Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cronfa y Milwyr Cymreig.
Cronfa y Milwyr Cymreig. 11 GWYL LWYDDIANNUS YN Y BRYN CRWN., Ychydig wythnosau yn ol, ar avvgrymiad yr arolygwr, penderfynodd Ysgol Sul Bryn Crwn, i geisio gwueuthur rhywbeth er cyn- orthwyo dioddefwyr y rhyfel presenol. Pen derfynodd y pwyllgor dewisedig i gynal gwyl de a chyngherdd, fel y moddiou efTeithiolaf i gyrhaedd yr amcan mevvn golwg, a dydd calan oedd y diwrnod v rhoddwyd y bwriad mown gweithrediad. Daeth tyrfa luosog vnghyd o bob parth o'r dyftryn, a phob un nid vn unig yn ymddang- os, ond wedl profi trwy eu cyfraniadau ew yllysgar, eu bod mewn llvvyr gydymdeimlad ag amcan yr wy], Dechreuwyd ar y gweithrediadau am ddau o'r gloch. Yr oedd y te wedi ei ddarparu yn y capel, a'r byrddau wedi eu hulio a phob danteithion, air boneddigesau canlynol gyda'u sirioldeb a'u caredigrvvydd arferol yn gwas- anaethu wrth y byrddau, sef—Miss Elizabeth Morgan, Miss Eliza A. Jones, Miss Margaret Morgan (Clydfan) Miss Sydnev Jones, Miss Nest R. Edwards, a Miss Martha Rogers, yn tcael eu cynortho gan Mrs. Thomas L Jones, Miss Rachel Morgan, Miss Mary J. Morgan, Miss Eirelle Lewis, Miss Edith Morgan, a Miss Buddug Jones. Yn y vestri gvvelwyd Mrs. Roberts (Mostyn), Mrs. Rowlands, a'r Br. David G. Jones gvda'r cvllill miniog yn torn y bara a'r teisenod, a'r Br. Thomas Rowlands, cadeirydd y pwyllgor, ) n adolygu yr oil o'r trefniadau. Yr oedd y chvvareuon yn myned yn mlaen gyda'r hwyl mwyaf, y Br Herber G Foulkes a Joseph B Rogers yn gofalu am y pliiit a'r melusion. A'r plant mwvaf yn difyru eu hunain vn well nag erioed ydi'u ,O;ize new- ydd o Buenos Aires. Boys" y Tirhalen, fel y deallwn, aeth a hi gvda'r quoits. Yr oedd v saethu at nod o dan ofal y B'w\ r Arth- ur Morgan a Llvr Pritchard, ac enillvvyd y gamp yan v Br Evan H Parry, yr hwn adros- glwv doid y wobr at amcan yr wyl. Gweithred i'w chanmol oedd eiddo y cyf- eillion caredig y B'wvr Daniel Griffiths, Myr- ddin Griffiths, Ivor J Pugh, Mihangel Aplwan, ac Arthur Morgan yn rhoddi tiiotor;-ides i'r plant; yr oedd gwcnau y plant yn ddangoseg o'r modd vr oeddynt yn eu mwynhau, ac er fod y motors" i gyd yn ty(i Ired, nid oedd yr arwvdd leiaf i'w ganfod fod y plant wedi bliuo o gwb!. Am haner awr wedi chwech dechreuwyd ar y gvngherdd. Yr oedd y capel yn orlawn, a nifer fawr yn gorfod aros allan, ond er y cyfan yroedd pawb yn ymddvvyn yn weddus ac vn foneddigai Id. Cvtiierwy(I vaadiii-gaii y Br. Joseph Jones, Trelew, a llanwodd ei swydd gvdag urddas ac anrhydedd cafvvyd ganddo un o'r anerchiadau gore a glyvvyd erioed ar amgvlchiad o'r fath, ac ar gais am- ryw o nvteill on, trwy fawr vmdrech cafvvyd yr anerchiad ganddo i'w hanfon i'r DRAFOD. Yr oedd yr avvenau yn Ilaw yr athraw aitirvddawn v Br. Ivor J Pugh, Tir Halen, a gwelwyd ar ulwalth ei fod yn feistr ar ei waith, a chadwodd v dyrfa, gyda'i arabedd a'i ftVa^rhineb, yn vr hvvyliau goreu o'r dechreu i'r liwedd, er gwaethaf y gwres a'r