd anerchiadau amserol gan rai o'r swyddogion ac eraill, a'r teimlad eyffredinol ydoedd, y byddai ymadawiad y cenhadwr gweithgar yn golled. Llawenydd er hyny ydoedd deall os caniateir iddo iechyd ei fod a'i fryd ar ddychwelyd i ail gymeryd gafael yn y gwaith pwysig o geisio efengyl- eiddio yn y dyffryn hwn. Deallwn y bydd Ilenorion a cherddorion ieuaingc y cylch yn rhoddi amlygiad i'r dyfal weithio fu yn eu hanes yn ystod y gauaf. Credwn y bydd y perfFormiad o "Gantawd y Blodeu yn werth ei chlywed. Gresyn fod yr Wyl Genedlaethol (?)—yr Eisteddfod-yn cael mor Ileied o gefnogaeth mewn ardal sydd mor gyfoethog o lenorion a cherddorion. Ai tybed fod cantawdau a chyngherddau mor effeithiol ag ydyw yr Eis- teddfod yn y gwaith pwysig o gadw yn fyw y Gymraeg ? Deallwn fod un os nad rhagor o briodasau i gymeryd lie yn yr ardal hon yn fuan, ond gobeithiwn na anghofier eu hysbysu trwy Y DRAFOD megis ag y gwneir gan rai ardaloedd PWYSIG yn y dyftryn. Mae gwybod pwy sydd wedi priodi, a phwy a anwyd yn boddio cywreinrwydd llu o Wladfagarwyr. Mae gwell goleuni yn addoldy Seion nag a welwyd er's llawer dydd, a'r aflonyddwyr wedi diflanu'n llwyr. Arwydd pur dda, ni gredwn, fod cynghorion henuriaid yr eglwys yn cael dyfnder daear, ac fod swyddogion yr eglwys yn cael y parch maent yn ei haeddu. Gyda'r Mitre dydd Llun diweddaf, cyr- haeddodd y Br. Edward O. Thomas. Da yw deall ei fod wedi mwynhau ei seibiant ar lethrau mynyddoedd Gwalia. Daeth nifer o ddieithriaid hefyd gyda'r un Hong, gobeithiwn y byddant yn gartrefol yn ein mysg. Cafodd Mrs. William Evans, Maes yr Haf, lwc heb ei disgwyl pan yn Nhrelew ddydd Llun, gan i'w mhab Myrddin gyraedd i'rdref gyda'r tren, efe yn cael ychydig wyliau o'r gwasanaeth milwrol. Yr oedd llawenydd mawr yn y cyfarfyddiad. Da oedd genym ei weled yn edrych mor dda. GWYNFRYN.
- w., tYR EISTEDDFOD AGOSHAOL.
w., YR EISTEDDFOD AGOSHAOL. Mae y rhagolygon hyd yn hyn yn addawol iawn, nifer fawr o gyfansoddiadau eisoes wedi eu derbyn, a mawr obeithiwn nad ydyw hyn ond blaenffrwyth o'r hyn ellir ei ddis- gwyl. Deallwn fod cryn barotoi ym myd y gan, ac os cywir yr hyn sibrydir, bydd y corau ar eu goreu yn y gwahanol gystadleu- aethau eleni.