anghyf- eusdrn. Aed trwy v rhaglen fel v canlyn U tavvd, "Deio Bich," NItss Oliver Owens lllHWd, Miss Sydney Jones; deuawd, gan y brawd a chwaer talelJtog Mair ac Aeron Griff- ittis rhangan, "Gvvroniaid Cymru," parti merched Bryn Own anerchiad gan y cad- eirvdd adroddiad, "Y Rhyfel," Miss Mary J Morgan unawd, Mr Robert Evans, C.M.C. rhangan, 0 cwsg, fy ii-ilileiityn (Syr Arthur Syllivan), gan cor Bryn Crwn; arlroddiad, "Dei Pen Ddol," Mr Lemuel Roberts deu- awd gan ychwiorydd Gwen aç Edith Morgan; adroddiad, Harri Dafvdd, Bwlchgarw," Mr I David J Davies; wvthawd, Yr Eos" (Men- delsohn), Mr Edward Morgan a'i barti ad roddiad, "Dxfodiad y flvvyddyn newydd," MisN est R Edwards; deuawd, gan v brod- yr cerddgar Edward John a Robert Evans; i adroddiad, Maes v Gad," Miss Edith Mor- gan rhangan, Y Tymorau, cor Bryn Crvvn deuawd ganMair ac Aeron Griffiths; adrodd- iad. Edith Cavell," Mr John Arvon Jones; deuawd, gan Miss Oliver Owens ac Hannah Jones. Wedi cyflwyno y diolchgarwch arferol i'r rhai fu yn gwasanaethu er sicrhau gwyl mor Iwyddianus, terfynwyd trwy ganu "Hen Wlad fy Nhadau," y Br Edward Morgan yn arwain, Yn ystod y gyngherdd cynygiwyd y pen- derfyniad canlynol gan y Br Edward Morgan, ac eiliwyd ef gan y Br William Evans, Maes ) yr Haf,—" Ein bod felcyfarfod arbenig a a gynhaliwyd yn ardal Bryn Crwn, er budd Cronfa y Mihvyr Cymreig, yn dymnno anfon ein llongyfarchiad i'n eydwlidwr byd-enwogy Gwir Anrhydeddus David Lloyd George ar ei ddyrchafiad i fod yn Brif Weinidog Prydain Fawr, gan hyderu y byddo iddo lwyddo i sefydiu heddvvch ar sylfaeni parhaol," a phasiwyd ef gyda'r brwdfrydedd mwyaf. Fel y gwelir wrth y rhaglen, cafwyd cyng herdd rhagorol, yr oedd y cantorion a'r can- toresau ar eu gore, a gwledd oedd gvvrando arnynt. Yr oedd yr adroddwyr lnvythau yn yn eu hclfen, a chanodd y cor mor dda nes peri i'r arweinydd ddweyd, mai cor Bryn Ci-wii oedd y goreu yn y dyftryn, a chor Tir Halen yn ail, ond yn ddios dyma un o'r cvng- herddau gore a gynhaliwyd yn ardal Bryn Cnvn, Yn ystod y prydnawn, ar gais y pwyllgor, bu y B'wyr Henry Jones a David J Davies wrthi yn ddiwyd yn derbyn cyfraniadau at y gronfn, ac fel y gvvelir oddiwrth y rhestr gan- Ilyilol, buont yn hynod o Iwyddianus. CYFRANIADAU AT Y GRONFA. Thos. Morgan $50.00 Alfred Jones 4.00 R W Roberts 25 00 Wm. J. Lloyd 4.00 Henry Jones 25.00 Llyr Pritchard 3.60 'Arth. Morgan 20.00 Sathatheg Aeron Jones 20.00 Evans, C.R. 3.00 Evan H Parry 19.10 Ths. Rowlands 3.00 Misses Morgan, John Williams 3.00 Ty Newydd 15.00 Robt. Williams 3.00 Joseph Jones, Arenig Jones 3.00 Trelevv 10.00 Richard Evans 3,00 Mrs. Jos. Jones, Dan Roberts 3.00 Eto 10.00 Jose F. Garido 3.00 Edw. Morgan 10.00 H'br.G.Foulkes 3.00 Marg. Morgan, G'dd. Pritchard 2.50 Clydfan 1000 Elw'n Pritchard 2.50 John G Jones 10.00 Benj. C. Jones 2.00 Mrs J G Jones 10.00 Edw, T. Davies 2.00 Hugh Griffiths 10.00 Ellis Williams 2.00 Edward Arnold 10.00 John F. Jones 2.00 Mrs.TomEvans, J. EmrysOwen 2.00 Rivadavia 10.00 Ellis G Owen 2.00 Dsvid G Jones 10.00 GeorgeWPugh 2.00 Henry Pugh 7.00 Harrv H Jones 2.00 Marg.J Morgan 5.00 Win Hughes, Martha Owens 5.00 Felin 2.00 Juhn Foulkes 5.00 Th B Williams 2.00 EvanW. Evans 5.00 Mrs Ed Morgan 2.00 Joseph Rogers 5.00 D W Davies 2.00 David J Davies 5.00 H G Jones 2.00 Isaac N. Davies 5.00 Newton Pugh 2.00 Mrs.I.N. Davies 5.00 Parch. D L) Eliza A. Dimol 5.00 Walters 200 Ivor J. Pugh 5.00 Jsph. B Rogers 2.00 Mihangel Ap Madryn Evans 2.00 Iwan 5.00 Esthr M Foulkes 2.00 Mary Pugh 5.00 Ivor G Foulkes 2.00 E. D. Pritchard 5.00 Griffith T Evans 2.00 George Gittens 5.00 David L1 Jones 2.00 Thos. G. Lewis 5.00 0 M Williams 2.00 Wm. Hughes, David F Jones 2.00 B. Bella 5.00 J n Glyn Jones 2.00 Wm. E. Davies 5.00 David J Pugh 2.00 David S. Jones 5.00 Mrs 0 Roberts 2.00 Evan Rees 5.00 William Price 2.00 Myrddin Robt Ap Iwan 2.00 I Griffiths 5.00 Elias Davies 200 Thomas Pugh 5.00 Wm Roberts 200 HI. C. Thomas 5.00 Saml Hnghes 2.00 Parch.T. Evans 5.00 John Williams 2.00 R. Sailer 5.00 Jarnes Jones 2.00 William Evans 5.00 Llawedn Jone,s 2.00 Daniel Griffiths 5.00 EmyrPritchard 2.co Evan R. Davies 5.00 Mrs Benjamin John Arv. Jones 5.00 J Pritchard 2.00 Bn. J.Pritchard 4.00 Jno Humpheys 2.00 Cyfanswm y cyfraniadau §>532.70 Casgliad y gyngerdd 55.00 Eh. oddiwrth gweddill y bwyd 7.20 E!w clir i'r Cronfa §595.70 Elw eliI' i'r G'onfa $595.70 Yn ych wancgol at yr uchod cyfranodd aelodau yr eglvvys mewn nwyddau ac arian tua cant a haner o ddoleri tuag at y te rhagorol a gafwyd, felly gwelir fod cyfanswm v cyfraniadau tuag at yr wyl wedi cyrhaedd saith cant o ddoleri.—Z.
ANERCHIAD a draddodwyd gan…
ANERCHIAD a draddodwyd gan y Bonwr Joseph Jones, Trelew, yn y Gyngherdd a gynhaliwyd yn y Bryn Crwn, er budd Cronfa y Milwyr Cymreig, dydd Calan, 1917. Foneddigesau a Boneddigion,— Da genyf fod ardal y Bryn Crwii wedi I gweled yn dda ddathlu dydd Calan 1917 gyda I gwyl de, a chynghcrdd o nodwedd uwchradd- j ol er budd Cronfa y Milwyr Cymreig. Y mae yr amcan yn dra theilvvng ac yn haeddn cefnogaeth pawb; ond, 1 mi, prin y mac Cerddoriaeth yn cydgordio a rhuad magnel- au, twrf arfau dur, a jrwaedd y trueiniaid sydd yn dioddef wrth y miloedd vn Ewrop. laith tangnefedd, heddwch, trugaredd, tynerwch, tosturi, a phrydferthwch yw iaith Cerddor- iaeth. Ie, iaith angylion ym Methlehem pan y canasant yr anthem ( iogoniant yn;y (iior- uchaf i Dduw, ac ar y ddaear tangnefedd,, i ddynion Ewyllys da." Ond hyavvdledd ulf- eriicll casiiiel), anghyfiawnder, twyll, a rhag- rith yw twrf peiriannau mileinig dinystriol; maes y gwaed. Gallwn rii ddysgu un wers favvr oddivvrth. y rhyfel, a bono yw, GOCBEL POD YSBRYD CASIJ- EB. Y mae yr ysbryd hwn yn meddwl rhy- fel pan yn effro, ac yn breuddwydio rhyfel pan ynghwsg; parotoi am ryfel ar hyd v blynyddoedd gorfodi gwyr ieuainc y gwled- ydd i dreulio rhai o flynyddoedd goreu. eu hces i ddysgu yr alvvedigaeth farbaraidd lofruddio eu cyd-ddynion drwgdvbio yn ddi- achos y bobl allent fod eu cyfeillion goreu adeiladu caerau a gosod ynddynt y magnelau mwyaf dinystriol fel arwydd o groesaw ixv cymydogion, a danfon llongau awyrol yn llvvythog o'r li.'vvydron mWYRf, erchyM,. a'u disgyn ar ddinasoedd diamdditfyn a chartreint clyd y diniwed gwneyd yn garnedd yr eglwysi heirdd lie y canai plant bychain hawddgar eu carolau a'u hemynau i Dy vvysog Tangnefedd a'r aelvvydydd cysegredig lie y chwareuent yn hoenus o amgylch eu Pren Nadolig yn sarn, ac yn for o waed calonau tyner eu tadau hoff. Nid am fod y garol "beraidd ganodd ser y boreu wedi cael ei dystewi, y mae ccnbedJoedd cristiollogol Ew- rop wedi rhuthro yn Waedwyllt yn erbyn en gilydd, and am fod clust dynoliaeth eto yn rhy hwyrdrwm i ddeaH ei chyfrinion hi ond trwy drugaredd y mae arwyddion ar y gor- wel fod eto ymysg y cenhedloedd rai a'u clyw yn ddigon tyner i glywed ac i ddeall ei chyng- haneddion ac yn ddigon gwrol eu hysbryd i geisio eu dehongli i'r byd megis wedi ym- gynddeiriogi yn arogl ei waed ei hun. Beth bynag all fod ein syniadau o barthed i onestrwydd a didvvylledd y diplomatyddion a gwladweinwyr y gvvledydd, syddwedi peri gwneud Europe yn anrhaith, nid oes amheu- aeth nad vw blodeu ein cenedl fechan ni wedi myned yn lluoedd i'r Armageddon bres- enol o'u gwirfodd i amddiffyn hawliau cen- hedloedd bychain ac ermwyn cadw cyfiawn- der a rhyddid rhag myned yn sathrfa militar- taeth, ac yr ydym ninau heddyw yn cael cyHe i estyn hatiing at gynorthwyo y rhai hyny a'u teuluoedd allant fod mCWll eisioli, a go- beithio y gwnawn ein rhan yn deiivvng. Yr ydym ni o drugaredd yn mhello faes y gyflafan ac yn mwynhau heddwch a llvvydd- iant difesur bron, ond na fydded hyny beri i ni anghofio trueni a dioddefladau ein brodyr sydd yn nghanol y rhyferthwy erchylfa pheri hefyd i ni beidio dymuno gweled heddwch eto i'h rhyddhau o'n cyni a'n pryder llethol. Teimladau caredig ac ysbryd maddeugar yw hanfod bcddwch, ac y inae yn bryd i Eg- Iwys Crist, os yw am gytlawni ci chenhadaeth, ddechreu ceisio lefeinio y byd ag ysbryd ci Sylfaenydd. Ond tia, ysywaeth, y mae ael- odau o'r Eglwys, yn weinidogion a lleygwyr, a'u holl egni yn cynllunio pob dyfais i ang- erddoli ysbryd casineb rhwng y gwahanol genhedloedd, ni welir dydd heddwch yn gvvavvrio am amser maith, ac y mae y rhai sydd yn euog o'r trosedd hWlJ, ac yn peidio, oherwydd rhyw esgusawd neu gilydd,gwneud eu rhan yn y ffosglocidiau, nid yn unig yn Ilvvfriaid o'r math isaf, ond hefyd yn deyrn- tradwyr i Deyrnas Tywysog pur y Bywyd y proffesant fod yn ddinasyddion o houi, ac yr wyf yn sicr na wna eu hoi 1 haeriadau eu bod yn Gristionogion argyhoeddi neb fod hyuy yn wir. 0 na allem ddweyd yn ngeiriau yr hen emyn Wele'r dydd yn gwawrio draw, Amser hyfryd sydd gerllaw Daw'r cenhedloedd yn gyttun I ddyrchafu Mab y Dyn. Gvvelir poploedd lawer iawn Yn dylifio ato'n Hawn; Cyfraith Iesu gadwant hwy, Ac ni ddysgant ryfel iiixvy. Wi-th derfytiu yr wyf yn dymuno o galon i chwi oil FLWYDDYN NEWYDD DDA.